Il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi: Jeħtieġ li tittieħed azzjoni biex il-FEIS ikun suċċess totali

Sommarju eżekuttiv

I

Il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS) ġie stabbilit fl-2015, bħala parti mill-“Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa”, li ġie mfassal biex jindirizza d-diskrepanza fl-investiment li nħolqot b’segwitu għall-kriżi finanzjarja u ekonomika li bdiet fl-2008. Huwa ġie stabbilit fi ħdan il-BEI u huwa rregolat minn Bord ta’ Tmexxija magħmul minn rappreżentanti tal-Kummissjoni u tal-BEI. Inizjalment, il-FEIS ġie stabbilit bil-ħsieb li tintuża garanzija ta’ EUR 16-il biljun mill-baġit tal-UE u EUR 5 biljun f’riżorsi proprji tal-BEI, biex il-Grupp tal-BEI jkun jista’ jipprovdi finanzjament ta’ madwar EUR 61 biljun bl-għan li, sa Lulju 2018, jiġu mmobilizzati EUR 315-il biljun addizzjonali ta’ investimenti strateġiċi fl-infrastruttura u fl-SMEs, li jkopru l-biċċa l-kbira mill-oqsma ta' politika tal-UE u l-Istati Membri kollha.

II

L-objettiv tal-awditu kien li jiġi vvalutat jekk il-FEIS kienx effettiv fil-ksib ta’ finanzjament b’appoġġ għal investimenti addizzjonali fl-UE kollha. Fuq il-bażi ta’ valutazzjoni tar-riskju, aħna eżaminajna jekk:

1. il-BEI pprovdiex il-livell mistenni ta’ finanzjament b’riskju ogħla sa Lulju 2018;
2. il-FEIS issostitwiex operazzjonijiet oħra ta’ finanzjament tal-BEI u tal-UE;
3. proġetti ta' investiment setgħux jiġu ffinanzjati fil-perjodu ta’ implimentazzjoni tal-FEIS b’fondi pubbliċi jew privati oħra;
4. l-istimi rrappurtati fir-rigward tal-investimenti mmobilizzati mill-FEIS kinux realistiċi f’termini tal-impatt tagħhom fuq l-ekonomija reali;
5. il-portafoll ta’ investiment tal-FEIS kienx ibbilanċjat b’mod adatt f’termini tal-oqsma ta’ politika rilevanti tal-UE u tal-konċentrazzjoni ġeografika.

III

L-awditu tagħna kopra l-operazzjonijiet tal-FEIS fil-perjodu bejn it-tnedija tiegħu fl-2015 sa Lulju 2018. Bħala parti mix-xogħol tal-awditjar tagħna, aħna eżaminajna xi rapporti dwar il-prestazzjoni tal-FEIS li ġew ippubblikati saż-żmien meta sar l-awditu tagħna, analizzajna l-portafoll ta’ operazzjonijiet tal-FEIS, u eżaminajna kampjun ta’ operazzjonijiet, kif ukoll intervistajna u wettaqna stħarriġ fost l-uffiċjali tal-Kummissjoni u tal-Grupp tal-BEI, il-kontropartijiet tagħhom fil-FEIS, u esperti fil-qasam.

IV

Aħna nikkonkludu li l-FEIS kien effettiv fil-ksib ta’ finanzjament b’appoġġ għal investimenti addizzjonali sostanzjali fl-UE. Madankollu, l-istima rrappurtata fir-rigward tal-investiment immobilizzat ma tiħux kont tal-fatt li xi wħud mill-operazzjonijiet tal-FEIS issostitwew operazzjonijiet oħra tal-BEI u strumenti finanzjarji oħra tal-UE, jew il-fatt li parti mill-appoġġ tal-FEIS mar għal proġetti li setgħu ġew iffinanzjati minn sorsi oħra, għalkemm fuq termini differenti. Barra minn hekk, jeħtieġ li tittieħed azzjoni biex ittejjeb il-firxa ġeografika tal-investiment appoġġat mill-FEIS.

V

Aħna sibna li, sat-30 ta’ Ġunju 2018, il-Grupp tal-BEI kien irnexxielu japprova aktar minn EUR 59 biljun f’operazzjonijiet finanzjarji taħt il-FEIS. Barra minn hekk, sas-17 ta’ Lulju 2018, il-finanzjament approvat mill-Grupp tal-BEI laħaq il-EUR 65.5 biljun. Kien hemm għadd ta’ fatturi li kkontribwew għal dan ir-riżultat, inkluż l-istabbiliment tal-FEIS bħala garanzija baġitarja pprovduta lill-BEI u l-fatt li ngħata flessibbiltà operazzjonali, l-issettjar ta’ ftit miri jew limiti fuq il-portafoll ta’ investiment tal-FEIS, l-introduzzjoni ta’ arranġamenti ta’ governanza ssimplifikati, u t-titjib fil-kooperazzjoni mal-Banek jew Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali.

VI

L-appoġġ tal-FEIS ippermetta li l-BEI jżid b’erba’ darbiet oħra l-operazzjonijiet tiegħu ta’ finanzjament b’riskju ogħla meta mqabbel mal-2014. Madankollu, il-valur tal-operazzjonijiet finanzjarji b’riskju ogħla relatati mal-FEIS, li verament ġew iffirmati mill-BEI, kien aktar baxx milli previst. Il-BEI wettaq finanzjament b’riskju ogħla billi offra self superjuri klassiku ta’ investiment b’maturitajiet itwal, assuma pożizzjonijiet mhux iggarantiti fil-każijiet fejn il-mutwanti kollha, jew il-biċċa l-kbira minnhom, kellhom garanziji, u ttratta ma’ kontropartijiet b’riskju ogħla, filwaqt li relattivament ftit għamel użu minn prodotti finanzjarji oħra b’riskju ogħla li kienu disponibbli.

VII

Il-FEIS issostitwixxa wkoll parzjalment il-finanzjament minn strumenti finanzjarji oħra tal-UE mmaniġġjati ċentralment, b’mod partikolari fl-oqsma tat-trasport u tal-enerġija. Barra minn hekk, aħna identifikajna l-ħtieġa li l-Kummissjoni u l-BEI jieħdu kont tat-trikkib li jista’ jkun hemm fil-futur bejn l-operazzjonijiet taħt it-Tieqa tal-Infrastruttura u l-Innovazzjoni tal-FEIS u l-istrumenti finanzjarji tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej.

VIII

Il-fatt li operazzjoni tal-FEIS ġiet vvalutata bħala li tipprovdi addizzjonalità f’konformità mad-definizzjoni tar-Regolament dwar il-FEIS u ġiet klassifikata bħala li kellha riskju li kien ogħla minn dak ta’ operazzjoni normali tal-BEI, ma kienx neċessarjament ifisser li l-proġett ma setax jiġi ffinanzjat minn sorsi oħra. Ir-riżultati tal-istħarriġ tagħna wrew li kważi terz mill-proġetti ffinanzjati taħt it-Tieqa għall-Infrastruttura u l-Innovazzjoni setgħu jitwettqu anke mingħajr l-appoġġ tal-FEIS. Fil-biċċa l-kbira, il-promoturi tal-proġetti ppreferew jirċievu finanzjament mill-FEIS, minħabba li jew kien orħos jew inkella kien joffri perjodu itwal għar-rimborż. Aħna sibna xi każijiet fejn il-proġetti taħt il-FEIS setgħu ġew iffinanzjati minn sorsi privati u pubbliċi oħra, jew inkella mill-BEI bħala operazzjoni normali, għalkemm taħt termini differenti.

IX

Il-metodoloġija użata għall-istimar tal-investiment immobilizzat, f’xi każijiet, iddikjarat b’mod eċċessiv kemm l-appoġġ tal-FEIS verament attira investiment addizzjonali fl-ekonomija reali. In-nuqqas ta’ indikaturi tal-prestazzjoni u tal-monitoraġġ kumparabbli għall-istrumenti finanzjarji u l-garanziji baġitarji kollha tal-UE jnaqqas it-trasparenza u jikkomplika l-valutazzjoni tar-riżultati.

X

Fi tmiem l-2017, il-portafoll tal-FEIS kien jinsab fi ħdan il-limiti indikattivi ssettjati għall-investiment f’setturi ta’ politika speċifiċi. Madankollu, il-konċentrazzjoni ġeografika tal-operazzjonijiet ta’ finanzjament iffirmati mill-FEIS ma kinitx ibbilanċjata biżżejjed, billi fil-biċċa l-kbira dawn kienu kkonċentrati fi ftit mill-Istati Membri l-kbar tal-EU-15. Il-pajjiżi li bbenefikaw l-aktar mill-appoġġ tal-FEIS kienu dawk li l-Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali tagħhom kienu l-aktar żviluppati u attivi, għaldaqstant, dan jissuġġerixxi l-ħtieġa li jiġi pprovdut appoġġ, inkluża assistenza teknika, lil dawk li huma inqas żviluppati.

XI

Abbażi ta’ dawn l-osservazzjonijiet, aħna nagħmlu rakkomandazzjonijiet biex:

1. jiġi promoss l-użu ġustifikat ta’ prodotti tal-BEI b’riskju ogħla taħt il-FEIS;
2. tiġi mħeġġa l-komplementarjetà bejn l-istrumenti finanzjarji tal-UE u l-garanziji baġitarji tal-UE;
3. isir titjib fil-valutazzjoni ta’ jekk proġetti potenzjali tal-FEIS setgħux ġew iffinanzjati minn sorsi oħra;
4. jiġi stmat aħjar l-investiment immobilizzat;
5. isir titjib fil-firxa ġeografika tal-investiment appoġġat taħt il-FEIS.

Introduzzjoni

01

F’Novembru 2014, immedjatament wara li bdew il-kariga tagħhom, il-Kummissjoni Ewropea l-ġdida u l-Grupp tal-Bank Ewropew tal-Investiment (“il-Grupp tal-BEI”) ħabbru b’mod konġunt il-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa (l-IPE jew il-“Pjan Juncker”)¹. L-IPE tnieda b’rispons għat-tnaqqis fl-investimenti fl-Ewropa b’segwitu għall-kriżi finanzjarja u ekonomika li bdiet fl-2008. Fl-istess ħin, il-Kummissjoni rrikonoxxiet ir-restrizzjonijiet fiskali ffaċċjati mill-Istati Membri u l-flessibbiltà limitata pprovduta mill-programmi ta’ nfiq tal-UE eżistenti. Il-Kummissjoni stmat li d-diskrepanza fl-investiment kienet tinsab bejn EUR 230 biljun u EUR 370 biljun kull sena taħt il-livelli ta’ investiment “sostenibbli” fl-UE².

02

L-għan kumplessiv tal-IPE huwa li jżid il-livelli ta’ investiment u li jelimina l-ostakli għall-investiment fl-UE. Huwa jikkonsisti fi tliet pilastri li jirrinfurzaw lil xulxin: (i) il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS), li jipprovdi fondi għal investiment; (ii) iċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti, li jipprovdi assistenza teknika għall-promoturi tal-proġetti, u l-Portal Ewropew ta’ Proġetti ta’ Investiment, li jipprovdi viżibbiltà u skambju ta’ informazzjoni għal proġetti li jkunu qed ifittxu finanzjament; u (iii) riformi regolatorji u strutturali biex jiġu eliminati l-ostakli għall-investiment.

03

Il-FEIS mhuwiex entità ġuridika separata mill-BEI, iżda għandu struttura ta’ governanza distinta, li hija magħmula minn Bord ta’ Tmexxija, li jikkonsisti minn tliet rappreżentanti tal-Kummissjoni u rappreżentant tal-BEI, li fil-qafas tiegħu d-deċiżjonijiet jittieħdu b’kunsens, kif ukoll Kumitat tal-Investment u Direttur Amministrattiv. L-istruttura ta’ governanza ġiet iffinalizzata f’Jannar 2016, meta nħatar il-Kumitat tal-Investment. Sa dak iż-żmien, l-approvazzjoni għall-użu tal-garanzija tal-UE kienet tingħata mill-Kummissjoni. L-operazzjonijiet tal-FEIS iridu wkoll jiġu approvati mill-BEI u minn korpi governattivi tal-FEI skont l-istess politika, regoli u proċeduri li japplikaw għal operazzjonijiet mhux relatati mal-FEIS.

04

Il-FEIS ġie stabbilit bl-għan li jiġu mmobilizzati EUR 315-il biljun f’investimenti ġodda fl-ekonomija reali fil-perjodu ta’ tliet snin sa Lulju 2018, biex jiġu ffinanzjati investimenti (strateġiċi) f’firxa wiesgħa ta’ oqsma ta’ politika tal-UE (trasport u enerġija, edukazzjoni, riċerka u innovazzjoni, eċċ.), kif ukoll biex jiżdied l-aċċess għall-finanzjament għal negozji żgħar³. Dan kellu jinkiseb bl-użu ta’ kapaċità ta’ rfigħ tar-riskji li tammonta għal EUR 21 biljun, magħmula minn garanzija ta’ EUR 16-il biljun mill-baġit tal-UE u mill-ammont ta’ EUR 5 biljun mir-riżorsi proprji tal-BEI, biex b’hekk il-Grupp tal-BEI jkun jista’ jipprovdi finanzjament addizzjonali (il-Figura 1), li inizjalment kien stmat għal EUR 61 biljun⁴.

05

L-operazzjonijiet ta’ investiment tal-FEIS iseħħu fi ħdan żewġ oqsma tematiċi jew “twieqi”: (i) it-Tieqa għall-Infrastruttura u l-Innovazzjoni (IIW), li hija mmaniġġjata mill-BEI u li għandha l-għan li tipprovdi finanzjament lil proġetti strateġiċi, u (ii) it-Tieqa għall-SMEs (SMEW), li hija mmaniġġjata mill-FEI u li għandha l-għan li tappoġġa lill-SMEs u lill-intrapriżi b’kapitalizzazzjoni medja (intrapriżi li għandhom sa 3 000 impjegat). Kull waħda mit-twieqi għandha operazzjonijiet tat-tip ta’ dejn u tat-tip ta’ ekwità⁵.

06

L-appoġġ tal-FEIS ma jiġix speċifikament assenjat skont is-settur jew iż-żona ġeografika, iżda minflok huwa xprunat mid-domanda. Madankollu, il-Bord ta’ Tmexxija tal-FEIS stabbilixxa li, bħala limitu indikattiv għad-diversifikazzjoni u l-konċentrazzjoni ġeografika għall-IIW, is-sehem ta’ investiment fi kwalunkwe grupp ta’ tliet Stati Membri (imkejjel skont l-ammonti ta’ self/investiment approvati u ffirmati) ma għandux ikun aktar minn 45 % tal-portafoll totali tal-FEIS⁶ sa tmiem il-perjodu ta’ investiment (tmiem l-2020 għall-approvazzjonijiet u tmiem l-2022 għall-firem). Għall-SMEW, ma ġewx stabbiliti limiti ta’ konċentrazzjoni.

