ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΕ ΤΟ 1957, ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΧΟΥΝ ΑΥΞΗΘΕΙ ΑΠΟ 6 ΣΕ 27 ΧΩΡΕΣ. ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΑΥΤΕΣ ΕΝΩΣΑΝ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΧΤΙΣΟΥΝ ΜΑΖΙ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ. ΠΟΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΑΝ ΣΕ ΑΥΤΗΝ; ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΥΤΟ ΘΑ ΜΑΘΕΤΕ ΠΩΣ Η ΕΕ ΠΗΡΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΗΝ ΚΑΝΕΙ ΤΟΣΟ ΜΟΝΑΔΙΚΗ.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣH;

Κράτη μέλη της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια μοναδική εταιρική σχέση μεταξύ 27 ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες αποκαλούνται «κράτη μέλη» ή «χώρες της ΕΕ». Όλες μαζί καλύπτουν ένα μεγάλο τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στην ΕΕ κατοικούν περίπου 447 εκατομμύρια άνθρωποι, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο 6 % του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι πολίτες των χωρών της ΕΕ είναι επίσης πολίτες της ΕΕ.

Επίσημες γλώσσες στην ΕΕ

Ευρωπαϊκές αξίες

Οι Συνθήκες της ΕΕ περιέχουν τους κανόνες που διέπουν το έργο της ΕΕ. Τροποποιούνται κατά καιρούς, για παράδειγμα όταν προσχωρούν νέες χώρες ή όταν υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ. Η πιο πρόσφατη συνθήκη είναι η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία υπογράφηκε στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας το 2007.

Μάθετε περισσότερα για τις Συνθήκες της ΕΕ: europa.eu/!MXuf9b.

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τέθηκε σε ισχύ με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Σε αυτόν καθορίζονται τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι που ζουν στην ΕΕ, όπως για παράδειγμα τα προσωπικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά δικαιώματα. Ο Χάρτης, προκειμένου να αντικατοπτρίζει τη σύγχρονη κοινωνία, περιλαμβάνει νεότερα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η προστασία των δεδομένων και οι εγγυήσεις για τη βιοηθική. Περιλαμβάνει επίσης ειδικές διατάξεις σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών ηλικίας κάτω των 18 ετών, διασφαλίζοντας ότι τα δικαιώματα των παιδιών αποτελούν μέρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία η ΕΕ και τα κράτη μέλη της οφείλουν να τηρούν και να προστατεύουν.

Μάθετε περισσότερα για τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ: fra.europa.eu/el/eu-charter και για τη Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού στη διεύθυνση: ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/rights-child_el.

Από 6 σε 27 χώρες της ΕΕ

Η ΕΕ αποτελείται από πολύ διαφορετικές χώρες. Η χώρα της ΕΕ με τον μεγαλύτερο πληθυσμό είναι η Γερμανία, η οποία έχει περίπου 84 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ η μικρότερη, η Μάλτα, έχει 500 000 κατοίκους. Στην ΕΕ οι άνθρωποι μιλούν διαφορετικές γλώσσες για τις οποίες χρησιμοποιούνται ένα από τα τρία διαφορετικά αλφάβητα (λατινικό, ελληνικό και κυριλλικό). Σε κάθε χώρα υπάρχουν διαφορετικές παραδόσεις, διαφορετικοί πολιτισμοί, διαφορετικά φαγητά και διαφορετικές γιορτές.

Πώς άρχισαν όλα;

Έπειτα από δύο καταστροφικούς παγκόσμιους πολέμους κατά το πρώτο ήμισυ του εικοστού αιώνα (1914–1918 και 1939–1945), οι άνθρωποι ήταν αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν να ξανασυμβεί κάτι τέτοιο.

Την περίοδο από το 1945 έως το 1950, ορισμένοι Ευρωπαίοι πολιτικοί, μεταξύ των οποίων ο Robert Schuman, ο Konrad Adenauer, ο Alcide De Gasperi και ο Winston Churchill, ξεκίνησαν τη διαδικασία δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία ζούμε σήμερα. Το όραμά τους ήταν η οικονομική και η πολιτική ένωση των ευρωπαϊκών χωρών, προκειμένου να εξασφαλιστεί διαρκής ειρήνη και ευημερία.

Στις 9 Μαΐου 1950 o Robert Schuman (ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας) πρότεινε τη συγκέντρωση της ευρωπαϊκής παραγωγής άνθρακα και χάλυβα. Την εποχή εκείνη αυτές ήταν οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνταν για τον πόλεμο, συγκεκριμένα ο άνθρακας χρησιμοποιούνταν ως ενεργειακός πόρος και ο χάλυβας για όπλα και μηχανήματα. Μέσω της συγκέντρωσης της παραγωγής τους καμία χώρα δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει στρατιωτικό εξοπλισμό χωρίς να το γνωρίζουν οι άλλες χώρες. Μετά την πρόταση αυτή, το 1952 δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. Ιδρύθηκε από έξι γειτονικές χώρες —το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο και τις Κάτω Χώρες— και έθεσε τα θεμέλια για την ΕΕ που γνωρίζουμε σήμερα.

Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα

Λίγα χρόνια αργότερα οι έξι ιδρυτικές χώρες αποφάσισαν να επεκτείνουν τη συνεργασία τους και σε άλλους οικονομικούς τομείς. Η Συνθήκη της Ρώμης, με την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, υπογράφηκε το 1957 και άρχισε να ισχύει το 1958. Αρχικός στόχος της ήταν η προώθηση του εμπορίου και η περαιτέρω οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών.

Νέα μέλη

Το 1973 η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο (*) προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Λίγα χρόνια αργότερα, με το τέλος των δεξιών δικτατορικών καθεστώτων στη νότια Ευρώπη, τρεις χώρες έγιναν επιλέξιμες για να υποβάλουν αίτηση προσχώρησης. Η πρώτη από αυτές ήταν η Ελλάδα, η οποία προσχώρησε το 1981. Η Πορτογαλία και η Ισπανία ακολούθησαν το 1986. Το 1993 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία προσχώρησαν 2 χρόνια αργότερα. Με αυτήν την εξέλιξη ο αριθμός των μελών της ΕΕ αυξήθηκε σε 15.

Λίγο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρώπη χωρίστηκε από το «σιδηρούν παραπέτασμα» σε ανατολική και δυτική, καθώς ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος που διήρκεσε 40 χρόνια. Το τείχος του Βερολίνου αποτέλεσε σύμβολο αυτής της διαίρεσης, καθώς η πόλη του Βερολίνου χωρίστηκε στα δύο. Μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1989, οι πρώην κομμουνιστικές χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης ξεκίνησαν μια διαδικασία εκδημοκρατισμού και υπέβαλαν αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ.

Το 2004 οκτώ χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης προσχώρησαν στην ΕΕ: η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Τσεχία. Το ίδιο έτος, τα νησιά της Μεσογείου, Κύπρος και Μάλτα, έγιναν επίσης μέλη. Το 2007 προσχώρησαν η Βουλγαρία και η Ρουμανία και ακολούθησε η Κροατία το 2013.

Η προσθήκη νέων μελών στην ΕΕ διεύρυνε την κοινή αγορά και συνέβαλε στη διατήρηση της ειρήνης και της ευημερίας στην Ευρώπη. Κάθε νέο μέλος πρέπει να είναι πρόθυμο και έτοιμο να προσυπογράψει τις Συνθήκες και να ενσωματώσει το σύνολο του δικαίου της ΕΕ. Πρέπει να σέβεται τις αξίες της ΕΕ, όπως για παράδειγμα τις αρχές της δημοκρατίας, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Πέραν των συνόρων της, η ΕΕ διατηρεί επίσης στενές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας ενισχύει την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία των χωρών στα άμεσα ανατολικά και νότια σύνορα της ΕΕ. Επιπλέον, η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ καλύπτει εν δυνάμει νέα μέλη. Πέρα από την περιοχή «γειτονίας», οι παγκόσμιες σχέσεις της ΕΕ βασίζονται συνήθως σε εμπορικές συμφωνίες, σε εταιρικές σχέσεις και σε πολυμερή συνεργασία.

Οι έξι ιδρυτικές χώρες είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες. Η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Ιανουαρίου 1973, αυξάνοντας τον αριθμό των κρατών μελών σε εννέα. Η Ελλάδα προσχώρησε το 1981 και ακολούθησαν η Πορτογαλία και η Ισπανία το 1986. Το 1995 προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία. Η μεγαλύτερη διεύρυνση έγινε το 2004 όταν προσχώρησαν στην ΕΕ 10 χώρες: η Κύπρος, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Σλοβενία. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία προσχώρησαν το 2007 και η Κροατία ήταν η τελευταία χώρα που προσχώρησε στην ΕΕ το 2013.

Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης

Η ΕΕ δημιουργήθηκε με στόχο την εξασφάλιση διαρκούς ειρήνης μεταξύ των μελών της. Από την ίδρυσή της οι βίαιες εσωτερικές συγκρούσεις και οι αφορμές να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ των Ευρωπαίων έχουν μειωθεί σημαντικά. Ως αναγνώριση των προσπαθειών της για την προάσπιση της ειρήνης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, το 2012 απονεμήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Η ΕΕ αποφάσισε να δωρίσει το χρηματικό έπαθλο των 930 000 ευρώ —συν επιπλέον ποσό 930 000 ευρώ από τους δικούς της πόρους— σε παιδιά που δεν έχουν την ευκαιρία να μεγαλώσουν ειρηνικά.