Il-kundizzjonalitajiet ex ante u r-riżerva ta’ prestazzjoni fil-qasam ta’ Koeżjoni: strumenti innovattivi iżda għadhom mhumiex effettivi

Sommarju eżekuttiv

Dwar Kundizzjonalitajiet ex ante u r-Riżerva ta’ prestazzjoni bħala strumenti li jippermettu li jsir użu aktar effettiv mill-nfiq fil-qasam tal-Koeżjoni

I

L-awditu jħares lejn żewġ strumenti speċifiċi li ġew introdotti għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020 biex l-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni jkun aktar orjentat lejn ir-riżultati: il-kundizzjonalitajiet ex ante u r-riżerva ta’ prestazzjoni. Filwaqt li l-kundizzjonalitajiet ex ante jispeċifikaw ċerti kundizzjonijiet li jridu jiġu ssodisfati qabel ma titnieda l-implimentazzjoni tal-programmi jew mhux aktar tard minn tmiem l-2016, ir-riżerva ta’ prestazzjoni tirrikjedi li l-biċċa l-kbira mill-programmi tal-FSIE jwarrbu 6 % tal-finanzjament totali lil kull Stat Membru, li mbagħad jiġu allokati jew riallokati definittivament, skont l-eżitu ta’ analiżi tal-prestazzjoni li se ssir fl-2019.

Kif wettaqna l-awditu tagħna

II

Aħna fittixna li niddeterminaw jekk il-kundizzjonalitajiet ex ante kif ukoll il-qafas u r-riżerva ta’ prestazzjoni ntużawx b’mod effettiv biex jistimulaw infiq aħjar min-naħa tal-Istati Membri fil-qasam tal-Koeżjoni matul il-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020. L-awditu tagħna kopra l-perjodu minn Diċembru 2013 sa Frar 2017.

III

Dan l-awditu jikkomplementa r-Rapport Speċjali Nru 2/2017 preċedenti tagħna li jittratta n-negozjar tal-ftehimiet ta’ sħubija u tal-programmi mill-Kummissjoni.

X’sibna

IV

Il-kundizzjonalitajiet ex ante huma innovazzjoni fil-politika ta’ Koeżjoni. B’mod ġenerali, aħna sibna li huma pprovdew qafas konsistenti biex jiġi vvalutat kemm l-Istati Membri kienu lesti li jimplimentaw il-fondi tal-UE fil-bidu tal-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020. Madankollu, mhuwiex ċar kemm fil-fatt dan irriżulta f’bidliet fil-prattika. Waqt l-adozzjoni tal-programmi, il-Kummissjoni ma għamlitx użu mill-possibbiltà li tissospendi l-pagamenti għal kundizzjonalitajiet ex ante mhux issodisfati. Madwar nofs l-aktar minn 700 pjan ta’ azzjoni li ġew adottati mill-Istati Membri biex jissodisfaw il-kundizzjonalitajiet ex ante kollha ma ġewx irrappurtati bħala kkompletati sa tmiem l-2016. Dawn il-pjanijiet ta’ azzjoni li ma ġewx ikkompletati jkopru massimu ta’ 27 % tal-infiq mill-FEŻR, mill-FK u milll-FSE. Wara l-adozzjoni tal-programm, l-RDK ma jipprevedix li l-Kummissjoni timponi xi sospensjoni tal-pagamenti qabel ma jsir rappurtar mill-Istati Membri dwar l-ikkompletar tal-azzjonijiet għall-issodisfar tal-kundizzjonalitajiet ex ante fir-rapporti annwali ta’ implimentazzjoni (sat-30 ta’ Ġunju 2017) jew fir-rapporti ta’ progress (sat-31 ta’ Awwissu 2017).

V

Aħna nqisu wkoll li mhuwiex probabbli li l-qafas u r-riżerva ta’ prestazzjoni jiskattaw riallokazzjoni sinifikanti tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni, matul il-perjodu 2014-2020, għall-programmi li għandhom prestazzjoni aħjar. B’mod partikolari, kull riallokazzjoni ssir fi ħdan u/jew bejn il-programmi tal-istess Stati Membri. Filwaqt li 6 % tal-finanzjament mill-FEŻR, l-FK u l-FSE twarrbu għar-riżerva ta’ prestazzjoni, il-mod li bih din tfasslet ftit li xejn huwa ta’ inċentiv biex il-programmi operazzjonali jkunu orjentati aħjar lejn ir-riżultati, peress li hija bbażata l-aktar fuq l-infiq u l-outputs. Barra minn hekk, il-finanzjament addizzjonali jiġi allokat definittivament anke jekk l-istadji importanti ma jintlaħqux għalkollox sal-2018 u, l-aktar li jista’ jsir hu li jiġi riallokat ġewwa l-Istat Membru kkonċernat. Is-sospensjonijiet u l-korrezzjonijiet finanzjarji li ġew introdotti reċentement f’każijiet fejn il-prestazzjoni tkun insuffiċjenti, huma pass fid-direzzjoni t-tajba, iżda huma suġġetti għal kundizzjonijiet restrittivi u, għalhekk, mhuwiex probabbli li jiġu applikati fil-prattika.

X’nirrakkomandaw

VI

Aħna ma nemmnux li jkun kosteffiċjenti li jsiru bidliet regolatorji fir-rigward ta’ wieħed jew l-ieħor minn dawn l-istrumenti matul il-perjodu 2014-2020 attwali. Minkejja dan, aħna nħeġġu lill-Istati Membri biex jikkompletaw il-pjanijiet ta’ azzjoni maqbula u lill-Kummissjoni biex tivvalutahom, kif ukoll biex ikomplu jissodisfaw il-kundizzjonalitajiet ex ante kollha. Barra minn hekk, jenħtieġ li d-dispożizzjonijiet eżistenti dwar ir-riżerva ta’ prestazzjoni jintużaw kemm huwa possibbli biex jiġi evitat li jkun hemm ħela ta’ flus.

VII

Għalhekk, ir-rakkomandazzjonijiet tagħna jikkonċernaw il-perjodu ta’ wara l-2020, li matulu jenħtieġ li ż-żewġ strumenti, jekk jinżammu, jiġu rinfurzati biex b’hekk ikun aktar probabbli li jikkontribwixxu għal użu aktar effettiv tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni. Għalhekk, meta tkun qed tħejji l-proposta leġiżlattiva tagħha għall-perjodu ta’ wara l-2020, jenħtieġ li l-Kummissjoni:

• Rakkomandazzjoni 1: tkompli tiżviluppa l-kundizzjonalitajiet ex ante bħala strument biex jiġi vvalutat kemm l-Istati Membri huma lesti li jimplimentaw il-fondi tal-UE, u b’mod partikolari
  1. tivvaluta mill-ġdid ir-rilevanza u l-utilità ta’ kull waħda mill-kundizzjonalitajiet ex ante għall-perjodu 2014-2020, telimina d-duplikazzjonijiet u żżomm biss dawk li jistgħu jkollhom impatt ġenwin fuq l-ilħuq effettiv tal-objettivi ta’ politika;
  2. tiżgura l-konsistenza tal-kundizzjonalitajiet ex ante għall-perjodu ta’ wara l-2020 mas-Semestru Ewropew;
  3. tistabbilixxi kriterji ċari ta’ valutazzjoni b’miri li jistgħu jitkejlu, kull fejn ikun fattibbli, biex tiżgura li jkun hemm fehim komuni ta’ x’jeħtieġ jinkiseb; u
  4. tirrikjedi l-issodisfar u l-applikazzjoni ta’ kundizzjonalitajiet ex ante matul il-perjodu ta’ programmazzjoni, u tagħti segwitu għal dan filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni l-piż amministrattiv potenzjali.
• Rakkomandazzjoni 2: Tqis il-possibbiltà li tbiddel ir-riżerva ta’ prestazzjoni għall-perjodu ta’ wara l-2020 fi strument aktar orjentat lejn ir-riżultati li jalloka l-fondi għal dawk il-programmi li jkunu kisbu riżultati tajbin, u b’mod partikolari tqis jekk jenħtieġx li tipproponi li
  1. ibbażat fuq it-tagħlimiet meħuda, ir-riżerva ta’ prestazzjoni tiġi żviluppata ulterjorment fi strument aħjar li jkun jippromwovi u jippremja aħjar il-prestazzjoni tajba, fejn ikun jeħtieġ li l-programmi operazzjonali juru xi jkun intenzjonat li jiksbu bil-finanzjament addizzjonali;
  2. isir aktar użu minn indikaturi tar-riżultati immedjati; u li l-passi ewlenin tal-implimentazzjoni jinbidlu f’għodod li jkunu juru aħjar il-prestazzjoni reali tal-interventi tal-infrastruttura fuq terminu twil, meta tkun qed issir valutazzjoni tal-prestazzjoni; u
  3. il-kundizzjonijiet għas-sospensjonijiet tal-pagamenti u għall-korrezzjonijiet finanzjarji jiġu riveduti sabiex sitwazzjonijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti jkunu jistgħu jiġu indirizzati aktar faċilment, fi stadju aktar bikri, bil-ħsieb li jkomplu jiżdiedu l-inċentivi biex il-fondi jiġu implimentati sew.

Introduzzjoni

L-orjentazzjoni lejn il-prestazzjoni hija prijorità ewlenija għall-Kummissjoni għal matul il-perjodu 2014-2020

01

Il-fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (SIE) jirrappreżentaw inqas minn 0.4 % tal-PDG tal-Unjoni Ewropea, iżda għandhom impatt sinifikanti fuq l-ekonomiji ta’ ħafna Stati Membri. Il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR), il-Fond ta’ Koeżjoni (FK) u l-Fond Soċjali Ewropew (FSE) jirrappreżentaw EUR 349.4 biljun fil-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020 u jammontaw għal 75 % tal-fondi SIE. Skont data reċenti tal-Kummissjoni għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2007-2013, hemm disa’ Stati Membri fejn l-infiq mill-FEŻR u mill-FK jikkorrispondi għal aktar minn 30 % tan-nefqa kapitali kollha tal-gvern. F’erba’ Stati Membri (l-Ungerija, il-Litwanja, is-Slovakkja u l-Latvja) dan jirrappreżenta wkoll aktar minn nofs l-investimenti pubbliċi kollha². Huwa għalhekk li huwa daqstant importanti li jsir l-aħjar użu minn dawn il-fondi.

02

Għal matul il-perjodu 2014-2020, il-Kummissjoni tista’ tuża żewġ strumenti speċifiċi biex tistimula lill-Istati Membri jagħmlu użu aħjar mill-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni u biex tesiġi li r-rilaxx tal-fondi tal-UE jkun suġġetti għall-issodisfar, mill-Istati Membri, ta’ ċerti rekwiżiti marbutin mal-implimentazzjoni tal-fondi SIE:

• kundizzjonalitajiet ex ante;
• qafas ta’ prestazzjoni u riżerva ta’ prestazzjoni.

03

Dawn iż-żewġ strumenti speċifiċi jiffurmaw parti minn firxa usa’ ta’ miżuri li għandhom l-għan li jirrinfurzaw l-orjentazzjoni tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni lejn ir-riżultati. Ir-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni (RDK) għall-perjodu 2014-2020 (li jistipula r-regoli għall-fondi SIE kolha) jirrikjedi wkoll³:

• konċentrazzjoni tal-finanzjament fuq l-objettivi tematiċi u l-prijoritajiet ta’ investiment idderivati mill-istrateġija Ewropa 2020;
• użu aktar strutturat tal-loġika ta’ intervent matul l-eżerċizzju ta’ programmazzjoni, li jibda bl-identifikazzjoni tal-ħtiġijiet ta’ investiment u l-ispeċifikazzjoni tar-riżultati intenzjonati fuq terminu twil; u
• użu aktar konsistenti u aktar komprensiv tal-indikaturi tal-prestazzjoni biex jitkejjel il-progress fil-ksib ta’ dawn ir-riżultati;

04

Dawn it-tliet aspetti li ġew ittrattati fir-Rapport Speċjali Nru 2/2017 tagħna “In-negozjar, li sar mill-Kummissjoni, tal-Ftehimiet ta’ Sħubija 2014-2020 u l-programmi fil-qasam tal-Koeżjoni, għall-perjodu 2014-2020: l-infiq qed ikun aktar immirat fuq il-prijoritajiet ta’ Ewropa 2020, iżda l-arranġamenti għall-kejl tal-prestazzjoni qed ikunu dejjem aktar kumplessi”.

Kundizzjonalitajiet ex ante: l-issettjar ta’ rekwiżiti minimi fil-bidu tal-implimentazzjoni tal-programmi

05

Il-kundizzjonalitajiet ex ante (EACs) jirrikjedu li Stat Membru jissodisfa ċerti kundizzjonijiet qabel l-implimentazzjoni tal-programmi operazzjonali⁴. L-Anness I jipprovdi l-lista tas-36 EAC kollha. Hemm żewġ tipi ta’ EACs:

• 7 EACs ġenerali. Dawn għandhom l-għan li jirrinfurzaw l-applikazzjoni u l-infurzar tal-leġiżlazzjoni tal-UE (eż. dwar l-akkwist pubbliku, l-għajnuna mill-Istat, in-nuqqas ta’ diskriminazzjoni). Huma applikabbli għal diversi setturi u politiki fl-Istati Membri kollha tal-UE; u
• 29 EAC tematika. B’mod ġenerali, dawn kienu applikabbli għal madwar 2 700 darba fil-programmi operazzjonali differenti taħt il-FEŻR, l-FK u l-FSE, peress li huma relatati ma’ prijoritajiet ta’ investiment magħżula fi ħdan il-11-il objettiv tematiku tal-fondi SIE għall-perjodu 2014-2020⁵.

06

Meta kienu qed iħejju l-Ftehimiet ta’ Sħubija (FtS) u l-Programmi Operazzjonali (PO) tagħhom għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020, l-Istati Membri kellhom jivvalutaw jekk kienx hemm EACs li kienu applikabbli għall-objettivi speċifiċi segwiti fi ħdan il-prijoritajiet ta’ investiment tal-programmi operazzjonali tagħhom, fuq il-bażi ta’ ġabra komuni ta’ kriterji stipulati fl-RDK⁶. Wara dan, l-Istati Membri kellhom jiddeterminaw jekk dawn l-EACs kinux ġew issodisfati. Din l-awtovalutazzjoni hija ddokumentata fil-ftehim ta’ sħubija u fil-programmi operazzjonali li jiġu ppreżentati lill-Kummissjoni għal approvazzjoni.

