ISSN 1831-5380
Διάγραμμα του δικτυακού τόπου | Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου | Τα cookies | Συνήθεις ερωτήσεις | Επικοινωνία | Εκτύπωση

4.2.2. Λογική δομή των εγγράφων

Ένα τυπωμένο έγγραφο αποτελείται από δύο στοιχεία: το περιεχόμενο, δηλαδή ακολουθίες χαρακτήρων που συνδέονται με τη λογική δομή τους, και την παρουσίαση.

Λογική δομή των εγγράφων - 240202-el.gif

Η παρουσίαση, η οποία υπάγεται στον τομέα της τυπογραφίας, ολοκληρώνεται από τον τυπογράφο, σύμφωνα με τις υπάρχουσες οπτικές ταυτότητες και τις προτάσεις των γραφιστών. Τις περισσότερες φορές, η παρουσίαση του αρχικού εγγράφου, η σελιδοποίησή του κ.λπ., δεν αντιστοιχούν στην τελική παρουσίαση που παράγεται από τον τυπογράφο. Ως εκ τούτου, κατά τη σύνταξη του χειρογράφου, το να προσπαθήσει κανείς να προσεγγίσει την παρουσίαση του τελικού προϊόντος συχνά δεν ωφελεί, ή ακόμα και δυσχεραίνει τη διαδικασία (για παράδειγμα, δεν πρέπει να χωρίζονται οι λέξεις με ενωτικά —παρά μόνο μέσω αυτόματου συλλαβισμού—, διότι αυτά θα πρέπει να αφαιρεθούν κατά την επεξεργασία του εγγράφου από τον τυπογράφο).

Ωστόσο, ο τυπογράφος πρέπει απαραιτήτως να αναγνωρίζει τα διάφορα μέρη του κειμένου. Για τον λόγο αυτό, κατά την πληκτρολόγηση, ο συντάκτης πρέπει να προσέχει τα εξής:

να εφαρμόζει ένα φύλλο στυλ,
να εφαρμόζει ένα σύστημα οροσήμων με βάση ένα καθορισμένο πρωτόκολλο.

Φύλλα στυλ

Προκειμένου να ερμηνευτεί σωστά το κείμενο από τον τυπογράφο, είναι σημαντική η σωστή σήμανση των διαφόρων επιπέδων του κειμένου (τίτλοι, τρέχον κείμενο, σχόλια κ.λπ.).

Για τον λόγο αυτό, το Word προσφέρει μια απλή λύση, η οποία πρέπει όμως να χρησιμοποιείται προσεκτικά: τα στυλ. Κάθε στοιχείο του κειμένου διαφοροποιείται με την εφαρμογή ενός διαφορετικού δείκτη (στυλ):

επίπεδο τίτλου (Heading 1, Heading 2 κ.λπ.),
τρέχον κείμενο, στοιχισμένο στο κέντρο, στοιχισμένο αριστερά κ.λπ. (Normal κ.λπ.),
παραπομπές, πλαίσια, υποσημειώσεις κ.λπ.

Κάθε στοιχείο πρέπει να έχει ένα ενιαίο στυλ, το οποίο κατά προτίμηση να ακολουθεί μια λογική δομή.

Μην αλλάζετε, για παράδειγμα, τους τίτλους κατά το δοκούν (μαύρα, πλάγια κ.λπ.)!

Όμως, εάν κάθε συντάκτης επιλέγει ελεύθερα τον τρόπο χρήσης των στυλ, αυτό μπορεί να δημιουργήσει σύντομα το εξής πρόβλημα: ο τρόπος επεξεργασίας κάθε έργου θα είναι διαφορετικός, με μια πληθώρα στυλ, που μπορεί γρήγορα να μην είναι εύκολο να ελεγχθούν. Ως εκ τούτου, η τυποποίηση των στυλ είναι επιθυμητή, ακόμα και απαραίτητη.

Στην ιδανική περίπτωση, τα φύλλα στυλ που χρησιμοποιούνται στα διάφορα κείμενα πρέπει να έχουν μια κοινή βάση (ένα τυποποιημένο φύλλο). Παράλληλα, τα φύλλα στυλ μπορεί να συνοδεύονται από ειδικά πρότυπα, τα οποία μπορούν να καλύψουν την ποικιλία των παρουσιάσεων (ως «ειδικό πρότυπο» νοείται η προσαρμογή ενός ενιαίου φύλλου στυλ στην τυπογραφική παρουσίαση του προς σύνταξη κειμένου).

Η προσεκτική χρήση των στυλ, ιδίως για τη διαφοροποίηση των τίτλων, έχει ένα πρόσθετο πλεονέκτημα στο Word: επιτρέπει στον συντάκτη να δημιουργήσει πίνακα περιεχομένων αυτόματα, το οποίο είναι αδύνατο με την κατά βούληση διαφοροποίηση των τίτλων από τον συντάκτη.

Πρωτόκολλο οροσήμανσης

Μια άλλη τεχνική διαφοροποίησης των στοιχείων του κειμένου είναι η εφαρμογή ενός «πρωτοκόλλου οροσήμανσης», δηλαδή η επισήμανση του λογικού επιπέδου όλων των στοιχείων του κειμένου (π.χ. τίτλος κεφαλαίου, ενότητας, τρέχον κείμενο, κείμενο σε εσοχή, παραπομπές). Ένα πρωτόκολλο οροσήμανσης πρέπει να περιλαμβάνει την περιγραφή των εν λόγω στοιχείων, τα ορόσημα και την επιθυμητή τυπογραφική παρουσίαση.

Τα ορόσημα έχουν συνήθως μια μορφή του τύπου <MARKER>, όπως για παράδειγμα το ορόσημο <TCHAP>, που δηλώνει έναν τίτλο κεφαλαίου. Προέρχονται από τη γλώσσα σήμανσης SGML (standard generalised markup language). Οι εξελίξεις που έχουν συμβεί από τότε που αναπτύχθηκε η γλώσσα SGML είναι πολλές, με σημαντικότερη την επί του παρόντος επικράτηση της XML.

Τα ορόσημα που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα πρωτόκολλα έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να ερμηνευθούν απευθείας από τα προγράμματα σελιδοποίησης (καθώς και από τα προηγμένα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου), ενώ καθιστούν περιττή την επίπονη επιμέλεια των εγγράφων πριν από την εκτύπωση. Η εφαρμογή πρωτοκόλλων οροσήμανσης προϋποθέτει την επίτευξη συμφωνίας σε αρκετά πρώιμο στάδιο και μάλιστα, στην ιδανική περίπτωση, στην αρχή της κατάρτισης του έργου.

Στην περίπτωση πολύγλωσσων εγγράφων, καλό είναι να υπάρξει συνεργασία με την εκάστοτε μεταφραστική υπηρεσία. Η υπηρεσία αυτή, ενεργώντας ως πολλαπλασιαστής κειμένων μέσω της προσθήκης των επιθυμητών γλωσσικών εκδόσεων, επεξεργάζεται το οροσημασμένο κείμενο δίνοντας έτσι προσοχή στο περιεχόμενό του χωρίς δαπάνη πόρων για την περιττή αναπαραγωγή μιας παρουσίασης. Πρέπει, επίσης, να αναφερθεί ότι ένα οροσημασμένο έγγραφο, που περιέχει όσο το δυνατόν λιγότερους κωδικούς μορφοποίησης, προσφέρεται καλύτερα για επεξεργασία με εργαλεία προηγμένης γλωσσικής τεχνολογίας.

Τελευταία ενημέρωση: 31.8.2018
Αρχή σελίδας
Προηγούμενη σελίδαΕπόμενη σελίδα