07

Il-Kummissjoni rrikonoxxiet ukoll il-ħtieġa għal involviment effettiv min-naħa tal-Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali (NPBIs) sabiex jissaħħaħ l-impatt tal-IPE u tal-FEIS fuq l-investiment, it-tkabbir u l-impjieg. Sa Lulju 2015, tmien NPBIs kienu impenjaw lilhom infushom biex jipprovdu kofinanzjament lil proġetti u pjattaformi ta’ investiment għal volum totali ta’ finanzjament li jwassal sa EUR 34 biljun⁷. Ir-Regolament dwar il-FEIS jistabbilixxi bosta modi kif l-NPBIs jistgħu jikkontribwixxu għall-FEIS, inkluża parteċipazzjoni fi pjattaformi ta’ investiment jew fi proġetti individwali taħt il-FEIS bħala kofinanzjaturi.

08

Skont ir-Regolament dwar il-FEIS, jenħtieġ li l-garanzija tal-UE tingħata biex tappoġġa proġetti li, fost l-oħrajn, jipprovdu “addizzjonalità”⁸. Dan ifisser li l-finanzjament mill-FEIS huwa, fil-prinċipju, maħsub għal operazzjonijiet li jindirizzaw fallimenti tas-suq jew sitwazzjonijiet subottimali ta’ investiment, u li l-BEI, il-FEI jew l-istrumenti finanzjarji eżistenti tal-UE ma setgħux iwettqu fl-istess perjodu li fih tista’ tintuża l-Garanzija tal-UE⁹, jew iwettqu bl-istess mod, mingħajr l-appoġġ tal-FEIS.

09

Jenħtieġ ukoll li l-FEIS “jikkomplementa u jkun addizzjonali għall-programmi tal-UE li għaddejjin bħalissa u l-attivitajiet tradizzjonali tal-BEI”¹⁰ u li jikkontribwixxi għall-“ilħuq tal-objettivi ta’ politika tal-Unjoni bħal dawk stabbiliti fir-Regolament dwar il-COSME, ir-Regolament dwar Orizzont 2020 u r-Regolament dwar l-FNE”¹¹. L-introduzzjoni tal-FEIS seħħet fil-kuntest ta’ sehem diġà akbar tal-baġit tal-UE allokat għal strumenti finanzjarji matul il-Qafas Finanzjarju Pluriennali (QFP) għall-perjodu 2014-2020. Kif jidher fil-Figura 2, il-Kummissjoni kienet diġà stabbiliet strumenti finanzjarji, immaniġġjati b’mod ċentrali, taħt seba’ programmi tal-UE li jkopru oqsma ta’ politika differenti, b’baġit inizjali jew “pakkett finanzjarju” ta’ madwar EUR 7.4 biljun. Barra minn hekk, l-ammont ta’ strumenti finanzjarji taħt il-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (Fondi SIE) fil-perjodu 2014-2020 huwa mistenni li jkun ta’ EUR 20.2 biljun¹², li huwa kważi d-doppju ta’ dak tal-perjodu preċedenti.

10

Fi tmiem l-2017, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill approvaw, abbażi ta’ proposta tal-Kummissjoni, l-estensjoni tal-FEIS sal-2020 (“FEIS 2.0”) u żieda fl-ammont tal-kapaċità tiegħu ta’ rfigħ tar-riskji għal EUR 33.5 biljun, magħmul minn EUR 26 biljun mill-garanzija tal-UE u minn EUR 7.5 biljun mir-riżorsi proprji tal-BEI¹³. B’din iż-żieda, huwa għandu l-għan li jimmobilizza EUR 500 biljun f’investiment pubbliku u privat sa tmiem l-2020.

11

F’Ġunju 2018, il-Kummissjoni pproponiet mudell ta’ investiment integrat imsejjaħ “InvestEU” bħala parti mill-pakkett ta’ proposti għall-qafas finanzjarju pluriennali li jmiss. Huwa se jappoġġa l-prijoritajiet ta’ investiment tal-UE u jħeġġeġ sinerġiji bejn strumenti finanzjarji differenti tal-UE fil-perjodu 2021-2027¹⁴. Il-proposta għandha l-għan li tibni fuq l-esperjenza tal-FEIS u tal-istrumenti finanzjarji fi ħdan it-tifsira tar-Regolament Finanzjarju u li timmobilizza investiment ieħor li huwa stmat li jammonta għal EUR 650 biljun billi tagħmel disponibbli garanzija baġitarja addizzjonali tal-UE ta’ EUR 38 biljun. Għalhekk, hija tista’ tirrappreżenta kontinwazzjoni ta’ programm ta’ investiment kbir li nbeda bil-FEIS. Skont il-Kummissjoni, l-InvestEU se jkun xprunat mis-suq u se jiffoka fuq erba’ oqsma ta’ politika prinċipali: (i) infrastruttura sostenibbli, (ii) riċerka, innovazzjoni u diġitalizzazzjoni, (iii) SMEs u kumpaniji żgħar b’kapitalizzazzjoni medja u (iv) investiment soċjali u ħiliet.

Ambitu u approċċ tal-awditjar

12

L-għan tal-awditu kien li jeżamina jekk il-FEIS huwiex effettiv fil-ksib ta’ finanzjamenti b’appoġġ għal investimenti fl-UE. Aħna eżaminajna jekk:

1. il-BEI pprovdiex il-livell mistenni ta’ finanzjament b’riskju ogħla sa Lulju 2018;
2. il-FEIS issostitwiex operazzjonijiet oħra ta’ finanzjament tal-BEI u tal-UE;
3. il-proġetti ta' investiment setgħux jiġu ffinanzjati fil-perjodu ta’ implimentazzjoni tal-FEIS permezz ta’ fondi pubbliċi jew privati oħra;
4. l-istimi rrappurtati fir-rigward tal-investimenti mmobilizzati mill-FEIS kinux realistiċi f’termini tal-impatt tagħhom fuq l-ekonomija reali;
5. il-portafoll ta’ investiment tal-FEIS kienx ibbilanċjat b’mod adatt f’termini tal-oqsma rilevanti tal-UE u tal-konċentrazzjoni ġeografika.

13

Aħna ħadna nota wkoll tal-proposta tal-Kummissjoni għall-istabbiliment tal-Programm InvestEU u wettaqna analiżi preliminari.

14

Dan l-awditu kopra l-operazzjonijiet tal-FEIS mit-tnedija tiegħu fl-2015 sa Lulju 2018. Aħna ffukajna primarjament fuq l-IIW, li jirrappreżenta kważi tliet kwarti tal-ammont tal-garanzija tal-FEIS. L-SMEW kienet koperta parzjalment minn Rapport Speċjali preċedenti tal-QEA¹⁵. Ix-xogħol tal-awditjar tagħna kien jikkonsisti minn:

1. analiżi ta’ diversi evalwazzjonijiet tal-Kummissjoni u tal-BEI (inkluża l-evalwazzjoni tal-FEIS ta’ Ġunju 2018 imwettqa mill-BEI¹⁶), tal-evalwazzjonijiet tal-FEI, tad-dokumentazzjoni uffiċjali, tar-rapporti operazzjonali, eċċ. relatati mal-FEIS u mal-istrumenti finanzjarji eżistenti, kif ukoll ta’ analiżijiet u pubblikazzjonijiet minn partijiet terzi;
2. analiżi tal-portafoll tal-operazzjonijiet tal-FEIS li kienu ġew iffirmati sal-31 ta’ Diċembru 2017 u eżami dettaljat ta’ 15-il operazzjoni tal-IIW magħżula mill-124 operazzjoni tal-IIW iffirmati sal-31 ta’ Diċembru 2016 (li tkopri l-evalwazzjoni, l-approvazzjoni, ir-rappurtar u d-dokumentazzjoni ta’ monitoraġġ tal-BEI);
3. intervisti ma’ uffiċjali mill-Kummissjoni, mill-BEI u mill-FEI, ma’ promoturi tal-proġetti tal-IIW u ma’ NPBIs tal-Istati Membri magħżula, mal-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp u ma’ partijiet interessati rilevanti oħra;
4. l-istħarriġ tagħna tal-kontropartijiet diretti tal-IIW tal-BEI (il-promoturi tal-proġetti, l-investituri u l-intermedjarji finanzjarji) u l-NPBIs;
5. konsultazzjoni ma’ esperti dwar id-diversi aspetti koperti minn dan l-awditu.

Osservazzjonijiet

Il-finanzjament b’riskju ogħla taħt il-FEIS li ġie approvat mill-Grupp tal-BEI huwa viċin tal-livelli mistennija

15

Sabiex tintlaħaq il-mira ta’ EUR 315-il biljun f’investiment immobilizzat, il-BEI kien qed jistenna li japprova EUR 61 biljun f’finanzjament appoġġat mill-FEIS sa Lulju 2018. Jenħtieġ li l-portafoll tal-FEIS ikollu profil tar-riskju ġeneralment ogħla mill-portafoll tal-investimenti appoġġati mill-BEI taħt il-politiki ta’ investiment normali tiegħu qabel ma daħal fis-seħħ ir-Regolament dwar il-FEIS. Jenħtieġ ukoll li proġetti appoġġati mill-FEIS tipikament ikollhom profil tar-riskju ogħla mill-proġetti appoġġati mill-operazzjonijiet normali tal-BEI¹⁷.

L-ammont totali ta’ finanzjament approvat taħt il-FEIS fl-ewwel tliet snin laħaq l-ammonti oriġinarjament mistennija

16

Fit-30 ta’ Ġunju 2018, l-ammont totali ta’ finanzjament approvat taħt il-FEIS kien jammonta għal EUR 59.3 biljun, li kien qrib il-livelli mistennija. Sas-17 ta’ Lulju 2018, il-BEI kien approva finanzjament ta’ EUR 65.5 biljun, li qabeż il-volum indikattiv ta’ finanzjament li kellu jinkiseb. Il-finanzjament totali ffirmat taħt il-FEIS għaż-żewġ twieqi, fit-30 ta’ Ġunju 2018 ammonta għal EUR 42.9 biljun. Il-BEI kien iffirma 312-il operazzjoni għal ammont ta’ EUR 30.5 biljun taħt l-IIW tal-FEIS, u 384 operazzjoni li ammontaw għal EUR 12.4 biljun taħt it-Tieqa għall-SMEs. L-Anness I jagħti sommarju tad-data dwar il-FEIS li ġiet irrappurtata sat-30 ta’ Ġunju 2018.

17

Għadd ta’ fatturi kkontribwew għal dan ir-riżultat:

1. L-istabbiliment tal-FEIS barra mir-Regolament Finanzjarju għamilha possibbli li dan jiġi stabbilit f’perjodu ta’ żmien qasir, mingħajr evalwazzjoni ex ante jew valutazzjoni tal-impatt;
2. Il-flessibbiltà inerenti tal-FEIS biex jiffinanzja firxa wiesgħa ta’ proġetti permezz ta’ ħafna tipi ta’ prodotti finanzjarji u bi ftit limiti fuq is-settur jew limiti ġeografiċi ppermetta li jitwettaq għadd u volum kbir ta’ operazzjonijiet finanzjarji potenzjali (ara l-Anness II). B’mod partikolari, l-interventi ffinanzjati mir-riżorsi proprji tal-BEI mhumiex suġġetti għal valutazzjoni tal-għajnuna mill-Istat. Dan jagħmel il-proċess ta’ approvazzjoni tal-FEIS aktar rapidu u aktar flessibbli mill-proċessi ta’ approvazzjoni ta’ strumenti finanzjarji tal-UE taħt ġestjoni kondiviża;
3. L-arranġamenti ta’ governanza ssimplifikati ppermettew li l-BEI jinkludi malajr operazzjonijiet ġodda fil-portafoll tal-FEIS, speċjalment dawk li kienu diġà għaddew mill-proċess ta’ evalwazzjoni u approvazzjoni tal-BEI.

18

Barra minn hekk, għall-kuntrarju ta’ strumenti finanzjarji oħra tal-UE, ir-Regolament dwar il-FEIS irrikonoxxa r-rwol importanti li l-Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali (NPBIs) jista’ jkollhom fl-implimentazzjoni tal-FEIS billi jidentifikaw u jiżviluppaw proġetti, kif ukoll jattiraw investituri potenzjali¹⁸. Il-Figura  3 ta’ hawn taħt turi s-sehem ta’ operazzjonijiet tal-NPBIs fis-subsezzjonijiet differenti tal-FEIS. Il-kooperazzjoni bejn il-BEI u l-NPBIs issaħħet permezz tal-istabbiliment ta’ gruppi ta’ ħidma u pjattaformi ta’ investiment kollaborattivi. L-istħarriġ u l-intervisti tagħna fost l-NPBIs urew li l-maġġoranza tal-NPBIs apprezzaw il-kooperazzjoni akbar mal-Grupp tal-BEI.

Il-FEIS żied il-finanzjament b’riskju ogħla tal-BEI inqas milli kien mistenni

19

Il-BEI jirreferi għall-operazzjonijiet tiegħu ta’ finanzjament b’riskju ogħla bħala Attivitajiet Speċjali – il-Kaxxa 1, u dawn jissemmew fl-Artikolu 5 tar-Regolament dwar il-FEIS fil-kuntest tad-definizzjoni tal-addizzjonalità tal-operazzjonijiet tal-FEIS.

20

Aħna analizzajna jekk il-FEIS żiedx l-attivitajiet ta’ għoti b’self b'riskju ogħla tal-BEI, u qabbilna l-profil tar-riskju tal-portafoll ta’ operazzjonijiet tal-FEIS ma’ dak tal-portafoll ta’ operazzjonijiet oħra tal-BEI.

21

Bit-tnedija tal-FEIS, inizjalment il-BEI stenna li l-livell kumplessiv tal-Attivitajiet Speċjali se jiżdied mil-linja bażi tal-2014 ta’ EUR 4.5 biljun (jew madwar 6 % tal-firem kollha) sa EUR 8.6 biljun fl-2015 (12 %), u sa EUR 21 biljun (30 %) fl-2016 u fl-2017¹⁹. Il-Figura 4 tqabbel il-valuri reali u ppjanati tal-Attivitajiet Speċjali tal-BEI matul il-perjodu 2014-2017, ripartiti skont il-kategorija tagħhom.