07

Il-Kummissjoni tivvaluta l-informazzjoni pprovduta mill-Istati Membri dwar l-applikabbiltà u l-issodisfar tal-EACs meta tkun qed tinnegozja l-ftehimiet ta’ sħubija u l-programmi operazzjonali, għal darb’oħra fuq il-bażi tal-kriterji stabbiliti fl-RDK⁷. Barra minn hekk, f’Marzu 2013, il-Kummissjoni ħarġet sett ta’ linji gwida dwar l-EACs għall-persunal tagħha li jkun qed imexxi n-negozjati tal-ftehimiet ta’ sħubija u tal-programmi operazzjonali mal-awtoritajiet nazzjonali⁸. Il-verżjoni finali tal-gwida kienet disponibbli fi Frar 2014.

08

Għall-EACs li jkunu għadhom mhux issodisfati fid-data tal-preżentazzjoni tal-ftehim ta’ sħubija, u/jew tal-programmi operazzjonali lill-Kummissjoni, l-Istati Membri huma meħtieġa jipprovdu lista ta’ azzjonijiet li jkunu jridu jittieħdu, flimkien ma’ skeda ta’ żmien għall-implimentazzjoni ta’ dawk l-azzjonijiet u l-korpi responsabbli (pjan ta’ azzjoni). Meta tkun qed tadotta PO, il-Kummissjoni tista’ tissospendi parti minn jew it-totalità tal-pagamenti interim li jsiru għall-prijoritajiet ta’ investiment rilevanti tal-PO sakemm dawn l-azzjonijiet ikunu ġew ikkompletati.

09

Dawn il-pjanijiet ta’ azzjoni kellhom jiġu kkompletati sal-31 ta’ Diċembru 2016⁹. L-Istati Membri jridu jirrappurtaw dwar l-istatus tal-EAC tagħhom, l-aktar tard, fir-rapport annwali ta’ implimentazzjoni tagħhom li kellhom jippreżentaw sat-30 ta’ Ġunju 2017¹⁰ jew fir-rapporti ta’ progress li għandhom jippreżentaw sal-31 ta’ Awwissu 2017¹¹. Jekk Stat Membru ma jkunx issodisfa l-EAC sal-31 ta’ Diċembru 2016, il-Kummissjoni tista’ tissospendi l-pagamenti interim għall-prijoritjiet tal-PO kkonċernat¹².

10

L-iskala u l-kamp ta’ applikazzjoni tal-EACs, kif iddefinit fl-RDK, kienu suġġetti għal negozjati intensi bejn il-Kummissjoni, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill fil-kuntest ta’ negozjar tal-pakkett leġiżlattiv għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020. In-negozjati bdew f’Lulju 2012 (fuq il-proposta leġiżlattiva tal-Kummissjoni li saret f’Ottubru 2011) u ġew ikkompletati f’Diċembru 2013.

11

Matul in-negozjati ntlaħaq qbil li l-EACs għandhom ikopru biss kwistjonijiet strettament relatati mal-implimentazzjoni tal-Politika ta’ Koeżjoni. Barra minn hekk, ġie deċiż li l-Istati Membri huma meħtieġa jivvalutaw l-applikabbiltà tal-EACs fil-każ biss li huma jirċievu kontribuzzjoni mill-UE¹³.

12

Il-Figura 1 tipprovdi stampa ġenerali tal-kronoloġija għall-ikkompletar tal-EACs.

Qafas ta’ prestazzjoni u riżerva ta’ prestazzjoni: l-allokazzjoni ta’ parti mill-fondi tal-UE hija suġġetta għall-eżitu tal-analiżi tal-prestazzjoni li se ssir fl-2019

13

L-Istati Membri huma meħtieġa wkoll li jwarrbu parti mill-finanzjament allokat lilhom mill-UE f’riżerva ta’ prestazzjoni għall-fondi SIE. Din ir-riżerva tista’ tiġi allokata definittivament, u possibbilment riallokata, skont l-eżitu ta’ analiżi tal-prestazzjoni li se titwettaq fl-2019 fuq il-bażi ta’ indikaturi inklużi fil-qafas ta’ prestazzjoni.

14

Ir-riżerva ta’ prestazzjoni għall-perjodu 2014-2020 tikkorrispondi għal 6 % tal-fondi tal-FEŻR, l-FSE u l-FK allokati għall-għan Investiment għat-Tkabbir u l-Impjiegi u għal kull kategorija ta’ reġjun b’ċerti eċċezzjonijiet¹⁴. Din ir-riżerva tista’ tvarja bejn 5 % u 7 % tal-allokazzjoni għal kull assi prijoritarju individwali fi ħdan PO. Madankollu, skont l-RDK, ma hemm l-ebda riżerva ta’ prestazzjoni prevista għall-assi prijoritarji ddedikati għal:

• l-Inizjattiva favur l-Impjieg taż-Żgħażagħ (YEI) taħt l-FSE¹⁵;
• assistenza teknika; u
• programmi ddedikati għall-inizjattiva favur l-SMEs¹⁶.

15

Il-programmi ta’ Kooperazzjoni Territorjali Ewropea (KTE) ukoll mhumiex suġġetti għal riżerva ta’ prestazzjoni.

16

Hemm tliet tipi ta’ indikaturi tal-prestazzjoni għall-monitoraġġ tal-progress fl-implimentazzjoni tal-programmi¹⁷:

• indikaturi finanzjarji biex jitkejjel l-assorbiment tal-fondi allokati għal kull assi prijoritarju;
• indikaturi tal-output biex titkejjel l-implimentazzjoni tal-azzjonijiet previsti taħt il-prijoritajiet ta’ investiment tal-programmi operazzjonali;
• indikaturi tar-riżultati biex jitkejjel l-ilħuq tal-objettivi speċifiċi tal-programmi operazzjonali.

17

Għal kull assi prijoritarju, il-programmi operazzjonali (ħlief l-assi tal-assistenza teknika u l-programmi operazzjonali ddedikati għall-inizjattiva favur l-SMEs) iridu jispeċifikaw qafas ta’ prestazzjoni kkostitwit minn subsett ta’ indikaturi li jkunu diġà ġew stabbiliti fil-programmi operazzjonali¹⁸ u fejn meħtieġ anke minn passi ewlenin tal-implimentazzjoni (KIS). Għal kull wieħed mill-indikaturi tal-prestazzjoni u l-KIS inklużi fil-qafas ta’ prestazzjoni, l-Istati Membri huma meħtieġa jistabbilixxu stadji importanti (li jridu jintlaħqu sa Diċembru 2018) u miri (li jridu jintlaħqu sa Diċembru 2023).

18

Il-programmi operazzjonali jistgħu jistipulaw passi ewlenin tal-implimentazzjoni (KIS) għal kull qafas ta’ prestazzjoni fejn ma jkunux jistgħu jiġu ddeterminati indikaturi tal-output u/jew tar-riżultati li jistgħu jitkejlu sal-2019¹⁹. Il-KIS, pereżempju, huma l-għadd ta’ proġetti magħżula jew approvati, jiġifieri indikaturi li jirriflettu li l-implimentazzjoni tal-programmi nbdiet jew tinsab għaddejja.

19

Fl-2019, ir-riżerva ta’ prestazzjoni se tiġi allokata definittivament għall-programmi operazzjonali u l-prijoritajiet li jkunu laħqu l-istadji importanti tagħhom jew ikkompletaw il-KIS tagħhom. Fejn dan ma jkunx il-każ, ir-riżerva tista’ tiġi riallokata għal prijoritajiet oħra tal-istess PO jew għal programmi operazzjonali oħra li jkunu laħqu l-istadji importanti tagħhom. Il-Kummissjoni tista’ wkoll tissospendi l-pagamenti interim għal prijorità partikolari, f’każijiet fejn ikun hemm nuqqas serju ta’ lħuq tal-istadji importanti li jkun sar qbil dwarhom, minħabba dgħufijiet fl-implimentazzjoni li jkunu ġew identifikati b’mod ċar. B’mod simili, il-Kummissjoni tista’ tapplika korrezzjonijiet finanzjarji għal prijorità partikolari, f’każijiet fejn ikun hemm nuqqas serju ta’ lħuq tal-miri li jkun sar qbil dwarhom sa tmiem l-2023²⁰. Dan jista’ jsir abbażi ta’ eżaminar tar-rapporti ta’ implimentazzjoni finali, li għall-programmi tal-FEŻR, tal-FK u tal-FSE mhumiex se jiġu ppreżentati qabel Frar 2025.

Ambitu u approċċ tal-awditjar

20

Permezz ta’ dan l-awditu, aħna eżaminajna jekk il-kundizzjonalitajiet ex ante u l-qafas u r-riżerva ta’ prestazzjoni ntużawx b’mod effettiv biex jistimulaw infiq aħjar min-naħa tal-Istati Membri fil-qasam tal-Koeżjoni matul il-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020.

21

Ix-xogħol tal-awditjar li wettaqna għal dan ir-rapport attwali kien jinkludi dan li ġej:

• analiżi tad-dispożizzjonijiet regolatorji relatati mal-kundizzjonalitajiet ex ante u mal-qafas ta’ prestazzjoni, inkluża r-riżerva ta’ prestazzjoni;
• eżaminar tal-istatus ta’ kemm kienu ġew issodisfati l-kundizzjonalitajiet ex ante u tal-implimentazzjoni tal-pjanijiet ta’ azzjoni korrispondenti fil-31 ta’ Diċembru 2016, fuq il-bażi tad-data dwar il-monitoraġġ maħruġa mill-Kummissjoni u tad-dokumentazzjoni ta’ sostenn mogħtija mill-Istati Membri;
• analiżi approfondita tal-5 ftehimiet ta’ sħubija u l-14-il programm operazzjonali taħt il-FEŻR u l-FSE u ta’ informazzjoni komplementari dwar il-mod kif l-Istati Membri wettqu l-awtovalutazzjoni tagħhom tal-applikabbiltà u l-issodisfar tal-kundizzjonalitajiet ex ante;
• analiżi tal-qafas ta’ prestazzjoni, inkluż l-issettjar ta’ stadji importanti u ta’ miri għall-indikaturi tal-output għal dawn il-programmi operazzjonali, kif ukoll il-mod kif dan jaffettwa l-kundizzjonijiet għal-allokazzjoni tar-riżerva ta’ prestazzjoni;
• intervisti ma’ aktar minn 50 membru tal-persunal fid-Direttorat Ġenerali għall-Politika Reġjonali u Urbana u fid-Direttorat Ġenerali tal-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni u ma’ aktar minn 40 uffiċjal fl-Istati Membri u fir-rappreżentanzi permanenti tagħhom fi Brussell; u
• konsultazzjonijiet ma’ esperti fil-qasam tal-politiki reġjonali, strutturali u ta’ koeżjoni tal-Unjoni Ewropea u fil-qasam tal-ibbaġitjar abbażi tal-prestazzjoni, kif ukoll ma’ esperti nazzjonali u ma’ rappreżentanti tar-rappreżentanzi permanenti tal-Istati Membri għall-UE.

22

L-14-il programm operazzjonali taħt il-FEŻR u l-FSE li ġew eżaminati huma relatati ma’ 5 Stati Membri (Spanja, l-Irlanda, il-Kroazja, il-Polonja u r-Rumanija). Aħna wettaqna wkoll żjara ta’ studju fid-Danimarka fejn koprejna żewġ programmi operazzjonali. L-analiżi tagħna hija ffukata fuq l-Objettivi Tematiċi 1: “It-tisħiħ tar-riċerka, l-iżvilupp teknoloġiku u l-innovazzjoni" (OT1) u 8 "Il-promozzjoni tal-impjiegi sostenibbli u ta’ kwalità u l-appoġġ għall-mobbiltà tax-xogħol" (OT8). Dawn iż-żewġ objettivi tematiċi ntgħażlu primarjament peress li jirrappreżentaw l-ogħla livell tal-allokazzjoni finanzjarja għall-FEŻR (OT1) u għall-FSE (OT8) li hija kondiviża mill-Istati Membri kollha.

23

Aħna ħadna kont ukoll tad-dokument tal-Kummissjoni dwar il-valur miżjud tal-kundizzjonalitajiet ex ante fil-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej²¹.

24

L-awditu kopra l-perjodu minn Diċembru 2013 sa Frar 2017, meta ksibna mingħand il-Kummissjoni d-data dwar l-issodisfar tal-kundizzjonalitajiet ex ante li l-Istati Membri rrappurtaw sa Frar. Barra minn hekk, aħna ħadna inkunsiderazzjoni l-informazzjoni li, sa nofs Settembru 2017, il-Kummissjoni kellha dwar l-issodisfar tal-kundizzjonalitajiet ex ante, u li l-Istati Membri kienu rrappurtawha fir-rapporti annwali ta’ implimentazzjoni u fir-rapporti ta’ progress tagħhom sat-30 ta’ Ġunju u t-31 ta’ Awwissu 2017 rispettivament.

Osservazzjonijiet

Il-kundizzjonalitajiet ex ante pprovdew qafas konsistenti biex jiġi vvalutat kemm l-Istati Membri kienu lesti li jimplimentaw il-politika ta’ Koeżjoni, iżda mhuwiex ċar kemm fil-fatt dan irriżulta f’bidliet fil-prattika

25

Il-kundizzjonalitajiet ex ante għandhom jgħinu biex jiġi żgurat li l-Istati Membri jkunu jistgħu jimplimentaw il-fondi SIE b’mod effettiv billi jispeċifikaw għadd ta’ kundizzjonijiet li jridu jiġu ssodisfati sa mhux aktar tard minn tmiem l-2016. Barra minn hekk, dan l-istrument jorbot il-Politika ta’ Koeżjoni aktar mill-qrib mal-governanza ekonomika tal-Unjoni Ewropea.

