L-indirizzar tal-frodi fl-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni tal-UE: jeħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali jsaħħu l-identifikazzjoni, ir-rispons u l-koordinazzjoni

Sommarju eżekuttiv

Il-leġiżlazzjoni tal-UE tiddefinixxi l-frodi bħala ksur intenzjonat li huwa, jew li jista’ jkun, ta’ preġudizzju għall-baġit tal-UE. Hija r-responsabbiltà konġunta tal-UE u tal-Istati Membri li jiġġieldu kontra l-frodi u kull attività illegali oħra, bħall-korruzzjoni, li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-UE. Bejn l-2013 u l-2017, il-Kummissjoni u l-Istati Membri identifikaw aktar minn 4 000 irregolarità potenzjalment frodulenti. L-appoġġ tal-UE li huwa affettwat minn dawn l-irregolaritajiet ammonta għal kważi EUR 1.5 biljun, li 72 % minnhom kienu jikkonċernaw il-politika ta' Koeżjoni tal-UE. F’dan il-qasam, l-awtoritajiet maniġerjali fl-Istati Membri huma responsabbli għall-istabbiliment ta’ miżuri proporzjonati u effettivi kontra l-frodi li jieħdu kont tar-riskji identifikati. Jeħtieġ li dawn il-miżuri jkunu jkopru l-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi kollu (il-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi kif ukoll ir-rispons għaliha, sa u bl-inklużjoni, tar-rappurtar dwar każijiet identifikati u l-irkupru ta’ fondi li jkunu tħallsu indebitament). Ir-rata ta’ frodi identifikata f’dak li jirrigwarda l-finanzjament mill-UE għall-qasam tal-Koeżjoni għall-perjodu 2007-2013 kienet tvarja minn 0 % għal 2.1 %, skont l-Istat Membru.

Permezz ta’ dan l-awditu, aħna eżaminajna jekk l-awtoritajiet maniġerjali wettqux kif xieraq ir-responsabbiltajiet tagħhom f’kull stadju tal-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi. Għal dan l-għan, aħna eżaminajna jekk l-awtoritajiet maniġerjali:

1. żviluppawx politiki kontra l-frodi, wettqux valutazzjoni tar-riskju approfondita u implimentawx miżuri adegwati għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni ; u
2. tawx rispons xieraq għal frodi identifikata f’koordinazzjoni ma’ korpi oħra ta’ kontra l-frodi.

Aħna sibna li għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020, l-awtoritajiet maniġerjali vvalutaw aħjar ir-riskju ta’ frodi fl-użu tal-finanzjament taħt il-politika ta’ Koeżjoni, billi, fil-biċċa l-kbira mill-każijiet, użaw l-għodda “lesta għall-użu” inkluża fil-gwida tal-Kummissjoni. Madankollu, xi wħud minn dawn l-analiżijiet ma kinux approfonditi biżżejjed. Għalkemm tejbu l-miżuri għall-prevenzjoni tal-frodi, ma għamlux progress sinifikanti lejn l-identifikazzjoni proattiva tal-frodi. Barra minn hekk, rari żviluppaw proċeduri għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-impatt tal-miżuri tagħhom għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni.

Fil-qasam tar-rispons għall-frodi, l-awtoritajiet maniġerjali, f’koordinazzjoni ma’ korpi oħra ta’ kontra l-frodi, ma kinux reattivi biżżejjed għall-każijiet kollha ta’ frodi identifikati. B’mod partikolari, l-arranġamenti ta’ rappurtar mhumiex sodisfaċenti, bosta awtoritajiet maniġerjali ma jikkomunikawx sistematikament is-suspetti ta’ frodi lill-korpi kompetenti, l-effett ta’ deterrent tal-miżuri korrettivi huwa limitat, u l-koordinazzjoni ta’ attivitajiet kontra l-frodi mhix suffiċjenti. Aħna sibna wkoll li r-rata ta’ identifikazzjoni ta’ frodi kkomunikata għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2007-2013 fir-rapport tal-2017, maħruġ mill-Kummissjoni, dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE mhijiex rappreżentazzjoni korretta tal-livell ta’ frodi li realment ġie identifikat fl-Istati Membri li saritilhom żjara, iżda pjuttost turi indikazzjoni tal-każijiet ta’ frodi li huma ddeċidew jirrappurtaw lill-Kummissjoni.

B’riżultat tal-awditu tagħna, aħna nirrakkomandaw li:

1. Jenħtieġ li l-Istati Membri li ma għandhomx strateġija nazzjonali kontra l-frodi jifformulaw waħda; dment li ma jkunx hemm strateġija li tkun dettaljata biżżejjed fil-livell nazzjonali, jeħtieġ li l-Kummissjoni tirrikjedi lill-awtoritajiet maniġerjali biex jiżviluppaw strateġiji u politiki formali għall-ġlieda kontra l-każijiet ta’ frodi li jaffettwaw il-fondi tal-UE;
2. l-awtoritajiet maniġerjali jagħmlu l-valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi aktar robusta billi jinvolvu lill-atturi esterni rilevanti fil-proċess;
3. l-Istati Membri jtejbu l-miżuri għall-identifikazzjoni tal-frodi billi jiġġeneralizzaw l-użu ta’ għodod ta’ analitika tad-data, u li l-Kummissjoni tippromwovi b’mod attiv l-użu ta’ metodi “proattivi” u ta’ metodi oħra ġodda ta’ identifikazzjoni tal-frodi;
4. il-Kummissjoni timmonitorja l-mekkaniżmi ta’ rispons għall-frodi biex tiżgura li dawn jiġu applikati b’mod konsistenti; u
5. il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jespandu l-funzjonijiet tal-AFCOSs biex isir titjib fil-koordinazzjoni.

Matul in-negozjati u l-proċess ta’ approvazzjoni tas-CPR għall-perjodu 2021-2027, il-koleġiżlaturi jistgħu jikkunsidraw li:

• jagħmlu obbligatorji l-adozzjoni ta’ strateġiji nazzjonali jew ta’ politiki kontra l-frodi u l-użu ta’ għodod ta’ analitika tad-data li jkunu xierqa (eż. Arachne);
• jintroduċu sanzjonijiet u penali għal dawk responsabbli għal każijiet ta’ frodi kontra l-interessi finanzjarji tal-UE.

Filwaqt li jirrispettaw id-dritt tal-Istati Membri għal flessibbiltà fid-definizzjoni u fl-organizzazzjoni tax-xogħol proprju tagħhom fil-ġlieda kontra l-każijiet ta’ frodi f’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà, il-koleġiżlaturi tal-UE jistgħu jikkunsidraw li jiddeterminaw funzjonijiet minimi għas-Servizz ta’ Koordinazzjoni Kontra l-Frodi (AFCOS) fl-Istati Membri sabiex jiżguraw rwol effettiv ta’ koordinazzjoni.

Introduzzjoni

Il-ġlieda kontra l-frodi fl-UE

Il-leġiżlazzjoni tal-UE tiddistingwi bejn¹:

• “Irregolaritajiet mhux frodulenti”, iddefiniti bħala kull ksur ta’ dispożizzjoni tal-liġi tal-UE li jirriżulta minn att jew nuqqas ta’ operatur ekonomiku, li għandu, jew li jista’ jkollu, l-effett li jippreġudika l-baġit ġenerali tal-UE jew il-baġit immexxi minnhom [...] minħabba nefqa mhux ġustifikata².
• “Irregolaritajiet frodulenti” (jew “frodi”), iddefiniti³ bħala kwalunkwe att jew ommissjoni b’intenzjoni dwar:
• l-użu jew preżentazzjoni ta’ stqarrijiet jew dokumenti [foloz] mhux korretti jew mhux kompluti, li għandhom bħala effett il-misapproprjazzjoni jew iż-żamma mhux korretta ta’ fondi mill-bilanċ ġenerali tal-UE jew bilanċi mħaddma minn, jew f’isem, l-UE,
• ma tkunx żvelata informazzjoni bi ksur ta’ obbligu speċifiku, bl-istess effett, jew
• l-applikazzjoni ħażina ta’ dawn il-fondi għall-għanijiet barra dawk li għalihom ingħataw oriġinarjament.

L-Artikolu 325 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) jistipula li hija r-responsabbiltà konġunta tal-UE (irrappreżentata mill-Kummissjoni) u tal-Istati Membri li jiġġieldu kontra l-frodi u kull attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-UE. Dan l-obbligu jkopri l-programmi kollha ta’ dħul u ta’ nfiq tal-UE u l-oqsma kollha ta' politika.

Il-politika ta' Koeżjoni tal-UE hija strutturata madwar tlieta mill-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej⁴ (FSIE): il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR), il-Fond ta' Koeżjoni (FK) u l-Fond Soċjali Ewropew (FSE) — li flimkien huma magħrufin bħala l-fondi taħt il-politika ta' koeżjoni tal-UE. Il-Kummissjoni u l-Istati Membri jimplimentaw dawn il-fondi b’mod konġunt permezz ta’ programmi operazzjonali (PO), li jagħtu dettalji ta’ kif l-Istati Membri jkunu se jonfqu l-finanzjament mill-UE matul perjodu ta' programmazzjoni:

• Għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2007-2013 kien hemm 440 PO fil-qasam tal-Koeżjoni. Kważi żewġ terzi minn dawn il-PO diġà ngħalqu.
• Għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020 hemm 389 PO. Dawn il-PO għadhom għaddejjin.

Fil-livell tal-Kummissjoni, żewġ direttorati ġenerali huma responsabbli għall-implimentazzjoni tal-politika ta' Koeżjoni tal-UE: id-Direttorat Ġenerali tal-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni u d-Direttorat Ġenerali għall-Politika Reġjonali u Urbana. Fl-Istati Membri, tliet tipi differenti ta’ “awtoritajiet tal-programm” huma involuti fl-implimentazzjoni u l-kontroll ta’ kull PO:

• l-awtorità maniġerjali (responsabbli għall-implimentazzjoni tal-programm operazzjonali),
• l-awtorità ta’ ċertifikazzjoni (responsabbli għall-preżentazzjoni tal-applikazzjonijiet għal pagament lill-Kummissjoni u għat-tħejjija tal-kontijiet annwali tal-programm operazzjonali), u
• l-awtorità tal-awditjar (responsabbli għall-forniment ta’ opinjoni indipendenti dwar l-affidabbiltà tal-kontijiet, il-legalità tal-infiq imġarrab u l-funzjonament tas-sistemi ta’ ġestjoni u kontroll).

Skont il-qafas legali għall-politika ta' Koeżjoni tal-UE fil-perjodu ta' programmazzjoni 2007-2013, l-Istati Membri kienu responsabbli għall-prevenzjoni, l-identifikazzjoni u l-korrezzjoni tal-irregolaritajiet (inkluża l-frodi) u għall-irkupru ta’ fondi li jkunu tħallsu indebitament⁵. Dan ir-rekwiżit huwa aktar espliċitu fir-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni (CPR) għall-perjodu ta' programmazzjoni 2014-2020, li jirrikjedi li l-awtoritajiet maniġerjali jdaħħlu “fis-seħħ miżuri effettivi u proporzjonati kontra l-frodi filwaqt li [jqisu] ir-riskji identifikati”⁶. Il-Kummissjoni tirrakkomanda⁷ li l-awtoritajiet maniġerjali jindirizzaw il-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi kollu (ara l-Figura 1), li jinkludi l-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi u r-rispons għaliha (prinċipalment ir-rappurtar dwar każijiet identifikati u l-irkupru ta’ fondi li jkunu tħallsu indebitament). F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tapplika l-prinċipju ta’ “ebda tolleranza” għall-frodi u l-korruzzjoni⁸.

Sors: Il-QEA, ibbażat fuq il-qafas COSO.

L-Uffiċċju Ewropew ta’ Kontra l-Frodi (OLAF) huwa l-korp ewlieni tal-UE ta’ kontra l-frodi. Huwa jikkontribwixxi għat-tfassil u għall-implimentazzjoni tal-politika tal-Kummissjoni kontra l-frodi u jwettaq investigazzjonijiet amministrattivi fir-rigward ta’ każijiet ta’ frodi, korruzzjoni u attivitajiet illegali oħra li jaffettwaw il-baġit tal-UE.

Fil-livell tal-Istati Membri, l-awtoritajiet maniġerjali mhumiex l-uniċi responsabbli għall-implimentazzjoni ta’ miżuri kontra l-frodi. Mill-2013 ’il hawn, kull Stat Membru kien meħtieġ jaħtar servizz ta’ koordinazzjoni kontra l-frodi (AFCOS) biex tiġi ffaċilitata l-kooperazzjoni effettiva u l-iskambju ta’ informazzjoni, inkluża informazzjoni ta’ natura operazzjonali, mal-OLAF⁹. Permezz ta’ gwida oħra¹⁰, il-Kummissjoni speċifikat li l-AFCOSs għandu jkollhom il-mandat, fi ħdan l-Istat Membru, biex jikkoordinaw l-obbligi u l-attivitajiet leġiżlattivi, amministrattivi u investigattivi kollha relatati mal-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE. F’ġestjoni kondiviża, l-awtoritajiet tal-Istati Membri jirrappurtaw każijiet ta’ frodi suspettata jew stabbilita (u irregolaritajiet oħra) lill-Kummissjoni permezz tas-Sistema ta’ Ġestjoni tal-Irregolaritajiet (IMS) li tinsab fil-pjattaforma tal-OLAF għal informazzjoni kontra l-frodi.

Inċidenza sinifikanti ta’ frodi rrappurtata fil-politika ta' Koeżjoni tal-UE meta mqabbel ma’ oqsma oħra ta’ nfiq

Fil-5 ta’ Lulju 2017, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill adottaw id-Direttiva (UE) 2017/1371 dwar il-ġlieda kontra l-frodi tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni permezz tal-liġi kriminali (id-“Direttiva PIF”¹¹). Id-Direttiva tistabbilixxi definizzjoni komuni ta’ frodi kontra l-interessi finanzjarji tal-UE, b’mod partikolari fil-qasam tal-akkwist pubbliku. L-Istati Membri jridu jittrasponu d-Direttiva PIF fil-leġiżlazzjoni nazzjonali sas-6 ta’ Lulju 2019¹².

F’Settembru 2018, il-Kummissjoni ppubblikat id-29 rapport annwali tagħha dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni Ewropea¹³ (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ ir-Rapport PIF 2017). Għall-ġestjoni kondiviża, il-Kummissjoni tħejji dan ir-rapport abbażi tal-informazzjoni rrappurtata mill-Istati Membri permezz tal-IMS (ara l-paragrafu 07). L-analiżi tar-Rapport PIF 2017 turi li l-inċidenza ta’ frodi rrappurtata (suspettata u stabbilita) fil-politika ta' Koeżjoni tal-UE hija sinifikattivament ogħla milli f’oqsma oħra: il-Koeżjoni tirrappreżenta biss terz tal-baġit, iżda tirrappreżenta 39 % tal-każijiet kollha ta’ frodi li jiġu rrappurtati u 72 % tal-ammonti finanzjarji totali involuti f’dawn il-każijiet (ara l-Figura 2).