22

Il-volum tal-firem tal-Attivitajiet Speċjali tal-BEI żdied minn EUR 4.5 biljun fl-2014 għal EUR 18-il biljun fl-2017. Minkejja din iż-żieda ta’ erba’ darbiet aktar, aħna kkalkulajna li n-nuqqas kumulattiv matul il-perjodu 2015-2017, bi tqabbil mal-liveli ppjanati, huwa ta’ madwar EUR 13-il biljun, jiġifieri 26 % tal-mira kumulattiva ta’ EUR 50.6 biljun²⁰. Dan in-nuqqas kien jinkludi madwar EUR 7 biljun f’Attivitajiet Speċjali taħt il-FEIS, EUR 1.5 biljun f’Attivitajiet Speċjali fuq riskju proprju tal-BEI, u EUR 4.5 biljun f’Attivitajiet Speċjali taħt mandati oħra ta’ kondiviżjoni tar-riskju.

23

Fir-rigward tal-profil tar-riskju tal-portafoll ta’ operazzjonijiet tal-FEIS, fit-30 ta’ Ġunju 2018, 98.5 % tal-portafoll tal-FEIS kien magħmul minn operazzjonijiet fil-kategorija tal-Attivitajiet Speċjali²¹. L-analiżi tagħna kkonfermat li l-profil tar-riskju aggregat tal-portafoll tal-FEIS kien ogħla mill-profil tar-riskju tal-portafoll mhux tal-FEIS tal-BEI.

Il-BEI għandu lok biex ikompli jippromwovi l-użu ta’ prodotti finanzjarji b’riskju ogħla għall-FEIS

24

Il-linji gwida tal-FEIS dwar l-investiment jipprovdu li l-FEIS jista’ jintuża permezz ta’ firxa wiesgħa ta’ prodotti għall-finanzjament, dirett jew indirett, ta’ operazzjonijiet ġodda²². L-istrateġija operazzjonali tal-FEIS tkompli tispeċifika l-prodotti differenti li l-Grupp tal-BEI jista’ jirrikorri għalihom biex jagħmel użu mill-FEIS²³. Dawn jinkludu self superjuri u self subordinarju, strumenti għall-kondiviżjoni tar-riskji, strumenti tas-suq ta’ kapital (eż. bonds ibridi korporattivi), u parteċipazzjonijiet ta’ ekwità jew ta’ kważi ekwità. Barra minn hekk, ir-regoli dwar l-operazzjonijiet bi pjattaformi ta’ investiment u NPBIs²⁴ isemmu s-subordinazzjoni bħala wieħed mill-prinċipji ewlenin għall-operazzjonijiet tal-FEIS mal-NPBIs (jiġifieri jenħtieġ li l-appoġġ tal-FEIS preferibbilment ikun subordinat għal forom oħra ta’ finanzjament, fejn ikun iġġustifikat)²⁵.

25

Taħt l-SMEW, il-FEI primarjament ibbaża fuq il-prodotti eżistenti mmirati lejn l-SMEs li kienu diġà ntużaw taħt il-COSME, l-InnovFin, il-Faċilità ta’ Garanzija tal-Ewropa Kreattiva (CCS), il-Programm għall-Impjiegi u l-Innovazzjoni Soċjali (EaSI) u l-mandati tal-BEI u l-FEI rigward ir-Riżorsi tal-Kapital ta’ Riskju. Taħt l-IIW, il-BEI, minbarra li joqgħod fuq is-self superjuri klassiku fit-tul tiegħu għall-finanzjament ta’ korporazzjonijiet u ta’ proġetti, estenda l-użu ta’ prodotti eżistenti b’riskju ogħla u żviluppa oħrajn ġodda, inklużi l-ekwità, il-kondiviżjoni tar-riskju, it-Titoli intermedji Garantiti b’Assi (“ABS intermedju”²⁶) u bonds ibridi korporattivi. Il-Figura 5 ta’ hawn taħt turi l-użu tal-prodotti tal-BEI taħt l-IIW tal-FEIS fil-31 ta’ Diċembru 2017.

26

Il-maġġoranza tal-portafoll ta’ operazzjonijiet tal-IIW kien jikkonsisti f’self superjuri klassiku fit-tul għall-finanzjament ta’ korporazzjonijiet jew ta’ proġetti (madwar EUR 17-il biljun jew bejn wieħed u ieħor 62 % tal-ammont totali ffirmat taħt l-IIW). L-analiżi tagħna tal-operazzjonijiet tal-IIW wriet li l-BEI kiseb status b’riskju ogħla għas-self ta’ investiment prinċipalment permezz ta’ maturitajiet itwal, filwaqt li assuma pożizzjonijiet mhux iggarantiti fil-każijiet fejn il-mutwanti kollha, jew il-biċċa l-kbira minnhom, kellhom garanziji, u ttratta ma’ kontropartijiet b’riskju ogħla, iżda ftit għamel użu mis-subordinazzjoni kuntrattwali għal prodotti tad-dejn għall-finanzjament ta’ korporazzjonijiet jew ta’ proġetti.

27

Taħt il-FEIS, il-BEI żied b’mod sinifikanti l-finanzjament tiegħu tat-tip ta’ ekwità, li, sal-31 ta’ Diċembru 2017, ammonta għal EUR 3.3 biljun. Huwa beda jimmira wkoll SMEs u fondi ta’ ekwità ta’ kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja fi ħdan l-UE, permezz ta’ investimenti fl-SMEs u f’fondi ta’ ekwità ta’ kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja flimkien mal-NPBIs jew mal-FEI. Dan il-qasam, jinsab ukoll taħt il-mandat tal-FEI.

28

Il-BEI żviluppa wkoll strumenti għall-kondiviżjoni tar-riskji (RSIs)²⁷ mal-NPBIs u ma’ banek kummerċjali, li jimmiraw l-SMEs u kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja. L-analiżi tas-suq tal-BEI indikat li teżisti domanda qawwija għal dan it-tip ta’ strument. Madankollu, fil-31 ta’ Diċembru 2017, il-BEI kien iffirma biss 14-il operazzjoni ta’ RSI taħt il-FEIS li jammontaw għal EUR 2.9 biljun²⁸ (madwar terz tal-mira kummerċjali għal dan il-prodott), li minn dawn l-operazzjonijiet, 4 biss kienu ffirmati mal-NPBIs, għal volum ta’ EUR 0.7 biljun²⁹. Dan kien dovut għall-kumplessità tad-diliġenza dovuta tal-BEI li hija meħtieġa għad-delega u għar-rekwiżiti regolatorji.

29

Barra minn hekk, ftit li xejn ġew iffirmati operazzjonijiet ta’ RSI fejn il-BEI ħa proporzjon tar-riskju li kien ogħla minn dak tal-NPBIs, minkejja l-fatt li l-intervisti u l-analiżi li wettaqna tad-dokumenti ta’ pożizzjoni³⁰ tal-assoċjazzjonijiet tal-NPBIs jindikaw li dawn tal-aħħar jilqgħu operazzjonijiet bħal dawn.

Il-FEIS issostitwixxa parzjalment il-finanzjament minn strumenti finanzjarji oħra appoġġati mill-baġit tal-UE

30

Jenħtieġ li l-FEIS jikkomplementa u jevita li jissostitwixxi l-użu ta’ strumenti finanzjarji oħra tal-UE³¹, jiġifieri strumenti finanzjarji taħt ġestjoni indiretta u strumenti finanzjarji taħt ġestjoni kondiviża (jiġifieri strumenti finanzjarji taħt il-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej). Aħna eżaminajna l-impatt tal-FEIS fuq mandati oħra ta’ kondiviżjoni tar-riskji implimentati mill-BEI (strumenti finanzjarji taħt ġestjoni indiretta) u fuq strumenti finanzjarji taħt ġestjoni kondiviża.

Il-FEIS u strumenti finanzjarji mmaniġġjati b’mod indirett

31

Aħna ffukajna l-analiżi tagħna ta’ trikkib possibbli tal-FEIS mal-akbar strumenti finanzjarji għall-perjodu ta’ programmazzjoni 2014-2020, li l-implimentazzjoni tiegħu hija ddelegata lill-Grupp tal-BEI: l-Istrument tad-Dejn tal-FNE, InnovFin (faċilitajiet ta’ InnovFin implimentati mill-BEI, ekwità u faċilitajiet ta’ garanzija ta’ InnovFin implimentati mill-FEI) u strumenti finanzjarji tal-COSME (għal stampa ġenerali, ara l-Figura 2).

32

Aħna qabbilna l-ammonti bbaġitjati inizjalment għall-perjodu kollu ta’ implimentazzjoni ta’ dawn l-istrumenti finanzjarji mal-ammonti allokati sal-31 ta’ Diċembru 2017 (il-Figure 6). L-ammonti allokati għall-istrumenti finanzjarji baqgħu fi ħdan il-livelli mistennija għall-programmi COSME u InnovFin. Madankollu, l-ammonti għall-Istrument tad-dejn tal-FNE rriżultaw li kienu inqas minħabba l-volum baxx ta’ operazzjonijiet li effettivament ġew iffirmati.

33

L-analiżi tagħna u evalwazzjonijiet oħra kkonfermaw li l-FEIS issostitwixxa parzjalment l-Istrument tad-dejn tal-FNE. Dan kien prinċipalment dovut għat-trikkib tiegħu f’termini ta’ objettivi, kriterji ta’ eliġibbiltà, setturi mmirati u tipi ta’ benefiċjarji. L-operazzjonijiet tal-FEIS mhumiex marbuta mal-kriterji ta’ eliġibbiltà speċifiċi ssettjati għal Strumenti finanzjarji oħra tal-UE. Għalhekk, pereżempju, l-ambitu tal-proġetti li għandhom jiġu ffinanzjati taħt is-settur tal-enerġija u t-trasport jista’ jkun ħafna akbar minn dak għall-Istrument tad-dejn tal-FNE. Il-garanziji ta’ COSME u ta’ InnovFin u l-Ekwità ta’ InnovFin kienu eċċezzjoni f’dan ir-rigward: fil-każ tal-garanziji, il-FEIS ikkomplementa dawn billi għamilha possibbli li dawn jiġu kkonċentrati fil-bidu f’volumi annwali ogħla milli kien ippjanat inizjalment, filwaqt li żamm ir-rekwiżiti sottostanti tal-programmi. Fil-każ tal-Ekwità ta’ InnovFin, il-FEIS ipparteċipa fi struttura ġdida ta’ kondiviżjoni tar-riskju flimkien mar-riżorsi ta’ Orizzont 2020 u dawk tal-FEI li rriżultaw fit-tisħiħ tal-offerta ta’ prodotti disponibbli fis-suq. Fil-każ ta’ prodott ta’ ekwita tal-COSME, il-Kummissjoni fasslet intenzjonalment il-prodott il-ġdid ta’ ekwità tal-SMEW tal-FEIS biex tkopri parti mill-pjan tal-prodott ta’ ekwità eżistenti, sabiex il-baġit tal-istrumenti finanzjarji tal-COSME jkun jista’ jerġa’ jiffoka aktar fuq il-garanziji, li għalihom id-domanda tas-suq ġiet meqjusa li taqbeż ir-riżorsi baġitarji disponibbli.

34

Il-Kummissjoni ħadet xi passi biex iżżid il-komplementarjetà bejn il-FEIS u l-istrumenti finanzjarji eżistenti mmaniġġjati ċentralment, kif ukoll biex tindirizza t-trikkib bejniethom. Pereżempju, hija qed tuża l-istrumenti finanzjarji biex tesplora prodotti u swieq ġodda li l-FEIS imbagħad jista’ jespandi, jew inkella biex tipprovdi s-sehem l-aktar riskjuż tal-finanzjament meta tikkoinvesti mal-FEIS. Barra minn hekk, f’Ġunju 2018, il-Kummissjoni pproponiet l-istabbiliment tal-programm InvestEU, mudell ta’ investiment integrat li se jappoġġa prijoritajiet ta’ investiment kruċjali u jippermetti sinerġiji bejn il-FEIS u strumenti finanzjarji oħra tal-UE³². Ibbażat fuq l-informazzjoni disponibbli fi żmien l-awditu, l-analiżi preliminari tagħna kkonkludiet li l-programm InvestEU kien għadu ma kkjarifikax kif huwa se jindirizza l-kwistjonijiet relatati mal-istima tal-investiment immobilizzat, l-addizzjonalità tal-proġetti u l-firxa ġeografika.

Il-FEIS u strumenti finanzjarji taħt ġestjoni kondiviża (Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej jew “Fondi SIE”)

35

Fil-perjodu 2014-2020, l-istrumenti finanzjarji taħt il-Fondi SIE jistgħu jintużaw għall-11-il objettiv tematiku kollha tal-Fondi SIE u jistgħu jiġu kkombinati ma’ għotjiet. Bl-eċċezzjoni tal-Objettiv Tematiku Nru 11 (“Kapaċità istituzzjonali”), l-oqsma koperti mill-FEIS jikkoinċidu mal-objettivi tematiċi tal-Fondi SIE. Madankollu, filwaqt li l-FEIS huwa mmirat lejn l-indirizzar tad-diskrepanza inġenerali fl-investiment, l-istrumenti finanzjarji taħt il-Fondi SIE huma intenzjonati biex jikkontribwixxu għall-ilħuq tal-objettivi ta’ koeżjoni billi jkopru diskrepanza fis-suq identifikata speċifikament f’reġjun jew f’pajjiż partikolari. L-Anness III jagħti sommarju tad-data l-aktar reċenti disponibbli dwar l-implimentazzjoni tal-istrumenti finanzjarji tal-Fondi SIE sa tmiem l-2016.

36

Fir-rigward tal-SMEs, il-kombinament tal-FEIS ma’ strumenti finanzjarji oħra taħt ġestjoni indiretta jista’ jikkompeti mal-istrumenti finanzjarji tal-Fondi SIE, billi dawn kollha huma mmirati lejn l-istess benefiċjarji fl-istess reġjuni. Pereżempju, l-evalwazzjoni indipendenti reċenti tal-FEIS indikat problemi relatati mal-kompetizzjoni bejn l-istrumenti finanzjarji tal-Fondi SIE u l-prodott ta’ garanzija tal-COSME³³, li huwa kkompletat mill-FEIS. Madankollu, l-esperti li kkonsultajna qiesu li ftit li xejn kien hemm sostituzzjoni fost is-sorsi differenti ta’ finanzjament immirati lejn l-SMEs, minħabba l-ħtiġijiet għoljin ta’ finanzjament ġenerali tal-SMEs.

37

Għall-IIW, attwalment ftit hemm trikkib bejn l-istrumenti finanzjarji tal-FEIS u tal-Fondi SIE, li jimmiraw l-istess objettiv tematiku, speċjalment minħabba li l-proġetti appoġġati taħt ġestjoni kondiviża ġeneralment ikunu ta’ daqs iżgħar u ma jkunux neċessarjament japplikaw għall-appoġġ tal-FEIS. Madankollu, jista’ jkun hemm trikkib akbar u possibbiltajiet ta’ kombinamenti ladarba l-awtoritajiet maniġerjali għall-Fondi SIE jkunu taħt pressjoni biex jonfqu l-fondi impenjati. L-intervisti li wettaqna ma’ esperti u mal-NPBIs jindikaw li dan it-trikkib huwa probabbli li jseħħ.