26

Aħna eżaminajna

• jekk l-Istati Membri qisux li l-kundizzjonalitajiet ex ante kienu ġew issodisfati fi żmien l-adozzjoni tal-programmi operazzjonali u/jew sal-31 ta’ Diċembru 2016, kif ukoll il-mod kif kienu pprogressaw fl-implimentazzjoni tal-pjanijiet ta’ azzjoni korrispondenti;
• jekk l-awtovalutazzjoni tal-kundizzjonalitajiet ex ante li twettqet mill-Istati Membri kinitx valida u jekk l-approċċ tal-Kummissjoni għan-nuqqas ta’ konformità mal-kundizzjonalitajiet ex ante kienx xieraq;
• Jekk il-valutazzjoni tal-kundizzjonalitajiet ex ante li twettqet mill-Kummissjoni kinitx ikkoordinata b’mod effettiv mas-Semestru Ewropew u ma’ sorsi oħra ta’ informazzjoni; u
• jekk id-dispożizzjonijiet regolatorji dwar il-monitoraġġ/evalwazzjoni tal-kundizzjonalitajiet ex ante wara l-2016 jippermettux li jsir użu tajjeb minn dawn il-kundizzjonalitajiet ex ante lil hinn mill-2016.

L-Istati Membri jqisu wkoll li kważi żewġ terzi tal-kundizzjonalitajiet ex ante tematiċi kienu ġew issodisfati sa tmiem l-2016

27

B’mod ġenerali, id-data dwar il-monitoraġġ maħruġa mill-Kummissjoni turi li l-Istati Membri qiesu li madwar 65 % tal-EACs tematiċi kienu ġew issodisfati fi żmien l-adozzjoni tal-programmi operazzjonali jew l-aktar tard sal-31 ta’ Diċembru 2016.

28

Madankollu, din is-sitwazzjoni tvarja sinifikattivament bejn l-EACs. Il-Figura 2 turi li fi żmien l-adozzjoni, 8 mid-29 EAC tematika kienu ġew issodisfati f’inqas minn nofs il-każijiet u 4 f’inqas minn kwart minnhom: l-EACs 6.1 dwar “Is-settur tal-ilma: l-eżistenza ta’ politika tal-ipprezzar tal-ilma” u 6.2 dwar “Is-settur tal-iskart: il-promozzjoni ta’ investimenti ekonomikament u ambjentalment sostenibbli fis-settur tal-iskart”, l-EAC 8.4 dwar it-“Tixjiħ attiv u fis-saħħa” u l-EAC 7.1 dwar it-“Trasport: l-eżistenza ta’ pjanijiet jew qafas għall-investiment fit-trasport”.

Progress limitat fl-ikkompletar tal-pjanijiet ta’ azzjoni għall-kundizzjonalitajiet ex ante mhux issodisfati sa tmiem l-2016, iżda l-momentum tal-progress żdied qrib id-data ta’ skadenza tar-rappurtar

29

Sa Frar 2017, id-data dwar il-monitoraġġ maħruġa mill-Kummissjoni wriet li kważi nofs l-aktar minn 700 pjan ta’ azzjoni għall-EACs mhux issodisfati ma kinux ġew irrappurtati bħala kkompletati mill-Istati Membri sa tmiem l-2016. Skont il-Kummissjoni, sa nofs Settembru 2017, wara li rċeviet ir-rapporti annwali ta’ implimentazzjoni u r-rapporti ta’ progress tal-Istati Membri, dan l-ammont naqas għal 58 pjan ta’ azzjoni għall-EACs mhux issodisfati.

30

L-issodisfar tal-EACs li kien fadal ma kienx faċli. L-Istati Membri adottaw tliet tipi differenti ta’ pjanijiet ta’ azzjoni: pjanijiet ta’ azzjoni fil-livell nazzjonali (jiġifieri pjan ta’ azzjoni orizzontali wieħed għal kull kundizzjonalità ex ante għall-programmi operazzjonali kollha), pjanijiet ta’ azzjoni speċifiċi għall-programmi (jiġifieri pjan ta’ azzjoni għal kull PO) u pjanijiet ta’ azzjoni mħallta li jikkombinaw iż-żewġ approċċi. B’kollox, kien hemm 761 pjan ta’ azzjoni għall-Istati Membri kollha tal-UE taħt il-politika ta’ Koeżjoni.

31

L-akbar ammont ta’ pjanijiet ta’ azzjoni relatati mal-EAC ġenerali 7 dwar “Sistemi ta’ statistika u indikaturi tar-riżultati” (110 pjanijiet) u mal-EAC tematika 1.1 dwar “Strateġija nazzjonali jew reġjonali ta’ speċjalizzazzjoni intelliġenti” (93 pjan). Pereżempju, l-EAC 1.1 tqieset bħala mhux issodisfata f’20 Stat Membru, u l-EAC 7 fi 19-il Stat Membru.

32

L-analiżi li wettaqna tad-data dwar il-monitoraġġ li nħarġet mill-Kummissjoni wriet li, sa Frar 2017, 380 minn dawn is-761 pjan ta’ azzjoni (50 %) ma kinux ġew irrappurtati bħala kkompletati sa tmiem l-2016. L-eżaminar tal-ikkompletar tal-pjanijiet ta’ azzjoni sal-31 ta’ Diċembru 2016, li ġie rrappurtat fir-rapporti annwali ta’ implimentazzjoni u fir-rapporti ta’ progress tal-Istati Membri sat-30 ta’ Ġunju u l-31 ta’ Awwissu 2017, rispettivament, wera li 703 pjanijiet ta’ azzjoni kienu ġew ikkompletati; żieda minn 50 % għal 92 %.

Il-progress mexa l-aktar bil-mod għall-EACs ġenerali dwar l-akkwist pubbliku u l-għajnuna mill-Istat

33

Sa Frar 2017, id-data dwar il-monitoraġġ li nħarġet mill-Kummissjoni wriet li hija vvalutat bħala kkompletati l-pjanijiet ta’ azzjoni kollha għal ħames EACs tematiċi biss, u għall-ebda waħda mill-EACs ġenerali. Dawn l-EACs jirrappreżentaw 17 mis-761 pjan ta’ azzjoni (inqas minn 3 %): dawn jikkonċernaw l-EACs 4.2 dwar “Azzjonijiet sabiex tiġi promossa l-koġenerazzjoni b’effiċjenza għolja ta’ sħana u elettriku” (pjan ta’ azzjoni wieħed), 4.3 dwar “Azzjonijiet biex jippromwovu l-produzzjoni u d-distribuzzjoni ta’ sorsi tal-enerġija rinnovabbli” (2 pjanijiet ta’ azzjoni), 7.4 dwar “L-Iżvilupp ta’ sistemi intelliġenti tad-distribuzzjoni, tal-ħżin u tat-trażmissjoni tal-enerġija” (3 pjanijiet ta’ azzjoni), 8.2 dwar “Impjieg indipendenti, intraprenditorija u ħolqien tan- negozju” (pjan ta’ azzjoni wieħed), u 9.1 dwar “L-eżistenza u l-implimentazzjoni ta’ qafas ta’ politika strateġika nazzjonali għat-tnaqqis tal-faqar” (10 pjanijiet ta’ azzjoni). Skont il-Kummissjoni, sa nofs Settembru 2017, il-pjanijiet ta’ azzjoni kollha ġew ikkompletati għal 16-il EAC tematika u għal 5 EACs ġenerali. Dawn l-EACs ikopru 222 pjan ta’ azzjoni jew madwar 30 % tal-pjanijiet ta’ azzjoni kollha.

34

Il-progress fit-twettiq tal-pjanijiet ta’ azzjoni relatati kollha mexa l-aktar bil-mod fil-każ tal-EAC ġenerali 4 dwar “Akkwist pubbliku” (2 minn 57 pjan ta’ azzjoni) u l-EAC ġenerali 5 dwar “Għajnuna mill-Istat” (1 minn 50 pjan ta’ azzjoni). Aħna nfakkru li n-nuqqas ta’ konformità mar-regoli tal-UE u mar-regoli nazzjonali dwar l-akkwist pubbliku u l-għajnuna mill-Istat huma tnejn mis-sorsi prinċipali ta’ irregolaritajiet fil-politika ta’ Koeżjoni²². Ġie osservat li r-rati ta’ kkompletar kienu baxxi wkoll għall-EACs tematiċi 6.1 dwar “Is-settur tal-ilma: l-eżistenza ta’ politika tal-ipprezzar tal-ilma”, 6.2 dwar “Is-settur tal-iskart: il-promozzjoni ta’ investimenti ekonomikament u ambjentalment sostenibbli fis-settur tal-iskart”, 8.1 dwar “Politiki attivi tas-suq tax-xogħol jiġu mfassla u mwassla fid-dawl tal-linji gwida dwar l-impjiegi” u 8.3 dwar “Modernizzazzjoni u tisħiħ tal-istituzzjonijiet tas-suq tax-xogħol”. Madankollu, l-analiżi li wettaqna tad-data dwar il-monitoraġġ li nħarġet mill-Kummissjoni wriet żieda sinifikanti fil-pjanijiet ta’ azzjoni li ġew irrappurtati bħala ssodisfati bejn Frar u nofs Settembru 2017; minn 381 sa 703 minn 761 azzjoni (92%) (ara l-Figura 3).

Sa Frar 2017, tliet Stati Membri biss irrappurtaw il-pjanijiet ta’ azzjoni kollha tagħhom bħala kkompletati, u dan l-ammont żdied għal 11-il Stat Membru sa nofs Settembru 2017

35

Sa Frar 2017, ibbażat fuq l-informazzjoni riċevuta mill-Istati Membri, il-Kummissjoni vvalutat li tliet Stati Membri biss kienu kkompletaw il-pjanijiet ta’ azzjoni kollha tagħhom sa tmiem l-2016 (il-Latvja, il-Litwanja u l-Finlandja). Fl-istess ħin, kien hemm 10 Stati Membri (il-Bulgarija, l-Irlanda, il-Greċja, Spanja, il-Kroazja, l-Italja, il-Lussemburgu, l-Ungerija, is-Slovakkja u l-Iżvezja) li rrappurtaw bħala kkompletati inqas minn nofs il-pjanijiet ta’ azzjoni tagħhom. Madankollu, skont il-Kummissjoni, sa nofs Settembru 2017, 11-il Stat Membru (il-Belġju, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, il-Finlandja, il-Latvja, il-Litwanja, in-Netherlands, il-Portugall, l-Iżvezja, is-Slovenja u s-Slovakkja) kienu kkompletaw il-pjanijiet ta’ azzjoni kollha tagħhom (ara l-Figura 4).

36

Iż-żmien medju li l-Istati Membri ħadu biex jimplimentaw il-pjanijiet ta’ azzjoni u li l-Kummissjoni ħadet biex tikkompleta l-valutazzjoni kien ta’ madwar 20 xahar (ibbażat fuq is-703 pjanijiet ta’ azzjoni li ġew ikkompletati sa nofs Settembru 2017, skont id-data dwar il-monitoraġġ li nħarġet mill-Kummissjoni). Id-durata kienet tvarja konsiderevolment fost l-EACs tematiċi differenti, u bejn l-EACs tematiċi u dawk ġenerali (ara l-Figura 5).

Madwar 27 % tal-finanzjament totali mill-FEŻR, l-FK u l-FSE huwa relatat ma’ objettivi tematiċi li għalihom l-EACs ġew irrappurtati bħala li kienu għadhom mhux issodisfati sa Frar 2017

37

Il-Kummissjoni ma kinitx f’pożizzjoni li tipprovdi data dwar l-ammont ta’ finanzjament affettwat mill-pjanijiet ta’ azzjoni. Għalhekk, aħna stmajna l-ammont ta’ fondi tal-UE li ġew allokati għall-prijoritajiet ta’ investiment fejn l-EACs ma kinux ġew issodisfati, fuq il-bażi tal-informazzjoni finanzjarja disponibbli għal kull objettiv tematiku (OT). L-istima tagħna hija li, għal massimu ta’ EUR 199.8 biljun mit-EUR 349.4 biljun (57 %) tal-baġit totali tal-UE għall-perjodu 2014-2020, għall-FEŻR, l-FK u l-FSE (inkluża l-YEI), kienu jeżistu pjanijiet ta’ azzjoni fi żmien l-adozzjoni tal-programmi operazzjonali. Sa Frar 2017, dan is-sehem kien naqas għal massimu ta’ 27 %.

L-awtovalutazzjoni tal-kundizzjonalitajiet ex ante, li twettqet mill-Istati Membri eżaminati kienet pożittiva żżejjed u inkonsistenti

L-Istati Membri raw il-kundizzjonalitajiet ex ante bħala għodda utli għall-awtovalutazzjoni, iżda l-impatt fuq l-effettività tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni huwa inċert

38

B’mod ġenerali, l-Istati Membri eżaminati raw l-EACs bħala għodda utli għall-awtovalutazzjoni li għedu biex jiġu identifikati għadd ta’ nuqqasijiet. F’xi każijiet, dawn tqiesu wkoll li kienu impetu għall-iżvilupp tal-kapaċità għall-ippjanar strateġiku fil-pajjiż. Il-kundizzjonalitajiet ex ante żiedu s-sensibilizzazzjoni għall-punti tajbin u l-punti dgħajfin tal-Istati Membri, iżda l-impatt tagħhom fuq l-użu effettiv tal-appoġġ mill-UE se jkun jiddependi ħafna mill-impenn u mis-sjieda li jassumu l-Istati Membri.

39

Madankolu, l-aspettattivi rigward l-impatt possibbli tal-EACs kienu differenti. Fil-biċċa l-kbira mill-każijiet, ir-rappreżentanti tal-Istati Membri ma qisux jekk EAC tiġi ssodisfata, dan awtomatikament jirriżulta f’implimentazzjoni aktar effettiva tal-politika ta’ Koeżjoni u f’riżultati aħjar.

Il-kriterji ta’ valutazzjoni tal-EACs spiss ikunu ta’ natura ġenerika u jħallu lill-Istati Membri lok konsiderevoli għall-interpretazzjoni

40

L-analiżi li wettaqna tal-kriterji speċifikati fl-RDK għall-valutazzjoni ta’ jekk l-EACs ikunux ġew issodisfati turi li dawn ta’ spiss huma ta’ natura ġenerika u, għaldaqstant, iħallu lok konsiderevoli għall-interpretazzjoni. B’mod partikolari, huma spiss ma jirreferux għal miri kwantifikabbli speċifiċi anke fejn miri ta’ dan it-tip setgħu ġew idderivati mill-qafas ta’ politika eżistenti tal-UE.