Sors: Ir-Rapport PIF 2017 - l-Anness Statistiku, il-Parti II (Infiq).

Skont id-data li ssostni r-Rapport PIF 2017, l-irregolaritajiet li jiġu rrappurtati bħala frodulenti mill-Istati Membri jirrappreżentaw 0.44 % tal-fondi li l-UE tħallas fil-qasam tal-politika ta' koeżjoni. Dan l-indikatur huwa magħruf bħala r-rata ta’ identifikazzjoni ta’ frodi¹⁴ u jvarja ħafna minn Stat Membru għal ieħor (ara l-Figura 3), minn 0 % għal 2.1 % f’dak li jirrigwarda l-finanzjament mill-UE għall-qasam tal-Koeżjoni għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2007-2013 kollu kemm hu. Ir-Rapport PIF 2017 ma jipprovdi l-ebda spjegazzjoni speċifika rigward ir-rata sinifikattivament ogħla ta’ identifikazzjoni ta’ frodi rrapurtata għas-Slovakkja. Il-valur individwali medju tal-irregolaritajiet irrappurtati bħala frodulenti jammonta għal EUR 0.8 miljun.

N.B. Il-kalkolu tar-rata ta’ identifikazzjoni ta’ frodi li hija rrappreżentata f’din il-figura teskludi irregolaritajiet li jikkonċernaw il-politika tas-Sajd (li huma inklużi fl-istatistika ppubblikata mill-Kummissjoni taħt il-politiki ta’ Koeżjoni u tas-Sajd, u li ma jżidux ir-rata ta’ identifikazzjoni ta’ frodi tat-Total tal-UE. Din il-figura teskludi wkoll il-programmi multinazzjonali ta’ Kooperazzjoni Territorjali Ewropea (ETC). Madankollu, dawn il-programmi jittieħdu inkunsiderazzjoni għall-kalkolu tal-medja tal-UE fil-figura. Fir-rigward tal-Istati Membri fejn l-FDR hija żero, il-Finlandja u l-Lussemburgu rrappurtaw li ma kien hemm l-ebda irregolarità frodulenti, filwaqt li l-Irlanda u l-Iżvezja rrappurtaw xi irregolaritajiet b’valur finanzjarju baxx.

Sors: Il-QEA, ibbażat fuq ir-Rapport PIF 2017, l-Anness statistiku, il-paġna 93.

Aħna dehrilna li kien meħtieġ li x-xogħol imwettaq mill-awtoritajiet maniġerjali jiġi vvalutat, billi huma jinsabu minn ta’ quddiem fil-ġlieda kontra l-frodi fil-politika ta' Koeżjoni tal-UE. Skont il-Kummissjoni¹⁵, il-kombinament ta’ valutazzjoni tar-riskju approfondit li twassal għal miżuri adegwati għall-prevenzoni u l-identifikazzjoni implimentati mill-awtoritajiet maniġerjali, minn naħa waħda, u investigazzjonijiet koordinati u f’waqthom imwettqa mill-korpi kompetenti (ġeneralment il-pulizija jew il-prosekuturi), min-naħa l-oħra, jistgħu jnaqqsu b’mod sinifikanti r-riskju ta’ frodi fil-qasam tal-politika ta' Koeżjoni u jkunu biżżejjed ta’ deterrent kontra l-frodi. Dan l-awditu kien strutturat madwar dawn iż-żewġ oqsma ġenerali.

Ambitu u approċċ tal-awditjar

Aħna ddeċidejna li nawditjaw ix-xogħol tal-awtoritajiet maniġerjali fil-ġlieda kontra l-frodi fil-politika ta' Koeżjoni minħabba r-rwol ewlieni li għandhom, u se jibqa’ jkollhom fil-perjodu ta' programmazzjoni 2021-2027. Aħna eżaminajna jekk l-awtoritajiet maniġerjali wettqux kif xieraq ir-responsabbiltajiet tagħhom f’kull stadju tal-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi: il-prevenzjoni tal-frodi, l-identifikazzjoni tal-frodi u r-rispons għall-frodi (inkluż ir-rappurtar dwar il-frodi u l-irkupru ta’ fondi li jkunu tħallsu indebitament). Għal dan l-għan, aħna eżaminajna jekk l-awtoritajiet maniġerjali:

1. żviluppawx politiki kontra l-frodi, wettqux valutazzjoni tar-riskju approfondita u implimentawx miżuri adegwati għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni ; u
2. tawx rispons xieraq għal frodi identifikata f’koordinazzjoni mal-korpi ta’ investigazzjoni u ta’ prosekuzzjoni u mal-AFCOSs, b’kont meħud tal-istruttura ta’ dawn is-servizzi fl-Istati Membri li żorna.

Aħna ħarisna lejn ir-rwol li l-awtoritajiet maniġerjali u l-AFCOSs tal-Istati Membri għandhom fil-politika ta' Koeżjoni. Aħna awditjajna l-awtoritajiet maniġerjali għall-programmi operazzjonali ffinanzjati mit-tliet Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej prinċipali li jikkonċernaw il-politika ta' Koeżjoni tal-UE: l-FK, l-FSE u l-FEŻR. Aħna ddeċidejna li neskludu l-objettiv tal-Kooperazzjoni Territorjali Ewropea (KTE) tal-FEŻR, billi l-proġetti ffinanzjati mill-PO korrispondenti jinvolvu sħab minn pajjiżi differenti taħt is-superviżjoni ta’ awtoritajiet fi Stati Membri differenti.

Aħna eżaminajna kif l-awtoritajiet maniġerjali kienu ħadu kont tal-qafas legali u strateġiku kontra l-frodi tal-Istati Membri għall-ġestjoni tal-proċess kontra l-frodi, b’mod partikolari meta kienet teżisti strateġija nazzjonali kontra l-frodi. Stedinna l-awtoritajiet maniġerjali kollha biex jipparteċipaw fi stħarriġ dwar miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi u ksibna risposti minn awtoritajiet fi 23 Stat Membru.

Aħna żorna seba’ Stati Membri: il-Bulgarija, Franza, l-Ungerija, il-Greċja, il-Latvja, ir-Rumanija u Spanja. Biex għażilna dawn l-Istati Membri, aħna qisna r-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi u l-għadd ta’ każijiet ta’ frodi ppreżentati fir-Rapport PIF 2016, kif ukoll il-korrelazzjoni tagħhom ma’ indikaturi oħra tar-riskju ta’ frodi disponibbli. Matul iż-żjarat tagħna, aħna ltqajna ma’ rappreżentanti tal-awtoritajiet responsabbli għall-implimentazzjoni ta’ total ta’ 43 PO (22 PO għall-2007-2013 u 21 PO għall-2014-2020), u ma’ atturi ewlenin fil-ġlieda kontra l-frodi (korpi ta’ prosekuzzjoni u dawk ġudizzjarji, korpi investigattivi, aġenziji ta’ kontra l-frodi, awtoritajiet inkarigati mill-kompetizzjoni). Fl-Istati Membri li żorna, aħna awditjajna kampjun diskrezzjonali ta’ PO magħżula biex ikun rappreżentattiv tal-fondi kollha (il-FEŻR, il-FSE u, fejn applikabbli, l-FK) u firxa ta’ tipi ta’ interventi.

Aħna eżaminajna l-fajls tal-każijiet għal kampjun ta’ 138 irregolarità frodulenti rrappurtati lill-Kummissjoni mit-22 PO li aħna ttestjajna għall-perjodu 2007-2013. Kull meta d-daqs tal-popolazzjoni kien jippermetti, aħna applikajna l-metodu aleatorju magħruf bħala kampjunar minn unitajiet monetarji biex nagħżlu l-irregolaritajiet li għandhom jiġu eżaminati. Aħna ma vvalutajniex ix-xogħol tal-korpi ta’ investigazzjoni, ta’ prosekuzzjoni u dawk ġudizzjarji – għalkemm eżaminajna l-koordinazzjoni u l-komunikazzjoni tal-awtoritajiet maniġerjali ma’ dawn il-korpi.

Is-sejbiet f’dan ir-rapport jikkomplementaw dawk fir-Rapport Speċjali Nru 01/2019: “Il-ġlieda kontra l-frodi fl-infiq tal-UE: jeħtieġ li tittieħed azzjoni”, li ġie ppubblikat fl-10 ta’ Jannar 2019 u li kopra t-tfassil u l-implimentazzjoni tal-Istrateġija tal-Kummissjoni Kontra l-Frodi. F’dan ir-rapport, aħna ffukajna prinċipalment fuq ir-rwol li għandu l-OLAF, iżda eżaminajna wkoll ix-xogħol li sar fir-rigward tal-politiki ta’ kontra l-frodi mid-Direttorati Ġenerali tal-Kummissjoni responsabbli għall-implimentazzjoni tal-politika ta’ Koeżjoni tal-UE (ara l-paragrafu 04).

Osservazzjonijiet

Il-politika kontra l-frodi, miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi

L-awtoritajiet maniġerjali ġeneralment ma għandhomx politika speċifika kontra l-frodi

Il-Kummissjoni pprovdiet linji gwida għall-Istati Membri u għall-awtoritajiet maniġerjali biex tgħinhom jistabbilixxu miżuri proporzjonati u effettivi kontra l-frodi biex b’hekk jikkonformaw mal-obbligi legali tagħhom.

• Fil-livell tal-Istati Membri, il-Kummissjoni tirrakkomanda l-adozzjoni ta’ strateġiji nazzjonali kontra l-frodi għall-protezzjoni tal-Fondi SIE, bl-objettiv li tiżgura li l-miżuri kontra l-frodi jiġu implimentati b’mod omoġenju u effettiv, speċjalment fejn l-istrutturi organizzazzjonali tal-Istati Membri jkunu deċentralizzati.
• Fil-livell tal-programmi operazzjonali, il-Kummissjoni tirrakkomanda li, biex jindirizzaw il-frodi, l-awtoritajiet maniġerjali jiżviluppaw approċċ strutturat, li jkun organizzat madwar erba’ elementi ewlenin fil-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi: prevenzjoni, identifikazzjoni, korrezzjoni u prosekuzzjoni¹⁶.
• Il-Kummissjoni ddefiniet ukoll kriterji konkreti biex tevalwa l-mod li bih l-awtoritajiet maniġerjali jkunu kkonformaw mal-obbligi legali tagħhom għall-istabbiliment ta’ miżuri proporzjonati u effettivi kontra l-frodi¹⁷.

Il-Kummissjoni tirrakkomanda li l-awtoritajiet maniġerjali jużaw politika formali kontra l-frodi¹⁸ biex jikkomunikaw id-determinazzjoni tagħhom li jiġġieldu u jindirizzaw il-frodi. B’mod partikolari, jenħtieġ li din il-politika tinkludi strateġiji għall-iżvilupp ta’ kultura kontra l-frodi u l-allokazzjoni ta’ responsabbiltajiet għall-indirizzar tal-frodi. Aħna nqisu li l-awtoritajiet maniġerjali kellhom iħejju politika formali kontra l-frodi jew dokument awtonomu uniku simili li jispeċifika l-miżuri tagħhom għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni u tal-frodi kif ukoll għar-rispons għaliha u jikkjarifika lill-persunal tagħhom stess, lill-benefiċjarji tal-finanzjament mill-UE u lil awtoritajiet oħra li hemm stabbiliti miżuri għall-indirizzar tal-frodi u li dawn qed jiġu implimentati.

Matul iż-żjarat tagħna aħna sibna li huma ftit ħafna minn dawn il-politiki li verament jikkostitwixxu dokumenti formali ta’ referenza b’sinteżi tal-miżuri li għandhom jiġu implimentati f’kull stadju tal-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi, b’rispons għar-riskji ta’ frodi identifikati. Aħna sibna biss eżempji ta’ politiki formalizzati kontra l-frodi fil-Latvja, f’korpi intermedjarji speċifiċi fi Spanja, u fi Franza (fejn il-politika ma saritx pubblika). Fil-każijiet l-oħra kollha, biex ksibna deskrizzjoni sħiħa tal-miżuri kontra l-frodi kellna nikkonsultaw bosta dokumenti ta’ ġestjoni u manwali ta’ proċeduri. Aħna nqisu li n-nuqqas ta’ politiki formalizzati kontra l-frodi jillimita l-kapaċità tal-Istati Membri biex jissorveljaw u jikkoordinaw miżuri kontra l-frodi u biex jevalwaw l-effettività tagħhom. Dan huwa partikolarment rilevanti minħabba li 10 Stati Membri biss adottaw strateġija nazzjonali kontra l-frodi¹⁹ bbażata fuq ir-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni (ara l-paragrafu 18).

Il-fatt li ma hemmx dispożizzjonijiet li jirrikjedu li l-awtoritajiet maniġerjali jadottaw politiki formali kontra l-frodi, aħna nqisuh bħala nuqqas fit-tfassil tal-qafas kontra l-frodi għall-2014-2020. Barra minn hekk, ir-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 480/2014 (li jikkomplementa s-CPR għall-perjodu 2014-2020) ma jsemmix nuqqasijiet fl-implimentazzjoni ta’ miżuri proporzjonati u effettivi kontra l-frodi fil-kuntest tad-determinazzjoni ta’ “nuqqasijiet serji” li, waħedhom, jistgħu jwasslu għas-sospensjoni ta’ pagamenti jew ta’ korrezzjonijiet finanzjarji relatati mal-programmi operazzjonali²⁰. B’riżultat ta’ dan, fil-valutazzjoni tas-sistemi ta’ ġestjoni u kontrol, l-użu ta’ miżuri kontra l-frodi jingħata inqas importanza minn oqsma oħra. Il-proposta tal-Kummissjoni rigward is-CPR għall-perjodu 2021-2027 ma tqisx li l-miżuri kontra l-frodi huma waħda mill-kundizzjonijiet ta’ abilitazzjoni²¹ li l-Istati Membri jridu jirrispettaw qabel ma jiksbu finanzjament mill-UE taħt il-politika ta’ Koeżjoni.

L-awtoritajiet maniġerjali jivvalutaw sistematikament ir-riskji ta’ frodi, iżda dan il-proċess jista’ jkun aħjar

L-awtoritajiet maniġerjali jidentifikaw sistematikament ir-riskji ta’ frodi

Il-bidla l-aktar sinifikanti meta mqabbel mal-perjodu ta' programmazzjoni 2007-2013 hija li l-awtoritajiet maniġerjali issa jridu jivvalutaw ir-riskji ta’ frodi f’konformità mar-rekwiżiti tal-qafas ta’ kontroll 2014-2020 (ara l-paragrafu 05). L-iskop ta’ dan l-eżerċizzju huwa li l-awtoritajiet maniġerjali jiddeterminaw l-adegwatezza tal-kontrolli interni eżistenti biex jindirizzaw ir-riskji assoċjati ma’ xenarji differenti ta’ frodi u biex jidentifikaw l-oqsma fejn ikunu meħtieġa kontrolli addizzjonali.