Kważi terz tal-proġetti ffirmati taħt it-Tieqa tal-Infrastruttura u l-Innovazzjoni setgħu jiġu ffinanzjati mingħajr l-appoġġ tal-FEIS, iżda mhux b’termini daqstant favorevoli

38

Fil-livell tal-proġetti individwali, wieħed mill-kriterji ta’ eliġibbiltà³⁴ għall-użu tal-garanzija tal-UE huwa li jenħtieġ li l-proġetti jipprovdu addizzjonalità³⁵.

39

Matul l-evalwazzjoni tal-proġetti taħt l-IIW, il-BEI jivvaluta l-eliġibbiltà tal-proġetti għall-garanzija tal-UE. Il-Kumitat tal-Investment tal-FEIS janalizza dawn l-evalwazzjonijiet u jiddeċiedi jekk jużax il-garanzija tal-UE, ibbażat fuq id-dokumentazzjoni³⁶ mħejjija mill-BEI. L-SMEW għandha arranġamenti differenti biex tiddetermina l-eliġibbiltà. Minflok ma l-Kumitat tal-Investment jiddetermina l-eliġibbiltà fuq bażi ta’ proġetti individwali, il-Bord ta’ Tmexxija tal-FEIS u d-Direttur Amministrattiv tal-FEIS, f’konsultazzjoni mal-Kumitat tal-Investment, jiddeterminaw l-eliġibbiltà fuq bażi ta’ prodotti individwali.

40

Fir-rigward tal-IIW, l-operazzjonijiet tal-FEIS kienu jiġu meqjusa li jipprovdu addizzjonalità, f’konformità mal-Artikolu 5 tar-Regolament dwar il-FEIS, li kieku ġew klassifikati bħala Attivitajiet Speċjali tal-BEI. Filwaqt li l-valutazzjoni tal-addizzjonalità tieħu inkunsiderazzjoni l-fallimenti tas-suq jew sitwazzjonijiet subottimali ta’ investiment, hija mhux neċessarjament tinkludi valutazzjoni ta’ jekk il-proġett setax seħħ b’sorsi oħra ta’ finanzjament.

41

Aħna vvalutajna jekk il-proġetti setgħux seħħew mingħajr l-appoġġ tal-FEIS permezz ta’ stħarriġ tal-kontropartijiet diretti tal-BEI (il-promoturi tal-proġetti u l-intermedjarji finanzjarji), ikkomplementata b’analiżi tad-dokumentazzjoni ta’ evalwazzjoni u ta’ approvazzjoni għal kampjun ta’ 15-il operazzjoni tal-IIW tal-FEIS, akkumpanjata minn intervisti mal-benefiċjarji u l-koinvestituri.

42

Mis-86 rispondent għal dan l-istħarriġ, 59 (69 %) wieġbu li huma ma setgħux iwettqu l-proġett tagħhom mingħajr l-appoġġ tal-FEIS, jew tal-inqas mhux sal-istess punt jew fi żmien l-istess perjodu. Ir-raġunijiet prinċipali għalfejn għażlu l-finanzjament mill-BEI, f’ordni ta’ preferenza, kienu: (i) l-esperjenza u l-kontribut mhux finanzjarju tal-BEI (62 %); u/jew (ii) l-ispiża tal-finanzjament kienet aktar baxxa mill-alternattivi (58 %); u/jew (iii) il-maturità itwal (50 %); u/jew (iv) dan baxxa r-riskju għall-investituri l-oħra (25 %).

43

Madankollu, 27 mis-86 rispondent (31 %) iddikjaraw li l-proġett tagħhom seta’ ġie ffinanzjat kompletament minn sorsi oħra. L-evalwazzjoni l-aktar reċenti tal-FEIS imwettqa mill-BEI, minn Ġunju 2018, tinkludi sejba simili³⁷. Kważi l-operazzjonijiet kollha fl-istħarriġ tagħna kienu ffinanzjati permezz ta’ self ta’ investiment. Ir-raġunijiet prinċipali għalfejn għażlu finanzjament mill-FEIS tal-BEI, f’ordni ta’ preferenza, kienu: (i) l-ispiża tal-finanzjament kienet aktar baxxa mill-alternattivi (88 %); u/jew (ii) il-maturità itwal (52 %); u/jew (iii) l-esperjenza tal-BEI u l-kontribut mhux finanzjarju (30 %).

44

Ir-riżultati tal-istħarriġ jenfasizzaw li parti mill-proġetti ffinanzjati mill-IIW setgħu twettqu saħansitra mingħajr l-appoġġ tal-FEIS. Ir-riskju huwa partikolarment għoli fir-rigward tal-proġetti ffinanzjati direttament permezz ta’ self ta’ investiment. Dan juri l-importanza li jiġi vvalutat jekk il-proġetti għandhomx biżżejjed finanzjament minħabba fallimenti tas-suq, sabiex jitnaqqas ir-riskju li jiġu sostitwiti sorsi oħra ta’ finanzjament li jkunu disponibbli.

45

L-analiżi tagħna tal-operazzjonijiet tal-IIW tal-FEIS uriet li, fil-prattika, il-BEI vvaluta u, sa ċertu punt, iddokumenta xi aspetti kwalitattivi tal-addizzjonalità relatati ma’ fallimenti tas-suq jew sitwazzjonijiet subottimali ta’ investiment. Minkejja dan, għal xi wħud mill-operazzjonijiet tal-IIW li analizzajna, il-fallimenti tas-suq jew is-sitwazzjonijiet subottimali ta’ investimenti ma kinux iġġustifikati u ddokumentati b’mod konsistenti.

46

F’ċerti każijiet, il-kundizzjonijiet finanzjarji l-aktar favorevoli offruti mill-BEI ntużaw biex jiġġustifikaw l-addizzjonalità ta’ operazzjoni. Hawnhekk l-addizzjonalità hija inċerta, billi l-finanzjament mill-BEI jista’ jkun ippreferut sempliċiment minħabba li huwa orħos mis-suq, u f’dak il-każ hemm ir-riskju ta’ spostament ta’ sorsi oħra ta’ finanzjament. Dan huwa partikolarment rilevanti għal operazzjonijiet li jiffinanzjaw proġetti ta’ infrastruttura u ta’ utilitajiet (il-Kaxxa 2), fejn aħna identifikajna xi proġetti li kienu jiġu ffinanzjati mis-suq. B’mod simili, rapport li jkopri s-suq tal-infrastruttura tar-Renju Unit sab li l-BEI jista’ jkollu rwol importanti fl-għoti ta’ fiduċja lil mutwanti oħra ta’ proġett. Madankollu, huwa jista’ jipprovdi wkoll kreditu orħos mill-fornituri kummerċjali tad-dejn, u għalhekk jistgħu jqumu xi dubji dwar jekk il-BEI huwiex verament katalitiku jew jekk ir-rwol tiegħu huwiex, fil-biċċa l-kbira, li jnaqqas l-ispiża tal-finanzjament iffaċċjata mill-proġetti³⁸.

47

Il-valutazzjoni tal-BEI tiffoka fuq jekk l-appoġġ tal-FEIS jattirax sorsi oħra ta’ finanzjament aktar milli fuq jekk jevitax spostament ta’ sorsi ta’ finanzjament disponibbli minn banek kummerċjali, swieq tal-kapital, NPBIs, jew saħansitra strumenti finanzjarji tal-UE mmaniġġjati mill-BEI jew il-finanzjament ta’ riskju proprju tal-BEI (il-Kaxxa 3).

L-“investiment immobilizzat” u l-“effett multiplikatur” irrappurtati ġew iddikjarati b’mod eċċessiv

48

Il-mira oriġinali għall-FEIS kienet li jiġu mmobilizzati EUR 315-il biljun f’investimenti ġodda matul tliet snin (jiġifieri sa Lulju 2018)³⁹. Il-mira għall-investimenti ġodda kienet ibbażata fuq effett multiplikatur mistenni ta’ 15-il darba aktar mill-kontribuzzjoni mill-FEIS (jiġifieri EUR 21 biljun) – il-Figura 7.

49

Għalhekk, aħna eżaminajna jekk l-ilħuq tal-objettivi tal-FEIS huwiex imkejjel bl-użu ta’ indikaturi affidabbli u rilevanti kkalkulati fuq il-bażi ta’ metodoloġija soda.

Indikaturi tal-prestazzjoni u tal-monitoraġġ tal-FEIS

50

L-effettività tal-FEIS fil-mobilizzazzjoni ta’ investimenti addizzjonali titkejjel permezz tal-indikatur ewlieni tal-prestazzjoni (KPI) 3 “investiment totali” (jew “investiment immobilizzat”)⁴⁰. Il-BEI jirrapporta wkoll dwar ir-relazzjoni bejn il-kontribuzzjoni mill-FEIS u l-investiment totali mmobilizzat stmat, permezz tal-indikatur ewlieni tal-monitoraġġ (KMI) 3 “il-multiplikatur intern nozzjonali ta’ garanzija u l-multiplikatur estern tal-garanzija” (jew “multiplikatur”). L-effett multiplikatur jesprimi l-investiment totali mmobilizzat bħala multiplu tal-kontribuzzjoni totali mill-FEIS. Barra minn hekk, il-BEI jirrapporta dwar l-ammont ta’ “finanzjament privat immobilizzat” (KPI 4). Dan jiġi kkalkulat billi jitnaqqas kull finanzjament pubbliku (inkluż mill-Grupp tal-BEI) mill-investiment totali mmobilizzat (KPI 3). L-Anness IV jipprovdi lista kompleta ta’ indikaturi tal-FEIS.

51

Għall-KPI 3, il-mira inizjali kienet li jiġu mmobilizzati EUR 315-il biljun f’investimenti ġodda sa Lulju 2018. Ir-Regolament dwar il-FEIS ma jispeċifikax jekk il-mira tirreferix għall-operazzjonijiet approvati jew iffirmati. Sat-30 ta’ Ġunju 2018, il-BEI rrapporta l-investiment totali mmobilizzat stmat eliġibbli għall-operazzjonijiet approvati f’livell ta’ madwar EUR 299 biljun (95 % tal-mira inizjali), filwaqt li għall-operazzjonijiet iffirmati ċ-ċifra kienet ta’ EUR 236 biljun (75 % tal-mira inizjali), b’effett multiplikatur ġenerali stmat ta’ 15-il darba aktar (l-Aness I)⁴¹. Għalhekk, skont ir-rapport operazzjonali tiegħu, il-FEIS kważi laħaq il-mira tiegħu f’termini ta’ approvazzjonijiet, iżda ma laħaqhiex f’termini ta’ firem.

52

Din id-differenza bejn l-approvazzjonijiet u l-firem tirrifletti l-fatt li jista’ jgħaddi żmien konsiderevoli bejn l-approvazzjoni u l-iffirmar ta’ operazzjoni, u li jista’ jkun li xi operazzjonijiet approvati qatt ma jiġu ffirmati. Pereżempju, aħna sibna tliet operazzjonijiet approvati matul l-2016 bħala pjattaformi ta’ investiment li kienu għadhom ma ġewx iffirmati sa tmiem l-2017. Għalhekk, billi huwa bbażat fuq l-operazzjonijiet approvati aktar milli dawk iffirmati, l-investiment immobilizzat irrappurtat ta’ EUR 299 biljun huwa effettivament stima ex ante. L-impatt ekonomiku tal-FEIS jimmaterjalizza biss ladarba l-fondi jiġu żborżati u l-investimenti jkunu fil-fatt saru.

53

Għalkemm il-FEIS huwa mistenni li jimmassimizza l-mobilizzazzjoni ta’ kapital privat, fejn possibbli⁴², ma ġiet issettjata l-ebda mira speċifika għall-KPI 4, li jivvaluta l-prestazzjoni tal-FEIS f’dan ir-rigward. Fi tmiem Ġunju 2018, il-BEI rrapporta li l-operazzjonijiet tal-FEIS kienu mmobilizzaw EUR 160.2 biljun f’finanzjament privat (jiġifieri 68 % tal-investiment totali mmobilizzat ibbażat fuq operazzjonijiet iffirmati)⁴³.

54

Il-BEI jikkalkula l-KPIs billi jaggrega l-istimi tiegħu għall-investiment immobilizzat mistenni ta’ kull operazzjoni, u jikkalkula l-KMIs billi jaggrega l-multiplikaturi stmati korrispondenti⁴⁴. L-investiment immobilizzat huwa ugwali għall-ispejjeż tal-proġett li huma eliġibbli għall-appoġġ mill-FEIS⁴⁵. Għalhekk, il-multiplikatur jesprimi l-ispiża eliġibbli bħala multiplu tal-kontribuzzjoni mill-FEIS. Dawn l-indikaturi jiġu kkalkulati fl-istadju tal-evalwazzjoni tal-proġett qabel tiġi approvata l-operazzjoni ta’ finanzjament, ibbażat fuq l-informazzjoni disponibbli f’dak iż-żmien.

55

B’hekk, iċ-ċifra li l-BEI jirrapporta bħala li ġiet “immobilizzata” mill-FEIS tinkludi l-investiment eliġibbli kollu ġġenerat mill-proġett fl-intier tiegħu, irrispettivament mis-sehem verament immobilizzat mill-FEIS. F’xi każijiet, jistgħu jkunu diġà nkisbu xi sorsi oħra ta’ finanzjament qabel l-involviment tal-BEI, u l-mobilizzazzjoni tal-fondi rrappurtati tista’ tkun primarjament attribwibbli għal sorsi oħra ta’ finanzjament pubbliku. Il-Kaxxa 4 turi eżempji bħal dawn.

56

Aħna eżaminajna każ fejn Fond ta’ Fondi (FoF)⁴⁶ nazzjonali li kien jappartjeni kompletament għal NPB ipprovda sorsi alternattivi ta’ finanzjament għal kumpaniji permezz ta’ Fondi għat-Tkabbir (GFs), Fondi ta’ Kapital ta’ Riskju u Fondi Inkubatur. Il-GFs irrappreżentaw madwar 70 % tal-volum kumplessiv iffinanzjat mill-FOF. L-FoF ġie stabbilit qabel il-FEIS, b’allokazzjoni inizjali ta’ EUR 1.2 biljun. Fl-2015, l-NPB żied l-allokazzjoni tal-FoF għal EUR 1.5 biljun, wara diskussjonijiet mal-BEI rigward il-finanzjament mill-FEIS għall-FoF.