41

Il-Kummissjoni ħarġet dokumenti ta’ gwida ddettaljati b’subkriterji addizzjonali li jiddeskrivu l-aspettattivi tagħha għal kull kriterju dderivat mill-RDK²³. Madankollu, l-użu ta’ din il-gwida kien fakultattiv għall-Istati Membri, peress li l-RDK jispeċifika li huma biss il-kriterji fir-regolament li jistgħu jiġu applikati għall-valutazzjoni. Barra minn hekk, skont l-RDK, il-Kummissjoni kellha wkoll toqgħod attenta li tirrispetta l-kompetenzi nazzjonali u reġjonali hija u tivvaluta l-adegwatezza tal-miżuri ta’ politika²⁴.

42

Pereżempju, il-kriterji ddefiniti fl-RDK għall-EAC tematika 3.1 dwar “Promozzjoni tal-intraprenditorija” u għall-EAC 8.2 dwar “Impjieg indipendenti, intraprenditorija u ħolqien tan- negozju” jirreferu għal miżuri biex jitnaqqsu ż-żmien u l-ispejjeż fit-twaqqif ta’ negozju u fil-ksib ta’ liċenzji u permessi. Madankollu, ma jirrikjedix li l-Istati Membri jilħqu l-miri korrispondenti li ġew stabbliti fl-Att dwar in-Negozji ż-Żgħar (SBA)²⁵ u li ġew irrakkomandati mill-Kunsill Kompetittività f’Mejju 2011: li n-negozji jitwaqqfu fi żmien tliet ijiem ta’ xogħol, li l-ispejjeż biex jitwaqqfu n-negozji ma jkunux ta’ aktar minn EUR 100, u li ż-żmien meħtieġ biex jinkisbu l-liċenzji u l-permessi ma jkunx ta’ aktar minn tliet xhur. Minflok, l-RDK jissuġġerixxi li dawn il-miri jittieħdu inkunsiderazzjoni, iżda mhux neċessarjament jintlaħqu. L-analiżi tagħna turi li fin-nuqqas ta’ miri speċifiċi, l-Istati Membri ġeneralment applikaw id-diskrezzjoni tagħhom biex jivvalutaw jekk l-EACs kinux ġew issodisfati.

43

Skont il-Kummissjoni, iż-żmien medju biex titwaqqaf kumpanija privata b’responsabbiltà limitata fl-Istati Membri tal-EU-28 fl-2016 kienet ta’ 3.3 ijiem u l-ispiża biex jiġi rreġistrat negozju li jkun għadu kemm inbeda kienet ta’ EUR 320. Minn 28 Stat Membru, 16 ma jilħqux il-mira relatata mal-ispiża involuta fit-twaqqif ta’ negozju (inqas minn EUR 100) u 7 Stati Membri ma jilħqux il-mira relatata maż-żmien meħtieġ biex jitwaqqaf negozju ġdid²⁶.

44

Minkejja dan, filwaqt li 9 mill-24 Stat Membru li għalihom kienet tapplika l-EAC 3.1, adottaw b’kollox 13-il pjan ta’ azzjoni fir-rigward ta’ din l-EAC, għal 7 minn dawn l-Istati Membri l-pjanijiet ta’ azzjoni ġew ivvalutati bħala ikkompletati sa Frar 2017 (ara l-Figura 3). Barra minn hekk, l-Istati Membri qiesu li l-EAC kienet ġiet issodisfata f’aktar minn 70 % tal-każijiet (ara l-Figura 2).

45

Aħna nosservaw ukoll li l-Kummissjoni kienet inizjalment ipproponiet li miri speċifiċi ta’ dan it-tip kellhom jintlaħqu għall-EAC 3.1 dwar “Promozzjoni tal-intraprenditorija” u għall-EAC 8.2 dwar “Impjieg indipendenti”²⁷. Madankollu, matul in-negozjati tripartitiċi dwar il-pakkett leġiżlattiv dawn il-miri tneħħew mill-RDK. Dan irriżulta f’sitwazzjoni fejn il-valutazzjoni ta’ jekk EAC kinitx ġiet issodisfata jew le saret essenzjalment suġġettiva u l-Kummissjoni kellha biss mezzi limitati biex tikkontesta l-awtovalutazzjoni li twettqet mill-Istati Membri.

Il-valutazzjoni li l-Istati Membri wettqu dwar jekk l-EACs kinux ġew issodisfati jew le, ma kinitx konsistenti

46

Kien hemm ukoll każijiet fejn l-Istati Membri ma kinux interpretaw l-RDK tajjeb u, f’każijiet oħra, ma vvalutawx b’mod konsistenti jekk l-EACs kinux ġew issodisfati jew le. F’dawn il-każijiet il-Kummissjoni ma insistietx li titwettaq valutazzjoni korretta.

47

Pereżempju, dan kien il-każ tal-EAC 8.1 dwar “Kapaċità tal-Istati Membri li jipprovdu servizzi personalizzati tal-impjieg u miżuri ta’ politika attivi u preventivi fis-suq tax-xogħol” u l-EAC 8.3 dwar azzjonijiet meħuda biex jiġu stabbiliti servizzi ta’ dan it-tip. Il-kriterji ta’ valutazzjoni li jirfdu dawn iż-żewġ EACs jeskludu lil xulxin peress li l-EAC 8.3 tirrappreżenta EAC 8.1 mhux issodisfata (ara l-Figura 6).

48

Għalhekk, l-Istati Membri ma jistgħux iqisu li l-kriterji għall-EAC 8.1 dwar “Kapaċità tal-Istati Membri li jipprovdu servizzi personalizzati tal-impjieg u miżuri ta’ politika attivi u preventivi fis-suq tax-xogħol” bħala ssodisfati, u fl-istess ħin jieħdu azzjonijiet biex jiżviluppaw il-kapaċitajiet għall-forniment ta’ servizzi ta’ dan it-tip, kif meħtieġ mill-EAC 8.3. Madankollu, l-analiżi li wettaqna ta’ 14-il PO wriet li fi 2 mill-5 Stati Membri eżaminati (il-Polonja u l-Kroazja²⁸) ivil-kriterji għall-EAC 8.1 tqiesu bħala li ġew issodisfati, iżda xorta waħda ġew allokati fondi tal-UE għall-modernizazzjoni tas-servizzi tal-impjieg. Fil-każ tal-PO tal-Polonja, aħna sibna wkoll li l-awtoritajiet nazzjonali kienu vvalutaw dawn iż-żewġ EACs flimkien u kkonkludew li t-tnejn kienu ġew issodisfati.

49

Aħna osservajna wkoll eżempji ta’ prattika tajba fejn il-Kummissjoni pprovdiet appoġġ b’mod proattiv lill-Istati Membri biex jiżviluppaw l-istrateġiji meħtieġa għall-issodisfar ta’ EAC. Il-Kaxxa 1 tagħti eżempju ta’ dan it-tip.

Il-kundizzjonalitajiet ex ante mhumiex ikkoordinati biżżejjed mas-Semstru Ewopew u mal-informazzjoni disponibbli minn servizzi oħra tal-Kummissjoni

50

Meta jkun qed jivvaluta l-EACs, jenħtieġ li d-DĠ responsabbli jieħu wkoll inkunsiderazzjoni l-għarfien iġġenerat f’kuntesti oħra, bħas-Semestru Ewropew, jew l-informazzjoni miġbura minn Direttorati Ġenerali oħra jew permezz tal-attivitajiet ta’ monitoraġġ proprji tiegħu.

Il-valutazzjoni tal-EACs li l-Kummissjoni twettaq mhijiex konformi mal-analiżi li tidher fir-rapporti tal-pajjiżi tas-Semestru Ewropew

51

Fil-qafas tas-Semestru Ewropew, il-Kummissjoni toħroġ rapporti tal-pajjiżi u tippreżenta rakkomandazzjonijiet speċifiċi għal kull Stat Membru. Dawn ir-rapporti tal-pajjiżi jippreżentaw analiżi annwali tal-isfidi ekonomiċi u soċjali fl-Istati Membri kollha tal-UE.

52

Madankollu, il-Kummissjoni mhux dejjem ħadet inkunsiderazzjoni l-għarfien li kellha dwar il-problemi strutturali fl-Istati Membri, u li kien inġabar fil-kuntest tas-Semestru Ewropew, hija se tivvaluta l-konsistenza u l-adegwatezza tal-informazzjoni pprovduta mill-Istat Membru dwar l-EACs. F’Awwissu 2014, il-Kummissjoni adottat gwida interna dwar l-EACs għall-fondi SIE²⁹. Madankollu, din il-linja gwida ma indirizzatx il-mod ta’ kif jista’ jiġi żgurat li ssir valutazzjoni konsistenti tal-EACs u tas-Semestru Ewropew.

53

Pereżempju, l-analiżi tagħna sabet li tlieta mill-ħames Stati Membri eżaminati (il-Polonja, il-Kroazja, u Spanja) qiesu li l-EAC 8.1 dwar “Kapaċità tal-Istati Membri li jipprovdu servizzi personalizzati tal-impjieg u miżuri ta’ politika attivi u preventivi fis-suq tax-xogħol”³⁰ kienet ġiet issodisfata. Il-Kummissjoni aċċettat din il-valutazzjoni, għalkemm ir-rapporti tal-pajjiżi li ġew ippubblikati wara indikaw dgħufijiet sinifikanti relatati ma’ dawn il-kriterji (ara l-Kaxxa 2).

54

Barra minn hekk, fil-Komunikazzjoni tagħha dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir tal-2017, il-Kummissjoni osservat li “r-riformi strutturali għadhom mhumiex kompluti f’ħafna mill-Istati Membri u t-twassil tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż ħafna drabi huma inkonsistenti. Il-modernizzazzjoni tal-prodotti, tas-servizzi u tas-swieq tax-xogħol għadhom prijorità f’ħafna Stati Membri”³⁴.

L-awtovalutazzjonijiet li twettqu mill-Istati Membri dwar il-konformità mal-għajnuna mill-Istat mhumiex konsistenti mal-monitoraġġ regolari mwettaq mid-DĠ Kompetizzjoni

55

F’rapport speċjali ieħor³⁵, aħna stabbilejna li xi Stati Membri li kienu ssodisfaw l-EAC ġenerali 5 dwar “Għajnuna mill-Istat” kellhom livell aktar baxx ta’ konformità mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat minn dawk li ma kinux issodisfaw din il-kundizzjonalità. Madankollu, l-awtovalutazzjoni li twettqet mill-Istati Membri, madankollu, ma ġietx ikkontestata mill-Kummissjoni.

Il-Kummissjoni ma kkontestatx l-awtovalutazzjonijiet li twettqu mill-Istati Membri dwar l-istatus tas-sistemi ta’ monitoraġġ, minkejja li kienet taf dwar id-dewmien sinifikanti

56

Ir-rekwiżiti għal sistema ta’ indikaturi tar-riżultati li hija meħtieġa għall-monitoraġġ tal-progress ta’ PO lejn ir-riżultati, inklużi l-arranġamenti għall-ġbir ta’ data huma stabbiliti fl-EAC ġenerali 7 dwar “Sistemi ta’ statistika u indikaturi tar-riżultati” (ara l-Anness I). L-RDK jirrikjedi wkoll li l-awtoritajiet maniġerjali jistabbilixxu sistema biex tirreġistra u taħżen id-data dwar kull operazzjoni meħtieġa għall-monitoraġġ, l-evalwazzjoni, il-ġestjoni finanzjarja, il-verifikazzjoni u l-awditjar, inkluża data relatata mal-indikaturi u l-istadji importanti³⁶. Il-Kummissjoni tinterpreta dan ir-rekwiżit bħala li jirrigwarda l-eżistenza ta’ sistema kompjuterizzata³⁷. Aħna sibna li l-valutazzjoni, imwettqa mill-Istati Membri, tal-EAC ġenerali 7 ma titwettaqx b’mod konsistenti fil-programmi operazzjonali kollha, jiġifieri valutazzjoni ta’ dak li jikkonċerna l-ħtieġa għal sistema li tirreġistra u taħżen id-data f’forma kompjuterizzata biex tiġi ssodisfata din l-EAC ġenerali (ara l-Kaxxa 3).

57

Din l-EAC ġenerali hija applikabbli għall-Istati Membri kollha u l-programmi operazzjonali kollha. Fiż-żmien tal-adozzjoni tagħhom, madwar terz tal-programmi operazzjonali (126 minn 387) f’19 mit-28 Stat Membru ma kinux jissodisfaw din il-kundizzjoni. Id-data dwar il-monitoraġġ maħruġa mill-Kummissjoni wriet li, sa Frar 2017, kien għad hemm madwar 20 % tal-programmi operazzjonali kollha li ma kinux jissodisfaw dan ir-rekwiżit. Sa nofs Settembru 2017, din l-EAC ġenerali baqgħet mhux issodisfata għal 13-il programm operazzjonali biss.

58

Mill-14-il programm operazzjonali eżaminati matul l-awditu tagħna, 10 qiesu li l-EAC ġiet issodisfata u l-4 li jifdal qiesu li din ġiet issodisfata parzjalment. Madankollu, sa tmiem l-2016, 12 minn dawn l-14-il PO ma kinux stabbilew sistema tal-IT relatata ma’ indikaturi u ma’ stadji importanti li kienet kompletament operazzjonali. Madankollu, mingħajr sistema tal-IT ta’ dan it-tip, kif meħtieġ fl-Artikolu 125(2) (d) tal-RDK, mhuwiex possibbli li l-implimentazzjoni ta’ PO tiġi mmonitorjata b’mod kosteffettiv.

59

Dawn l-eżempji juru wkoll li l-issodisfar ta’ EAC mhuwiex neċessarjament ekwivalenti għal prestazzjoni aħjar fil-prattika u jqajjem dubji dwar jekk l-approċċ attwali bl-użu ta’ kundizzjonalitajiet ex ante huwiex se jkun effettiv biex isir użu aħjar mill-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni.