Fost suġġetti oħra relatati mal-ġlieda kontra l-frodi, il-linji gwida tal-EGESIF għall-Istati Membri u għall-awtoritajiet maniġerjali (ara l-paragrafu 18) jindirizzaw il-kompitu tal-valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi u jipproponu għodda prattika u “lesta għall-użu” għat-twettiq tal-valutazzjoni²². L-awtoritajiet maniġerjali kollha li żorna fil-kuntest tal-awditu tagħna kienu ssodisfaw l-obbligu tagħhom li jwettqu valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi. Dan juri titjib fil-mod li bih dawn l-awtoritajiet jittrattaw il-ġlieda kontra l-frodi fil-qasam tal-Koeżjoni. Fil-biċċa l-kbira mill-każijiet, l-awtoritajiet applikaw il-mudell tal-valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi li ġie żviluppat mill-Kummissjoni, jew il-verżjoni tagħhom ta’ dan il-mudell.

Fit-28 ta’ Novembru 2018, il-Kummissjoni ppubblikat ir-riżultati ta’ studju²³ dwar il-prattiki fir-rigward tal-prevenzjoni tal-frodi u tal-korruzzjoni, implimentati mill-Istati Membri b’rispons għad-dispożizzjonijiet speċifiċi stabbiliti għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020, li hija kienet esternalizzat f’Diċembru 2016. L-istudju kkonkluda li r-rekwiżiti leġiżlattivi ġodda, b’mod partikolari fir-rigward tal-proċess ta’ valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi, kienu għenu biex l-isforzi tal-Istati Membri fil-ġlieda kontra l-frodi jsiru aktar formalizzati u sistematiċi. Madankollu, l-istudju kkonkluda wkoll li xi wħud mill-awtoritajiet jistgħu jistmaw il-livelli tar-riskju awtovalutat tagħhom b’mod insuffiċjenti (ara l-Kaxxa 1).

Hemm xi oqsma fejn jista’ jsir aktar titjib

Madankollu, aħna nosservaw li xi wħud mill-awtoritajiet maniġerjali li żorna jieħdu approċċ mekkaniku għall-valutazzjoni tar-riskji ta’ frodi, li jindika li jiffavorixxu l-forma aktar mis-sustanza.

Barra minn hekk, huma ġeneralment jibbażaw l-identifikazzjoni tar-riskji ta’ frodi fuq l-esperjenza tagħhom stess, mingħajr l-input addizzjonali ta’ atturi oħra infurmati dwar is-suġġett (servizzi ta’ koordinazzjoni kontra l-frodi, korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni jew aġenziji esperti oħra speċjalizzati f’dan il-qasam).

Matul iż-żjarat tagħna fl-Istati Membri, aħna sibna indikazzjonijiet li bosta awtoritajiet maniġerjali u korpi intermedjarji setgħu evalwaw ir-riskji ta’ frodi b’mod inadegwat:

• Fil-Bulgarija, l-awtorità tal-awditjar kienet diġà identifikat li ċerti riskji ta’ frodi speċifiċi kienu ġew klassifikati b’mod skorrett bħala baxxi mill-awtoritajiet maniġerjali, li b’hekk ma użawx proċeduri ta’ kontroll addizzjonali biex jindirizzawhom.
• Fi Franza, l-awtoritajiet maniġerjali li żorna ma kinux ivvalutaw l-impatt tal-kontrolli addizzjonali fuq ir-riskju residwu ta’ frodi.
• Fi Spanja, fejn ir-responsabbiltà għall-valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi tiġi parzjalment iddelegata lil korpi intermedjarji, evalwazzjoni indipendenti mitluba mill-awtorità maniġerjali identifikat problemi ta’ koerenza bejn ir-riskji identifikati u l-kontrolli ppjanati (eż. ċerti riskji mhux koperti minn pjan ta’ azzjoni jew kontrolli stabbiliti f’oqsma indikati bħala mhux applikabbli).
• F’wieħed mill-PO awditjati fir-Rumanija, il-korpi intermedjarji li jeżerċitaw l-istess funzjonijiet iddelegati u jimmaniġġjaw finanzjament simili pprovdew valutazzjonijiet differenti tar-riskju ta’ frodi.
• Fl-Ungerija, aħna sibna li l-valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi ma kinitx komprensiva biżżejjed (hija eskludiet ir-riżultati ta’ awditi preċedenti) u ma identifikatx ir-riskji speċifikament assoċjati mat-tipi ta’ operazzjonijiet u mal-benefiċjarji koperti mill-programmi operazzjonali.

Fi kważi l-każijiet kollha l-awtoritajiet maniġerjali kkonkludew li l-miżuri eżistenti kontra l-frodi jindirizzaw ir-riskji ta’ frodi identifikati. Minħabba n-nuqqasijiet identifikati, aħna nqisu li din il-konklużjoni tista’ tkun ottimista żżejjed.

L-awtoritajiet maniġerjali tejbu l-miżuri tagħhom għall-prevenzjoni tal-frodi, iżda ma għamlux progress sinifikanti fl-identifikazzjoni proattiva tal-frodi

L-awtoritajiet maniġerjali huma mistennija jiżviluppaw miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi li jkunu effettivi u proporzjonati, b’rispons għar-riskji identifikati, b’tali mod li l-opportunità biex titwettaq il-frodi titnaqqas sostanzjalment.

L-awtoritajiet maniġerjali żviluppaw miżuri speċifiċi għall-prevenzjoni tal-frodi għall-2014-2020

Aħna sibna li l-miżuri addizzjonali kontra l-frodi li ġew żviluppati għall-perjodu 2014-2020 fil-biċċa l-kbira jiffukaw fuq azzjonijiet preventivi, li huma aktar komprensivi minn dawk stabbiliti għall-2007-2013. L-istħarriġ tagħna wera li dawn il-miżuri preventivi addizzjonali jinkludu prinċipalment taħriġ ta’ sensibilizzazzjoni dwar il-frodi għall-membri tal-persunal, politiki dwar kunflitti ta’ interess u gwida etika għall-impjegati u l-benefiċjarji, kif ukoll il-pubblikazzjoni ta’ stqarrijiet jew dikjarazzjonijiet istituzzjonali ta’ livell għoli kontra l-frodi.

L-istħarriġ tagħna wera wkoll li l-awtoritajiet maniġerjali jqisu li l-miżuri ta’ sensibilizzazzjoni dwar il-frodi (kemm it-taħriġ għall-membri tal-persunal kif ukoll il-miżuri mmirati lejn il-korpi intermedjarji u l-benefiċjarji tal-proġetti), il-politiki dwar kunflitti ta’ interess u l-kodiċi ta’ kondotta huma l-aktar mod effettiv għall-prevenzjoni tal-frodi fl-użu tal-finanzjament mill-UE taħt il-politika ta’ Koeżjoni (ara l-Figura 4). Miżuri oħra għall-prevenzjoni tal-frodi, bħal programmi ta’ appoġġ għall-impjegati (li għandhom l-għan li jnaqqsu l-pressjoni fuq impjegati esposti għall-frodi) u skemi ta’ għotjiet (fejn l-awtoritajiet maniġerjali jippubblikaw l-intenzjoni tagħhom li jippremjaw lill-informaturi li jissenjalaw każijiet ta’ frodi) jibqgħu infrekwenti, għalkemm jitqiesu li huma raġonevolment effettivi.

Sors: Stħarriġ tal-awtoritajiet maniġerjali mwettaq mill-QEA.

Bosta Stati Membri ħadu approċċ aktar innovattiv biex jipprevienu l-frodi kontra l-interessi finanzjarji tal-UE, bħal billi jinvolvu lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-monitoraġġ tal-eżekuzzjoni ta’ kuntratti pubbliċi jew billi jorganizzaw kampanji li jistaqsu dwar jekk ċerti prattiki frodulenti għandhomx ikunu aċċettabbli għas-soċjetà (ara l-Kaxxa 2).

Il-miżuri għall-identifikazzjoni tal-frodi għall-2014-2020 għadhom ġeneralment l-istess bħal dawk għall-2007-2013

Filwaqt li l-valutazzjoni obbligatorja tar-riskju ta’ frodi fissret li kien hemm fokus akbar fuq il-prevenzjoni tal-frodi, l-awtoritajiet maniġerjali ftit li xejn ma żviluppaw metodi addizzjonali ta’ identifikazzjoni tal-frodi għall-perjodu ta' programmazzjoni 2014-2020. Minflok huma jserrħu fuq il-kontrolli u l-proċeduri interni li kienu diġà stabbiliti għall-2007-2013, perjodu meta l-qafas ta’ kontroll kien anqas strett (ara l-Figura 5). Dawn jikkonsistu prinċipalment minn kontrolli (awditi) fuq il-post, mekkaniżmi interni għar-rappurtar ta’ frodi u, inqas ta’ spiss, l-identifikazzjoni ta’ indikaturi speċifiċi tal-frodi²⁵ (sinjali ta’ allarm (red flags)). Kemm permezz tal-istħarriġ kif ukoll matul iż-żjarat tagħna fl-Istati Membri, aħna ftit li xejn ma sibna kontrolli addizzjonali “proattivi” għall-identifikazzjoni tal-frodi (eż. kontrolli speċifiċi għall-identifikazzjoni ta’ kolluzjoni fl-akkwist pubbliku, bħall-analiżi semantika ta’ offerti riċevuti jew l-identifikazzjoni ta’ offerti b’xejriet anormali).

Sors: Stħarriġ tal-awtoritajiet maniġerjali mwettaq mill-QEA.

Ċerti problemi prattiċi jillimitaw l-utilità tal-hotlines għas-senjalar ta’ frodi minn informaturi

L-istħarriġ tagħna wera li l-awtoritajiet maniġerjali ftit li xejn ma jagħmlu użu minn hotlines għas-senjalar ta’ frodi minn informaturi, anki jekk ġeneralment iqisu li din l-għodda hija metodu effettiv għall-identifikazzjoni tal-frodi. Il-hotlines u mekkaniżmi oħra għall-iżvelar ta’ informazzjoni protetta jippermettu li l-awtoritajiet maniġerjali (u awtoritajiet rilevanti oħra tal-Istati Membri) isiru jafu bil-possibbiltà ta’ frodi li ma tkunx inqabdet minn kontrolli oħra²⁶. Diversi studji juru li dawn il-metodi jitqiesu bħala s-sors l-aktar importanti ta’ rapporti dwar frodi²⁷. Matul iż-żjarat tagħna, aħna vvalutajna mekkaniżmi għall-iżvelar ta’ informazzjoni protetta u sibna għadd ta’ problemi prattiċi fl-użu tagħhom. Pereżempju, dawn mhux dejjem ikunu anonimi u hemm ir-riskju li l-benefiċjarji ta’ proġetti u l-pubbliku inġenerali ma jkunux jafu bihom. Fil-każ ta’ limitazzjonijiet regolatorji dwar l-użu ta’ mezzi anonimi ta’ denunzja, l-awtoritajiet maniġerjali u l-AFCOSs dejjem jistgħu jiggwidaw lill-informaturi anonimi biex jużaw is-sistema ta’ notifika tal-frodi li ġiet stabbilita mill-OLAF²⁸.

Fit-23 ta’ April 2018, il-Kummissjoni pproponiet Direttiva dwar il-protezzjoni tal-informaturi. Din kellha l-għan li tunifika l-approċċi differenti li attwalment qed jiġu applikati mill-Istati Membri u li żżid il-livell ta’ protezzjoni għal persuni li jirrappurtaw dwar ksur tad-dritt tal-Unjoni, inkluż il-ksur kollu li jaffettwa l-interessi finanzjarji tal-UE. Fl-opinjoni li ħriġna fil-15 ta’ Ottubru 2018 dwar il-proposta, aħna ddikjarajna l-fehma tagħna li l-introduzzjoni jew l-espansjoni tal-arranġamenti ta’ żvelar ta’ informazzjoni protetta, fl-Istati Membri kollha, jikkontribwixxu għat-titjib tal-ġestjoni tal-politiki tal-UE permezz tal-azzjonijiet li jittieħdu miċ-ċittadini u mill-impjegati. Madankollu, aħna ġbidna l-attenzjoni wkoll għal xi oqsma ta’ tħassib, bħall-kumplessità eċċessiva tal-ambitu materjali tal-proposta, li tista’ tnaqqas iċ-ċertezza legali għal informaturi potenzjali u b’hekk tiskoraġġihom milli jirrappurtaw. Aħna ġbidna wkoll l-attenzjoni għal kwistjonijiet oħra bħan-nuqqas ta’ obbligi ċari rigward is-sensibilazzjoni u t-taħriġ tal-persunal, u l-konvinzjoni tagħna li persuni li jkunu rrappurtaw b’mod anonimu ma għandhomx jiġu rifjutati l-protezzjoni mogħtija lill-informaturi jekk l-identità tagħhom tiġi sussegwentement żvelata²⁹. F’dak li jirrigwarda l-adozzjoni ta’ din id-Direttiva, fit-12 ta’ Marzu 2019, il-Parlament Ewropew u l-Istati Membri laħqu ftehim proviżorju dwar ir-regoli l-ġodda li se jiggarantixxu livell għoli ta’ protezzjoni għall-informaturi li jirrappurtaw ksur tal-liġijiet tal-UE³⁰.

L-analitika tad-data ma tintużax b’mod suffiċjenti għall-identifikazzjoni tal-frodi

Il-Kummissjoni tinkoraġġixxi lill-awtoritajiet maniġerjali sabiex jużaw l-analitika tad-data b’mod proattiv biex jidentifikaw sitwazzjonijiet potenzjalment ta’ riskju għoli, jidentifikaw sinjali ta’ allarm (red flags) u jirfinaw l-għan tal-miżuri għall-ġlieda kontra l-frodi. Jenħtieġ li l-analitika tad-data tkun parti sistematika mill-għażla tal-proġetti, mill-verifikazzjonijiet ta’ ġestjoni u mill-awditi³¹. Fil-qafas tal-ġlieda kontra l-frodi, il-Kummissjoni toffri għodda speċifika ta’ estrazzjoni ta’ data (Arachne) biex tgħin lill-awtoritajiet maniġerjali jidentifikaw proġetti li jistgħu jkunu suġġetti għal riskji ta’ frodi. Skont l-informazzjoni li rċevejna mill-Kummissjoni, f’Diċembru 2018 l-għodda Arachne kienet qed tintuża minn 21 Stat Membru għal 165 PO li kienu jirrappreżentaw 54 % tal-finanzjament kollu mill-UE taħt il-politika ta’ Koeżjoni għall-2007-2013 (bl-esklużjoni tal-KTE). Fir-Rapport Speċjali Nru 01/2019 tagħna: “Il-ġlieda kontra l-frodi fl-infiq tal-UE: jeħtieġ li tittieħed azzjoni”, aħna enfasizzajna l-importanza ta’ Arachne bħala għodda għall-prevenzjoni tal-frodi. Aħna issa vvalutajna r-rwol ta’ Arachne bħala għodda ta’ analitika tad-data għall-identifikazzjoni tal-frodi.