57

Il-BEI aċċetta li jinvesti EUR 125 miljun f’finanzjament appoġġat taħt il-FEIS, bil-kundizzjoni li l-NPB jikkontribwixxi l-istess ammont. Permezz ta’ dan l-investiment, il-BEI aċċetta li jassumi riskju ta’ ekwità fuq għadd ta’ GFs mill-portafoll kumplessiv ta’ GFs tal-FoF. Il-BEI għażel 8 mit-23 GF inklużi fil-portafoll attwali tal-FoF, li jirrappreżentaw 12 % tal-valur totali tal-GFs. Il-BEI kkalkula l-investiment eliġibbli totali immobilizzat taħt il-FEIS u l-multiplikatur, abbażi tal-valur totali stmat tal-portafoll tal-GF fl-intier tiegħu, li rriżulta f’effett multiplikatur ta’ 30 darba u investiment totali mmobilizzat ta’ EUR 3.8 biljun. L-istimi kienu bbażati fuq l-informazzjoni disponibbli fil-mument tal-approvazzjoni u l-iffirmar tal-operazzjoni. Aħna nistmaw li l-finanzjament addizzjonali reali pprovdut mill-FEIS (jiġifieri EUR 125 miljun) fit-tmien GFs magħżula li għalihom il-BEI assuma r-riskju, fir-realtà mmobilizza EUR 1 biljun f’investimenti, u li l-effett multiplikatur reali kien ta’ madwar tmien darbiet aktar (il- Figura 8).

Riskju ta’ għadd doppju fil-kalkolu tal-investiment totali mmobilizzat u tal-effett multiplikatur

58

Il-Grupp tal-BEI jista’ jiffinanzja investiment permezz ta’ għadd ta’ mezzi u operazzjonijiet differenti. Dan joħloq riskju ta’ għadd doppju meta jiġu kkalkulati u rrappurtati l-investiment totali mmobilizzat u l-effett multiplikatur.

59

Il-metodoloġija relatata mal-KPI-KMI tal-FEIS irrikonoxxiet dan ir-riskju u pprevediet aġġustamenti fir-rappurtar tal-indikaturi aggregati. Madankollu, fil-livell tal-operazzjonijiet individwali, il-metodoloġija għall-kalkolu tal-multiplikatur ipprovdiet gwida dwar kif għandhom isiru l-aġġustamenti f’każijiet fejn l-operazzjoni tal-FEIS tkun iffinanzjata kemm mill-SMEW kif ukoll mill-IIW, iżda ma speċifikatx ix-xenarju li fih il-BEI jkun jappoġġa investiment, kemm direttament kif ukoll indirettament, permezz ta’ operazzjonijiet differenti tal-FEIS⁴⁷.

60

Aħna sibna li l-Grupp tal-BEI għamel dawn l-aġġustamenti fil-każ ta’ operazzjonijiet tal-FEIS tat-tip ta’ dejn li kienu ffinanzjati b’mod konġunt mill-SMEW u mill-IIW. Madankollu, fiż-żmien tal-awditu, ma ġewx irrappurtati każijiet ta’ aġġustamenti għal tipi oħra ta’ għadd doppju fir-rapporti operazzjonali tal-FEIS.

61

Aħna sibna każ fejn kemm il-BEI kif ukoll il-FEI kienu qablu li jinvestu direttament f’żewġ fondi li l-BEI kien aċċetta wkoll li jappoġġa indirettament permezz ta’ FoF⁴⁸. Il-BEI rrapporta investiment dirett ta’ EUR 40 miljun, b’investiment immobilizzat stmat tal-FEIS ta’ EUR 0.8 biljun⁴⁹. Il-FEI rrapporta investiment dirett ta’ EUR 29 miljun, b’investiment immobilizzat stmat ta’ EUR 0.3 biljun⁵⁰. Barra minn hekk, il-BEI rrapporta investiment ta’ EUR 125 miljun fl-FoF, b’investiment immobilizzat stmat ta’ EUR 3.8 biljun. Għalhekk, il-Grupp tal-BEI rrapporta finanzjament mill-FEIS li ammonta għal total ta’ EUR 194 miljun (EUR 40+29+125 miljun) u investiment immobilizzat mill-FEIS stmat li ammonta għal total ta’ EUR 4.9 biljun (EUR 0.3+0.8+3.8 biljun), li jagħti effett multiplikatur medju ta’ 25 darba aktar. Madankollu, huwa ma għamilx aġġustamenti għall-għadd doppju. Meta jitqies l-għadd doppju, aħna nistmaw li l-investiment immobilizzat għat-tliet operazzjonijiet tal-FEIS f’livell ta’ EUR 1 biljun, u l-effett multiplikatur medju f’livell ta’ ħames darbiet aktar. Il-Figura 9 turi dan il-każ.

Tqabbil mal-effett ta’ ingranaġġ

62

Billi l-istrumenti finanzjarji tal-UE u l-FEIS joperaw b’modi simili, jenħtieġ li jkun hemm qafas komuni għall-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-prestazzjoni tagħhom f’li jkunu katalizzatur ta’ investimenti. Fir-rapport preċedenti tagħna⁵¹, aħna rrakkomandajna li l-Kummissjoni tipprovdi definizzjoni għall-ingranaġġ ta’ strumenti finanzjarji li huma applikabbli fl-oqsma kollha tal-baġit tal-UE. Jenħtieġ li din id-definizzjoni tindika b’mod ċar kif jiġu ddeterminati l-ammonti mmobilizzati mill-kontribuzzjonijiet mill-UE u dawk pubbliċi nazzjonali, possibbilment billi jiġu segwiti l-linji gwida tal-OECD dwar is-suġġett.

63

Il-BEI u l-Kummissjoni introduċew l-effett multiplikatur speċifikament għall-FEIS, f’konformità mar-Regolament dwar il-FEIS. Għall-istrumenti finanzjarji tal-UE eżistenti li huma appoġġati mill-baġit tal-UE, il-Kummissjoni tirrapporta dwar l-effett ta’ ingranaġġ, kif meħtieġ mir-Regolament Finanzjarju⁵². Filwaqt li l-effett multiplikatur jesprimi l-investiment totali mmobilizzat bħala multiplu tal-kontribuzzjoni totali mill-FEIS, l-effett ta’ ingranaġġ jesprimi l-finanzjament totali li jkun għamel għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju finali bħala multiplu tal-kontribuzzjoni mill-UE.

64

L-effett ta’ ingranaġġ jiġi kkalkulat abbażi tal-finanzjament li jkun għad-dispożizzjoni tar-riċevituri finali, għajr kwalunkwe kontribuzzjoni li jistgħu jagħmlu li ma tkunx direttament attribwibbli għall-istrument finanzjarju. Min-naħa l-oħra, l-effett multiplikatur huwa bbażat fuq l-investimenti li jsiru mir-riċevituri finali (jiġifieri bil-fondi riċevuti mill-BEI/mill-FEI jew mill-intermedjarju finanzjarju appoġġat mill-Grupp tal-BEI, bil-fondi proprji tar-riċevitur finali u/jew bil-fondi magħmula għad-dispożizzjoni tiegħu minn investituri oħra, eċċ). B’hekk, l-effett multiplikatur ġeneralment ikollu valuri ogħla mill-effett ta’ ingranaġġ⁵³. Il-Figura 10 turi r-relazzjoni bejn iż-żewġ indikaturi, ibbażat fuq eżempju ta’ operazzjoni intermedjata⁵⁴.

Il-FEIS jilħaq setturi differenti iżda d-distribuzzjoni ġeografika tiegħu mhijiex ibbilanċjata

65

Ma hemmx kwoti ġeografiċi jew settorjali għall-FEIS, u dan jappoġġa proġetti fuq bażi xprunata mid-domanda. Minkejja dan, il-linji gwida tal-FEIS dwar l-investiment jistipulaw li jenħtieġ li tiġi evitata konċentrazzjoni settorjali u ġeografika eċċessiva⁵⁵, u l-Orjentazzjoni Strateġika tal-FEIS⁵⁶ tissettja l-limiti indikattivi għal dawn il-konċentrazzjonijiet għall-IIW, li mhumiex miri vinkolanti. Jenħtieġ li s-sehem ikkombinat tal-ammonti ffirmati taħt l-IIW fi kwalunkwe tliet Stati Membri ma jkunx aktar minn 45 % tal-volum totali tal-portafoll tal-FEIS fi tmiem il-perjodu ta’ investiment. Barra minn hekk, jenħtieġ li l-firem tal-IIW ma jaqbżux il-limitu ta’ konċentrazzjoni ta’ 30 % fi kwalunkwe settur.

66

Għalhekk, aħna analizzajna d-distribuzzjoni tal-portafoll tal-FEIS skont is-settur u l-Istat Membru. Aħna eżaminajna wkoll ir-rwol tal-NPBIs u tal-pjattaformi ta’ investiment fl-indirizzar tal-problema tal-konċentrazzjoni ġeografika. Barra minn hekk, kooperazzjoni u koordinazzjoni bejn il-BEI u l-NPBIs, inkluż fil-livell tal-Pjattaformi ta’ Investiment, għandhom jirrinforzaw ir-riżerva ta’ proġetti tal-FEIS billi jappoġġaw l-identifikazzjoni u l-iżvilupp tal-proġetti, u b’hekk jikkontribwixxu għal firxa ġeografika aħjar.

Distribuzzjoni settorjali u ġeografika tal-FEIS

67

Rigward id-distribuzzjoni għal kull settur fit-30 ta’ Ġunju 2018, is-setturi differenti koperti mill-FEIS taħt l-IIW kienu fi ħdan is-soll ta’ 30 %, bis-settur tal-enerġija jirrappreżenta 27 %, ir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni jirrappreżentaw 22 %, l-appoġġ finanzjarju għall-SMEs u l-kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja jirrappreżenta 19 % u t-trasport jirrappreżenta 15 %. L-ICT, l-ambjent u l-effiċjenza fir-riżorsi, u l-kapital uman jirrappreżentaw il-bqija⁵⁷.

68

Fit-30 ta’ Ġunju 2018, il-finanzjament taħt l-IIW kien ikkonċentrat (47 %) fi tliet Stati Membri⁵⁸, u b’hekk qabeż il-limitu ta’ konċentrazzjoni ġeografika tal-IIW ta’ 45 % fi kwalunkwe tliet Stati Membri, kif issettjat fl-Orjentazzjoni Strateġika tal-FEIS. Ma hemmx limiti ta’ konċentrazzjoni ssettjati għall-SMEW, iżda l-istess tliet Stati Membri rrappreżentaw 30 % tal-finanzjament.

69

Bosta studji indikaw id-distribuzzjoni ġeografika żbilanċjata tal-FEIS sa tmiem l-2016⁵⁹. L-“Independent Evaluation of the EFSI Regulation” (Evalwazzjoni Indipendenti tar-Regolament dwar il-FEIS) l-aktar reċenti ta’ Ġunju 2018 tikkonkludi wkoll li l-finanzjament mill-FEIS għadu kkonċentrat ħafna⁶⁰ fi tmiem l-2017. B’mod partikolari, hija tindika li 82 % tal-finanzjament kollu mill-FEIS iffirmat kien dirett lejn il-15-il Stat Membru ta’ qabel it-tkabbir tal-UE fl-2004 (l-“EU 15”).

70

Fil-biċċa l-kbira, il-finanzjament mill-FEIS mar għal pajjiżi tal-EU 15, kemm f’ammonti assoluti kif ukoll per capita. Il-finanzjament mill-FEIS kien qed jindirizza l-ħtiġijiet ta’ investiment ta’ xi wħud mill-pajjiżi li ntlaqtu l-aktar mill-kriżi: l-Italja, Spanja, il-Greċja u l-Portugall. Għalkemm il-PDG per capita fl-EU 13 huwa sinifikattivament aktar baxx mill-medja tal-EU 15, l-appoġġ per capita tal-FEIS fl-EU 13 kien inqas (il-Figura 11). Aħna nosservaw, madankollu, li l-FEIS mhuwiex strument tal-politika ta' koeżjoni u li jopera b’mod li huwa xprunat mid-domanda.

Il-kontribut tal-NPBIs għad-diversifikazzjoni ġeografika

71

Fil-31 ta’ Diċembru 2017, il-parteċipazzjoni totali tal-NPBIs fi proġetti taħt il-FEIS kienet tammonta għal EUR 20.4 biljun f’operazzjonijiet iffirmati, mifruxa bejn 140 operazzjoni tal-FEIS. Din iċ-ċifra għadha ’l bogħod mill-ammont massimu indikattiv ta’ EUR 34 biljun li l-NPBIs kienu oriġinarjament wiegħdu li jipprovdu fit-tnedija tal-FEIS fl-2015. Il-Figure 12 turi l-involviment tagħhom fis-subsezzjonijiet differenti tal-FEIS.

72

L-operazzjonijiet tal-IIW ġew kofinanzjati prinċipalment mill-NPBIs minn erba’ Stati Membri: Franza, il-Ġermanja, l-Italja u Spanja. Dawn irrappreżentaw 27 mid-39 operazzjoni ffirmati mal-NPBIs (69 %) fil-31 ta’ Diċembru 2017, u EUR 3.6 biljun mill-ammont totali ta’ EUR 4.7 biljun (77 %) iffirmat mill-FEIS. Taħt l-SMEW, l-operazzjonijiet kofinanzjati mal-NPBIs ukoll ġew ikkonċentrati prinċipalment fl-Italja, fi Franza u fil-Ġermanja (portafoll tad-dejn), u bħala fokus tal-investiment (meta jiġu esklużi l-operazzjonijiet f’bosta pajjiżi) kellhom lil Spanja, lil Franza u lill-Ġermanja (portafoll tal-ekwità). L-Anness V jippreżenta informazzjoni dettaljata dwar l-involviment tal-NPBIs għal kull Stat Membru.

73

Minħabba l-varjetà wiesgħa ta’ NPBIs fl-UE u d-diversi livelli ta’ esperjenza, ambitu tal-attivitajiet u involviment tagħhom fi strumenti finanzjarji, il-kontribut tagħhom għall-FEIS ivarja konsiderevolment, u għaldaqstant dan jirriżulta f’konċentrazzjoni ġeografika f’dawk l-Istati Membri li għandhom NPBIs li huma stabbiliti sew. Fil-fatt, għadd ta’ Stati Membri ma kellhomx il-banek promozzjonali nazzjonali proprji tagħhom, u kien biss reċentement li bdew jistabbilixxuhom. Ir-rwol taċ-Ċentru ta’ Konsulenza kien li jappoġġa lill-NPBIs inqas żviluppati billi jipprovdi Assistenza Teknika f’diversi oqsma.

Kontribut tal-Pjattaformi ta’ Investiment għad-diversifikazzjoni ġeografika

74

B’mod ġenerali, l-NPBIs iqisu li l-Pjattaformi ta’ Investiment huma xierqa biex proġetti iżgħar jew aktar riskjużi jiġu megħjuna jingħataw finanzjament, fejn jiġi kkombinat finanzjament minn bosta sorsi u tiġi ottimizzata l-allokazzjoni tar-riskju bejn diversi investituri.