Il-Kummissjoni ma ssospendietx il-pagamenti f’każijiet fejn il-pjanijiet ta’ azzjoni ma ġewx ikkompletati

60

L-RDK jippermetti lill-Kummissjoni tissospendi l-pagamenti interim kollha jew parti minnhom, f’każijiet fejn l-Istati Membri naqsu milli jikkompletaw l-azzjonijiet meħtieġa biex jissodisfaw l-EACs applikabbli.

61

Il-Kummissjoni ddeċidiet li ma timponix sospensjonijiet tal-pagamenti għall-programmi operazzjonali, minkejja l-fatt li għadd kbir ta’ pjanijiet ta’ azzjoni ma kinux ġew ikkompletati u ħafna EACs ma kinux ġew issodisfati. Fl-istess ħin, 13-il Stat Membru (il-Kroazja, Ċipru, ir-Repubblika Ċeka, Franza, il-Greċja, l-Italja, il-Latvja, Malta, il-Polonja, il-Portugall, ir-Rumanija, is-Slovenja u Spanja) imponew awtosopensjonijiet relatati ma’ prijoritajiet ta’ investiment magħżula, għal 78 programm operazzjonali.

62

Aħna stmajna li l-baġit li ġie affettwat minn dawn l-awtosospensjonijiet kien ta’ madwar EUR 2.3 biljun ta’ finanzjament mill-FSE u madwar EUR 4.7 biljun ta’ finanzjament mill-FEŻR u mill-FK. Dan jikkorrispondi għal 2 % tal-finanzjament totali mill-UE għall-FEŻR, l-FK u l-FSE għall-perjodu 2014-2020, jew 3.5 % tal-finanzjament totali mill-UE li inizjalment kien kopert mill-pjanijiet ta’ azzjoni.

L-RDK ma fih l-ebda dispożizzjoni dwar l-infurzar jew il-monitoraġġ/l-evalwazzjoni tal-kundizzjonalitajiet ex ante wara l-2016

63

Għall-programmi operazzjonali fejn l-EACs kienu għadhom ma ġewx issodisfati sa tmiem l-2016, jeħtieġ li l-Istati Membri jagħmlu sforzi ulterjuri biex jimplimentaw il-pjanijiet ta’ azzjoni kif ukoll li l-Kummissjoni tagħmel aktar biex tiggwida, timmonitorja u tikkonferma l-issodisfar tal-EACs.

64

Madankollu, l-RDK ma fih l-ebda dispożizzjoni li tindika l-Istati Membri għandhom jimmonitorjaw u jirrappurtaw dwar l-infurzar tal-EAcs wara l-2016. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ma tingħata l-ebda responsabbiltà f’dan ir-rigward. Aħna nosservaw ukoll li l-Kummissjoni ma tistax timponi korrezzjonijiet finanzjarji f’każijiet fejn l-EACs ma jiġux issodisfati. Għalhekk, l-impatt tal-EACs se jkun jiddependi prinċipalment mis-sjieda tal-Istati Membri u mill-impenn tagħhom li jżommuhom u li jkomplu jaħdmu biex jaraw li dawn jiġu ssodisfati wara l-2016.

65

Aħna osservajna wkoll li l-RDK ma jirrikjedix monitoraġġ jew evalwazzjoni tal-impatt tal-EACs fuq l-implimentazzjoni effettiva tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni jew fuq il-ksib ta’ riżultati aħjar.

Ir-riżerva ta’ prestazzjoni ftit li xejn tipprovdi inċentiv biex il-programmi operazzjonali jkunu orjentati aħjar lejn ir-riżultati u mhuwiex probabbli li tirriżulta f’riallokazzjoni sinifikanti tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni għal programmi li jkollhom prestazzjoni aħjar

66

Jenħtieġ li l-qafas ta’ prestazzjoni u r-riżerva ta’ prestazzjoni relatata jkunu tipprovdu inċentiv effettiv biex jinkisbu l-outputs u r-riżultati intenzjonati u, fejn meħtieġ, jippermettu li ssir riallokazzjoni ta’ fondi tal-UE sabiex ikun jista’ jsir użu aktar effettiv tal-infiq disponibbli fil-qasam tal-Koeżjoni.

67

Aħna eżaminajna jekk:

• ir-rekwiżit regolatorju li jitwarrab ċertu sehem mill-fondi tal-UE f’riżerva ta’ prestazzjoni ġiex ssodisfat għall-FEŻR, l-FK u l-FSE (6 %) fl-intier tagħhom, u għal kull wieħed mill-14-il programm operazzjonali eżaminati (bejn 5 % u 7 % għal kull assi prijoritarju);
• il-kundizzjonijiet għal allokazzjoni definittiva tar-riżerva fl-2019 humiex impenjattivi biżżejjed u jekk is-sospensjonijiet ta’ pagamenti u l-korrezzjonijiet finanzjarji jistgħux jintużaw b’mod effettiv għas-sanzjonament ta’ prestazzjoni insuffiċjenti; u
• l-indikaturi tal-prestazzjoni stabbiliti biex tittieħed deċiżjoni dwar l-allokazzjoni definittiva tar-riżerva ta’ prestazzjoni humiex robusti u, ibbażat fuq evidenza addizzjonali mitluba mingħand l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti u pprovduta minnhom, jekk l-istadji importanti u l-valuri fil-mira għall-indikaturi inklużi fl-oqfsa ta’ prestazzjoni taħt l-OT 1 u l-OT 8 f’14-il programm operazzjonali li ġew eżaminati jissodisfawx ir-rekwiżiti regolatorji.

Il-mira regolatorja ta’ 6 % għar-riżerva ta’ prestazzjoni għall-FEŻR, l-FK u l-FSE ntlaħqet

68

Riżerva ta’ prestazzjoni ġiet stabbilita f’299 minn 391 programm operazzjonali (76 %). L-analiżi tagħna kkonfermat li l-Istati Membri kienu allokaw madwar EUR 20 biljun minn total ta’ EUR 335 biljun li ngħataw f’finanzjament mill-UE fil-programmi operazzjonali tagħhom, għal dawn ir-riżervi ta’ prestazzjoni għall-perjodu 2014-2020.

69

Dan l-ammont jikkorrispondi għal 6 % tal-allokazzjoni totali għall-FEŻR, l-FK u l-FSE taħt l-għan Investiment għat-Tkabbir u l-Impjiegi, minbarra r-riżorsi stipulati mill-RDK³⁸.

Il-qafas u r-riżerva ta’ prestazzjoni huma obbligatorji u japplikaw għall-biċċa l-kbira mill-assi prijoritarji

70

Meta mqabbel mal-perjodi ta’ programmazzjoni preċedenti, ir-riżerva ta’ prestazzjoni obbligatorja ġiet introdotta mill-ġdid fil-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020 u trid tiġi applikata għall-biċċa l-kbira mill-assi prijoritarji (minbarra dawk tal-assistenza teknika, il-programmi tal-YEI u tal-inizjattiva favur l-SMEs). Barra minn hekk, il-mekkaniżmi għall-allokazzjoni tagħha huma ċari mill-bidu nett. Il-kriterji, jiġifieri l-indikaturi għall-allokazzjoni tagħha ġew iddefiniti fil-bidu u huma inferiti mil-loġika ta’ intervent fil-programmi. Din hija bidla pożittiva. Madankollu, fl-istess ħin, aħna osservajna li l-indikaturi li jiddeterminaw l-allokazzjoni definittiva tar-riżerva jibqgħu fil-biċċa l-kbira orjentati lejn l-input u l-output. Dan ma jiggarantix riżultati aħjar.

Il-qafas ta’ prestazzjoni jibqa’ ffukat fuq l-infiq u fuq l-outputs

71

L-Istati Membri jistgħu juru l-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni tal-programmi permezz ta’ stadji importanti u valuri fil-mira għal tliet tipi ta’ indikaturi: indikaturi finanzjarji, indikaturi tal-output u indikaturi tar-riżultati. Dawn jistgħu jkunu kkomplementati mill-użu ta’ passi ewlenin tal-implimentazzjoni (KIS) biex jitkejlu proġetti li jkunu għaddejjin jew li jkunu ppjanati li jinbdew, iżda f’każijiet fejn ma jkunx probabbli li jista’ jinkiseb xi output sa Diċembru 2018. B’mod ġenerali, dawn l-indikaturi jridu jkunu rappreżentattivi tal-azzjonijiet taħt l-assi prijoritarju. B’definizzjoni dan ifisser li jkunu jridu jkopru mill-inqas nofs l-allokazzjoni finanzjarja tal-assi prijoritarju kkonċernat³⁹.

Il-qafas ta’ prestazzjoni ftit li xejn fih indikaturi tar-riżultati

72

B’mod ġenerali, il-qafas ta’ prestazzjoni għall-perjodu 2014-2020 mhuwiex, madankollu, sinifikattivament orjentat aktar lejn ir-riżultati milli huma arranġamenti simili li saru fil-perjodu preċedenti⁴⁰. Fil-fatt, aħna sibna li l-Kummissjoni saħansitra rrakkomandat li ma jintużawx indikaturi tar-riżultati għall-FEŻR/l-FK peress li dawn ir-riżultati jinkisbu fuq terminu twil u jistgħu jiġu influwenzati ħafna minn fatturi esterni⁴¹. Għall-FSE wkoll, l-Istati Membri ftit li xejn użaw l-indikaturi tar-riżultati fil-qafas ta’ prestazzjoni, minkejja li l-indikaturi tar-riżultati tal-FSE jirriflettu l-eżiti immedjati tal-proġetti.

73

Il-programmi operazzjonali huma meħtieġa jkollhom qafas ta’ prestazzjoni għal kull assi prijoritarju, ripartit skont il-kategorija ta’ reġjun, fejn applikabbli⁴². Għalhekk, aħna analizzajna wkoll ir-rekwiżiti ta’ rappurtar għall-indikaturi magħżula għal kull assi prijoritarju, fejn meħtieġ skont il-kategorija ta’ reġjun, għall-programmi operazzjonali kollha taħt il-FEŻR, l-FK u l-FSE li ġew adottati għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020, biex niksbu stampa ġenerali tat-tipi ta’ indikaturi u tar-rekwiżiti ta’ rappurtar relatati⁴³. Din l-analiżi teskludi wkoll l-indikaturi użati fl-oqfsa ta’ prestazzjoni li mhumiex assoċjati mar-riżerva ta’ prestazzjoni.

74

Il-Figura 7 turi li l-maġġoranza l-kbira tal-indikaturi użati fil-qafas ta’ prestazzjoni taħt il-politika ta’ koeżjoni huma relatati mal-output (57.1 %), mal-passi ewlenin tal-implimentazzjoni (9.2 %) u mal-indikaturi finanzjarji (33.4 %). Flimkien dawn jikkostitwixxu 99.7 % tal-indikaturi rrappurtati kollha li ntużaw fl-oqfsa ta’ prestazzjoni tal-assi prijoritarji differenti. L-użu tal-indikaturi tar-riżultati huwa marġinali (0.3 %).

Il-KIS, li jkejlu l-abbiltà li tinbeda l-implimentazzjoni tal-programmi, huma l-indikatur prinċipali għal madwar wieħed minn ħamsa tal-fondi tal-UE

75

Il-KIS jintużaw biss għall-FEŻR u l-FK peress li, għall-kuntrarju tal-FSE, l-indikaturi tal-output ikejlu interventi li jkunu ġew implimentati kompletament⁴⁴. Il-KIS ġew iddefiniti fil-programmi ta’ 22 Stat Membru u għal bejn wieħed u ieħor wieħed minn ħamsa tal-assi prijoritarji kollha b’qafas ta’ prestazzjoni. Dawn il-KIS filmkien mal-indikaturi finanzjarji huma l-uniċi indikaturi li jirriżultaw fl-allokazzjoni definittiva ta’ madwar wieħed minn ħamsa tal-finanzjament totali mill-UE li huwa suġġett għal riżerva ta’ prestazzjoni. F’dawk il-każijiet, l-allokazzjoni definittiva tar-riżerva ta’ prestazzjoni essenzjalment tippremja l-abbiltà li tinbeda l-implimentazzjoni tal-programmi, u mhux il-prestazzjoni tal-interventi nfisha.

76

Dan juri li l-indikaturi inklużi fil-qafas ta’ prestazzjoni għall-perjodu 2014-2020 jibqgħu ffukati fuq l-infiq (indikatur finanzjarju) u fuq l-implimentazzjoni (indikaturi tal-output). Għal parti kbira tal-finanzjament mill-UE dawn ikejlu biss jekk l-implimentazzjoni tal-programmi tkunx inbdiet, iżda ma jipprovdu l-ebda informazzjoni dwar l-outputs jew ir-riżultati (KIS). Fir-rapport speċjali tagħna fejn eżaminajna l-Programmazzjoni tal-Iżvilupp Rurali għall-perjodu 2014-2020, aħna stabbilejna li r-riżerva ta’ prestazzjoni fil-qasam tal-iżvilupp rurali hija wkoll iffukata fuq l-inputs⁴⁵.

L-istadji importanti u l-valuri fil-mira mhumiex issostanzjati fil-każijiet kollha

77

Aħna eżaminajna wkoll l-istabbiliment tal-qafas ta’ prestazzjoni għal 35 assi prijoritarju tal-14-il programm operazzjonali koperti. Aħna sibna li l-istadji importanti u l-miri għall-indikaturi tal-prestazzjoni kienu konsistenti man-natura u l-karatteristiki tal-objettivi speċifiċi tal-assi prijoritarju u, fil-maġġoranza l-kbira tal-każijiet, kienu rilevanti u setgħu jkejlu parti sinifikanti tal-azzjonijiet żviluppati taħt assi prijoritarju partikolari (jiġifieri, jirrappreżentaw aktar minn nofs l-allokazzjoni finanzjarja tal-assi prijoritarju).

78

Is-sejbiet tagħna jindikaw li kien hemm aktar diversità fir-rigward tal-valuri fil-mira li ġew issettjati. Inġenerali, l-awtoritajiet maniġerjali ġġustifikawhom b’referenza għal interventi fil-passat jew interventi eżistenti jew, kull meta ma kinux jeżistu valuri empiriċi, fuq il-bażi ta’ stimi.