Waħda mill-osservazzjonijiet l-aktar sinifikanti li jirriżultaw mix-xogħol tal-awditjar tagħna hija li l-awtoritajiet maniġerjali ma jużawx b’mod suffiċjenti l-analitika tad-data għall-identifikazzjoni tal-frodi. L-istħarriġ tagħna wera li waħda minn kull żewġ awtoritajiet maniġerjali tuża għodod ta’ analitika tad-data għal dan l-għan (ara l-Figura 5). B’mod partikolari, Arachne ma tintużax b’mod suffiċjenti. Fl-Istati Membri li żorna aħna sibna li:

• Stat Membru wieħed (il-Greċja) ma pprovdiex informazzjoni dwar jekk Arachne hijiex se tiġi introdotta jew le fil-futur qarib. Madankollu, l-awtoritajiet maniġerjali Griegi ma adottaw l-ebda għodda ta’ analitika tad-data ekwivalenti li tista’ tintuża għall-PO kollha fil-pajjiż.
• F’erbgħa mis-sitt Stati Membri l-oħra, anki meta dawn iddeċidew li jużaw l-għodda Arachne, l-awtoritajiet maniġerjali ftit li xejn għamlu progress biex itellgħu d-data operazzjonali meħtieġa jew biex jużaw l-għodda għall-kontrolli interni tagħhom.
• Il-Karta Arachne tippermetti aċċess għall-awtoritajiet maniġerjali, l-awtoritajiet ta’ ċertifikazzjoni u l-awtoritajiet tal-awditjar biss. B’hekk, Arachne ma tistax tintuża awtomatikament mill-korpi investigattivi.

Aħna sibna wkoll li fi tnejn mill-Istati Membri li żorna, l-awtoritajiet maniġerjali li inkorporaw l-għodda Arachne kompletament fil-proċeduri ta’ ġestjoni tagħhom, użawha biex tgħinhom jadattaw il-miżuri speċifiċi tagħhom kontra l-frodi għal benefiċjarji b’riskju għoli.

Ma ksibna l-ebda spjegazzjoni konvinċenti dwar ir-raġuni għalfejn l-awtoritajiet maniġerjali ma kinux qed jagħmlu użu sħiħ mill-għodda, li l-Kummissjoni tqiegħed għad-dispożizzjoni mingħajr ħlas. Madankollu, l-istudju li l-Kummissjoni wettqet f’Novembru 2018 (ara l-paragrafu 24 u l-Kaxxa 1) ikkonkluda li l-awtoritajiet maniġerjali jqisu li, fil-forma attwali tagħha, l-għodda Arachne ma tissodisfax għalkollox il-ħtiġijiet tagħhom. L-awturi tal-istudju kienu tal-fehma li dan huwa partikolarment preokkupanti, billi l-utilità ta’ Arachne hija fil-biċċa l-kbira perċepita bħala li tiddependi ħafna mill-għadd ta’ PO li dwarhom tiddaħħal informazzjoni fl-għodda³².

Madankollu, matul iż-żjarat tagħna aħna stajna nidentifikaw xi eżempji ta’ prattika tajba fejn l-awtoritajiet tal-Istati Membri kienu żviluppaw għodod ta’ analitika tad-data biex jgħinu fl-identifikazzjoni ta’ riskji ta’ frodi potenzjali (ara l-Kaxxa 3).

L-awtoritajiet maniġerjali ma għandhomx proċeduri għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi

Il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri u lill-awtoritajiet maniġerjali jiddefinixxu proċeduri għall-monitoraġġ u l-implimentazzjoni ta’ miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi. Dawn iridu jkunu jinkludu arranġamenti speċifiċi għar-rappurtar tal-miżuri kontra l-frodi li ġew stabbiliti u kif qed jiġu applikati. Jenħtieġ li l-Istati Membri u l-awtoritajiet maniġerjali jużaw ir-riżultati tal-monitoraġġ biex jevalwaw l-effettività tal-miżuri u biex jirrevedu l-istrateġiji u l-politiki tagħhom kontra l-frodi kif meħtieġ.

Aħna sibna li ħlief għal-Latvja, l-ebda waħda mill-awtoritajiet maniġerjali li żorna ma teżamina l-effettività tal-miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi. Huma jżommu rekords limitati tal-miżuri li jintużaw u rari jorbtuhom ma’ riżultati speċifiċi. B’konsegwenza, is-sistemi kontra l-frodi ma jiġux evalwati f’termini tar-riżultati reali tagħhom – la mill-awtoritajiet maniġerjali u lanqas minn kwalunkwe awtorità oħra tal-programm (eż. l-awtorità tal-awditjar) jew l-AFCOS.

Il-livelli ta’ każijiet ta’ frodi rrappurtati kienu simili, kemm għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2007-2013 kif ukoll għal dak 2014-2020

L-awtoritajiet maniġerjali u korpi oħra tal-Istati Membri jirrappurtaw irregolaritajiet frodulenti u mhux frodulenti lill-Kummissjoni permezz tal-IMS. F’Diċembru 2018, l-Istati Membri (prinċipalment l-awtoritajiet maniġerjali u dawk tal-awditjar) kienu rrappurtaw total ta’ 1 925 irregolarità frodulenti għall-perjodu ta' programmazzjoni 2007-2013 u 155 għall-2014-2020. Dawn kienu jikkonċernaw każijiet ta’ frodi suspettata u ta’ frodi stabbilita li potenzjalment jaffettwaw fondi tal-UE b’valur ta’ EUR 1.6 biljun (2007-2013) u EUR 0.7 biljun (2014-2020).

Il-Figura 6 turi l-evoluzzjoni fl-għadd u fil-valur ta’ irregolaritajiet rrappurtati fl-IMS għall-perjodi ta' programmazzjoni 2007-2013 u 2014-2020. Sa issa, ġew irrappurtati 155 irregolarità frodulenti għall-2014-2020 – 10 % inqas milli fl-istadju korrispondenti tal-perjodu 2007-2013 (174). F’termini finanzjarji, is-sitwazzjoni hija pjuttost differenti: l-impatt potenzjali ta’ frodi rrappurtata fuq fondi taħt il-politika ta' Koeżjoni tal-UE fil-perjodu ta' programmazzjoni 2014-2020 (EUR 0.7 biljun) huwa aktar minn tliet darbiet akbar minn dak fl-istadju korrispondenti tal-perjodu preċedenti (EUR 0.2 biljun). Madankollu, din iż-żieda sinifikanti hija r-riżultat ta’ żewġ każijiet separati ta’ frodi suspettata li nqisu li huma anomaliji fid-data³³.

Sors: Il-QEA, ibbażat fuq data tal-IMS.

Il-biċċa l-kbira mill-każijiet ta’ frodi rrappurtati lill-Kummissjoni jiġu identifikati minn kontrolli fuq il-post jew jiġu żvelati minn korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni jew mill-midja

L-IMS fiha għadd ta’ kampijiet tad-data li jridu jintużaw biex jikkaratterizzaw l-irregolaritajiet u biex jindikaw l-istatus ta’ kull proċediment. Kamp minnhom huwa intitolat “sors tal-informazzjoni li twassal għal suspett ta’ irregolarità”, li jirrappreżenta l-metodu ta’ identifikazzjoni. Ibbażat fuq id-data rreġistrata fl-IMS sa u inkluż tmiem Diċembru 2018, aħna analizzajna s-sorsi ta’ informazzjoni li wasslu biex ċerti irregolaritajiet jiġu rrappurtati bħala frodulenti għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2007-2013 (ara l-Figura 7). Aħna ma vvalutajniex id-data għall-perjodu 2014-2020 minħabba li għadha wisq inkompleta u fiha anomaliji (ara l-paragrafu 43).

L-irregolaritajiet l-aktar numerużi ġew identifikati permezz ta’ kontrolli fuq il-post li twettqu mill-awtoritajiet tal-programm (ara l-paragrafu 04), segwiti minn rapporti mill-korpi investigattivi jew ta’ prosekuzzjoni. Dan jissuġġerixxi li dawn huma l-mezzi l-aktar effettivi għall-identifikazzjoni tal-frodi fl-użu tal-finanzjament taħt il-politika ta’ Koeżjoni. Madankollu, l-istatistika hija influwenzata mill-użu ġeneralizzat ta’ awditi bħala metodu għall-identifikazzjoni tal-frodi (ara l-paragrafu 33 u l-Figura 5). Jekk jitqies il-valur, il-biċċa l-kbira mir-rapporti ta’ irregolaritajiet frodulenti rriżultaw minn każijiet miftuħa direttament mill-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni, jew minn rivelazzjonijiet li saru mill-istampa u minn midja oħra. Aħna nqisu li l-istatistika rigward is-sorsi ta’ informazzjoni dwar il-frodi, skont il-valur, hija affettwata b’mod qawwi mill-inċertezza f’dak li jirrigwarda l-ammonti reali kkonċernati, għalkemm dan mhuwiex daqstant il-każ meta l-informazzjoni tkun ġejja minn korp investigattiv jew ta’ prosekuzzjoni.

Sors: Il-QEA, ibbażat fuq data tal-IMS.

Rispons għall-frodi, investigazzjoni u koordinazzjoni fost il-korpi rilevanti

Il-Kummissjoni teħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali jiżviluppaw miżuri effettivi ta’ rispons għall-frodi. Dawn iridu jkunu jinkludu mekkaniżmi ċari għar-rappurtar ta’ frodi suspettata u proċeduri ċari biex il-każijiet jiġu riferuti lill-awtoritajiet investigattivi u ta’ prosekuzzjoni kompetenti. Irid ikun hemm ukoll proċeduri biex jitwettaq segwitu tal-każijiet ta’ frodi suspettata u, fejn ikun meħtieġ, għall-irkupru tal-fondi tal-UE. L-awtoritajiet maniġerjali jridu jaħdmu mal-AFCOSs tagħhom, u jrid ikun hemm koordinazzjoni adegwata fost il-korpi kollha amministrattivi kollha u dawk inkarigati mill-infurzar liġi.

Ir-rappurtar insuffiċjenti min-naħa tal-awtoritajiet maniġerjali affettwa l-affidabbiltà tar-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi ppubblikati fir-rapporti PIF

L-Istati Membri jridu jużaw l-IMS biex jinnotifikaw lill-Kummissjoni dwar irregolaritajiet ta’ aktar minn EUR 10 000 li jwassluhom biex jissuspettaw jew jistabbilixxu l-frodi³⁴. L-Istati Membri jridu jirrappurtaw każijiet ta’ frodi suspettata jew stabbilita, anki jekk dawn ikunu ġew riżolti, qabel ma jiċċertifikaw l-infiq relatat lill-Kummissjoni.

Mhux il-każijiet kollha ta’ frodi potenzjali jiġu rrappurtati bħala tali fl-IMS

Il-Figura 3 hawn fuq tippreżenta r-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi għall-2007-2013 fil-politika ta' Koeżjoni tal-UE. Dawn huma bbażati fuq data tal-IMS u ġew ippubblikati fir-Rapport PIF 2017. Fir-Rapport Speċjali Nru 01/2019, aħna ddikjarajna li d-data fir-rapport PIF dwar il-frodi identifikata ma kinitx kompleta³⁵. Ix-xogħol li wettaqna għal dan l-awditu kkonferma din il-valutazzjoni. Aħna identifikajna wkoll bosta każijiet li qajmu dubji dwar il-kompletezza u l-affidabbiltà tad-data dwar il-frodi fl-IMS u li b’hekk, jillimitaw l-użu li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jistgħu jagħmlu mis-sistema.

Aħna sibna li mhux l-Istati Membri kollha jinterpretaw bl-istess mod id-definizzjoni ta’ frodi mogħtija mill-UE (ara l-paragrafu 01). Pereżempju, l-akkordji illegali bejn il-kartelli (manipulazzjoni tal-offerti) mhux dejjem jiġi rrappurtat bħala frodulenti fi Spanja iżda Stati Membri oħra, bħal-Latvja, jirrappurtaw sistematikament.

Aħna ltqajna ma’ każijiet fejn irregolaritajiet li jagħtu indikazzjonjiet ċari ta’ frodi ma ġewx rrappurtati kif meħtieġ lill-Kummissjoni minħabba li kienu ġew identifikati u kkoreġuti qabel iċ-ċertifikazzjoni tal-infiq relatat lill-Kummissjoni. Madankollu, l-Istati Membri huma meħtieġa li jirrappurtaw każijiet ta’ suspett ta’ frodi (bħala “attentati ta’ frodi”) anki jekk eventwalment ma jingħatax kofinanzjament mill-UE. Fl-Ungerija, l-awtoritajiet maniġerjali ma jirrappurtawx każijiet ta’ suspett ta’ frodi li jiġu riżolti qabel iċ-ċertifikazzjoni lill-Kummissjoni. Fi Spanja, l-awtorità maniġerjali responsabbli għall-FSE żammet xi pagamenti bħala miżura ta’ prekawzjoni, iżda ma rrappurtatx lill-Kummissjoni dwar l-infiq affettwat mill-każijiet ta’ frodi allegata li kienu dehru fl-istampa.

Aħna sibna inkonsistenzi fl-użu li l-Istati Membri għamlu minn atti amministrattivi jew atti legali biex jirrappurtaw lill-Kummissjoni. Pereżempju, ir-Rumanija ma tirrappurtax sistematikament fl-IMS dwar investigazzjonijiet li jkunu għaddejjin jew dwar deċiżjonijiet għal prosekuzzjoni. Kif meħtieġ mil-leġiżlazzjoni Rumena, każijiet ta’ suspett ta’ frodi jiġu kkodifikati biss meta awtorità maniġerjali, l-awtorità tal-awditjar, l-AFCOS jew l-OLAF jippubblikaw rapport ta’ kontroll/ta’ investigazzjoni separat addizzjonali, anki jekk tkun diġà qed issir investigazzjoni jew din tkun ġiet konkluża. B’riżultat ta’ dan, ir-rappurtar fl-IMS jiddewwem għalxejn u xi kawżi fil-qrati jistgħu jiġu esklużi totalment mis-sistema.

Fl-aħħar nett, aħna sibna wkoll li l-AFCOS Ungeriż għandu ammont kbir ta’ każijiet b’lura li jridu jiġu analizzati qabel ma jiġu rrappurtati fl-IMS.