75

Madankollu, l-iżvilupp ta’ Pjattaformi ta’ Investiment seħħ bil-mod, speċjalment fl-ewwel sena u nofs tat-tħaddim tal-FEIS. L-ewwel nett, dan kien dovut għall-ħin meħtieġ biex jiġu stabbiliti r-regoli u l-proċeduri operazzjonali għal dawn il-pjattaformi (sena) u, it-tieni nett, għall-kumplessità tan-negozjar ta’ ftehimiet ta’ kofinanzjament.

76

Taħt l-SMEW, fl-2016 il-Bord ta’ Tmexxija tal-FEIS approva tliet Pjattaformi ta’ Investiment⁶¹. Il-pjattaformi kollha ġew stabbiliti ma’ Cassa Depositi e Prestiti, l-NPBI Taljana, għalkemm waħda mill-Pjattaformi ta’ Investiment hija miftuħa wkoll għal NPBIs oħra. Fl-2017, ma ġewx approvati u/jew iffirmati Pjattaformi ta’ Investiment ġodda taħt l-SMEW. Fi tmiem l-2017, il-Kumitat tal-Investment kien approva 35 Pjattaforma ta’ Investiment taħt l-IIW⁶², għal finanzjament mill-FEIS ta’ EUR 4.2 biljun, li jirrappreżenta 11 % tal-finanzjament kumplessiv approvat taħt l-IIW tal-FEIS. Minn dawn ġew iffirmati 21⁶³, u EUR 88.5 miljun jew 3.3 % ġew żborżati lil operazzjonijiet ikklassifikati bħala Pjattaformi ta’ Investiment.

77

Mill-21 Pjattaforma ta’ Investiment iffirmati taħt l-IIW, 17 kienu jinvolvu l-NPBIs, f’xi wħud mill-każijiet dawn l-istess NPBIs ipparteċipaw f’bosta Pjattaformi ta’ Investiment. L-istabbiliment ta’ Pjattaformi ta’ Investiment jiddependi ħafna fuq il-parteċipazzjoni ta’ entitajiet pubbliċi (NPBIs, Istituzzjonijiet Finanzjarji Internazzjonali jew awtoritajiet maniġerjali). B’mod predominanti, il-Pjattaformi ta’ Investiment jinsabu f’dawk l-Istati Membri (eż. Franza, l-Italja, il-Ġermanja u Spanja) b’NPBIs attivi ħafna u stabbiliti sew (il-Figura 13). Dawk huma l-pajjiżi li jirrappreżentaw ukoll l-akbar volum ta’ finanzjament mill-FEIS u l-ogħla għadd ta’ operazzjonijiet.

78

Fl-ewwel tliet snin tal-operazzjonijiet tal-FEIS, il-Pjattaformi ta’ Investiment ikkontribwew b’mod relattivament limitat għad-diversifikazzjoni ġeografika tal-portafoll tal-FEIS, inkluż favur swieq iżgħar u inqas żviluppati u/jew Stati Membri b’NPBIs inqas esperjenzati jew li ma għandhom ebda NPBI.

79

Ir-Regolament dwar il-FEIS 2.0 jirrinforza r-rwol tal-Pjattaformi ta’ Investiment billi joffri aktar possibbiltajiet biex il-proġetti jiġu raggruppati, u jagħmilha possibbli li jintuża l-mudell ta’ delega sħiħa għal dawn il-pjattaformi u NPBIs fil-każ ta’ sottoproġetti b’kontribuzzjoni mill-FEIS ta’ inqas minn EUR 3 miljun. Il-punt sa fejn dawn il-possibbiltajiet ġodda se jtejbu l-użu tal-pjattaformi ta’ investiment fl-Istati Membri li ma għandhomx NPBIs żviluppati se jiddependi, fost affarijiet oħra, mill-appoġġ li jingħata lil dawn tal-aħħar, inkluża l-assistenza teknika.

Konklużjonjiet u rakkomandazzjonijiet

80

Inizjalment, il-FEIS ġie stabbilit bil-ħsieb li tintuża garanzija ta’ EUR 16-il biljun mill-baġit tal-UE u EUR 5 biljun f’riżorsi proprji tal-BEI, biex il-Grupp tal-BEI jkun jista’ jipprovdi finanzjament ta’ madwar EUR 61 biljun bl-għan li, sa Lulju 2018, jiġu mmobilizzati EUR 315-il biljun addizzjonali ta’ investimenti strateġiċi fl-infrastruttura u fl-SMEs, li jkopru l-biċċa l-kbira mill-oqsma ta' politika tal-UE u l-Istati Membri kollha.

81

Aħna nikkonkludu li l-FEIS kien effettiv fil-ksib ta’ finanzjament b’appoġġ għal investimenti addizzjonali sostanzjali fl-UE. Madankollu, l-istima rrappurtata fir-rigward tal-investiment immobilizzat ma tiħux kont tal-fatt li xi wħud mill-operazzjonijiet tal-FEIS issostitwew operazzjonijiet oħra tal-BEI u strumenti finanzjarji oħra tal-UE, jew il-fatt li parti mill-appoġġ tal-FEIS mar għal proġetti li setgħu ġew iffinanzjati minn sorsi oħra, għalkemm fuq termini differenti. Barra minn hekk, jeħtieġ li tittieħed azzjoni biex ittejjeb il-firxa ġeografika tal-investiment appoġġat taħt il-FEIS.

82

Aħna sibna li, sat-30 ta’ Ġunju 2018, il-Grupp tal-BEI kien approva EUR 59.3 biljun f’operazzjonijiet finanzjarji taħt il-FEIS. Barra minn hekk, sas-17 ta’ Lulju 2018, il-finanzjament approvat mill-BEI laħaq il-EUR 65.5 biljun ta’ finanzjament mill-FEIS. Kien hemm għadd ta’ fatturi li kkontribwew għal din il-kisba, inklużi l-flessibbiltà inerenti tal-istrument u l-arranġamenti ta’ governanza ssimplifikati.

83

L-appoġġ tal-FEIS ippermetta li l-BEI jżid b’aktar minn erba’ darbiet il-volum tiegħu ta’ attivitajiet ta’ self b’riskju ogħla, meta mqabbel mal-2014. Madankollu, il-BEI ffirma inqas operazzjonijiet ta’ Attivitajiet Speċjali relatati mal-FEIS milli kien previst (il- paragrafi 15 sa 23).

84

Sabiex juża l-IIW tal-FEIS, il-BEI qagħad prinċipalment fuq is-self privileġġat klassiku ta’ investiment fit-tul, iżda ftit li xejn għamel użu mill-prodott ta’ dejn subordinat għal finanzjament korporattiv jew ta’ proġetti. Il-BEI żviluppa wkoll ekwità intermedjata ġdida u prodotti tad-dejn immirati lejn l-SMEs u l-kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja. Madankollu, il-BEI ffirma inqas ftehimiet ta’ kondiviżjoni tar-riskji ma’ intermedjarji finanzjarji milli mistenni, minħabba t-tul u l-kumplessità tal-arranġamenti ex ante ta’ diliġenza dovuta u ta’ delega (il-paragrafi 24 sa 29).

Rakkomandazzjoni 1 – Jiġi promoss l-użu ġustifikat ta’ prodotti tal-BEI b’riskju ogħla taħt il-FEIS

Għall-operazzjonijiet tal-FEIS mal-NBPIs, jenħtieġ li l-BEI jfittex opportunitajiet biex iżid l-użu ta’ varjetà usa ta’ finanzjament ta’ dejn subordinat, fejn ikun debitament iġġustifikat. Dan jgħin biex jiġi żgurat li l-finanzjament mill-FEIS ikun komplementari għall-finanzjament ipprovdut mill-NPBIs. Jenħtieġ li l-BEI jippromwovi wkoll l-użu ta’ prodotti xierqa ta’ kondiviżjoni tar-riskju għall-NPBIs kollha, speċjalment dawk li attwalment mhumiex irrappreżentati b’mod suffiċjenti fl-operazzjonijiet tal-FEIS.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: matul il-bqija tal-perjodu ta’ implimentazzjoni tal-FEIS (sa tmiem l-2020).

85

Sa ċertu punt, xi wħud mill-proġetti appoġġati mill-FEIS setgħu ġew iffinanzjati permezz ta’ strumenti finanzjarji oħra tal-UE mmaniġġjati ċentralment. Barra minn hekk, aħna osservajna l-ħtieġa li jitqies it-trikkib li jista’ jkun hemm bejn l-operazzjonijiet tal-FEIS taħt l-IIW u l-istrumenti finanzjarji taħt ġestjoni kondiviża (il-paragrafi 30 sa 37).

Rakkomandazzjoni 2 – Tiġi mħeġġa l-komplementarjetà bejn l-istrumenti finanzjarji tal-UE u l-garanziji baġitarji tal-UE

Fil-kuntest tal-programmi tal-Qafas Finanzjarju Pluriennali l-ġdid, jenħtieġ li l-Kummissjoni tipproponi li l-istrumenti finanzjarji tal-UE jkunu koerenti u komplementari f’termini tal-objettivi ta’ politika rispettivi li għandhom jintlaħqu, il-fallimenti fis-suq li għandhom jiġu indirizzati, u l-kriterji ta’ eliġibbiltà għall-proġetti li jridu jiġu ffinanzjati, sabiex tiġi evitata l-kompetizzjoni bejn l-istrumenti.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: mal-adozzjoni tal-proposti għall-programmi ta’ nfiq taħt il-Qafas finanzjarju pluriennali 2021-2027.

86

Il-valutazzjoni mwettqa mill-BEI għall-applikazzjoni tad-definizzjoni ta’ addizzjonalità tar-Regolament dwar il-FEIS u għall-klassifikazzjoni tal-operazzjonijiet bħala Attivitajiet Speċjali ma tfissirx neċessarjament li l-proġett iffinanzjat ma setax iseħħ mingħajr l-appoġġ tal-FEIS. Ir-riżultati tal-istħarriġ tagħna jenfasizzaw li proporzjon mill-proġetti ffinanzjati taħt l-IIW setgħu twettqu saħansitra mingħajr l-appoġġ tal-FEIS, u li l-finanzjament mill-BEI ngħata preferenza prinċipalment minħabba li kien orħos u/jew minħabba li l-BEI offra maturità itwal. Aħna sibna każijiet speċifiċi fejn il-proġetti taħt il-FEIS setgħu ġew iffinanzjati minn sorsi privati u pubbliċi oħra, jew inkella mill-BEI bħala operazzjoni normali, għalkemm taħt termini differenti (il-paragrafi 38 sa 47).

Rakkomandazzjoni 3 – Isir titjib fil-valutazzjoni ta’ jekk proġetti potenzjali tal-FEIS setgħux ġew iffinanzjati minn sorsi oħra

Jenħtieġ li l-BEI, fl-istadju tal-evalwazzjoni tal-proġett, jivvaluta l-possibbiltà li sorsi oħra ta’ finanzjament jiġu sostitwiti. Jenħtieġ li l-BEI juża din l-informazzjoni fil-valutazzjoni tal-eliġibbiltà tal-operazzjonijiet tal-FEIS.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: matul il-bqija tal-perjodu ta’ implimentazzjoni tal-FEIS (sa nofs l-2019).

87

Aħna sibna li, f’xi każijiet, il-metodoloġija użata għall-istimar tal-investiment immobilizzat u tal-effett multiplikatur, tiddikjara b’mod eċċessiv kemm l-appoġġ tal-FEIS verament attira investiment addizzjonali fl-ekonomija reali. Għalkemm il-metodoloġija stabbilita ipprovdiet gwida dwar l-aġġustamenti li għandhom isiru fir-rigward tal-għadd doppju, fiż-żmien tal-awditu tagħna, din ma kinitx tispeċifika t-tipi kollha ta’ każijiet. In-nuqqas ta’ indikaturi tal-prestazzjoni u tal-monitoraġġ kumparabbli għall-istrumenti finanzjarji kollha tal-UE jnaqqas it-trasparenza u jikkomplika l-valutazzjoni tar-riżultati (il-paragrafi 48 sa 64).

Rakkomandazzjoni 4 – Jiġi stmat aħjar l-investiment immobilizzat

1. Għall-istrumenti kollha ta’ appoġġ għall-investiment għall-QFP li jmiss, jenħtieġ li l-Kummissjoni tiddefinixxi sett ta’ indikaturi li jkejlu l-outputs u r-riżultati mistennija tal-garanziji baġitarji (bħall-FEIS) b’mod realistiku li jippermetti li jsir tqabbil ma’ strumenti finanzjarji oħra tal-UE. B’mod partikolari, jekk “investiment immobilizzat” u “effett multiplikatur” jintużaw bħala indikaturi, jenħtieġ li l-metodoloġija għall-kalkolu u l-arranġamenti ta’ rappurtar jirriflettu b’mod xieraq kemm l-appoġġ tal-garanzija baġitarja tal-UE verament jattira jew jimmobilizza l-investiment min-naħa ta’ oħrajn;

Data mmirata għall-implimentazzjoni: meta jsiru l-proposti għall-istabbiliment ta’ strumenti finanzjarji ġodda.

2. Jenħtieġ li l-metodoloġija għall-kalkolu tal-multiplikatur tal-FEIS, żviluppata b’mod konġunt mill-Kummissjoni u mill-BEI, tieħu miżuri proporzjonati biex dawk il-każijiet li fihom il-BEI ikun qed jappoġġa investiment, kemm direttament kif ukoll indirettament, permezz ta’ operazzjonijiet differenti tal-FEIS, jiġu identifikati u kkoreġuti b’mod f’waqtu, sabiex jiġi evitat għadd doppju;

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sa nofs l-2019

88

Fi tmiem l-2017, id-distribuzzjoni tal-IIW tal-FEIS fost is-setturi kienet taqa’ fi ħdan il-limiti indikattivi ssettjati fl-Orjentazzjoni Strateġika tal-FEIS. Madankollu, l-operazzjonijiet ta’ finanzjament iffirmati taħt il-FEIS ma kinux ġeografikament ibbilanċjati b’mod suffiċjenti. Il-pajjiżi li bbenefikaw l-aktar mill-FEIS kienu dawk li l-Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali tagħhom huma l-aktar żviluppati u attivi. Il-pjattaformi ta’ investiment juru potenzjal għall-finanzjament ta’ proġetti iżgħar u għall-kombinament ta’ sorsi differenti ta’ finanzjament, iżda l-iżvilupp tagħhom seħħ bil-mod, u sa issa ftit ikkontribwew għad-diversifikazzjoni ġeografika tal-FEIS. It-titjib fil-bilanċ ġeografiku u fl-użu tal-Pjattaformi ta’ Investiment se jiddependi, fost affarijiet oħra, mill-appoġġ li jingħata lill-NPBIs inqas żviluppati, inkluża l-assistenza teknika. (il-paragrafi 65 sa 79).

