ISSN 1831-5380
Mapa strony | Klauzula prawna | Pliki cookie | FAQ | Kontakt | Drukuj

4.2.2. Struktura logiczna dokumentów

Na wydrukowany dokument składają się: treść (ciąg znaków połączonych strukturą logiczną) i forma.

Struktura logiczna dokumentów - 240202-pl.gif

Forma (układ typograficzny) dokumentu, podlegająca zasadom typografii, jest ostatecznie realizowana przez drukarnię zgodnie ze wskazówkami grafików. Najczęściej wygląd tekstu oryginalnego znacznie różni się od tekstu ostatecznego, złożonego przez drukarnię. Dlatego próby osiągnięcia zamierzonego układu typograficznego już na etapie przygotowania manuskryptu są najczęściej bezcelowe, a nawet mogą stanowić utrudnienie (nie należy np. wprowadzać ręcznie dzielenia wyrazów, ponieważ podział taki musi zostać usunięty w trakcie obróbki dokumentu przez drukarnię).

Drukarnia musi być jednak w stanie rozpoznać poszczególne części tekstu. W tym celu w trakcie jego opracowywania należy koniecznie zadbać o zastosowanie:

arkuszy stylów albo
znaczników (zgodnie z określonym protokołem).

Arkusze stylów

Aby drukarnia mogła właściwie zinterpretować tekst, konieczne jest prawidłowe oznaczenie poszczególnych elementów jego hierarchii (nagłówki, tekst zasadniczy, przypisy itd.).

Program Word oferuje w tym celu proste rozwiązanie – style, które należy jednak stosować w sposób konsekwentny. Każdą część składową tekstu wyróżnia się, stosując odmienny znacznik (styl):

poziom nagłówków (Nagłówek 1, Nagłówek 2 itd.),
tekst normalny, wyjustowany, wyrównany do prawego marginesu itd. (Normalny itd.),
odsyłacze, ramki, przypisy dolne itd.

Każdemu elementowi hierarchii musi zostać przyporządkowany konkretny styl, najlepiej oparty na określonej strukturze logicznej.

Nie należy ręcznie wprowadzać wyróżnień nagłówków (pogrubienie, kursywa itp.)!

Nadmierna swoboda w stosowaniu stylów przez autorów może być źródłem problemów: każda publikacja musi być poddana indywidualnej obróbce, a mnogość stylów może szybko okazać się trudna do opanowania. Dlatego też standaryzacja stylów jest pożądana, a nawet konieczna.

Najlepiej gdyby arkusze stylów stosowane w różnych pracach opierały się na tej samej podstawie (arkusz standardowy). W arkuszach stylów można również stosować własne szablony, które pozwalają na uwzględnienie różnorodnych form (własny szablon oznacza dostosowanie danego arkusza stylów do szczególnego układu typograficznego przygotowy­wanej publikacji).

Konsekwentne przestrzeganie stosowania stylów, szczególnie jeśli chodzi o wyróżnianie nagłówków i tytułów, pozwala zastosować przydatną funkcję programu Word: automatyczne tworzenie spisu treści (co jest niemożliwe przy ręcznym wprowadzaniu wyróżnień nagłówków).

Protokół znaczników

Inną metodą wyróżniania elementów tekstu jest stosowanie protokołu znaczników, tj. określenie logicznego poziomu wszystkich elementów hierarchii tekstu (np. tytuł rozdziału, sekcji, tekst normalny, tekst wcięty, odwołania). Protokół znaczników należy sporządzić wraz z opisem poszczególnych elementów, znaczników i pożądanego układu typograficznego.

Znaczniki mają zazwyczaj format typu: <TAG>, np. <tytuł rozdziału> dla znacznika wskazującego tytuł rozdziału. Pochodzą one z języka znaczników SGML (ang. standard generalised markup language). Od czasu wprowadzenia języka SGML nastąpiło wiele zmian; obecnie stosuje się głównie standard XML.

Znaczniki stosowane w protokołach mogą być interpretowane bezpośrednio przez programy komputerowego przygotowywania do druku (oraz przez zaawansowane programy obróbki tekstu), dzięki czemu oszczędza się wielu pracochłonnych poprawek przed drukiem. Stosowanie protokołów znaczników wymaga uzgodnienia na dość wczesnym etapie, najlepiej już w czasie tworzenia koncepcji publikacji.

W wypadku tekstu wielojęzycznego do procesu należy włączyć dział tłumaczeń danej instytucji. Tłumacze, dodając kolejną wersję językową, powielają tekst zawierający znaczniki; skupiają się w ten sposób na treści dokumentu i nie tracą czasu na zbędne odtwarzanie jego prawidłowego układu typograficznego. Należy również zaznaczyć, że zaawansowane narzędzia do obróbki tekstu lepiej radzą sobie z dokumentami ze znacznikami, dla których zdefiniowano minimalną liczbę kodów formatowania.

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2011
Góra strony
Poprzednia stronaNastępna strona