L-IMS fiha xi ineżattezzi u data obsoleta

Fl-IMS, aħna sibna eżempji ta’ data ineżatta jew obsoleta, b’mod partikolari fir-rigward tal-istatus ta’ każ u d-dati ewlenin fil-proċedura ta’ sanzjonar. Dan jista’ jindika li l-awtorità maniġerjali, il-validatur tad-data jew l-AFCOS ma vverifikawx bir-reqqa il-kwalità tad-data. Filwaqt li din is-sitwazzjoni mhijiex sodisfaċenti, ġeneralment ma taffettwax l-ammont ta’ każijiet ta’ frodi rrappurtati fl-IMS.

Aħna identifikajna inkonsistenzi fl-approċċ meħud mill-awtoritajiet maniġerjali biex jivvalutaw l-impatt finanzjarju ta’ frodi potenzjali. B’riżultat ta’ dan, reati legali simili jistgħu jiġu kkwantifikati b’mod differenti fl-IMS minn Stati Membri differenti. Il-biċċa l-kbira mill-każijiet ikkonċernati huma dawk fejn ikun diffiċli li jiġi ddikjarat b’mod preċiż l-ammont ta’ nfiq affettwat (eż. kunflitti ta’ interess fl-għażla ta’ proġetti jew ksur tar-regoli tal-akkwist pubbliku).

Ir-rappurtar insuffiċjenti affettwa l-affidabbiltà tar-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi

Ir-Rapport PIF 2017 jagħti r-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi għal kull Stat Membru u għall-UE fl-intier tagħha, ibbażat fuq id-data rrappurtata fl-IMS mill-awtoritajiet u mill-AFCOSs tal-Istati Membri (ara l-paragrafu 07). Huwa ma jipprovdix indikatur komparattiv simili rigward l-għadd ta’ irregolaritajiet fl-UE kollha fil-qasam tal-politika ta' Koeżjoni. Biex nikkalkulaw din iċ-ċifra, aħna qabbilna l-għadd ta’ irregolaritajiet frodulenti rrappurtati minn kull Stat Membru mal-ammont li huma kienu rċevew f’fondi mill-UE (ara l-Figura 8). Aħna sibna li Franza tirrapporta l-inqas ammont ta’ irregolaritajiet frodulenti għal kull euro li tirċievi mill-UE. Fil-fehma tagħna, Franza ma tirrappurtax l-irregolaritajiet b’mod adegwat, inklużi l-każijiet ta’ suspett ta’ frodi.

Sors: Il-QEA, ibbażat fuq ir-Rapport PIF 2017. Din il-grafika ma tinkludix il-Finlandja jew il-Lussemburgu, li ma rrappurtaw l-ebda irregolarità frodulenti għall-perjodu.

Fil-fehma tagħna, ir-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi ppubblikati mill-Kummissjoni fil-fatt huma rati ta’ rappurtar ta’ frodi: huma mhux neċessarjament jirriflettu l-effettività tal-mekkaniżmi ta’ identifikazzjoni tal-Istati Membri, u lanqas ma jindikaw l-ammont ta’ frodi li verament tiġi identifikata, iżda pjuttost juru l-għadd ta’ każijiet li l-Istati Membri ddeċidew li jirrappurtaw lill-Kummissjoni (ara l-paragrafi 48 sa 52). Fir-Rapport Speċjali Nru 01/2019 tagħna, aħna kkonkludejna li l-korrelazzjoni bejn ir-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi u indikaturi oħra tar-riskju ta’ korruzzjoni hija dgħajfa³⁶.

Fid-dawl tal-problemi li identifikajna, aħna nqisu li r-rata ta’ identifikazzjoni ta’ frodi ppubblikata fir-Rapport PIF 2017 għall-politika ta' Koeżjoni ma tagħtix rappreżentazzjoni vera tal-inċidenza ta’ frodi fl-Istati Membri li żorna.

Bosta awtoritajiet maniġerjali ma jikkomunikawx sistematikament każijiet ta’ suspett ta’ frodi lill-korpi investigattivi jew ta’ prosekuzzjoni

Biex jitnaqqas ir-riskju ta’ frodi u tiżdied id-deterrenza kontra l-frodi huwa essenzjali li l-korpi ġudizzjarji kompetenti (il-pulizija, il-prosekuturi u oħrajn) jinvestigaw rapporti ta’ frodi b’mod koordinat u f’waqtu. Għalkemm dan l-awditu ma kopriex ix-xogħol tal-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni, aħna fil-fatt ivvalutajna l-mod li bih l-awtoritajiet maniġerjali jikkomunikaw u jikkoordinaw magħhom.

Biex il-prinċipju ta’ deterrenza kontra l-frodi jiġi applikat fil-prattika, jeħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali (jew kull awtorità oħra li tidentifika irregolaritajiet potenzjali) jikkomunikaw fil-pront u sistematikament każijiet ta’ suspett ta’ frodi lill-korpi investigattivi jew ta’ prosekuzzjoni rilevanti, li huma l-uniċi li kapaċi jiddeterminaw intenzjoni frodulenti. F’bosta każijiet aħna sibna li l-awtoritajiet maniġerjali ma rrappurtawx sistematikament każijiet ta’ frodi suspettata lill-korpi inkarigati mill-investigazzjoni. Fil-Greċja, pereżempju, l-awtoritajiet maniġerjali ma kienu rreferew l-ebda wieħed mill-każijiet ta’ dan it-tip li kkampjunajna għall-awditu tagħna lis-servizzi ta’ prosekuzzjoni. Fi Spanja, aħna ma sibniex struzzjonijiet jew proċeduri speċifiċi li jeħtieġu li l-awtoritajiet maniġerjali jirrappurtaw il-każijiet kollha ta’ frodi suspettata b’dan il-mod. Jekk il-każijiet ta’ suspett ta’frodi ma jiġux irrappurtati, l-effett ta’ deterrent li jista’ jkollha l-possibbiltà ta’ investigazzjoni u prosekuzzjoni jkun limitat sew.

L-investigaturi u l-prosekuturi regolarment jirrifjutaw talbiet biex tinfetaħ investigazzjoni kriminali ta’ każijiet li jiġu riferuti lilhom mill-awtoritajiet maniġerjali. Dan huwa pjuttost normali, peress li huma dawn is-servizzi speċjalizzati biss li għandhom il-kapaċità legali u r-riżorsi investigattivi biex jistabbilixxu jekk setax seħħ att kriminali. Madankollu, jeħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali dejjem janalizzaw ir-raġunijiet għal rifjut u, meta jkun possibbli u xieraq, jemendaw il-proċeduri operazzjonali tagħhom. Aħna sibna li l-Latvja biss għamlet arranġamenti biex tanalizza għalfejn każijiet riferuti jiġu rifjutati u biex tieħu l-azzjoni meħtieġa.

L-effett ta’ deterrent tal-miżuri korrettivi huwa limitat

L-awtoritajiet maniġerjali huma mistennija jirkupraw il-fondi tal-UE li jintnefqu b’mod frodulenti³⁷. Huma inkarigati wkoll milli jwettqu eżami approfondit u kritiku ta’ kull sistema ta’ kontroll intern li setgħet esponiethom għal frodi potenzjali jew frodi li tkun seħħet bi prova.

Il-miżura korrettiva l-aktar komuni hija li jiġi rtirat l-infiq affettwat mid-dikjarazzjonijiet li jsiru lill-Kummissjoni, iżda mingħajr ma jiġu rkuprati fondi mill-awtur tal-frodi jew mingħajr ma jiġi impost kwalunkwe tip ta’ azzjoni ta’ deterrent addizzjonali bħal sanzjoni jew penali. Ma hemm xejn mhux tas-soltu dwar din il-proċedura, peress li fil-biċċa l-kbira mill-każijiet li eżaminajna l-inċidenza reali ta’ frodi kienet għadha ma ġietx stabbilita. Madankollu, skont l-IMS, l-awtoritajiet tal-Istati Membri kienu bdew l-irkupru tal-fondi tal-UE f’84 każ biss mill-159 każ ta’ frodi stabbilita³⁸. L-irtirar tal-infiq mid-dikjarazzjonijiet lill-Kummissjoni huwa mod effettiv ta’ kif jistgħu jiġu protetti l-interessi finanzjarji tal-UE. Madankollu, din il-protezzjoni ma tapplikax għall-finanzjament pubbliku nazzjonali – jiġifieri l-baġits tal-Istati Membri jibqgħu affettwati jekk ma jkunx hemm irkupru – u dan jillimita l-effett ta’ deterrenti tal-azzjoni korrettiva meħuda mill-awtoritajiet maniġerjali. Ir-Rapport Speċjali Nru 01/2019 tagħna jipprovdi informazzjoni addizzjonali dwar l-irkupru ta’ fondi relatati ma’ każijiet ta’ frodi stabbilita³⁹.

Minbarra l-irkupru tal-fondi tal-UE li jkunu affettwati mill-frodi, l-awtoritajiet maniġerjali huma mistennija jivvalutaw l-implikazzjonijiet orizzontali fuq is-sistemi ta’ ġestjoni u kontroll tagħhom kif ukoll fuq il-proġetti l-oħra (eż. l-istess benefiċjarju jew sinjali simili ta’ frodi).

Mis-seba’ Stati Membri li żorna, aħna sibna evidenza ta’ dan it-tip ta’ valutazzjoni fi Spanja biss (ara l-Kaxxa 4). Madankollu, anki hemm, il-verifikazzjoni mhijiex sistematika.

Il-ġlieda kontra l-frodi ddgħajfet minn diversi problemi ta’ ġestjoni

L-ikkastigar tal-frodi jista’ jieħu żmien twil

Iż-żmien bejn it-twettiq ta’ frodi u l-impożizzjoni ta’ sanzjonijiet jista’ jkun twil (ara l-Figura 9). Skont id-data rreġistrata fl-IMS, bħala medja, każijiet ta’ suspett ta’ frodi jitqajmu madwar sentejn wara t-twettiq ta’ irregolarità⁴⁰. Tista’ tgħaddi sena oħra sakemm dawn is-suspetti jiġu kkonfermati permezz ta’ valutazzjoni preliminari li twassal għal riżultanza amministrattiva jew ġudizzjarja primarja⁴¹ u biex il-każ jiġi rrappurtat lill-Kummissjoni permezz tal-IMS. Minn dan il-punt ’il quddiem, il-Kummissjoni tkun f’pożizzjoni li timmonitorja l-każ u li tikkunsidrah għall-iskopijiet tar-rapport PIF annwali. B’segwitu għall-valutazzjoni preliminari (u b’mod parallel għar-rappurtar lill-Kummissjoni), iridu jgħaddu madwar ħames xhur sakemm jinbdew proċedimenti amministrattivi jew kriminali bil-ħsieb li jiġu imposti sanzjonijiet. Dawn il-proċedimenti jieħdu mejda ta’ tliet snin biex jiġu kkompletati.

Sors: Il-QEA, ibbażat fuq informazzjoni estratta mill-IMS.

Il-funzjonijiet tal-AFCOSs mhumiex iddefiniti b’mod suffiċjenti fir-Regolament u jvarjaw konsiderevolment fost l-Istati Membri

Anki jekk l-awtoritajiet maniġerjali huma prinċipalment responsabbli għall-ġlieda kontra l-frodi fl-użu tal-finanzjament taħt il-politika ta' Koeżjoni, l-AFCOSs għandhom rwol essenzjali fil-koordinazzjoni tax-xogħol ta’ dawn l-awtoritajiet ma’ korpi oħra tal-Istati Membri u mal-OLAF. Il-leġiżlazzjoni tal-UE li tistabbilixxi l-AFCOSs⁴² ma tipprovdix gwida rigward it-termini ta’ referenza, il-qafas organizzazzjonali jew il-kompiti tagħhom. Il-Kummissjoni pprovdiet rakkomandazzjonijiet speċifiċi f’dan ir-rigward permezz ta’ gwida oħra⁴³ (ara l-paragrafu 06). Madankollu, huwa l-inkarigu ta’ kull Stat Membru li jagħmel arranġamenti speċifiċi għall-AFCOS tiegħu.

Ir-riżorsi u l-arranġamenti organizzazzjonali tal-AFCOSs iridu jippermettulhom jimmonitorjaw kif xieraq ir-rappurtar tal-frodi u jikkoordinaw ix-xogħol tal-partijiet kollha involuti fil-ġlieda kontra l-frodi. Fin-nuqqas ta’ gwida ċara, aħna sibna li l-AFCOSs fis-seba’ Stati Membri li żorna kellhom strutturi u setgħat sinifikattivament differenti. Dawn kienu jvarjaw minn dipartimenti żgħar mingħajr awtorità investigattiva għal strutturi kumplessi li għandhom is-setgħa totali li jwettqu investigazzjonijiet amministrattivi (ara l-Figura 10). L-AFCOS Franċiż għandu l-istess numru ta’ membri tal-persunal daqs l-AFCOS Latvjan, minkejja d-differenza bejn iż-żewġ pajjiżi f’termini ta’ daqs u volum ta’ fondi riċevuti.

Sors: il-QEA.

L-AFCOS Ungeriż ma għandux arranġamenti xierqa għar-rappurtar dwar attivitajiet imwettqa mill-Istat Membru biex jipproteġi l-interessi finanzjarji tal-UE. L-AFCOS ma jippubblikax rapporti dwar dawn l-attivitajiet jew dwar każijiet ta’ frodi potenzjali li jaffettwaw l-infiq fil-qasam tal-Koeżjoni tal-UE (ara l-Figura 10).

Fit-23 ta’ Mejju 2018, il-Kummissjoni ħarġet proposta għal emendi għar-Regolament dwar l-OLAF⁴⁴. Qabel ma ppreżentat il-proposta, il-Kummissjoni, fl-2017, kienet wettqet evalwazzjoni⁴⁵ tal-mod li bih kien qed jiġi applikat ir-Regolament dwar l-OLAF. L-evalwazzjoni identifikat diskrepanzi fil-mod kif l-AFCOSs ġew stabbiliti fl-Istati Membri differenti, kif ukoll fis-setgħat tagħhom, bħala l-fattur prinċipali li jimpedixxi l-effettività tagħhom.

Fit-22 ta’ Novembru 2018, il-Qorti tat l-opinjoni tagħha dwar il-proposta⁴⁶. Il-fehma tagħna kienet li l-proposta ma tikkontribwixxix b’mod suffiċjenti għall-implimentazzjoni aktar armonizzata u effettiva tal-AFCOSs fl-Istati Membri kollha, billi hija tindirizza biss il-kooperazzjoni tas-servizzi mal-OLAF u tonqos milli tipprovdi ċarezza fir-rigward tal-funzjonijiet minimi tagħhom.