Rakkomandazzjoni 5 – Isir titjib fil-firxa ġeografika tal-investiment appoġġat taħt il-FEIS

Jenħtieġ li l-Kummissjoni u l-BEI, permezz tal-Bord ta’ Tmexxija tal-FEIS, jivvalutaw il-kawżi fundamentali tal-firxa ġeografika osservata u jipprovdu rakkomandazzjonijiet għal azzjonijiet li għandhom jittieħdu fil-bqija tal-perjodu ta’ implimentazzjoni tal-FEIS. Jenħtieġ li l-Bord ta’ Tmexxija tal-FEIS jivvaluta l-effett tal-miżuri meħuda.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: matul il-bqija tal-perjodu ta’ implimentazzjoni tal-FEIS (sa tmiem l-2019).

Dan ir-Rapport ġie adottat mill-Awla V, immexxija mis-Sur Lazaros S. Lazarou, Membru tal-Qorti tal-Awdituri, fil-Lussemburgu fil-laqgħa tagħha tat-8 ta’ Jannar 2019.

Glossarju

Attivitajiet Speċjali: Il-BEI jirreferi għall-operazzjonijiet tiegħu ta’ finanzjament b’riskju ogħla bħala Attivitajiet Speċjali. Dan jinkludi operazzjonijiet ta’ dejn b’telf mistenni li jkun ogħla minn 2 %, u l-operazzjonijiet kollha tat-tip ta’ ekwità.

Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali (NPBIs): Entitajiet ġuridiċi li jwettqu attivitajiet finanzjarji fuq bażi professjonali li jingħataw mandat minn Stat Membru jew minn entità ta’ Stat Membru, fil-livell ċentrali, reġjonali jew lokali, biex iwettqu attivitajiet ta’ żvilupp jew ta’ promozzjoni.

Dejn subordinat: Dan huwa self jew titolu ta’ sigurtà li huwa kklassifikat f’livell aktar baxx minn self jew titoli ta’ sigurtà oħra fir-rigward ta’ pretensjonijiet fuq assi jew qligħ. Huwa jissejjaħ ukoll self subordinarju. F’każ ta’ inadempjenza tal-mutwatarju, il-kredituri li għalihom jappartjeni d-dejn subordinat jitħallsu lura biss wara li s-sidien tad-dejn superjuri ikunu tħallsu kompletament.

Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa (CEF): Strument ta’ finanzjament mill-UE mmirat lejn investimenti f’infrastrutturi u netwerks trans-Ewropej fil-qasam tat-trasport, l-enerġija u s-servizzi diġitali. L-istrument ġie stabbilit permezz tar-Regolament (UE) Nru 1316/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Diċembru 2013 li jistabbilixxi l-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa, li jemenda r-Regolament (UE) Nru 913/2010 u jħassar ir-Regolamenti (KE) Nru 680/2007 u (KE) Nru 67/2010 (ĠU L 348, 20.12.2013, p. 129).

Firma: Avveniment li jirrappreżenta l-iffirmar ta’ kuntratt ta’ finanzjament mill-BEI.

Ftehim rivedut dwar il-FEIS: Ftehim dwar l-Emenda u r-Ridikjarazzjoni datat il-21 ta’ Lulju 2016 bejn l-Unjoni Ewropea u l-Bank Ewropew tal-Investiment relatat mal-Ftehim dwar il-Ġestjoni tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi u dwar l-għoti tal-garanzija tal-UE datat it-22 ta’ Lulju 2015.

Gradazzjoni tas-Self: Il-BEI juża sistema ta’ gradazzjoni tas-self għall-valutazzjoni interna tar-riskju tal-kreditu tal-operazzjonijiet tiegħu ta’ għoti b’self. Is-sistema ta’ gradazzjoni tas-self hija parti importanti mill-proċess ta’ evalwazzjoni u ta’ monitoraġġ tas-self. Hija tintuża wkoll bħala punt ta’ referenza għall-ipprezzar tar-riskju tal-kreditu.

InnovFin: Strument finanzjarju taħt il-programm Orizzont 2020 li għandu l-għan li jiffaċilita u jsaħħaħ l-aċċess għall-finanzjament għan-negozju innovattiv u għal entitajiet innovattivi oħra fl-Ewropa. Huwa jiġi implimentat mill-Grupp tal-BEI u jikkonsisti fil-faċilità ta’ garanzija għall-SMEs (InnovFin SMEG), fil-faċilità ta’ ekwità (InnovFin Ekwità jew IFE), u f’operazzjonijiet diretti implimentati mill-BEI (InnovFin BEI).

Intrapriżi żgħar u medji (SMEs): Intrapriżi mikro, żgħar u medji kif iddefiniti fl-Artikolu 2 tal-Anness għar-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE.

Kumpaniji żgħar b’kapitalizzazzjoni medja: Kumpaniji żgħar b’kapitalizzazzjoni medja huma entitajiet li jkollhom sa 499 impjegat li mhumiex SMEs (ir-Regolament dwar il-FEIS, l-Artikolu 2). Kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja jkollhom sa 3 000 impjegat.

Pjattaformi ta’ Investiment (IPs): Skont ir-Regolament dwar il-FEIS, dawn huma operazzjonijiet li:

1. jinkludu veikolu b’għanijiet speċjali (fond b’ekwità privata jew fond ta’ infrastruttura, jew xi tip ieħor ta’ SPV), ftehim ta’ kondiviżjoni tar-riskji jew ftehim ta’ kofinanzjament sistematiku ma’ NPBI;
2. jappoġġaw bosta proġetti, inklużi proġetti ta’ infrastruttura;
3. jinkludu parteċipazzjonijiet minn entitajiet privati (NPBIs, Istituzzjonijiet Finanzjarji Internazzjonali jew Awtoritajiet Maniġerjali) jew kontribuzzjonijiet minn sorsi ta’ finanzjament pubbliċi.

Qafas Finanzjarju Pluriennali (QFP): Regolament dwar il-FEIS (jew ir-Regolament dwar il-FEIS 1.0):

Regolament dwar il-FEIS (jew ir-Regolament dwar il-FEIS 1.0): Ir-Regolament (UE) 2015/1017 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Ġunju 2015 dwar il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi, iċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti u l-Portal Ewropew ta’ Proġetti ta’ Investiment u li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1291/2013 u (UE) Nru 1316/2013 — Il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (ĠU L 169, 1.7.2015, p. 1).

Regolament dwar il-FEIS 2.0: Ir-Regolament (UE) 2017/2396 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 2017 li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1316/2013 u (UE) 2015/1017 fir-rigward tal-estensjoni tad-durata tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS) kif ukoll l-introduzzjoni ta’ titjib tekniku għal dak il-Fond u għaċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti (ĠU L 345, 27.12.2017, p. 34).

Regolament dwar Orizzont 2020: Ir-Regolament (UE) Nru 1291/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Diċembru 2013 li jistabbilixxi Orizzont 2020 – il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (2014-2020) u li jħassar id-Deċiżjoni Nru 1982/2006/KE (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 104).

Regolament Finanzjarju (applikabbli matul il-perjodu mill-1 ta’ Jannar 2013 sat-30 ta’ Lulju 2018): Ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Ottubru 2012 dwar ir-regoli finanzjarji applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Unjoni u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002, imħassar mir-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 (ĠU L 298, 26.10.2012, p. 1).

Tieqa għall-Infrastruttura u l-Innovazzjoni (IIW): Operazzjonijiet garantiti mill-FEIS li jappoġġaw investimenti fl-infrastruttura u l-innovazzjoni u li jitwettqu mill-BEI. L-IIW hija magħmula minn portafoll tad-dejn u minn portafoll ta’ operazzjonijiet tat-tip tal-ekwità.

Tieqa għall-intrapriżi żgħar u medji (SMEW): Operazzjonijiet garantiti mill-FEIS li għandhom l-għan li jżidu l-aċċess għall-finanzjament għall-SMEs u għal kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja, u li jitwettqu mill-FEI. L-SMEW hija magħmula minn portafoll tad-dejn u minn portafoll ta’ operazzjonijiet tat-tip ta’ ekwità.

Noti finali

¹ COM(2014) 903 final tas-16.11.2014.

² https://ec.europa.eu/commission/publications/why-eu-needs-investment-plan_en.

³ L-Artikolu 3 tar-Regolament (UE) 2015/1017 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 169, 1.7.2018, p. 1) (“Regolament dwar il-FEIS”).

⁴ Il-Premessa 31 tar-Regolament dwar il-FEIS; il-Pjan Korporattiv tal-Operat (PKO) 2015-2017 tal-Grupp tal-BEI, Kelmtejn ta’ qabel u p. 10, u l-PKO 2016-2018 tal-Grupp tal-BEI, p. 8.

⁵ Operazzjonijiet tat-tip ta’ dejn prinċipalment jinkludu self, garanziji u kontrogaranziji standard. Operazzjonijiet tat-tip ta’ ekwità jinkludu parteċipazzjonijiet ta’ ekwità diretta u indiretta, kif ukoll dawk ta’ kważi ekwità u self subordinat.

⁶ Orjentazzjoni Strateġika tal-FEIS, il-15 ta’ Diċembru 2015 ( http://www.eib.org/attachments/strategies/efsi_steering_board_efsi_strategic_orientation_en.pdf).

⁷ COM(2015) 361 final tat-22.7.2015.

⁸ L-Artikolu 5 tar-Regolament dwar il-FEIS.

⁹ Il-perjodu ta’ investiment inizjali, li matulu tista’ tingħata l-garanzija tal-UE biex jiġu appoġġati operazzjonijiet ta’ finanzjament u ta’ investiment koperti mir-Regolament dwar il-FEIS, jintemm fil-5 ta’ Lulju 2019 (approvazzjonijiet) u fit-30 ta’ Ġunju 2020 (firem) u ġie estiż sal-31 ta’ Diċembru 2020 (approvazzjonijiet) u sal-31 ta’ Diċembru 2022 (firem).

¹⁰ Il-Premessa 8 tar-Regolament dwar il-FEIS.

¹¹ Il-Premessa 13 tar-Regolament dwar il-FEIS.

¹² Il-Pjattaforma tad-Data Miftuħa (https://cohesiondata.ec.europa.eu/dataset/ESIF-2014-2020-categorisation-ERDF-ESF-CF/9fpg-67a4) fit-22.5.2017.

¹³ Ir-Regolament (UE) 2017/2396 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 345, 27.12.2017, p. 34) (“Regolament dwar il-FEIS 2.0”).

¹⁴ Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Programm InvestEU (COM(2018) 439 final tas-6.6.2018).

¹⁵ Ir-Rapport Speċjali Nru 20/2017 “Strumenti ta’ garanzija fuq is-self iffinanzjati mill-UE: inkisbu riżultati pożittivi, iżda jeħtieġ orjentament akbar lejn il-benefiċjarji u koordinazzjoni aħjar mal-iskemi nazzjonali” (http://eca.europa.eu).

¹⁶ L-Evalwazzjoni tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi, il-BEI (Evalwazzjoni tal-Operazzjonijiet), Ġunju 2018.

¹⁷ L-Artikolu 5(1) u l-Anness II.2 tar-Regolament dwar il-FEIS.

¹⁸ Il-Premessa 34 tar-Regolament dwar il-FEIS.

¹⁹ Il-COP 2015 – 2017 tal-BEI, Kelmtejn ta’ qabel, pp. 11 u 12. Il-miri għall-iffirmar tal-COP tal-BEI għandhom limiti ta’ flessibbiltà ta’ 10 % kemm ’il fuq kif ukoll ’l isfel.

²⁰ Kalkolu tal-QEA, ibbażat fuq il-livelli rrappurtati ta’ firem totali u firem tal-Attivitajiet Speċjali fir-Rapporti Finanzjarji tal-BEI għas-snin 2015, 2016 u 2017.

²¹ Ir-Rapporti Operazzjonali tal-SMEW u l-IIW tal-FEIS fil-31 ta’ Diċembru 2017.

²² L-Anness II tar-Regolament dwar il-FEIS, it-Taqsima 2.

²³ L-orjentazzjoni strateġika tal-FEIS, aġġornata f’Ġunju 2017.

²⁴ Ir-regoli applikabbli għal operazzjonijiet bi Pjattaformi ta’ Investiment u Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali, SB/10/2016, it-Taqsima 3.2

²⁵ Is-subordinazzjoni użata f’dan il-kuntest tfisser għoti b’self taħt kundizzjonijiet li jkunu inqas favorevoli għall-mutwant (f’dan il-każ, il-BEI) milli jkunu għal forom oħra ta’ appoġġ, pereżempju: maturità itwal, ordni tal-ħlas lura, aċċess għas-sigurtà kif ukoll klassifikazzjoni fil-każ ta’ inadempjenza u allokazzjoni ta’ telf.

²⁶ Titolu Garantit b’Assi huwa klassi ta’ investimenti li l-fluss tal-flus tagħhom huwa bbażat fuq raggruppament ta’ assi. Intermedju tfisser li jagħmel parti mir-raggruppament ta’ titoli li huwa subordinat biss għad-dejn superjuri.

²⁷ Strumenti għall-kondiviżjoni tar-riskji huma kklassifikati bħala marbuta (il-BEI jew l-intermedjarju finanzjarju jagħżel self fuq kriterji predeterminati) u mhux marbuta (il-BEI jieħu r-riskju fuq sett ta’ self eżistenti approvat minn qabel filwaqt li l-intermedjarji finanzjarji jimpenjaw lilhom infushom li jiġġeneraw portafoll ġdid ta’ self eliġibbli).

²⁸ EUR 1.4 biljun mhux marbuta, prinċipalment għal portafolli ta’ SMEs u ta’ kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja, EUR 0.5 biljun marbuta b’delega sħiħa u EUR 1 biljun marbuta b’delega parzjali.

²⁹ Kondiviżjoni tar-Riskji HBOR għal Kumpaniji b’Kapitalizzazzjoni Medja u Prijoritajiet oħra – garanzija mhux marbuta; CDC France Efficacite Energetique Logement Social (Pjattaforma ta’ Investiment) – self marbut iffinanzjat ta’ kondiviżjoni tar-riskji b’delega sħiħa; Pjattaforma ta’ Investiment KFW għal Kumpaniji b’Kapitalizzazzjoni Medja (Pjattaforma ta’ Investiment) – garanzija marbuta ta’ kondiviżjoni tar-riskju b’delega sħiħa; Żvilupp Ekonomiku tat-Territorji Franċiżi extra-Ewropej AFD (Pjattaforma ta’ Investiment) – garanzija marbuta ta’ kondiviżjoni tar-riskji b’delega parzjali.