79

Għal madwar kwart tal-indikaturi fil-qafas ta’ prestazzjoni tal-programmi operazzjonali li ġew awditjati (28 %), aħna ma stajniex nikkonkludu dwar il-preċiżjoni tal-valur, jew minħabba li l-metodoloġija għall-kalkolu ma setgħetx tiġi vverifikata jew inkella minħabba li ma kienx hemm spjegazzjoni ddettaljata dwar l-ispejjeż unitarji jew is-suppożizzjonijiet li saru. Aħna nqisu wkoll li 18 % tal-istadji importanti u l-valuri fil-mira li jifdal mhumiex realistiċi u/jew li jistgħu jintlaħqu/jinkisbu, peress li dawn jew ġew ikkalkulati b’mod skorrett jew inkella tqiesu li ġew stmati b’mod insuffiċjenti (ara l-Anness III). Eżempju ta’ suppożizzjonijiet mhux issostanzjati huwa ppreżentat fil-Kaxxa 4).

80

Meħudin flimkien, dan ifisser li f’madwar 46 % mill-128 każ li ġew eżaminati, għad hemm dubji dwar jekk l-istadji importanti u/jew il-miri li ġew speċifikati għar-rilaxx tar-riżerva ta’ prestazzjoni humiex realistiċi u jistgħux jintlaħqu(ara l-Anness III).

Ir-riżerva ta’ prestazzjoni tista’ tiġi allokata definittivament anke jekk il-valuri għall-istadji importanti ma jinkisbux għalkollox sal-2018

81

Ir-riżerva ta’ prestazzjoni tista’ tiġi allokata definittivament biss malli jintlaħqu l-istadji importanti speċifikati fil-qafas ta’ prestazzjoni tal-programmi operazzjonali⁴⁷. Għall-14-il programm operazzjonali kollha li ġew eżaminati, kien hemm mill-inqas żewġ stadji importanti speċifikati.

82

Madankollu, aħna osservajna li r-riżerva ta’ prestazzjoni tista’ tiġi allokata definittivament ukoll anke jekk il-valuri għall-istadji importanti ma jinkisbux għalkollox sa Diċembru 2018. F’każ li jkun hemm

• żewġ indikaturi, l-istadji importanti jitqiesu li jkunu ntlaħqu⁴⁸ jekk iż-żewġ indikaturi jkunu kisbu mill-inqas 85 % tal-valur għall-istadju importanti tagħhom; u
• aktar minn żewġ indikaturi, wieħed mill-indikaturi jista’ jikseb 75 % biss tal-valur għall-istadju importanti tiegħu, filwaqt li dawk li jifdal iridu jiksbu 85 % tal-valur. Dan huwa l-każ għal 60 % tal-assi prijoritarji b’oqfsa ta’ prestazzjoni.

L-analiżi tal-prestazzjoni tista’, l-aktar l-aktar, tirriżulta f’riallokazzjoni fi ħdan l-Istat Membru

83

Jekk l-indikaturi ma jiksbux dawn il-valuri minimi għall-istadji importanti, l-analiżi tal-prestazzjoni tirriżulta f’riallokazzjoni tar-riżerva ta’ prestazzjoni għall-prijoritajiet li jkunu kisbu l-valuri għall-istadji importanti u/jew, f’każ li jkun hemm nuqqas serju fil-ksib ta’ dawn il-valuri, dan jista’ jwassal għal sospensjoni tal-pagamenti.

84

L-Anness IV jagħti ħarsa ġenerali lejn ir-regoli ddettaljati applikabbli għall-valutazzjoni tal-istadji importanti u l-miri.

85

Ir-riallokazzjoni tar-riżerva ta’ prestazzjoni ssir fil-livell nazzjonali: il-fondi jistgħu jiġu riallokati għall-assi prijoritarji fi ħdan PO jew għall-assi prijoritarji ta’ programmi operazzjonali oħra tal-Istat Membru. Għalhekk, ma jkun hemm l-ebda riskju li l-Istat Membru jitlef il-finanzjament mill-UE. F’rapporti preċedenti, aħna konna diġà ddikjarajna li hija diffiċli li jinkisbu riżultati kwalitattivi tajbin minn skemi fejn il-fondi jiġu allokati minn qabel fost l-Istati Membri⁴⁹.

86

Suġġett għall-approvazzjoni mill-Kummissjoni, l-Istati Membri għandhom ukoll il-flessibbiltà li jiddeċiedu kif titwettaq riallokazzjoni: pereżempju, fil-FtS tagħha l-Polonja ddikjarat li r-riżerva ta’ prestazzjoni ta’ madwar EUR 5 biljun kellha tiġi riallokata fuq il-bażi ta’ kompetizzjoni nazzjonali bejn il-programmi operazzjonali (ara l-Kaxxa 5).

Is-sospensjonijiet u l-korrezzjonijiet finanzjarji f’każijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti huma suġġetti għal kundizzjonijiet restrittivi

Sospensjonijiet ta’ pagamenti matul l-implimentazzjoni tal-programmi

87

Sospensjonijiet jistgħu jiġu imposti f’każijiet fejn indikaturi li jkunu inklużi fil-qafas ta’ prestazzjoni ma jiksbux mill-inqas 65 % tal-valuri għall-istadji importanti tagħhom. Barra minn hekk, il-prestazzjoni insuffiċjenti trid tirriżulta minn dgħufijiet fl-implimentazzjoni li jkunu ġew identifikati b’mod ċar. Is-sospensjoni tkun trid titneħħa hekk kif l-Istat Membru jkun ħa l-azzjoni korrettiva meħtieġa⁵¹.

88

Barra minn hekk, l-Istat Membru għandu l-possibbiltà li jirrevedi l-valur issettjat għall-istadju importanti jekk ikun hemm bidla sinifikanti fil-kundizzjonijiet ekonomiċi, ambjentali u tas-suq tal-impjiegi fi Stat Membru jew reġjun⁵². F’Rapport Speċjali preċedenti, aħna konna diġà sibna li l-Istati Membri użaw din il-possibbiltà matul il-perjodu 2007-2013 biex inaqqsu l-valuri fil-mira tagħhom biex iqarrbu għall-eżitu reali, ftit ta’ żmien qabel l-għeluq⁵³.

89

Aħna nosservaw ukoll li n-nuqqas ta’ lħuq ta’ stadji importanti għall-indikaturi tar-riżultati ma jistax jiskatta sospensjoni tal-pagamenti matul l-implimentazzjoni tal-programmi⁵⁴.

Korrezzjonijiet finanzjarji fl-għeluq

90

Fl-għeluq, il-Kummissjoni tista’ wkoll timponi korrezzjonijiet finanzjarji netti, f’każ li l-indikaturi inklużi fil-qafas ta’ prestazzjoni jkunu kisbu inqas minn 65 % tal-valuri fil-mira ssettjati fil-programmi operazzjonali għall-2023. L-ebda korrezzjoni finanzjarja ma tista’ tiġi imposta fl-għeluq, jekk il-livell ta’ prestazzjoni insuffiċjenti jkun ogħla minn 65 %.

91

Korrezzjonijiet finanzjarji ma jistgħux jiġu applikati wkoll f’każijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti relatata mar-riżultati jew jekk in-nuqqas ta’ lħuq ta’ miri jkun dovut għal sett ta’ fatturi esterni ddefiniti fl-RDK, bħal fatturi soċjoekonomiċi jew ambjentali, bidliet sinifikanti fil-kundizzjonijiet ekonomiċi jew ambjentali fl-Istat Membru kkonċernat jew minħabba raġunijiet ta’ “force majeure”⁵⁵. Il-fatturi esterni li ma jissemmewx speċifikament fil-leġiżlazzjoni għandhom jiġu analizzati fuq il-bażi ta’ każ b’każ u jistgħu jwasslu għal tnaqqis ta’ massimu ta’ 50 % fil-livell tal-korrezzjonijiet finanzjarji⁵⁶. Biex il-livell ta’ impatt tal-fatturi esterni inkwistjoni jiġi vvalutat, ikun meħtieġ li jitwettqu evalwazzjonijiet.

92

Barra minn hekk, l-applikazzjoni ta’ korrezzjonijiet finanzjarji għandha tieħu inkunsiderazzjoni il-prinċipju tal-proporzjonalità u l-livell ta’ assorbiment tal-programmi operazzjonali. Għal tal-ewwel, il-livell ta’ korrezzjoni jista’ jitnaqqas, mingħajr limitu predefinit, jekk jitqies li l-korrezzjoni finanzjarja tkun sproporzjonata. Għal tal-aħħar, il-leġiżlazzjoni tipprevedi li l-korrezzjonijiet finanzjarji jiġu applikati biss għal prijoritajiet li r-rata ta’ ksib tal-outputs tagħhom tikkorrispondi għal inqas minn żewġ terzi tal-valuri fil-mira. Il-livell tal-korrezzjoni finanzjarja se jiġi stabbilit abbażi tal-koeffiċjent ta’ lħuq / ta’ assorbiment (ara l-Anness IV).

Il-kundizzjonijiet regolatorji għall-azzjonijiet korrettvi f’każijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti huma restrittivi wisq

93

Kif diġà ġie osservat f’Rapport Speċjali preċedenti, matul il-perjodu 2014-2020, il-Kummissjoni tista’ għall-ewwel darba timponi sospensjonijiet ta’ pagamenti u korrezzjonijiet finanzjarji f’każijiet fejn il-prestazzjoni tkun insuffiċjenti. Aħna nqisu li dan huwa l-ewwel pass fid-direzzjoni t-tajba⁵⁷. Madankollu, il-kundizzjonijiet regolatorji għall-invokazzjoni ta’ dawn l-azzjonijiet preventivi u korrettivi huma restrittivi wisq. Dan jagħmilha improbabbli ħafna li l-Kummissjoni qatt se tkun f’pożizzjoni li timponi sospensjoni ta’ pagament jew korrezzjoni finanzjarja f’każijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti matul il-perjodu 2014-2020.

Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

Il-kundizzjonalitajiet ex ante pprovdew qafas konsistenti biex jiġi vvalutat kemm l-Istati Membri kienu lesti li jimplimentaw il-politika ta’ Koeżjoni, iżda mhuwiex ċar kemm fil-fatt dan irriżulta f’bidliet fil-prattika

94

Il-kundizzjonalitajiet ex ante jirrikjedu li Stat Membru jissodisfa ċerti kundizzjonijiet qabel ma titnieda l-implimentazzjoni tal-programmi, jew inkella mhux aktar tard minn tmiem l-2016. Din hija innovazzjoni pożittiva fil-politika ta’ Koeżjoni.

95

Fi żmien l-adozzjoni tal-programmi operazzjonali, l-Istati Membri qiesu li kważi żewġ terzi (65 %) tal-kundizzjonalitajiet ex ante tematiċi kienu ġew issodisfati. Madankollu, kien hemm differenzi sinifikanti f’dak li jirrigwarda l-Istati Membri u l-EACs. Pereżempju, 8 mid-29 EAC tematika kienu ġew issodisfati f’inqas minn nofs l-Istati Membri u 4 f’inqas minn kwart minnhom.

96

Ibbażat fuq data dwar il-monitoraġġ li nħarġet mill-Kummissjoni, sar ukoll progress bil-mod fl-ikkompletar tal-pjanijiet ta’ azzjoni adottati mill-Istati Membri għall-kundizzjonalitajiet ex ante mhux issodisfati, billi 380 mis-761 pjan ta’ azzjoni (50 %) kienu għadhom mhux ikkompletati sa Frar 2017. Dan naqas għal 8 %, skont id-data dwar il-monitoraġġ li nħarġet mill-Kummissjoni wara li rċeviet ir-rapporti annwali ta’ implimentazzjoni u r-rapporti ta’ progress f’Ġunju u f’Awwissu 2017, rispettivament. Sa Frar 2017, tliet Stati Membri biss kienu kkompletaw il-pjanijiet ta’ azzjoni kollha tagħhom (il-Finlandja, il-Latvja u l-Litwanja). Fl-istess ħin, kien hemm 10 Stati Membri (il-Bulgarija, Spanja, il-Greċja, il-Kroazja, l-Ungerija, l-Italja, is-Slovakkja, l-Irlanda, l-Iżvezja u l-Lussemburgu) li kienu kkompletaw inqas minn nofs il-pjanijiet ta’ azzjoni tagħhom. Il-progress fit-twettiq tal-pjanijiet ta’ azzjoni relatati kollha mexa l-aktar bil-mod fil-każ tal-kundizzjonalitajiet ex ante li jindirizzaw in-nuqqas ta’ konformità mar-regoli tal-UE u mar-regoli nazzjonali dwar l-akkwist pubbliku u l-għajnuna mill-Istat li huma tnejn mis-sorsi prinċipali għal irregolaritajiet fil-politika ta’ Koeżjoni. Mil-lat pożittiv, aħna nistmaw li s-sehem tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni li huwa affettwat minn kundizzjonalitajiet ex ante tematiċi mhux issodisfati kien naqas minn massimu ta’ 57 % għal massimu ta’ 27 %. Skont il-Kummissjoni, sa nofs Settembru 2017, 11-il Stat Membru (il-Belġju, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, il-Finlandja, il-Latvja, il-Litwanja, in-Netherlands, il-Portugall, l-Iżvezja, is-Slovenja u s-Slovakkja) kienu kkompletaw il-pjanijiet ta’ azzjoni kollha tagħhom.

97

Meta kienet qed tivvaluta l-kundizzjonalitajiet ex ante, il-Kummissjoni ma qisitx bis-sħiħ l-għarfien iġġenerat f’kuntesti oħra, bħas-Semestru Ewropew, l-informazzjoni miġbura mid-Direttorati Ġenerali tagħha jew permezz tal-attivitajiet ta’ monitoraġġ proprji tagħha. Aħna sibna bosta eżempji ta’ valutazzjonijiet inkonsistenti li jistgħu jindikaw ukoll nuqqas ta’ rigorożità meta konna qed nivvalidaw l-awtovalutazzjoni mwettqa mill-Istati Membri, li ta’ spiss kienet pożittiva żżejjed u inkonsistenti. Parti mill-problema hija li l-kriterji speċifikati fl-RDK għall-valutazzjoni ta’ jekk il-kundizzjonalitajiet ex ante jkunux ġew issodisfati huma ta’ spiss ta’ natura ġenerika u, għaldaqstant, iħallu lok konsiderevoli għall-interpretazzjoni. B’mod partikolari, huma spiss ma jirreferux għal miri kwantifikabbli speċifiċi anke fejn miri ta’ dan it-tip setgħu ġew idderivati mil-leġiżlazzjoni eżistenti tal-UE.