Ir-rappurtar tal-istatus tal-każijiet ta’ frodi u s-segwitu li dan jingħata mhumiex adegwati

Sabiex jingħata segwitu għall-istatus ta’ każ, jista’ jkun meħtieġ li jiġu kkonsultati l-partijiet involuti fil-ġlieda kontra l-frodi li ma jkunux parti mill-istrutturi ta’ ġestjoni u ta’ kontroll tal-PO. Aħna nqisu li, billi huma l-istrutturi ċentrali li jikkollegaw mal-OLAF fil-ġlieda kontra l-frodi, l-AFCOSs huma mistennija li, fi kwalunkwe ħin, ikollhom stampa ġenerali tal-każijiet ta’ frodi li jkunu jinvolvu finanzjament mill-UE. Biex jagħmlu dan, huma jridu jkunu jistgħu jiksbu informazzjoni dwar l-istatus tal-każijiet li jkunu qed jiġu investigati mill-awtoritajiet kompetenti fl-Istati Membri tagħhom. Barra minn hekk, huma jrid ikollhom statistika dwar l-għadd u l-progress tal-każijiet taħt investigazzjoni, b’kont dovut għall-kunfidenzjalità proċedurali.

F’ħamsa mill-Istati Membri li żorna, l-AFCOSs ma kellhomx għarfien suffiċjenti tal-istatus investigattiv tal-każijiet irrappurtati lill-Kummissjoni. Fir-Rumanija u fl-Ungerija aħna ma sibna l-ebda mekkaniżmu formali għall-kooperazzjoni sistematika bejn l-awtoritajiet maniġerjali, l-AFCOS u l-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni; b’hekk l-AFCOS ma kellux stampa ġenerali sħiħa ta’ investigazzjonijiet li kienu għaddejjin dwar proġetti ffinanzjati mill-UE. Minkejja dan, l-AFCOS Rumen perjodikament jiltaqa’ mal-korpi ta’ prosekuzzjoni biex jikseb informazzjoni dwar l-istatus ta’ investigazzjonijiet li jkunu għaddejjin u li jkun jaf bihom. Fi Spanja, l-AFCOS jieħu wkoll approċċ proattiv billi jitlob data dwar investigazzjonijiet li jkunu għaddejjin. Minkejja dan, huwa ma jistax jiżgura li tintbagħat informazzjoni aġġornata lill-Kummissjoni.

Aħna sibna problemi ta’ koordinazzjoni u skambju ta’ informazzjoni f’sitta mis-seba’ Stati Membri. Minbarra dan, ma stajniex nirrikonċiljaw l-informazzjoni rreġistrata fl-IMS rigward każijiet ta’ frodi suspettata u kkonfermata li kienet tinvolvi l-finanzjament mill-UE, mal-informazzjoni li kellhom id-diversi awtoritajiet. Din is-sejba tqajjem dubji dwar l-affidabbiltà tal-informazzjoni rrappurtata lill-Kummissjoni. L-Istati Membri kkonċernati ma jżommux database ċentrali jew forma oħra ta’ rekords statistiċi ċentralizzati li jistgħu jipprovdu stampa ġenerali tan-natura u tal-istatus tal-każijiet ta’ frodi (ara l-paragrafu 48).

Il-mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni ħafna drabi jkollhom nuqqasijiet

Il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE fil-livell tal-Istati Membri ma tikkonċernax esklussivament lill-awtoritajiet responsabbli għall-implimentazzjoni tal-finanzjament taħt il-politika ta’ Koeżjoni jew lill-AFCOSs. Partijiet interessati oħra jinkludu l-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni, l-awtoritajiet ta’ kompetizzjoni, l-aġenziji tal-akkwist u ċerti istituzzjonijiet oħra, skont il-pajjiż. Jeħtieġ li l-Istati Membri jistabbilixxu mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni adegwati biex id-diversi atturi jkunu jistgħu jiskambjaw informazzjoni dwar il-miżuri meħuda u ppjanati, kif ukoll rakkomandazzjonijiet għal titjib.

Madankollu, il-biċċa l-kbira mill-Istati Membri li żorna ma għandhomx mekkaniżmi xierqa ta’ koordinazzjoni li jinvolvu l-partijiet rilevanti kollha fil-ġlieda kontra l-frodi li tinvolvi l-finanzjament mill-UE taħt il-politika ta’ Koeżjoni.

Fil-Bulgarija, fejn 60 % tal-każijiet li eżaminajna kienu ġew rifjutati jew terminati mill-uffiċċju tal-prosekutur, la l-AFCOS u lanqas l-awtoritajiet maniġerjali ma janalizzaw b’mod sistematiku r-raġunijiet għal rifjut. Fl-Ungerija, l-AFCOS ma għandux stampa ġenerali tal-miżuri li verament ġew implimentati bħala parti mill-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi jew tal-istatus ta’ każijiet irrappurtati. L-AFCOS Rumen iwettaq ix-xogħol ta’ koordinazzjoni biss fuq il-bażi ta’ ftehimiet bilaterali ma’ kull waħda mill-awtoritajiet tal-programm, iżda ma hemm l-ebda mekkaniżmu ta’ koordinazzjoni multilaterali li jinvolvi l-partijiet ikkonċernati kollha. Fi Spanja, l-istabbiliment ta’ korp intenzjonat li jassisti lill-AFCOS billi jikkoordina l-partijiet kollha involuti fil-ġlieda kontra l-frodi ilu pendenti minn meta ġie stabbilit l-AFCOS fl-2016⁴⁷.

Aħna sibna eżempju ta’ prattika tajba f’dak li jirrigwarda l-koordinazzjoni fil-Latvja (ara l-Kaxxa 5).

Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

Permezz ta’ dan l-awditu, aħna eżaminajna jekk l-awtoritajiet maniġerjali wettqux kif xieraq ir-responsabbiltajiet tagħhom f’kull stadju tal-proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi: il-prevenzjoni tal-frodi, l-identifikazzjoni tal-frodi u r-rispons għall-frodi (inkluż ir-rappurtar dwar il-frodi u l-irkupru ta’ fondi li jkunu tħallsu indebitament). Għal dan l-għan, aħna eżaminajna jekk l-awtoritajiet maniġerjali:

1. żviluppawx politiki kontra l-frodi, wettqux valutazzjoni tar-riskju approfondita u implimentawx miżuri adegwati għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni; u
2. tawx rispons xieraq għal frodi identifikata f’koordinazzjoni ma’ AFCOSs u ma’ korpi oħra kompetenti ta’ kontra l-frodi.

Il-konklużjoni kumplessiva tagħna hija li, għalkemm sar titjib fil-mod li bih l-awtoritajiet maniġerjali jidentifikaw ir-riskji ta’ frodi u jfasslu miżuri preventivi, huma xorta waħda għad iridu jsaħħu l-identifikazzjoni tal-frodi, ir-rispons għaliha u l-koordinazzjoni tal-ġlieda kontriha.

L-awtoritajiet maniġerjali ġeneralment ma għandhomx politika speċifika kontra l-frodi

L-awtoritajiet maniġerjali rari jħejju politika formali kontra l-frodi jew dokument uniku simili li jispeċifika l-miżuri ta’ prevenzjoni u identifikazzjoni tal-frodi kif ukoll ta’ rispons għaliha (il-korrezzjoni u l-prosekuzzjoni) li huma fasslu b’segwitu għal valutazzjoni tar-riskju. Aħna nqisu li t-tħejjija u l-pubblikazzjoni ta’ politika formali kontra l-frodi fl-għamla ta’ dokument awtonomu uniku huma essenzjali sabiex tiġi kkomunikata d-determinazzjoni tal-awtorità maniġerjali biex tiġġieled kontra l-frodi b’mod attiv. Dan huwa partikolarment rilevanti, billi 10 Stati Membri biss adottaw strateġija nazzjonali kontra l-frodi bbażata fuq ir-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni. Aħna nqisu li l-fatt li ma jeżistux dispożizzjonijiet li jirrikjedu li l-awtoritajiet maniġerjali jadottaw politiki formali kontra l-frodi, huwa nuqqas fit-tfassil tal-qafas kontra l-frodi għall-2014-2020 (il-paragrafi 18 sa 21).

1. Jenħtieġ li l-Istati Membri li ma għandhomx strateġija nazzjonali kontra l-frodi jifformulaw waħda (ara l-paragrafu 20 u n-Nota 19 f’qiegħ il-paġna). Jenħtieġ li, tal-anqas, l-istrateġija:
• tkun ibbażata fuq il-valutazzjoni tar-riskji eżistenti u titħejja bl-involviment ta’ atturi minn oqsma differenti li jkunu infurmati dwar is-suġġett (maniġers ta’ fondi tal-UE, korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni kompetenti fil-qasam tal-frodi, eċċ.);
• tiddeskrivi miżuri konkreti għall-prevenzjoni, l-identifikazzjoni, l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni tal-frodi, kif ukoll għall-irkupru u s-sanzjonijiet;
• tkun tinkludi arranġamenti speċifiċi għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-miżuri kontra l-frodi u għall-kejl tar-riżultati; u
• tassenja b’mod espliċitu r-responsabbiltajiet f’dak li jirrigwarda l-implimentazzjoni, il-monitoraġġ, il-koordinazzjoni u l-evalwazzjoni komparattiva tal-miżuri kontra l-frodi.
2. Dment li ma jkunx hemm strateġija dettaljata biżżejjed fil-livell nazzjonali, jenħtieġ li l-Kummissjoni tirrikjedi lill-awtoritajiet maniġerjali biex jadottaw politika jew stqarrija formali kontra l-frodi li tkun tkopri l-programmi operazzjonali taħt ir-responsabbiltà rispettiva tagħhom. Jenħtieġ li din il-politika sservi bħala sors uniku ta’ referenza li jispeċifika l-istrateġiji għall-iżvilupp ta’ kultura kontra l-frodi, l-allokazzjoni ta’ responsabbiltajiet għall-indirizzar tal-frodi, il-mekkaniżmi ta’ rappurtar għal każijiet ta’ suspett ta’ frodi, u l-mod li bih l-atturi differenti jeħtieġ li jikkooperaw f’konformità mar-Rekwiżit Ewlieni Nru 7 u l-gwida tal-Kummissjoni.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sa tmiem l-2019

F’konformità mal-approċċ ta’ “ebda tolleranza” għall-frodi, u matul in-negozjati u l-proċess ta’ approvazzjoni għas-CPR għall-perjodu 2021-2027, il-koleġiżlaturi jistgħu jikkunsidraw li jagħmlu obbligatorja l-adozzjoni ta’ strateġiji nazzjonali jew ta’ politiki kontra l-frodi.

L-awtoritajiet maniġerjali jivvalutaw sistematikament ir-riskji ta’ frodi, iżda dan il-proċess jista’ jittejjeb aktar

F’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-qafas ta’ kontroll 2014-2020, l-awtoritajiet maniġerjali issa jivvalutaw sistematikament ir-riskji ta’ frodi (fil-biċċa l-kbira bbażat fuq il-gwida pprovduta mill-Kummissjoni), li jirrappreżenta progress fil-ġlieda kontra l-frodi (il-paragrafi 22 u 23). Madankollu, għal xi wħud mill-awtoritajiet maniġerjali li żorna, l-approċċ għadu mekkaniku wisq u ma jinkludix input addizzjonali minn partijiet oħra infurmati dwar is-suġġett, bħall-AFCOSs jew il-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni.

Ġeneralment l-awtoritajiet maniġerjali jikkonkludu li l-miżuri eżistenti tagħhom kontra l-frodi huma tajbin biżżejjed biex jindirizzaw ir-riskji ta’ frodi. Aħna jidhrilna li din il-konklużjoni forsi hija ottimista wisq (il-paragrafi 24 sa 28).

Jenħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali, b’mod partikolari dawk li jkunu inkarigati minn programmi b’riskju partikolarment għoli u b’volum finanzjarju għoli, ifittxu li jinvolvu lill-atturi esterni rilevanti li jkollhom esperjenza ddokumentata fil-ġlieda kontra l-frodi (eż. rappreżentanti minn korpi ta’ prosekuzzjoni) biex jipparteċipaw fl-evalwazzjoni tar-riskji u tal-adegwatezza tal-miżuri eżistenti kontra l-frodi.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sa tmiem l-2019

L-awtoritajiet maniġerjali tejbu l-miżuri għall-prevenzjoni tal-frodi, iżda ma għamlux progress sinifikanti lejn l-identifikazzjoni proattiva tal-frodi

Il-miżuri addizzjonali kontra l-frodi li ġew żviluppati għall-perjodu 2014-2020 jiffukaw fil-biċċa l-kbira fuq miżuri preventivi, li huma aktar komprensivi minn dawk stabbiliti għall-2007-2013 (il-paragrafi 29 sa 32).

Madankollu, il-miżuri għall-identifikazzjoni tal-frodi għall-2014-2020 jibqgħu fil-biċċa l-kbira l-istess bħal dawk għall-2007-2013, li ġew imfassla f’qafas ta’ kontroll anqas strett (il-paragrafi 33 sa 35). L-awtoritajiet maniġerjali ma jagħmlux użu suffiċjenti tal-analitika tad-data għall-identifikazzjoni tal-frodi, u l-biċċa l-kbira mill-Istati Membri li żorna ma użawx il-potenzjal sħiħ tal-għodda Arachne (il-paragrafi 36 sa 38).

L-awtoritajiet maniġerjali ma għamlux progress sinifikanti lejn l-identifikazzjoni “proattiva” tal-frodi, pereżempju permezz ta’ kontrolli speċifiċi għall-identifikazzjoni ta’ kollużjoni fl-akkwist pubbliku (il-paragrafu 33). Għalkemm l-awtoritajiet maniġerjali jqisu li l-hotlines għas-senjalar ta’ frodi u l-mekkaniżmi għall-iżvelar ta’ informazzjoni huma metodi effettivi ħafna għall-identifikazzjoni tal-frodi, inqas minn nofs l-awtoritajiet maniġerjali li wieġbu għall-istħarriġ tagħna jużawhom fil-verità (il-paragrafi 34 u 35).

Barra minn hekk, mhuwiex possibbli li tiġi vvalutata l-effettività tal-miżuri għall-prevenzjoni jew l-identifikazzjoni tal-frodi, billi l-awtoritajiet maniġerjali ma għandhomx proċeduri għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tagħhom u għall-evalwazzjoni tal-effettività tagħhom (il-paragrafi 40 u 41).

1. Jenħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali li attwalment ma jużawx għodod ta’ analitika tad-data għall-identifikazzjoni tal-frodi, b’mod partikolari l-għodda Arachne, jibdew jużawhom minħabba l-potenzjal tagħhom f’dak li jirrigwarda l-identifikazzjoni tar-riskji ta’ frodi b’mod sistematiku u kosteffiċjenti;
2. jenħtieġ li l-Kummissjoni, fil-kapaċità superviżorja tagħha taħt ġestjoni kondiviża, tippromwovi b’mod attiv l-użu ta’ metodi “proattivi” u ta’ metodi oħra ġodda ta’ identifikazzjoni tal-frodi billi tiddisemina b’mod regolari każijiet speċifiċi tal-aħjar prattika; u
3. jenħtieġ li, f’kooperazzjoni mal-AFCOSs, il-Kummissjoni tiżviluppa arranġamenti minimi għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni u l-effettività tal-miżuri għall-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sa tmiem l-2021

Matul in-negozjati u l-proċess ta’ approvazzjoni għas-CPR għall-perjodu 2021-2027, il-koleġiżlaturi jistgħu jikkunsidraw jagħmlu obbligatorju l-użu ta’ għodod ta’ analitika tad-data li jkunu xierqa (eż. Arachne) għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2021-2027, sabiex isir titjib fl-effettività tal-identifikazzjoni tal-frodi bi spiża relattivament baxxa.

L-awtoritajiet maniġerjali ma jirrappurtawx il-każijiet kollha ta’ frodi għar-rapporti PIF u ma jikkomunikawhomx lill-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni

Fir-rigward tar-rispons għall-frodi, aħna sibna li l-awtoritajiet maniġerjali ma jirrappurtawx il-każijiet kollha ta’ frodi u li dan jaffettwa l-affidabbiltà tar-rati ta’ identifikazzjoni ta’ frodi ppubblikati fir-rapporti PIF (il-paragrafi 48 sa 57). Bosta awtoritajiet maniġerjali ma jikkomunikawx sistematikament każijiet ta’ suspett ta’ frodi lill-korpi investigattivi jew ta’ prosekuzzjoni (il-paragrafi 58 sa 60). Aħna sibna li l-awtoritajiet maniġerjali jiffukaw fuq l-irtirar tal-finanzjament mill-UE u mhux dejjem jirkupraw l-ammonti frodulenti mingħand l-awturi jew jimponu penali jew sanzjonijiet dissważivi (il-paragrafi 61 u 62). L-awtoritajiet maniġerjali lanqas ma jivvalutaw b’mod sodisfaċenti l-implikazzjonijiet orizzontali possibbli ta’ każijiet fejn tkun suspettata l-frodi (il-paragrafi 63 u 64; il-Kaxxa 4). Dawn l-aspetti kollha jillimitaw sew l-effett ta’ deterrent li jista’ jkollhom l-investigazzjonijiet tal-frodi.

1. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tistabbilixxi rekwiżiti ċari għar-rappurtar tal-frodi biex jintużaw mill-korpi tal-Istati Membri inġenerali u mill-awtoritajiet maniġerjali inpartikulari. Jenħtieġ li dawn ikunu bbażati fuq l-interpretazzjoni standard tal-frodi li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-UE fid-Direttiva PIF il-ġdida;
2. jenħtieġ li l-Kummissjoni tirrikjedi li l-awtoritajiet maniġerjali jivvalutaw sistematikament l-implikazzjonijiet orizzontali ta’ frodi suspettata fis-sistemi tagħhom ta’ ġestjoni u kontroll; u
3. jenħtieġ li l-Kummissjoni tħeġġeġ lill-awtoritajiet maniġerjali biex jikkomunikaw il-każijiet kollha ta’ suspett ta’ frodi lill-korpi investigattivi jew ta’ prosekuzzjoni kriminali.
4. Biex jiżguraw li d-deterrenza tkun effettiva, jenħtieġ li l-awtoritajiet maniġerjali jieħdu miżuri proporzjonati biex jirkupraw il-fondi pubbliċi mingħand l-awturi ta’ frodi u mhux biss jirtiraw l-ammonti tal-infiq iċċertifikat mill-finanzjament tal-UE.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sa tmiem l-2019

Matul in-negozjati għas-CPR għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2021-2027, il-koleġiżlaturi jistgħu jikkunsidraw jintroduċu sanzjonijiet u penali speċifiċi għal dawk li jkunu responsabbli għal frodi kontra l-interessi finanzjarji tal-UE. B’mod partikolari, bħal f’oqsma ta’ politika oħra, dawn il-miżuri jistgħu jinkludu penali monetarja speċifika li tkun tvarja skont l-impatt finanzjarju tal-irregolarità, jew mekkaniżmu għall-esklużjoni minn finanzjament mill-UE għal għadd speċifiku ta’ snin.

Il-ġlieda kontra l-frodi ddgħajfet minħabba d-definizzjoni insuffiċjenti tal-funzjonijiet tal-AFCOS fir-Regolament u minħabba li ftit li xejn hemm koordinazzjoni fost il-korpi tal-Istati Membri

Rigward il-koordinazzjoni tal-attivitajiet kontra l-frodi, aħna sibna varjazzjoni konsiderevoli fil-mod kif l-AFCOSs huma organizzati u kif jingħataw ir-riżorsi (il-paragrafi 66 sa 70). F’dan ir-rigward, il-proposta tal-Kummissjoni biex jiġi emendat ir-Regolament dwar l-OLAF ma tipprovdix biżżejjed ċarezza rigward il-funzjonijiet minimi ta’ AFCOS. Ir-rappurtar tal-istatus tal-każijiet ta’ frodi u s-segwitu li dan jingħata mhumiex adegwati (il-paragrafi 71 sa 73), billi l-AFCOSs mhux dejjem ikollhom aċċess għal informazzjoni dwar l-istatus tal-każijiet ta’ frodi taħt investigazzjoni. In-nuqqas frekwenti ta’ koordinazzjoni għandu impatt negattiv fuq l-effettività tal-ġlieda kontra l-frodi (il-paragrafi 74 sa 78).

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jespandu r-rwol tal-AFCOSs fir-rigward tal-koordinazzjoni tagħhom mal-awtoritajiet maniġerjali sabiex jiġi żgurat kollegament mal-korpi nazzjonali kollha li huma inkarigati mill-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta’ frodi suspettata.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sa tmiem l-2019

Filwaqt li jirrispettaw id-dritt tal-Istati Membri għal flessibbiltà fid-definizzjoni u fl-organizzazzjoni tax-xogħol proprju tagħhom fil-ġlieda kontra l-frodi f’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà, il-koleġiżlaturi tal-UE jistgħu jikkunsidraw li jiddeterminaw funzjonijiet minimi għall-AFCOS. Dan jista’ jsir, pereżempju, fil-kuntest tal-proċess leġiżlattiv li jinsab għaddej għall-emenda tar-Regolament dwar l-OLAF sabiex jiġi żgurat li l-AFCOSs ikollhom rwol effettiv ta’ koordinazzjoni. Il-funzjonijiet tal-AFCOSs jistgħu jkunu jinkludu tal-inqas dan li ġej:

• kollegament bejn l-awtoritajiet maniġerjali (u l-awtoritajiet l-oħra tal-programm) u l-korpi l-oħra tal-Istati Membri li huma involuti fil-ġlieda kontra l-frodi, b’mod partikolari l-korpi investigattivi u ta’ prosekuzzjoni;
• monitoraġġ tal-istatus ta’ każijiet individwali u rappurtar lill-Kummissjoni dwar is-segwitu mogħti mill-awtoritajiet maniġerjali responsabbli, b’kunsiderazzjoni dovuta għall-kunfidenzjalità ta’ investigazzjonijiet li jkunu għaddejjin; u
• ċertifikazzjoni annwali, bil-ħsieb tat-tħejjija tar-rapporti PIF mill-Kummissjoni, li l-informazzjoni rreġistrata fl-IMS tkun kompleta, preċiża u aġġornata.

Dan ir-Rapport ġie adottat mill-Awla II, immexxija mis-Sinjura Iliana IVANOVA, Membru tal-Qorti tal-Awdituri, fil-Lussemburgu fil-laqgħa tagħha tas-27 ta’ Marzu 2019.

Għall-Qorti tal-Awdituri

Klaus-Heiner LEHNE
President

Noti finali

¹ Aħna neħħejna r-referenzi li jirrigwardaw id-dħul tal-UE minn dawn id-definizzjonijiet.

² L-Artikolu 1(2) tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 tat-18 ta’ Diċembru 1995 dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea (ir-“Regolament PIF”) (ĠU L 312, 23.12.1995, p. 1).

³ L-Artikolu 1(a) tal-Anness tal-Att tal-Kunsill tas-26 ta’ Lulju 1995 li jfassal il-Konvenzjoni dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Komunitajiet Ewropej (il-“Konvenzjoni PIF”).

⁴ Il-FSIE l-oħra huma l-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR) u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd (FEMS).

⁵ L-Artikoli 58(h),70(1)(b) u 98(1) tal-verżjoni kkonsolidata tar-Regolament (KE) Nru 1083/2006 tal-11 ta’ Lulju 2006, li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond ta' Koeżjoni u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1260/1999 (ĠU L 210, 31.7.2006, p. 25), u l-Artikoli 20(2)(a), 28(1)(e) u (n), 28(2), 30 u 33(2) tal-verżjoni kkonsolidata tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1828/2006 tat-8 ta’ Diċembru 2006 li jistabbilixxi r-regoli għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006 (ĠU L 371, 27.12.2006, p. 1).

⁶ L-Artikolu 72 u 125(4)(c) tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta’ Diċembru 2013 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta’ Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd u li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta’ Koeżjoni u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 320), minn hawn ’il quddiem imsejjaħ is-CPR. F’dan ir-rapport aħna nirreferu għall-“proċess ta’ ġestjoni kontra l-frodi”, li jikkorrispondi għat-terminu “ċiklu ta’ ġestjoni kontra l-frodi” li jintuża mill-Kummissjoni fid-dokumenti ta’ gwida tagħha.

⁷ Il-gwida tal-Kummissjoni għall-Istati Membri u l-awtoritajiet tal-programm dwar il-valutazzjoni tar-riskju tal-frodi u miżuri effettivi u proporzjonati kontra l-frodi (EGESIF 14-0021), il-paġna 11.

⁸ It-Taqsima 2.2.1 tal-Istrateġija Konġunta kontra l-Frodi 2015-2020 għall-FEŻR, l-FK, l-FSE, il-FEAD, il-FEG, l-FSUE u l-FEMS, Ares (2015) 6023058 tat-23 ta’ Diċembru 2015 (disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/sfc/sites/sfc2014/files/sfc-files/JOINT%20ANTI-FRAUD-STRATEGY2015-2020.pdf).

⁹ L-Artikolu 3(4) tar-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Settembru 2013 dwar investigazzjonijiet immexxija mill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) (ĠU L 248, 18.9.2013, p. 1), kif emendat bir-Regolament (UE, Euratom) 2016/2030 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ottubru 2016 (ĠU L 317, 23.11.2016, p. 1).

¹⁰ Fid-dokument intitolat “Guidance note on main tasks and responsibilities of an Anti-Fraud Co-ordination Service (AFCOS)” (Nota ta' gwida dwar il-kompiti u r-responsabbiltajiet prinċipali ta’ Servizz ta' Koordinazzjoni Kontra l-Frodi (AFCOS)), it-13 ta’ Novembru 2013, Ares (2013) 3403880.

¹¹ L-abbrevjazzjoni PIF ġejja mill-Franċiż “protection des intérêts financiers” u ġeneralment tirreferi għall-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE.

¹² L-Artikolu 17(1) tad-Direttiva 2017/1371.

¹³ COM(2018) 553 final tat-3 ta’ Settembru 2018.

¹⁴ Anness statistiku tar-rapport PIF 2017, il-paġna 93. L-FDR hija l-proporzjon bejn l-ammonti involuti f’każijiet irrappurati bħala frodulenti u l-pagamenti li saru fil-perjodu ta' programmazzjoni 2007-2013 (il-paġna 91). Dan l-indikatur ma jinkludix frodi mhux identifikata jew mhux irrappurtata.

¹⁵ Il-gwida tal-Kummissjoni għall-Istati Membri u l-awtoritajiet tal-programm dwar il-valutazzjoni tar-riskju tal-frodi u miżuri effettivi u proporzjonati kontra l-frodi, il-paġna 11 (EGESIF 14-0021 tas-16 ta’ Ġunju 2014).

¹⁶ Il-Gwida tal-Kummissjoni għall-Istati Membri u l-awtoritajiet tal-programm dwar il-valutazzjoni tar-riskju tal-frodi u miżuri effettivi u proporzjonati kontra l-frodi (EGESIF 14-0021 tas-16 ta’ Ġunju 2014), il-manwal tal-OLAF intitolat “Handbook on the role of Member State auditors in fraud prevention and detection” (Manwal dwar ir-rwol tal-awdituri tal-Istati Membri fil-prevenzjoni u l-identifikazzjoni tal-frodi) (Ottubru 2014) u l-Gwida dwar metodoloġija komuni għall-valutazzjoni tas-sistemi ta’ ġestjoni u kontroll fl-Istati Membri (EGESIF 14-0010-final tat-18 ta’ Diċembru 2014).

¹⁷ L-Artikolu 30 u l-Anness IV tar-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 480/2014 tat-3 ta’ Marzu 2014 li jissupplimenta r-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 138, 13.5.2014, p. 5) u r-rekwiżiti ewlenin li jiddefinixxu sistemi ta’ ġestjoni u kontroll u l-klassifikazzjoni tagħhom fir-rigward tal-funzjonament effettiv tagħhom - speċifikament ir-rekwiżit ewlieni Nru 7 (l-implimentazzjoni effettiva ta' miżuri proporzjonati kontra l-frodi).

¹⁸ F’dan is-sens, il-kunċett ta’ politika formali kontra l-frodi tikkorrispondi għall-“programm tal-ġestjoni tar-riskju ta’ frodi” ddefinit mill-Assoċjazzjoni ta’ Eżaminaturi Ċċertifikati tal-Frodi (ACFE) fil-manwal “Fraud examiners manual” (Manwal tal-eżaminaturi tal-frodi) tagħha jew fil-gwida “Fraud Risk Management Guide” (Gwida tal-Ġestjoni tar-Riskju ta’ Frodi) li hija żviluppat mal-Kumitat tal-Organizzazzjonijiet li Jisponsorjaw il-Kummissjoni Treadway (COSO), kif ukoll għall-“istrateġiji formali għall-ġlieda kontra l-frodi u l-korruzzjoni” kif iddefiniti miċ-Chartered Institute of Public Finance and Accountancy (CIPFA) fil-“Kodiċi tal-prattika dwar il-ġestjoni tar-riskju ta’ frodi u korruzzjoni” tagħha.

¹⁹ Jeżistu strateġiji nazzjonali kontra l-frodi f’10 mit-28 Stat Membru: il-Bulgarija, iċ-Ċekja, il-Greċja, Franza, il-Kroazja, l-Italja, il-Latvja, l-Ungerija, Malta u s-Slovakkja. Ir-Rumanija wkoll għandha strateġija, iżda din mhijiex aġġornata (Sors: ir-Rapport PIF 2017, il-paġna 12). L-Istati Membri li ma adottawx strateġija nazzjonali huma: il-Belġju, id-Danimarka, il-Ġermanja, l-Estonja, l-Irlanda, Spanja, Ċipru, il-Litwanja, il-Lussemburgu, in-Netherlands, l-Awstrija, il-Polonja, il-Portugall, is-Slovenja, il-Finlandja, l-Iżvezja u r-Renju Unit.

