DE EUROPESE UNIE HEEFT VEEL BEREIKT SINDS HAAR OPRICHTING. DE EU ZORGT AL MEER DAN EEN HALVE EEUW VOOR VREDE, STABILITEIT EN WELVAART. ZE HEEFT DE LEVENSSTANDAARD HELPEN VERHOGEN. EN ZE HEEFT DE GROOTSTE EENGEMAAKTE MARKT TER WERELD GECREËERD, EVENALS DE EURO. MAAR WAT STAAT ER NU NOG OP DE AGENDA? IN DIT HOOFDSTUK KOM JE MEER TE WETEN OVER HOE DE EU ACTUELE PROBLEMEN AANPAKT EN WAT HAAR BELANGRIJKSTE PRIORITEITEN VOOR DE KOMENDE JAREN ZIJN.

WAT STAAT ER OP DE EU-AGENDA?

We leven in lastige tijden. Klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit en milieuschade bedreigen Europa en de wereld. Tegelijkertijd veranderen nieuwe digitale technologieën de manier waarop we leven, werken en zakendoen. Deze nieuwe digitale technologieën brengen nieuwe kansen, maar ook nieuwe risico’s met zich mee. Daarnaast hebben de wereldwijde coronapandemie in 2020/21 en de Russische invasie van Oekraïne in 2022 ons leven in de war gebracht. De pandemie heeft ons laten zien hoe snel de wereld in een crisis kan raken en hoe belangrijk het is dat de EU klaar staat om nieuwe uitdagingen aan te gaan en tegelijkertijd bestaande uitdagingen aan te pakken.

Toen de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, in 2019 aantrad, presenteerde ze zes hoofdambities voor Europa voor de komende jaren. Deze ambities variëren van het leiden van de transitie naar een gezonde planeet en een nieuwe digitale wereld tot het versterken van de rol van de EU als wereldleider. Als reactie op de wereldwijde pandemie heeft de EU een herstelplan voor Europa opgesteld, dat ervoor moet zorgen dat de EU na COVID-19 groener, digitaler en veerkrachtiger wordt en jongeren volop kansen biedt. Dit herstelplan heet NextGenerationEU. In dit hoofdstuk wordt uiteengezet wat de EU op elk prioritair gebied doet om dit mogelijk te maken.

EU-solidariteit met Oekraïne

Op 24 februari 2022 begon Rusland met een grootschalige invasie en een aanvalsoorlog tegen Oekraïne.

De Europese Unie reageerde snel op de invasie. De 27 lidstaten en hun partners over de hele wereld veroordeelden de niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde aanvalsoorlog en traden snel en krachtig op om Rusland economisch te isoleren en zware sancties op te leggen om de oorlogvoering in te perken.

De EU werkte ook nauw samen met de buurlanden van Oekraïne om hen te helpen bescherming te bieden aan mensen die op de vlucht zijn voor de invasie.

In juni 2022 kreeg Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat, waardoor het land uitzicht heeft op het EU-lidmaatschap.

Opvang van vluchtelingen uit Oekraïne

Veel Oekraïners zijn hun land ontvlucht en zoeken hun toevlucht in EU-landen. De EU biedt op allerlei manieren ondersteuning, van hulp aan de grens, ondersteuning van de gezondheidszorg en bescherming van kinderen tot toegang tot onderwijs, banen, medische zorg en huisvesting.

Zo hebben EU-landen vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen: EU-solidariteit met Oekraïne (europa.eu)

Een Europese Green Deal

Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen waarmee de mensheid zich op dit moment geconfronteerd ziet. Van de acht miljoen soorten op aarde lopen er één miljoen het risico om verloren te gaan. Bossen en oceanen worden vervuild en vernietigd. Het is niet verwonderlijk dat jonge mensen, bezorgd over de toestand van de planeet die ze zullen erven, het voortouw hebben genomen bij de roep om meer klimaatactie.

De Europese Unie neemt het voortouw bij de wereldwijde inspanningen om de klimaatverandering tegen te gaan. Zij speelde een sleutelrol bij het tot stand brengen van de historische wereldwijde klimaatovereenkomst van Parijs in 2015. De EU is nu vastbesloten om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden — waar we niet méér broeikasgassen produceren dan we kunnen absorberen.

De Europese Green Deal is het actieplan van de EU om dit doel te bereiken en de EU om te vormen tot een moderne, hulpbronnenefficiënte en concurrerende economie. Dit betekent onder meer ambitieuze verminderingen van de uitstoot van broeikasgassen, investeringen in groene technologieën en bescherming van onze natuurlijke omgeving. Dit betekent ook dat we de onvermijdelijke gevolgen van de klimaatverandering onder ogen moeten zien en samenlevingen veerkrachtiger moeten maken.