98

Il-Kummissjoni ma ssospendietx il-pagamenti interim kollha jew parti minnhom, għalkemm xi Stati Membri naqsu milli jissodisfaw il-kundizzjonalitajiet ex ante applikabbli. Kien hemm 13-il Stat Membru li imponew awtosospensjonijiet relatati ma’ prijoritajiet ta’ investiment magħżula, għal 78 programm operazzjonali, u dan kien jikkorrispondi għal madwar EUR 2.3 biljun ta’ finanzjament mill-FSE u madwar EUR 4.7 biljun ta’ finanzjament mill-FEŻR u mill-FK. Fl-istess ħin, għadd kbir ta’ pjanijiet ta’ azzjoni ma kinux ġew ivvalutati bħala ikkompletati u ħafna kundizzjonalitajiet ex ante ma kinux ġew issodisfati sa Frar 2017. L-Istati Membri kienu meħtieġa jippreżentaw ir-rapport ta’ progress u ta’ implimentazzjoni tagħhom dwar l-istatus tal-kundizzjonalitajiet ex ante sa nofs l-2017. Abbażi ta’ dawn ir-rapporti, il-Kummissjoni tista’ timponi sospensjonijiet tal-pagamenti, iżda għadha ma għamlitx dan.

99

Inġenerali, l-Istati Membri li saritilhom żjara raw il-kundizzjonalitajiet ex ante bħala għodda utli għall-awtovalutazzjoni.

100

Madankollu, il-kundizzjonalitajiet ex ante jaqbdu biss is-sitwazzjoni speċifika fi żmien l-adozzjoni tal-programmi operazzjonali jew, għal dawk li ma tqisux li kienu ġew issodisfati, is-sitwazzjoni f’Diċembru 2016. L-RDK ma jirrikjedix li jsir segwitu tal-istatus tal-kundizzjonalitajiet ex ante wara l-2016. B’hekk se jkun diffiċli biex il-Kummissjoni tivvaluta jekk dawn, fil-fatt, għamlux differenza fil-prattika, meta tkun qed tħejji l-proposta leġiżlattiva għall-perjodu ta’ programmazzjoni ta’ wara l-2020. Barra minn hekk, il-Kummissjoni lanqas ma tista’ timponi korrezzjonijiet finanzjarji f’każijiet fejn l-EACs ma jkunux ġew issodisfati. L-effettività tal-kundizzjonalitajiet ex ante u l-impatt tagħhom fuq l-użu effettiv tal-fondi SIE matul il-perjodu ta’ programmazzjoni se jkunu jiddependu mis-sjieda tal-Istati Membri u mill-impenn tagħhom li jżommuhom u japplikawhom.

Ir-riżerva ta’ prestazzjoni ftit li xejn tipprovdi inċentiv biex il-programmi operazzjonali jkunu orjentati aħjar lejn ir-riżultati u mhuwiex probabbli li tirriżulta f’riallokazzjoni sinifikanti tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni għal programmi li jkollhom prestazzjoni aħjar

101

Riżerva ta’ prestazzjoni ġiet stabbilita f’299 minn 391 programm operazzjonali (76 %). L-analiżi tagħna kkonfermat li l-Istati Membri kienu allokaw madwar EUR 20 biljun minn total ta’ EUR 335 biljun li ngħataw f’finanzjament mill-UE fil-programmi operazzjonali tagħhom, għal dawn ir-riżervi ta’ prestazzjoni għall-perjodu 2014-2020. Dan l-ammont jikkorrispondi għal 6 % tal-allokazzjoni totali għall-FEŻR, l-FK u l-FSE taħt l-għan Investiment għat-Tkabbir u l-Impjiegi minbarra r-riżorsi stipulati mill-RDK.

102

Meta mqabbel mal-perjodi ta’ programmazzjoni preċedenti, il-qafas u r-riżerva ta’ prestazzjoni huma obbligatorji u jridu jiġu applikati għall-biċċa l-kbira mill-assi prijoritarji. Barra minn hekk, il-mekkaniżmi għall-allokazzjoni tagħha huma ċari mill-bidu nett u l-kriterji għall-allokazzjoni tagħha huma inferiti mil-loġika ta’ intervent fil-programmi u ġew iddefiniti fil-bidu. Din hija bidla pożittiva.

103

Ir-riżerva ta’ prestazzjoni tista’ tiġi allokata definittivament biss malli jintlaħqu l-istadji importanti speċifikati fil-qafas ta’ prestazzjoni tal-programmi operazzjonali. Madankollu, mhuwiex meħtieġ li l-valuri speċifikati għal kull wieħed minn dawn l-istadji importanti jinkisbu għalkollox sal-2018.

104

Jekk l-istadji importanti ma jiksbux dawn il-valuri minimi, l-analiżi tal-prestazzjoni tista’ tirriżulta f’riallokazzjoni tar-riżerva ta’ prestazzjoni għall-assi prijoritarji li jkunu kisbu l-valuri għall-istadji importanti tagħhom f’dak li jirrigwarda l-outputs, il-passi ewlenin tal-implimentazzjoni u l-indikaturi finanzjarji u/jew, f’każ li jkun hemm nuqqas serju fil-ksib ta’ dawn il-valuri għall-istadji, tirriżulta f’sospensjoni tal-pagamenti. Madankollu, sospensjoni ta’ pagament matul l-implimentazzjoni tal-programmi ma tistax tiġi skattata min-nuqqas ta’ lħuq ta’ stadji importanti għall-indikaturi tar-riżultati. Kollox ma’ kollox, dawn l-arranġamenti jfissru li mhuwiex probabbli li r-riżerva ta’ prestazzjoni tirriżulta f’riallokazzjoni sinifikanti tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni għal programmi li jkollhom prestazzjoni aħjar.

105

Fi kwalunkwe każ, riallokazzjoni tar-riżerva ta’ prestazzjoni tista’ ssir biss fil-livell nazzjonali: il-fondi jistgħu jiġu riallokati għal prijoritajiet fi ħdan PO jew għal prijoritajiet ta’ programmi operazzjonali oħra tal-istess Stat Membru. Għalhekk, ma hemmx periklu li l-Istati Membri jitilfu xi finanzjament mill-UE b’riżultat tal-analiżi tal-prestazzjoni li se ssir fl-2019.

106

Il-maġġoranza l-kbira tal-indikaturi li jikkostitwixxu l-bażi għall-allokazzjoni tar-riżerva ta’ prestazzjoni huma relatati mal-output (57.1 %), mal-indikaturi finanzjarji (33.4 %) u mal-passi ewlenin tal-implimentazzjoni (9.2 %), filwaqt li l-użu tal-indikaturi tar-riżultati huwa marġinali (0.3 %). Dan juri li l-qafas ta’ prestazzjoni għall-perjodu 2014-2020 jibqa’ essenzjalment iffukat fuq l-infiq u fuq l-outputs tal-proġetti, iżda mhux fuq il-ksib ta’ riżultati.

107

Barra minn hekk, kull fejn jintużaw il-Passi Ewlenin tal-Implimentazzjoni (KIS) fil-qafas ta’ prestazzjoni, l-allokazzjoni definittiva tar-riżerva ta’ prestazzjoni essenzjalment jippremja l-abbiltà li tinbeda l-implimentazzjoni, u mhux il-prestazzjoni tal-interventi nfisha. Dawn il-passi ewlenin intużaw f’madwar wieħed minn ħamsa (22 %) tal-finanzjament mill-UE li huwa suġġett għal riżerva ta’ prestazzjoni.

108

Għal madwar kwart tal-indikaturi inklużi fil-qafas ta’ prestazzjoni tal-programmi operazzjonali li ġew eżaminati (28 %), aħna ma stajniex nikkonkludu dwar il-preċiżjoni tal-valur fil-mira għall-istadju importanti, jew minħabba li l-metodoloġija għall-kalkolu ma setgħetx tiġi vverifikata jew inkella ma kienx hemm spjegazzjoni ddettaljata dwar l-ispejjeż unitarji jew is-suppożizzjonijiet li saru. Aħna nqisu wkoll li madwar 18 % tal-istadji importanti u l-valuri fil-mira li jifdal mhumiex realistiċi u/jew ma jistgħux jintlaħqu/jinkisbu jew mhumiex ambizzjużi biżżejjed. Kollox ma’ kollox, dan ifisser li f’madwar 46 % tal-każijiet, għad hemm dubji dwar l-istadji importanti u/jew il-miri li ġew speċifikati għar-rilaxx tar-riżerva ta’ prestazzjoni

109

Fl-aħħar nett, matul il-perjodu 2014-2020, il-Kummissjoni tista’ għall-ewwel darba timponi sospensjonijiet ta’ pagamenti u korrezzjonijiet finanzjarji f’każijiet fejn il-prestazzjoni tkun insuffiċjenti. Aħna nqisu li dan huwa l-ewwel pass fid-direzzjoni t-tajba. Madankollu, il-kundizzjonijiet regolatorji għall-invokazzjoni ta’ dawn l-azzjonijiet korrettivi huma restrittivi wisq. Dan jagħmilha improbabbli ħafna li l-Kummissjoni qatt se tkun f’pożizzjoni li timponi sospensjoni ta’ pagament jew korrezzjoni finanzjarja f’każijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti matul il-perjodu 2014-2020.

Ir-rakkomandazzjonijiet tagħna għall-perjodu ta’ wara l-2020

110

Aħna ma nemmnux li jkun kosteffiċjenti li jsiru bidliet regolatorji fir-rigward ta’ wieħed jew l-ieħor minn dawn l-istrumenti matul il-perjodu 2014-2020 attwali. Minkejja dan, aħna nħeġġu lill-Istati Membri biex jikkompletaw il-pjanijiet ta’ azzjoni maqbula u lill-Kummissjoni biex tivvalutahom, kif ukoll biex ikomplu jissodisfaw il-kundizzjonalitajiet ex ante kollha. Barra minn hekk, jenħtieġ li d-dispożizzjonijiet eżistenti dwar ir-riżerva ta’ prestazzjoni jintużaw kemm huwa possibbli biex jiġi evitat li jkun hemm ħela ta’ flus.

111

Għalhekk, ir-rakkomandazzjonijiet tagħna jikkonċernaw il-perjodu ta’ wara l-2020, li matulu jenħtieġ li ż-żewġ strumenti, jekk jinżammu, jiġu rinfurzati biex b’hekk ikun aktar probabbli li jikkontribwixxu għal użu aktar effettiv tal-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni.

Rakkomandazzjoni 1- Jiġu żviluppati aktar il-kundizzjonalitajiet ex ante għall-perjodu ta’ wara l-2020

Għall-proposta leġiżlattiva tagħha għall-perjodu ta’ wara l-2020, jenħtieġ li l-Kummissjoni tkompli tiżviluppa l-kundizzjonalitajiet ex ante bħala strument biex jiġi vvalutat kemm l-Istati Membri huma lesti li jimplimentaw il-fondi tal-UE, u b’mod partikolari:

1. tivvaluta mill-ġdid ir-rilevanza u l-utilità ta’ kull waħda mill-kundizzjonalitajiet ex ante għall-perjodu 2014-2020, telimina d-duplikazzjonijiet u żżomm biss dawk li jistgħu jkollhom impatt ġenwin fuq l-ilħuq effettiv tal-objettivi ta’ politika;
2. tiżgura l-konsistenza tal-kundizzjonalitajiet ex ante għall-perjodu ta’ wara l-2020 mas-Semestru Ewropew;
3. tistabbilixxi kriterji ċari ta’ valutazzjoni b’miri li jistgħu jitkejlu, kull fejn ikun fattibbli, biex tiżgura li jkun hemm fehim komuni ta’ x’jeħtieġ jinkiseb; u
4. tirrikjedi l-issodisfar u l-applikazzjoni ta’ kundizzjonalitajiet ex ante matul il-perjodu ta’ programmazzjoni, u tagħti segwitu għal dan filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni l-piż amministrattiv potenzjali.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: meta jkunu qed jitħejjew il-proposti leġiżlattivi għall-perjodu ta’ wara l-2020.

Rakkomandazzjoni 2- Titqies il-possibbiltà li, għall-perjodu ta’ wara l-2020, ir-riżerva ta’ prestazzjoni tinbidel fi strument aktar orjentat lejn ir-riżultati

Għall-proposta leġiżlattiva tagħha għall-perjodu ta’ wara l-2020, jenħtieġ li l-Kummissjoni tiżviluppa r-riżerva ta’ prestazzjoni fi strument aktar orjentat lejn ir-riżultati li jalloka l-fondi għal dawk il-programmi li jkunu kisbu riżultati tajbin, u b’mod partikolari tqis jekk jenħtieġx li tipproponi li

1. ibbażat fuq it-tagħlimiet meħuda, ir-riżerva ta’ prestazzjoni tiġi żviluppata ulterjorment fi strument aħjar li jkun jippromwovi u jippremja aħjar il-prestazzjoni tajba, fejn ikun jeħtieġ li l-programmi operazzjonali juru xi jkun intenzjonat li jiksbu bil-finanzjament addizzjonali;
2. isir aktar użu minn indikaturi tar-riżultati immedjati, u li l-passi ewlenin tal-implimentazzjoni jinbidlu f’għodod li jkunu juru aħjar il-prestazzjoni reali tal-interventi tal-infrastruttura fuq terminu twil, meta tkun qed issir valutazzjoni tal-prestazzjoni; u
3. il-kundizzjonijiet għas-sospensjonijiet tal-pagamenti u għall-korrezzjonijiet finanzjarji jiġu riveduti sabiex sitwazzjonijiet ta’ prestazzjoni insuffiċjenti jkunu jistgħu jiġu indirizzati aktar faċilment, fi stadju aktar bikri, bil-ħsieb li jkomplu jiżdiedu l-inċentivi biex il-fondi jiġu implimentati sew.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: meta jkunu qed jitħejjew il-proposti leġiżlattivi għall-perjodu ta’ wara l-2020.