²⁰ L-Artikolu 30 u l-Anness IV.

²¹ L-Artikolu 11 u l-Anness III tal-proposta tal-Kummissjoni għal CPR għall-2021-2027, COM(2018) 375 tad-29 ta’ Mejju 2018.

²² Fid-dokument ta’ gwida, il-Kummissjoni żviluppat mudell tal-valutazzjoni tar-riskju ta’ frodi bbażat fuq 31 riskju inerenti standard, li min-naħa tagħhom huma sottodiviżi f’40 riskju u 128 kontroll ta’ mitigazzjoni rakkomandat, kollha kemm huma strutturati madwar erba’ proċessi ta’ ġestjoni ġeneriċi (l-għażla tal-applikanti, l-implimentazzjoni u l-verifikazzjoni tal-operazzjonijiet, iċ-ċertifikazzjoni u l-ħlasijiet, u l-akkwist dirett mill-awtoritajiet maniġerjali). Madankollu, id-dokument ma jkoprix l-istrumenti finanzjarji jew ir-riskji relatati mal-għajnuna mill-istat.

²³ Id-DĠ REGIO – Preventing fraud and corruption in the European Structural and Investment Funds – taking stock of practices in the EU Member States (Il-prevenzjoni tal-frodi u l-korruzzjoni fil-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej – valutazzjoni tal-prattiki fl-Istati Membri tal-UE), Ottubru 2018, disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/regional_policy/en/information/publications/studies/2018/study-on-the-implementation-of-article-125-4-c-of-the-regulation-eu-no-1303-2013-laying-down-the-common-provisions-on-the-european-structural-and-investment-fund-in-member-states.

²⁴ Aktar informazzjoni dwar il-patti ta’ integrità tinsab fuq is-sit web tal-Kummissjoni, http://ec.europa.eu/regional_policy/en/policy/how/improving-investment/integrity-pacts/.

²⁵ Ibbażat fuq dawk li l-Kummissjoni kkomunikat fin-nota ta’ informazzjoni tagħha tat-18 ta’ Frar 2009 dwar l-indikaturi tal-frodi għall-FEŻR, l-FSE u l-FK.

²⁶ Huwa fil-każ ta’ frodi relatata mal-politika ta' Koeżjoni tal-UE li l-awturi jidentifikaw il-limitazzjonijiet tal-kontrolli eżistenti u jippruvaw jisfruttawhom sabiex jiksbu vantaġġ illegali dirett jew indirett.

²⁷ B’mod partikolari “Report to the Nations” (Rapport lin-Nazzjonijiet), l-istudju globali tal-2018 dwar frodi u abbuż professjonali li ġie ppubblikat mill-Assoċjazzjoni ta’ Eżaminaturi Ċċertifikati tal-Frodi (ACFE). Skont dan l-istudju, il-frodi tiġi identifikata prinċipalment permezz ta’ tagħrif kunfidenzjali li jingħata sew minn impjegati, minn klijenti, minn kompetituri kif ukoll minn sorsi anonimi.

²⁸ L-għodda “Report fraud” (Irrapporta l-frodi) fuq https://ec.europa.eu/anti-fraud/olaf-and-you/report-fraud_en.

²⁹ Il-paragrafi 3, 12, 21, 23 u 32 tal-Opinjoni Nru 4/2018 tal-QEA li tirrigwarda l-proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-protezzjoni ta’ persuni li jirrappurtaw dwar ksur tad-dritt tal-Unjoni.

³⁰ Ara l-istqarrija għall-istampa tal-Kummissjoni IP/19/1604 “Il-Kummissjoni Ewropea tilqa’ l-ftehim proviżorju biex tipproteġi aħjar lill-informaturi madwar l-UE” (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-19-1604_mt.htm).

³¹ Il-gwida tal-Kummissjoni għall-Istati Membri u l-awtoritajiet tal-programm dwar il-valutazzjoni tar-riskju tal-frodi u miżuri effettivi u proporzjonati kontra l-frodi (EGESIF 14-0021).

³² Il-Paġna 51 tal-istudju tad-DĠ REGIO intitolat “Il-prevenzjoni tal-frodi u l-korruzzjoni fil-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej – valutazzjoni tal-prattiki fl-Istati Membri tal-UE”.

³³ Iż-żewġ irregolaritajiet ġew irrappurtati mis-Slovakkja u jirrappreżentaw valur ta’ kważi EUR 0.6 biljun. Fihom infushom, jinsabu fi stadju bikri fil-proċess ta’ ġestjoni tal-frodi u għad jistgħu jevolvu b’mod sinifikanti.

³⁴ L-Artikolu 122(2) tas-CPR; l-Artikoli 3 u 4 tar-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) 2015/1970 li jissupplimenta r-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill b’dispożizzjonijiet speċifiċi dwar l-irrappurtar ta’ irregolaritajiet (ĠU L 293, 10.11.2015, p. 1); l-Artikolu 28(2) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1828/2006 (regoli għall-implimentazzjoni).

³⁵ Ir-Rapport Speċjali Nru 01/2019 tal-QEA: “Il-ġlieda kontra l-frodi fl-infiq tal-UE: jeħtieġ li tittieħed azzjoni”, il-paragrafi 21 sa 32.

³⁶ Ir-Rapport Speċjali Nru 01/2019: “Il-ġlieda kontra l-frodi fl-infiq tal-UE: jeħtieġ li tittieħed azzjoni”, il-paragrafu 29.

³⁷ L-Anness IV tar-Regolament ta' Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 480/2014 tat-3 ta' Marzu 2014 li jissupplimenta r-Regolament (UE) Nru 1303/2013.

³⁸ L-ammont li jrid jiġi rkuprat fir-rigward ta’ dawn l-84 każ ta’ frodi ammonta għal EUR 7 miljun.

³⁹ Ir-Rapport Speċjali Nru 01/2019: “Il-ġlieda kontra l-frodi fl-infiq tal-UE: jeħtieġ li tittieħed azzjoni”, il-paragrafi 112 sa 115.

⁴⁰ Ikkalkulat fuq il-bażi tal-informazzjoni rreġistrata fl-IMS. Kif diġà indikajna, din l-informazzjoni mhux dejjem tkun preċiża.

⁴¹ Riżultanza amministrattiva jew ġudizzjarja primarja (PACA) hija l-ewwel valutazzjoni bil-miktub minn awtorità kompetenti li tikkonkludi li irregolarità tista’ tkun frodulenti, mingħajr preġudizzju għal valutazzjoni ulterjuri tal-każ. Il-PACAs jistgħu jkunu ta’ diversi tipi, bħal rapport ta’ verifikazzjoni tal-ġestjoni minn awtorità maniġerjali jew minn korp intermedjarju, rapport tal-awditjar mill-awtorità tal-awditjar, il-Kummissjoni jew il-Qorti, jew deċiżjoni ta’ akkuża meħuda minn prosekutur jew imħallef li jibda investigazzjoni kriminali formali.

⁴² Ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Settembru 2013 dwar investigazzjonijiet immexxija mill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) (ĠU L 248, 18.9.2013, p. 1), kif emendat bir-Regolament (UE, Euratom) 2016/2030 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ottubru 2016 (ĠU L 317, 23.11.2016, p. 1).

⁴³ Fid-dokument intitolat “Guidance note on main tasks and responsibilities of an Anti-Fraud Co-ordination Service (AFCOS)” (Nota ta' gwida dwar il-kompiti u r-responsabbiltajiet prinċipali ta’ Servizz ta' Koordinazzjoni Kontra l-Frodi (AFCOS)), it-13 ta’ Novembru 2013, Ares (2013) 3403880.

⁴⁴ Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 dwar investigazzjonijiet immexxija mill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) fir-rigward tal-kooperazzjoni mal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew u l-effettività tal-investigazzjonijiet tal-OLAF, COM(2018) 338 final 2018/0170 (COD).

⁴⁵ Ir-Rapport mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar l-evalwazzjoni tal-applikazzjoni tar-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013, SWD(2017) 332 final.

⁴⁶ L-Opinjoni Nru 8/2018 dwar il-proposta tal-Kummissjoni tat-23 ta’ Mejju 2018 biex jiġi emendat ir-Regolament Nru 883/2013 dwar l-OLAF fir-rigward tal-kooperazzjoni mal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew u l-effettività tal-investigazzjonijiet tal-OLAF – ara b’mod partikolari l-paragrafi 16, 38 u 39.

⁴⁷ Id-Digriet Reġju li jirregola l-kompożizzjoni u l-funzjonament ta’ dan il-korp ġie finalment adottat fl-1 ta’ Marzu 2019 u ppubblikat fid-19 ta’ Marzu 2019.

⁴⁸ Ħolqa għall-istudju: https://ec.europa.eu/regional_policy/mt/information/publications/studies/2018/study-on-the-implementation-of-article-125-4-c-of-the-regulation-eu-no-1303-2013-laying-down-the-common-provisions-on-the-european-structural-and-investment-fund-in-member-states

⁴⁹ Il-gwida tal-Kummissjoni ssemmi: “Skont ir-riżultati tal-awditjar u l-ambjent tar-riskju ta’ frodi identifikat, l-awditjar ta’ segwitu jista’ jitwettaq kull meta jkun meħtieġ”. Approċċ immirat u proporzjonat huwa rakkomandat.

⁵⁰ Ara SWD(2018) 386 final 2/2, paragrafu 4.3, paġni 86-88.

⁵¹ Ara COM(2015) 386 final, paragrafu 4.2.2, paġna 23.

⁵² ĠU L 283, 31.10.2017, p. 1.

⁵³ Ara r-Rapport PIF 2014 - COM(2015) 386 final ta’ 31/07/2015, ir-rakkomandazzjoni 1, paġna 30.

⁵⁴ Ares(2016)6943965 tat-13/12/2016, imfassla fil-qafas tas-sottogrupp ta’ COCOLAF dwar “Il-prevenzjoni tal-Frodi” f’kooperazzjoni mal-esperti nazzjonali.

⁵⁵ Ara SWD(2016) 237 final, il-paragrafu 2.4.

⁵⁶ ARES(2017)5692256 tal-21.11.2017.

⁵⁷ (SWD(2015) 154 final, paragrafu 3.2, paġni 57-61).

⁵⁸ Ara SWD(2015) 154 final, paragrafu 3.2, paġni 57-61.

Tim tal-awditjar

Ir-rapporti speċjali tal-QEA jippreżentaw ir-riżultati tal-awditi li twettaq ta’ politiki u programmi tal-UE, jew ta’ suġġetti relatati mal-ġestjoni minn oqsma speċifiċi tal-baġit. Il-QEA tagħżel u tfassal dawn il-kompiti tal-awditjar biex timmassimizza l-impatt tagħhom billi tqis ir-riskji għall-prestazzjoni jew għall-konformità, il-livell ta’ introjtu jew ta’ nfiq involut, l-iżviluppi li jkunu għad iridu jseħħu u l-interess politiku u pubbliku.

Dan l-awditu tal-prestazzjoni twettaq mill-Awla II tal-Awditjar li tispeċjalizza fl-oqsma ta’ nfiq: Investiment għall-koeżjoni, it-tkabbir u l-inklużjoni, u li hija mmexxija minn Iliana Ivanova, Membru tal-QEA. L-awditu tmexxa minn Henri Grethen, Membru tal-QEA, li ngħata appoġġ minn Ildikó Preiss, Attaché tal-Kabinett; Juan Ignacio González Bastero, Maniġer Prinċipali; Jorge Guevara López, Kap tal-Kompitu (CFE); Dana Christina Ionita, Sandra Dreimane (CFE), Florence Fornaroli, Efstratios Varetidis, Márton Baranyi, Zhivka Kalaydzhieva, u Janka Nagy-Babos, Awdituri. Thomas Everett ipprovda appoġġ lingwistiku.

Mix-xellug għal-lemin: Márton Baranyi, Thomas Everett, Efstratios Varetidis, Henri Grethen, Ildikó Preiss, Dana Christina Ionita, Juan Ignacio González Bastero, Janka Nagy-Babos, Jorge Guevara López, Florence Fornaroli, Sandra Dreimane.

Kuntatt

IL-QORTI EWROPEA TAL-AWDITURI
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1
Mistoqsijiet: eca.europa.eu/mt/Pages/ContactForm.aspx
Sit web: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet.
Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server Europa (http://europa.eu).

Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, 2019

© L-Unjoni Ewropea, 2019

Għal kull użu jew riproduzzjoni ta’ ritratti jew materjal ieħor li ma jaqax taħt id-drittijiet tal-awtur tal-Unjoni Ewropea, irid jintalab il-permess direttament mingħand id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur.

KIF TIKKUNTATTJA LILL-UE

Personalment
Madwar l-Unjoni Ewropea kollha hemm mijiet ta’ ċentri ta’ informazzjoni tal-Europe Direct. Tista’ ssib l-indirizz tal-eqreb ċentru għalik f’dan is-sit: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Bit-telefown jew bil-posta elettronika
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea. Tista’ tikkuntattja dan is-servizz:

• bit-telefown bla ħlas: 00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi jafu jimponu ħlas għal dawn it-telefonati),
• fuq dan in-numru standard: +32 22999696, jew
• bil-posta elettronika permezz: https://europa.eu/european-union/contact_mt

KIF ISSIB TAGĦRIF DWAR L-UE

Onlajn
L-informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE hija disponibbli fuq is-sit web Europa fuq: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Pubblikazzjonijiet tal-UE
Tista’ tniżżel mill-internet jew tordna l-pubblikazzjonijiet tal-UE, li xi wħud minnhom huma bla ħlas u xi oħrajn bil-ħlas, mill-EU Bookshop fl-indirizz li ġej: https://publications.europa.eu/mt/publications. Kopji multipli ta’ pubblikazzjonijiet bla ħlas tista’ tiksibhom billi tikkuntattja lil Europe Direct jew liċ-ċentru tal-informazzjoni lokali tiegħek (ara https://europa.eu/european-union/contact_mt).

Il-liġi tal-UE u dokumenti relatati
Għal aċċess għall-informazzjoni legali tal-UE, inkluż il-liġijiet kollha tal-UE mill-1951 ’l hawn, fil-verżjonijiet lingwistiċi uffiċjali kollha, żur is-sit EUR-Lex hawnhekk: http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=mt

Dejta Miftuħa mill-UE
Il-portal tad-Dejta Miftuħa mill-UE (http://data.europa.eu/euodp) jipprovdi aċċess għal settijiet tad-dejta mill-UE. Id-dejta tista’ titniżżel mill-internet u tintuża mill-ġdid bla ħlas, kemm għal skopijiet kummerċjali kif ukoll mhux kummerċjali.