Vaardigheden voor het digitale tijdperk

Digitale kennis is essentieel voor studie en werk. Het is ook essentieel om toegang te krijgen tot een groeiend aantal openbare onlinediensten — van het openen van een bankrekening tot het inschrijven voor een studie in het buitenland. Toch heeft vandaag de dag meer dan één op de vijf jongeren niet genoeg digitale basisvaardigheden. Hoewel de verantwoordelijkheid voor onderwijs en opleiding bij de afzonderlijke EU-landen ligt, biedt de EU ondersteuning op dit gebied. Zij ondersteunt EU-landen door te investeren in programma’s zoals de Europese vaardighedenagenda en het actieplan voor digitaal onderwijs om Europeanen op te leiden en de talentenpool van Europa uit te breiden.

De Europese Commissie heeft een breed scala aan projecten die EU-landen helpen om digitale vaardigheden te verbeteren. Deze omvatten de jaarlijkse EU-codeweek en “Digital Opportunity”-stages, die studenten in het hoger onderwijs de mogelijkheid bieden om praktische beroepservaring op te doen op digitale gebieden waar de arbeidsmarkt om vraagt.

Ontdek de wereld van de digitale mogelijkheden met de cartoonserie Digitale verkenners: europa.eu/!7bRKvg

WIST JE DIT?

Volgens het scorebord “Women in Digital” van 2020 is slechts 19 % van de ICT-specialisten in de EU vrouw. De EU neemt maatregelen om de participatie van vrouwen in de digitale sector te stimuleren, via het doorbreken van stereotypen, het promoten van onderwijs en opleiding in digitale vaardigheden en het bevorderen van het aantal vrouwelijke ondernemers in deze sector.

Vertrouwen opbouwen in technologie

Kunstmatige intelligentie (KI) kan ons op veel manieren helpen, bijvoorbeeld met nauwkeurigere medische diagnoses en door de milieu-impact van landbouw te minimaliseren. Sommige mensen maken zich echter zorgen dat hun baan gevaar loopt door KI, of vragen zich af of de technologie te vertrouwen is. Om deze zorgen weg te nemen, heeft de Commissie nieuwe regels voorgesteld die moeten waarborgen dat KI-systemen die in de EU worden gebruikt veilig, transparant, ethisch, onbevooroordeeld en onder menselijke controle zijn.

Een sterker Europa in de wereld

De Europese Unie heeft ongeveer 447 miljoen inwoners — de op twee na grootste bevolking ter wereld na China en India — en speelt een belangrijke rol op het wereldtoneel. De EU, die opereert als een interne markt met 27 landen, is ’s werelds grootste handelsblok. Internationale handelsovereenkomsten genereren economische groei voor Europa en zijn partners. Zij dragen ook bij tot de bevordering van Europese beginselen en waarden, zoals democratie, mensenrechten, sociale rechten en de strijd tegen klimaatverandering.

De betrekkingen van de EU met de rest van de wereld zijn gebaseerd op solidariteit en samenwerking. Uitdagingen als klimaatverandering, gewelddadig extremisme, mensenhandel en illegale migratie houden niet op bij de landsgrenzen, terwijl extreme armoede alleen kan worden aangepakt door samen te werken met partnerlanden in ontwikkelingslanden.

De EU zet zich in voor een veiligere wereld waarin mensen eerlijk worden behandeld en wetten worden nageleefd. Haar externe optreden is gebaseerd op de beginselen die ten grondslag liggen aan haar eigen oprichting en ontwikkeling, waaronder vrede, democratie, de rechtsstaat, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden. De EU werkt aan de versterking van haar partnerschappen met haar directe buren in het oosten — met name de westelijke Balkan — en ook verder weg (voor meer informatie over kandidaat-lidstaten voor het EU-lidmaatschap, zie Hoofdstuk 1 “Wat is de Europese Unie”).

WIST JE DIT?

De EU heeft meer dan 45 handelsovereenkomsten met bijna 80 partners over de hele wereld. In 2020 sloot de EU een nieuwe handelsovereenkomst met Mexico en trad haar handelsovereenkomst met Vietnam in werking.

Na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie op 31 januari 2020 hebben de EU en het Verenigd Koninkrijk op 30 december 2020 de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk ondertekend.

De EU bouwt aan een sterkere en nauwere samenwerking met Afrika. Zij heeft een reeks partnerschappen voorgesteld rond gedeelde belangen en waarden die zich richten op belangrijke gebieden zoals de groene transitie, digitale transformatie, migratie en mobiliteit.