Dan ir-Rapport ġie adottat mill-Awla II, immexxija mis-Sinjura Iliana IVANOVA, Membru tal-Qorti tal-Awdituri, fil-Lussemburgu fil-laqgħa tagħha tal-4 ta’ Ottubru 2017.

Glossarju u Abbrevjazzjonijiet

L-Analiżi tal-Prestazzjoni teżamina l-ilħuq tal-istadji importanti tal-programmi fil-livell tal-assi prijoritarji, fuq il-bażi tal-informazzjoni u l-valutazzjonijiet ippreżentati fir-rapport annwali ta’ implimentazzjoni li se jiġi ppreżentat mill-Istati Membri fis-sena 2019.

Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (SIE) huma ħames fondi separati li jappoġġaw it-twassil tal-istrateġija tal-Unjoni għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv fl-Unjoni kollha, kif ukoll il-missjonijiet speċifiċi għall-fondi, b’oqfsa ta’ politika stabbiliti għall-perjodu baġitarju ta’ seba’ snin kopert mill-QFP. Il-fondi jinkludu: il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR); il-Fond Soċjali Ewropew (FSE); il-Fond ta’ Koeżjoni (FK); il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR); u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd (FEMS).

Ftehimiet ta’ Sħubija (FtS) jiġu konklużi bejn il-Kummissjoni Ewropea u kull Stat Membru għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020. Huma jiddeskrivu l-pjanijiet tal-awtoritajiet nazzjonali dwar kif biħsiebhom jużaw il-finanzjament mill-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej, u jfissru fil-qosor l-għanijiet strateġiċi u l-prijoritajiet ta’ investiment ta’ kull pajjiż, filwaqt li jorbtuhom mal-għanijiet ġenerali tal-istrateġija Ewropa 2020 għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv. Huma jinkludu wkoll, fost oħrajn, sommarju tal-valutazzjoni ta’ kemm il-kundizzjonalitajiet ex ante applikabbli jkunu ġew issodisfati, u jekk dawn ma jkunux ġew issodisfati - tal-azzjonijiet li għandhom jittieħdu, il-korpi responsabbli u l-iskeda ta’ żmien għall-implimentazzjoni ta’ dawk l-azzjonijiet, kif ukoll id-deskrizzjoni tal-metodoloġija u l-mekkaniżmi biex tiġi żgurata l-konsistenza fil-funzjonament tal-oqfsa ta’ prestazzjoni. Huma jitħejjew mill-Istat Membru fi djalogu mal-Kummissjoni u jridu jiġu adottati mill-Kummissjoni.

Impatt jirreferi għall-konsegwenzi soċjoekonomiċi fuq terminu aktar fit-tul li jistgħu jiġu osservati wara li jkun għadda ċertu perjodu ta’ żmien wara l-ikkompletar ta’ intervent u li jistgħu jaffettwaw lill-benefiċjarji diretti tal-intervent jew lil benefiċjarji indiretti oħra (eż. tnaqqis fil-livelli tal-qgħad, titjib fil-kwalità tal-ilma, eċċ.).

Inputs huma mezzi finanzjarji, umani, materjali, organizzazzjonali jew regolatorji meħtieġa għall-implimentazzjoni ta’ politika, programm jew proġett.

Kundizzjonalitajiet ex ante huma kundizzjonijiet ibbażati fuq kriterji ddefiniti minn qabel u stabbiliti fl-RDK, li jitqiesu bħala prerekwiżiti meħtieġa għall-użu effettiv u effiċjenti tal-finanzjament mill-UE għall-fondi SIE kollha. Meta jkunu qed iħejju l-programmi operazzjonali taħt il-FEŻR, l-FK u l-FSE għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020, l-Istati Membri jridu jivvalutaw jekk dawn il-kundizzjonijiet ikunux ġew issodisfati. Jekk dawn ma jkunux ġew issodisfati, kien jeħtieġ li jitħejjew pjanijiet ta’ azzjoni biex jiġi żgurat li l-kundizzjonijiet ikunu ġew issodisfati sal-31 ta’ Diċembru 2016.

Miri jesprimu l-valur tal-outputs, tar-riżultati li għandhom jinkisbu u tal-infiq iċċertifikat lill-Kummissjoni sal-31 ta’ Diċembru 2023. Jekk u sa liema punt ikunu ntlaħqu dawn il-miri se jiġi vvalutat fl-għeluq tal-perjodu ta’ programmazzjoni fl-2025.

Objettiv Tematiku huwa element strutturanti tal-Ftehimiet ta’ Sħubija. Huwa predeterminat mil-leġiżlazzjoni u jippreżenta objettivi li jenħtieġ li jkunu appoġġati mill-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej. L-objettivi tematiċi jistabbilixxu rabta mal-objettivi strateġiċi fil-livell tal-UE.

Outputs jinkisbu jew jitwettqu bir-riżorsi allokati għal intervent (eż. korsijiet ta’ taħriġ mogħtija lil żgħażagħ qiegħda, għadd ta’ impjanti tad-drenaġġ jew km ta’ toroq mibnija, eċċ.).

Pass Ewlieni tal-Implimentazzjoni (KIS) jirreferi għal stadji intermedji speċifiċi fl-implimentazzjoni tal-operazzjonijiet li huma meħtieġa biex jintlaħqu l-miri ssettjati għal prijorità ta’ investiment għall-2023. Huma jistgħu jintużaw unikament għall-iskopijiet tal-qafas ta’ prestazzjoni u jistgħu jirreferu għal stadji differenti tal-implimentazzjoni li huma meħtieġa biex jitwasslu l-outputs, eż. l-għażla tal-proġetti jew l-approvazzjoni ta’ proġetti kbar.

Prijorità ta’ Investiment hija qasam ippreferut għal kontribuzzjoni mill-Unjoni Ewropea, li jiġi stabbilit fil-livell tal-Unjoni u jkun relatat ma’ Objettiv Tematiku speċifiku għall-FEŻR, l-FK u l-FSE.

Programm Operazzjonali (PO) jistipula l-prijoritajiet u l-objettivi speċifiċi ta’ Stat Membru jew reġjun, u kif il-finanzjament (kofinanzjament mill-UE u kofinanzjament nazzjonali pubbliku u privat) mill-fondi SIE jkun se jintuża matul perjodu ta’ żmien partikolari (attwalment seba’ snin) biex jiffinanzja l-proġetti. Dawn il-proġetti jridu jikkontribwixxu għall-ilħuq ta’ ċertu ammont ta’ objettivi speċifikati fil-livell tal-assi prijoritarju tal-PO. PO jitħejja mill-Istat Membru u jrid jiġi approvat mill-Kummissjoni qabel ma jkunu jistgħu jsiru pagamenti mill-baġit tal-UE. Programmi operazzjonali jistgħu jiġu modifikati biss matul il-perjodu kopert, jekk iż-żewġ partijiet jaqblu.

Qafas ta’ Prestazzjoni huwa magħmul minn stadji importanti u miri ddefiniti għal ġabra ta’ indikaturi magħżula mill-Istati Membri għal kull assi prijoritarju fi ħdan programm operazzjonali, minbarra għall-assi prijoritarji tal-assistenza teknika u għall-programmi appoġġati taħt l-inizjattiva favur l-SMEs.

Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiż (CSR) huma rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill lill-Istati Membri dwar l-isfidi strutturali li huwa xieraq li jiġu indirizzati permezz ta’ investimenti pluriennali li jaqgħu direttament fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni tal-fondi SIE, kif stipulat fir-Regolamenti speċifiċi għall-Fondi. Huma bbażati fuq l-analiżi li l-Kummissjoni twettaq tal-pjanijiet ta’ riformi baġitarji, makroekonomiċi u strutturali tal-Istati Membri tal-UE u jikkonċernaw il-perjodu tat-12 sat-18-il xahar li ġejjin. Huma jiġu adottati mill-Kunsill skont l-Artikolu 121(2) u l-Artikolu 148(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE).

Ir-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni (RDK) huwa r-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta’ Diċembru 2013 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta’ Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd u li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta’ Koeżjoni u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006¹.

Riżerva ta’ Prestazzjoni tirrappreżenta 6 % tar-riżorsi li jiġu allokati għall-FEŻR, l-FSE u l-FK taħt l-għan ta’ Investiment għat-Tkabbir u l-Impjiegi, kif ukoll għall-FAEŻR, u għal miżuri ffinanzjati taħt ġestjoni kondiviża f’konformità mar-Regolament dwar il-FEMS. Dawn il-fondi huma inklużi fil-programmi, iżda se jiġu allokati u riallokati definittivament, skont l-eżitu tal-analiżi tal-prestazzjoni li se ssir fl-2019.

Riżultat huwa konsegwenza li tista’ titkejjel, u li tirriżulta– direttament jew indirettament – minn relazzjoni bejn kawża u effett. Għall-politika pubblika, l-approċċ ibbażat fuq ir-riżultati, iserraħ fuq il-prinċipju li l-fokus tal-interventi pubbliċi għandu jkun fuq it-twassil ta’ riżultati, aktar milli fuq il-ġestjoni tal-attivitajiet jew tal-proċessi. Fil-politika ta’ Koeżjoni, it-terminu "riżultat" normalment jirreferi għall-eżiti u l-impatti.

Is-Semestru Ewropew huwa ċiklu ta’ koordinazzjoni tal-politiki bejn l-Istati Membri tal-UE li għandu l-għan li jallinja l-politiki baġitarji, fiskali u ekonomiċi nazzjonali mal-objettivi u l-prijoritajiet tal-UE. Fil-kuntest tas-Semestru Ewropew, il-Kunsill jirrakkomanda lill-Istati Membri liema riformi strutturali għandhom jimplimentaw u kif għandhom jipprevienu żbilanċi makroekonomiċi eċċessivi.

Stadji importanti huma miri intermedji, marbutin direttament mal-ilħuq tal-objettiv speċifiku għal prijorità ta’ investiment. Huma jridu jintlaħqu sal-31 ta’ Diċembru 2018 u se jiġu vvalutati fl-2019.

Tim tal-awditjar

Ir-rapporti speċjali tal-QEA jippreżentaw ir-riżultati tal-awditi tagħha f’dak li jirrigwarda l-politiki u l-programmi tal-UE jew suġġetti ta’ ġestjoni relatati ma’ oqsma baġitarji speċifiċi. Il-QEA tagħżel u tfassal dawn il-kompiti tal-awditjar biex timmassimizza l-impatt tagħhom billi tqis ir-riskji għall-prestazzjoni jew għall-konformità, il-livell ta’ introjtu jew ta’ nfiq involut, l-iżviluppi li jkunu għad iridu jseħħu u l-interess politiku u pubbliku.

Dan l-awditu tal-prestazzjoni twettaq mill-Awla II tal-Awditjar – immexxija minn Iliana Ivanova, Membru tal-QEA – li tispeċjalizza fl-oqsma ta’ nfiq ta’ investiment għall-koeżjoni, it-tkabbir u l-inklużjoni. L-awditu tmexxa minn Ladislav Balko, Membru tal-QEA, b’appoġġ minn Branislav Urbanič, Kap tal-Kabinett; Niels-Erik Brokopp, Maniġer Prinċipali; Bernard Witkos, Kap tal-Kompitu; Simon Denett, Marija Grguric, Sara Pimentel, Ana Popescu u Anne Poulsen, Awdituri.

Kuntatt

IL-QORTI EWROPEA TAL-AWDITURI
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1
Mistoqsijiet: eca.europa.eu/mt/Pages/ContactForm.aspx
Sit web: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet.
Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server Europa (http://europa.eu).

Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, 2017

PDF	ISBN 978-92-872-8274-3	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/479828	QJ-AB-17-016-MT-N
HTML	ISBN 978-92-872-8290-3	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/575883	QJ-AB-17-016-MT-Q

© L-Unjoni Ewropea, 2017

Għal kull użu jew riproduzzjoni ta’ ritratti jew materjal ieħor li ma jaqax taħt id-drittijiet tal-awtur tal-Unjoni Ewropea, irid jintalab il-permess direttament mingħand id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur.

KIF TIKKUNTATTJA LILL-UE

Personalment
Madwar l-Unjoni Ewropea kollha hemm mijiet ta’ ċentri ta’ informazzjoni tal-Europe Direct. Tista’ ssib l-indirizz tal-eqreb ċentru għalik f’dan is-sit: http://europa.eu/contact

Bit-telefown jew bil-posta elettronika
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea. Tista’ tikkuntattja dan is-servizz:

• bit-telefown bla ħlas: 00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi jafu jimponu ħlas għal dawn it-telefonati),
• fuq dan in-numru standard: +32 22999696, jew
• bil-posta elettronika permezz: http://europa.eu/contact

KIF ISSIB TAGĦRIF DWAR L-UE

Onlajn
L-informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE hija disponibbli fuq is-sit web Europa fuq: http://europa.eu

Pubblikazzjonijiet tal-UE
Tista’ tniżżel mill-internet jew tordna l-pubblikazzjonijiet tal-UE, li xi wħud minnhom huma bla ħlas u xi oħrajn bil-ħlas, mill-EU Bookshop fl-indirizz li ġej: http://publications.europa.eu/eubookshop. Kopji multipli ta’ pubblikazzjonijiet bla ħlas tista’ tiksibhom billi tikkuntattja lil Europe Direct jew liċ-ċentru tal-informazzjoni lokali tiegħek (ara http://europa.eu/contact).

Il-liġi tal-UE u dokumenti relatati
Għal aċċess għall-informazzjoni legali tal-UE, inkluż il-liġijiet kollha tal-UE mill-1951 ’l hawn, fil-verżjonijiet lingwistiċi uffiċjali kollha, żur is-sit EUR-Lex hawnhekk: http://eur-lex.europa.eu

Dejta Miftuħa mill-UE
Il-portal tad-Dejta Miftuħa mill-UE (http://data.europa.eu/euodp) jipprovdi aċċess għal settijiet tad-dejta mill-UE. Id-dejta tista’ titniżżel mill-internet u tintuża mill-ġdid bla ħlas, kemm għal skopijiet kummerċjali kif ukoll mhux kummerċjali.