³⁰ L-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Banek Pubbliċi (EAPB), “Position paper on the extension of the Investment Plan for Europe” (Dokument ta’ pożizzjoni dwar l-estensjoni tal-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa), Novembru 2016; l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Investituri Fit-Tul (ELTI), “Investment Plan for Europe – Experience of National Promotional Banks and Institutions and possible improvements” (Il-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa – L-Esperjenza tal-Banek u Istituzzjonijiet Promozzjonali Nazzjonali u xi titjib possibbli), Novembru 2016.

³¹ L-Anness II tar-Regolament dwar il-FEIS, it-Taqsima 3.

³² Ara “L-programm InvestEU – testi legali u skedi informattivi”, https://ec.europa.eu/commission/publications/investeu-programme_mt.

³³ ICF, “Independent Evaluation of the EFSI Regulation” (Evalwazzjoni Indipendenti tar-Regolament dwar il-FEIS), Rapport Finali, Ġunju 2018, pp. 82-83.

³⁴ Skont l-Artikolu 6 tar-Regolament dwar il-FEIS, jenħtieġ li l-proġetti li jkunu appoġġati mill-FEIS: (i) ikunu ekonomikament u teknikament vijabbli; (ii) ikunu konsistenti mal-politiki tal-Unjoni; (iii) jipprovdu addizzjonalità; (iv) jimmassimizzaw, fejn possibbli, il-mobilizzazzjoni ta’ kapital mis-settur privat; (v) jikkontribwixxu għall-objettivi ġenerali fl-Artikolu 9(2); (vi) ikunu kontropartijiet eliġibbli, tip ta’ proġett u strument/prodott finanzjarju; (vii) previsti fil-finanzjament ta’ operazzjonijiet ġodda.

³⁵ L-Artikolu 5 tar-Regolament dwar il-FEIS.

³⁶ Il-Formola ta’ Talba għal Garanzija tal-FEIS u t-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-FEIS.

³⁷ Ir-riżultati tal-istħarriġ tal-BEI juru li bejn wieħed u ieħor, 33 % tal-operazzjonijiet tal-IIW setgħu pproċedew, mhux mibdula u fi żmien l-istess perjodu mingħajr il-parteċipazzjoni tal-BEI bbażata fuq il-FEIS (is-Servizzi ta’ Evalwazzjoni tal-BEI, “Evaluation of the European Fund for Strategic Investments” (Evalwazzjoni tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi), p. 57).

³⁸ Il-Kummissjoni Nazzjonali għall-Infrastruttura, “Review of the UK Infrastructure Financing Market – Final report” (Analiżi tas-Suq ta’ Finanzjament għall-Infrastruttura fir-Renju Unit – Rapport finali), CEPA, l-10 ta’ Frar 2017, p. 34.

³⁹ Il-Premessa 8 tar-Regolament dwar il-FEIS.

⁴⁰ Il-Ftehim dwar il-FEIS u l-Metodoloġija tal-KPI-KMI tal-FEIS jiddefinixxu l-KPI 3 kif ġej:

Għall-IIW dan jirrappreżenta l-volum ta’ investiment addizzjonali eliġibbli taħt il-FEIS (pubbliku jew privat, inkluż finanzjament immobilizzat permezz tal-FEI taħt il-FEIS) fl-ekonomija reali.

Għall-SMEW dan jirrappreżenta l-ammont massimu ta’ finanzjament disponibbli għar-riċevituri finali, immultiplikat b’1.4.

⁴¹ Ir-Rapport Operazzjonali fi Tmiem is-Sena tal-FEIS sat-30 ta’ Ġunju 2018.

⁴² L-Artikolu 6(1)(d) tar-Regolament dwar il-FEIS.

⁴³ Ir-Rapport Operazzjonali fi Tmiem is-Sena tal-FEIS sat-30 ta’ Ġunju 2018.

⁴⁴ Il-Grupp tal-BEI jwettaq il-kalkolu bbażat fuq metodoloġiji tal-kalkolu tal-multiplikatur li jiġu approvati mill-Bord ta’ Tmexxija tal-FEIS: Il-Metodoloġija tal-BEI għall-Kalkolu tal-Multiplikatur tal-FEIS ta’ Ottubru 2015, u l-Metodoloġija tal-FEI għall-Kalkolu tal-Multiplikatur tal-FEIS ta’ Diċembru 2015, aġġornati f’Marzu 2018. Għalkemm huma stipulati f'dokumenti differenti li jkopru kull waħda miż-żewġ twieqi tal-FEIS (jiġifieri l-IIW u l-SMEW), iż-żewġ metodoloġiji japplikaw prinċipji simili.

⁴⁵ L-ispiża tal-proġett li hija eliġibbli għall-appoġġ mill-FEIS tiġi ddeterminata billi jitnaqqsu l-komponenti mhux eliġibbli, bħall-ispiża tal-art jew it-tariffi ta’ ġestjoni, u dawk l-ispejjeż iffinanzjati minn sorsi oħra ta’ finanzjament tal-UE, mill-ispiża ġenerali tal-investiment tal-proġett.

⁴⁶ Fond ta’ fondi (FOF) huwa strateġija ta’ investiment li fiha fond jinvesti f’tipi oħra ta’ fondi.

⁴⁷ Il-Metodoloġija tal-BEI għall-Kalkolu tal-Multiplikatur tal-FEIS ta’ Ottubru 2015.

⁴⁸ L-FoF huwa dak li diġà ssemma fil-paragrafu 56.

⁴⁹ Ikkalkulat kif ġej: Fond fil-mira*84 % (aġġustament għat-tariffi ta’ ġestjoni)*2.54*90 % (bis-suppożizzjoni ta’ koinvestimenti ta’ 10 % barra mit-territorju tal-UE).

⁵⁰ Ikkalkulat kif ġej: Daqs reali tal-fond*75 % (aġġustament għat-tariffi ta’ ġestjoni)*2.5.

⁵¹ Ir-Rakkomandazzjoni 3 tar-Rapport Speċjali tal-QEA Nru 19/2016 “L-implimentazzjoni tal-baġit tal-UE permezz ta’ strumenti finanzjarji – tagħlimiet li għandhom jinsiltu mill-perjodu tal-programm 2007-2013”.

⁵² F’konformità mal-Artikolu 140(8) tar-Regolament Finanzjarju, għal kull strument finanzjarju, jenħtieġ li l-Kummissjoni tirrapporta dwar l-effett ta’ ingranaġġ. L-Artikolu 223 tar-Regoli ta’ Applikazzjoni jiddefinixxu l-effett ta’ ingranaġġ ulterjurment bħala ugwali għall-ammont ta’ finanzjament lil riċevituri finali eliġibbli, diviż bl-ammont tal-kontribuzzjoni mill-Unjoni.

⁵³ Pereżempju, għall-InnovFin – Servizzi ta’ Self ta’ Orizzont 2020 għar-Riċerka u l-Innovazzjoni, l-ingranaġġ immirat huwa ta’ 9 darbiet aktar u l-effett multiplikatur huwa ta’ 18-il darba aktar. (Sors: L-Abbozz tal-Baġit Ġenerali tal-Unjoni Ewropea għas-Sena Finanzjarja 2019, id-Dokument ta’ Ħidma, il-Parti X – Strumenti Finanzjarji, COM(2018) 600, Mejju 2018, p. 30).

⁵⁴ Operazzjoni fejn il-BEI jislef lil banek lokali jew lil intermedjarji oħra li sussegwentement jipprovdu għoti b’self addizzjonali lill-benefiċjarji finali.

⁵⁵ L-Anness II tar-Regolament dwar il-FEIS, it-Taqsima 8.

⁵⁶ L-Orjentazzjoni Strateġika tal-FEIS tal-15 ta’ Diċembru 2015.

⁵⁷ Jiġifieri għal 9 %, 5 % u 3 % rispettivament.

⁵⁸ Franza (18 % jew EUR 6.2 biljun), l-Italja (17 % jew EUR 6 biljun) u Spanja (12 % jew EUR 4.3 biljun).

⁵⁹ Il-BEI, “Evaluation of the functioning of the European Fund of Strategic Investments (EFSI)” (Evalwazzjoni tal-funzjonament tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS)), Settembru 2016, it-Taqsima 2.2, p. 6 u 7, u Ernst & Young, “Ad-hoc audit of the application of the Regulation 2015/1017” (Awditu ad hoc tal-applikazzjoni tar-Regolament 2015/1017), l-14 ta’ Novembru 2016.

⁶⁰ “Independent Evaluation of the EFSI Regulation” (Evalwazzjoni Indipendenti tar-Regolament dwar il-FEIS) ta’ Ġunju 2018, p. 11.

⁶¹ L-IP Tematiku tal-FEIS għall-SMEs Taljani (li bbenefika minn EUR 112.5 miljun f’appoġġ taħt l-SMEW tal-FEIS permezz tal-LGF ta’ COSME); l-IP Tematiku tal-FEIS ITAtech għat-trasferiment tat-teknoloġija fl-Italja (li bbenefika minn 50 % jew sa EUR 100 miljun f’koinvestimenti ta’ ekwità mill-FEI, primarjament mir-riżorsi tas-Sottotieqa 2 tal-Prodott ta’ Ekwità tal-SMEW); u l-Inizjattiva ta’ Titolizzazzjoni FEI –NPI (ENSI) (pjattaforma kollaborattiva għall-kooperazzjoni u l-kondiviżjoni tar-riskji bejn il-FEI u bosta NPBIs fil-kuntest tal-istrument il-ġdid ta’ titolizzazzjoni ppjanat taħt l-SMEW tal-FEIS).

⁶² 29 operazzjoni taħt l-IIW tal-FEIS, 4 Awtorizzazzjonijiet Globali u 2 ftehimiet ta’ kofinanzjament ma’ Cassa Depositi e Prestiti.

⁶³ Għal finanzjament mill-FEIS ta’ EUR 2.65 biljun, li jirrappreżenta 10 % tal-finanzjament kumplessiv iffirmat taħt l-IIW tal-FEIS.

Avveniment	Data
Adozzjoni tal-APM / Bidu tal-awditu	4.7.2017
L-abbozz tar-rapport jintbagħat uffiċjalment lill-Kummissjoni (jew lil parti awditjata oħra)	18.10.2018
Adozzjoni tar-rapport finali wara l-proċedura kontradittorja	8.1.2019
Ir-risposti uffiċjali tal-Kummissjoni (jew ta’ parti awditjata oħra) riċevuti bil-lingwi kollha	24.1.2019

Tim tal-awditjar

Dan ir-rapport speċjali tal-QEA jippreżenta r-riżultati tal-awditi li twettaq ta’ politiki u programmi tal-UE, jew ta’ suġġetti relatati mal-ġestjoni minn oqsma speċifiċi tal-baġit. Il-QEA tagħżel u tfassal dawn il-kompiti tal-awditjar biex timmassimizza l-impatt tagħhom billi tqis ir-riskji għall-prestazzjoni jew għall-konformità, il-livell ta’ introjtu jew ta’ nfiq involut, l-iżviluppi li jkunu għad iridu jseħħu u l-interess politiku u pubbliku.

Dan l-awditu tal-prestazzjoni twettaq mill-Awla V tal-Awditjar, Finanzjament u Amministrazzjoni tal-Unjoni, li hija mmexxija minn Lazaros S. Lazarou, Membru tal-QEA. L-awditu tmexxa minn Leo Brincat, Membru tal-QEA, li ngħata appoġġ minn Romuald Kayibanda, Kap tal-Kabinett u Annette Farrugia, Attaché tal-Kabinett; Ralph Otte, Maniġer Prinċipali; Gabriela-Elena Deica, Kap tal-Kompitu; Martin Puc, Kap tal-Kompitu; James McQuade, Mariya Zhekova, Mircea-Cristian Martinescu u Felipe Andres Miguelez, Awdituri. Michael Pyper ipprovda appoġġ lingwistiku.

Mix-xellug għal-lemin: Romuald Kayibanda, James McQuade, Gabriela-Elena Deica, Annette Farrugia, Leo Brincat, Martin Puc, Valérie Tempez-Erasmi.

Kuntatt

IL-QORTI EWROPEA TAL-AWDITURI
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1
Mistoqsijiet: eca.europa.eu/mt/Pages/ContactForm.aspx
Sit web: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet.
Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server Europa (http://europa.eu).

Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, 2018

PDF	ISBN 978-92-847-1673-9	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/91693	QJ-AB-19-001-MT-N
HTML	ISBN 978-92-847-1716-3	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/77404	QJ-AB-19-001-MT-Q

© L-Unjoni Ewropea, 2018

Għal kull użu jew riproduzzjoni ta’ ritratti jew materjal ieħor li ma jaqax taħt id-drittijiet tal-awtur tal-Unjoni Ewropea, irid jintalab il-permess direttament mingħand id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur.

KIF TIKKUNTATTJA LILL-UE

Personalment
Madwar l-Unjoni Ewropea kollha hemm mijiet ta’ ċentri ta’ informazzjoni tal-Europe Direct. Tista’ ssib l-indirizz tal-eqreb ċentru għalik f’dan is-sit: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Bit-telefown jew bil-posta elettronika
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea. Tista’ tikkuntattja dan is-servizz:

• bit-telefown bla ħlas: 00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi jafu jimponu ħlas għal dawn it-telefonati),
• fuq dan in-numru standard: +32 22999696, jew
• bil-posta elettronika permezz: https://europa.eu/european-union/contact_mt

KIF ISSIB TAGĦRIF DWAR L-UE

Onlajn
L-informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE hija disponibbli fuq is-sit web Europa fuq: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Pubblikazzjonijiet tal-UE
Tista’ tniżżel mill-internet jew tordna l-pubblikazzjonijiet tal-UE, li xi wħud minnhom huma bla ħlas u xi oħrajn bil-ħlas, mill-EU Bookshop fl-indirizz li ġej: https://publications.europa.eu/mt/publications. Kopji multipli ta’ pubblikazzjonijiet bla ħlas tista’ tiksibhom billi tikkuntattja lil Europe Direct jew liċ-ċentru tal-informazzjoni lokali tiegħek (ara https://europa.eu/european-union/contact_mt).

Il-liġi tal-UE u dokumenti relatati
Għal aċċess għall-informazzjoni legali tal-UE, inkluż il-liġijiet kollha tal-UE mill-1951 ’l hawn, fil-verżjonijiet lingwistiċi uffiċjali kollha, żur is-sit EUR-Lex hawnhekk: http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=mt

Dejta Miftuħa mill-UE
Il-portal tad-Dejta Miftuħa mill-UE (http://data.europa.eu/euodp) jipprovdi aċċess għal settijiet tad-dejta mill-UE. Id-dejta tista’ titniżżel mill-internet u tintuża mill-ġdid bla ħlas, kemm għal skopijiet kummerċjali kif ukoll mhux kummerċjali.