Bevordering van onze Europese levenswijze

De Europese Unie is meer dan een eengemaakte markt voor goederen en diensten. De EU is een unie van mensen die een reeks gemeenschappelijke waarden delen. Deze waarden zijn verankerd in de EU-Verdragen en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, die rechten garanderen voor mensen die in de EU wonen. Deze waarden, waaronder democratie en de rechtsstaat, vormen de basis van onze samenlevingen. Zo kan bijvoorbeeld geen enkele democratie gedijen zonder onafhankelijke rechters die de bescherming van de grondrechten en de burgerlijke vrijheden waarborgen, of zonder een actief maatschappelijk middenveld en vrije media die pluralisme garanderen.

De Europese levenswijze is inclusief, wat betekent dat niemand mag worden buitengesloten. Iedereen die in de EU woont, moet de kans krijgen om te gedijen, deel te nemen en leiding te geven, ongeacht verschillen op basis van geslacht, ras of etnische afkomst, religie of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele gerichtheid. De Europese Commissie ontwikkelt beleid en acties tegen discriminatie en stereotypen die maar al te vaak aanwezig zijn in de samenleving.

Voortbouwend op de lessen die zijn getrokken uit de coronaviruspandemie, werkt de EU aan de versterking van haar respons op gezondheidscrises en onderneemt zij ook actie om alle aspecten van de gezondheid van burgers te verbeteren.

De gezondheid van Europeanen beschermen

De EU streeft ernaar dat EU-landen zich gezamenlijk voorbereiden en reageren op gezondheidscrises en dat medische benodigdheden beschikbaar en betaalbaar zijn. Ook werkt de EU aan de verbetering van preventie, behandeling en nazorg van ziekten zoals kanker. Door dit werk, dat ten grondslag ligt aan de Europese gezondheidsunie, zal de EU toekomstige pandemieën beter kunnen voorkomen en bestrijden, de Europese gezondheidszorgstelsels sterker kunnen maken en de gezondheid van burgers beter kunnen beschermen.

Een nieuwe impuls voor Europese democratie

Democratie is het fundament waarop de Europese Unie is gebouwd. In een gezond en welvarend democratisch systeem kunnen burgers vrijelijk hun mening uiten, hun politieke leiders kiezen of er zelf een worden en inspraak hebben in hun toekomst.

In de afgelopen jaren is gebleken dat burgers in toenemende mate betrokken zijn bij de politiek en was de opkomst bij verkiezingen weer hoger. Maar net als in veel andere delen van de wereld staat de democratie in de EU en in de EU-landen voor uitdagingen. Deze uitdagingen variëren van toenemend extremisme en inmenging in de verkiezingen tot bedreigingen tegen journalisten en een waargenomen afstand tussen mensen en hun gekozen vertegenwoordigers.

De EU wil democratische processen versterken en moedigt burgers aan om mee vorm te geven aan hun toekomst in de EU. Ook streeft de EU ernaar om haar eigen structuren transparanter en democratischer te maken.

Kom meer te weten over hoe je kunt meedoen en laat je stem horen in “Jouw stem in het besluitvormingsproces van de EU”.

 

De democratieën van de EU versterken

Individuele rechten en vrijheden, transparantie en verantwoordingsplicht vormen de kern van het plan van de Europese Commissie om de EU-democratieën sterker te maken. Het plan focust op maatregelen om vrije en eerlijke verkiezingen te bevorderen, vrije en onafhankelijke media te ondersteunen en desinformatie aan te pakken. De Europese Unie en de EU-landen willen meer actie ondernemen tegen degenen die crises, zoals de COVID-19-pandemie, proberen uit te buiten of die propaganda of haat verspreiden. Dit willen ze onder meer doen door desinformatie op te sporen en aan het licht te brengen en door samen te werken met onlineplatforms om de verspreiding van nepnieuws tot een minimum te beperken.

WIST JE DIT?

73 % van de vrouwelijke journalisten wereldwijd heeft tijdens het werk te maken gehad met onlinegeweld (UNESCO/ICEF-enquête).

Kinderen een stem geven

Elk kind in Europa — en op elke andere plek — zou dezelfde rechten moeten genieten en vrij moeten kunnen leven, zonder discriminatie en intimidatie. De allereerste EU-strategie voor de rechten van het kind heeft tot doel om alle kinderen (jongeren onder de 18 jaar) te beschermen en te ondersteunen, ongeacht hun achtergrond, afkomst, sociale of verblijfsstatus. In de strategie worden maatregelen voorgesteld voor verschillende gebieden, waaronder het recht van kinderen om gevrijwaard te zijn van geweld en om veilig te kunnen internetten. Tegelijkertijd werkt de EU aan het doorbreken van de vicieuze cirkel van armoede en achterstand van generatie op generatie. De nieuwe Europese kindergarantie moet ervoor zorgen dat kinderen die risico lopen op armoede of sociale uitsluiting toegang hebben tot gezonde maaltijden, onderwijs, gezondheidszorg en adequate huisvesting.