Perikli kimiċi fl-ikel tagħna: il-politika tal-UE dwar is-sikurezza alimentari tipproteġina, iżda jeżistu ċerti diffikultajiet

Sommarju eżekuttiv

I

Is-sikurezza alimentari hija ta’ prijorità għolja għall-UE. Hija taffettwa liċ-ċittadini kollha u hija marbuta mill-qrib mal-politiki kummerċjali. Il-politika tal-UE dwar is-sikurezza alimentari timmira li tiggarantixxi livell għoli ta’ protezzjoni għall-ħajja u s-saħħa tal-bniedem u tfittex li tipproteġi liċ-ċittadini tagħha minn tliet tipi ta’ perikli fl-ikel: fiżiċi, bijoloġiċi u kimiċi.

II

Dan l-awditu kkonċentra fuq il-perikli kimiċi, u l-mistoqsija tal-awditjar tagħna kienet “Il-mudell stabbilit mill-UE fir-rigward tas-sikurezza alimentari għandu bażi soda u jiġi implimentat b’mod li l-prodotti li nikkunsmaw fl-UE jkunu sikuri mill-perikli kimiċi?” Aħna sibna li l-mudell għandu bażi soda u li fil-fatt huwa rrispettat fid-dinja kollha. Madankollu, aħna sibna wkoll li attwalment dan huwa ambizzjuż wisq, billi l-Kummissjoni u l-Istati Membri ma għandhomx il-kapaċità li jimplimentawh bis-sħiħ.

III

Għas-sustanzi kimiċi, il-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari jitqies bħala punt ta’ referenza madwar id-dinja kollha u, skont l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO), iċ-ċittadini Ewropej jibbenefikaw minn wieħed mill-ogħla livelli ta’ aċċertament fid-dinja f’dak li jirrigwarda s-sikurezza tal-ikel tagħhom. Is-saħħa ta’ dan il-mudell hija bbażata fuq:

1. l-istruttura ta’ governanza tiegħu, bid-diviżjoni tar-responsabbiltajiet bejn l-aġenziji deċentralizzati tal-UE u l-Kummissjoni, li tissepara l-valutazzjoni tar-riskji mill-ġestjoni tar-riskji;
2. l-għan tiegħu li jivvaluta s-sikurezza tas-sustanzi kimiċi qabel ma dawn jintużaw fil-katina alimentari; u
3. l-allokazzjoni ċara tiegħu tar-responsabbiltajiet bejn is-settur privat u l-awtoritajiet ta’ kontroll pubbliċi.

Barra minn hekk, l-UE tirrikjedi li l-pajjiżi terzi jikkonformaw mal-istandards tal-UE sabiex jiggarantixxu li l-ikel importat fl-UE jkun jissodisfa l-istess standards għoljin ta’ sikurezza.

IV

Madankollu, aħna identifikajna xi diffikultajiet li l-mudell qed jiffaċċja attwalment fir-rigward tal-implimentazzjoni tiegħu. B’mod partikolari, aħna sibna li:

1. Il-qafas legali tal-UE li jirregola s-sustanzi kimiċi fl-ikel, fl-għalf, fil-pjanti u fl-annimali ħajjin għadu xogħol fl-idejn u għadu ma kisibx il-livell ta’ implimentazzjoni previst fil-liġi tal-UE dwar l-ikel. Barra minn hekk, l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel (EFSA), li tipprovdi pariri xjentifiċi biex tinforma d-dritt, ir-regoli u t-tfassil tal-politika fil-livell Ewropew, qed tesperjenza dewmien fix-xogħol tagħha, inkluż fir-rigward tas-sustanzi kimiċi. Dan jaffettwa l-funzjonament xieraq ta’ ċerti partijiet tas-sistema u s-sostenibbiltà tal-mudell fl-intier tiegħu.
   Barra minn hekk, il-kontrolli mwettqa mill-korpi pubbliċi jistgħu jikkostitwixxu biss proporzjon żgħir tal-kontrolli kollha mtwettqa. Aħna sibna li xi wħud mill-kontrolli mwettqa mill-Istati Membri jkopru ċerti gruppi ta’ sustanzi kimiċi b’mod aktar frekwenti minn oħrajn, u li l-qafas legali huwa tant estensiv li l-awtoritajiet pubbliċi waħidhom isibuha diffiċli li jassumu r-responsabbiltajiet kollha li jingħataw lilhom. L-aħjar mod, biex il-mudelli tal-UE jibqa’ kredibbli, huwa billi jikkomplementa s-sistemi ta’ kontroll pubbliċi b’dawk tas-settur privat. Madankollu, is-sinerġiji bejn is-sistema ta’ kontroll pubblika u dik privata għadhom kif bdew jiġu esplorati.
2. L-UE timmira li tiggarantixxi li l-ikel importat ikun jirrispetta l-istandards għoljin Ewropej fir-rigward tas-sikurezza. Attwalment, l-UE llimitat l-użu ta’ pestiċidi fuq il-bażi ta’ kriterji ta’ periklu. Minkejja dan, ir-residwi ta’ dawn il-pestiċidi jistgħu jkunu tollerati fi prodotti li jiġu importati fl-UE jekk valutazzjoni tar-riskji tkun uriet li ma hemmx riskju għall-konsumaturi.
3. Is-sistema ta’ kontroll għandha ċerti limitazzjonijiet, billi l-Istati Membri ffaċċjaw xi diffikultajiet biex jiddeterminaw in-natura tal-azzjoni ta’ infurzar li għandha tittieħed f’każ ta’ nuqqas ta' konformità. Barra minn hekk, il-Kummissjoni identifikat xi opportunitajiet biex issaħħaħ il-proċeduri tagħha għall-monitoraġġ u l-infurzar tal-leġiżlazzjoni dwar l-ikel.

V

Fuq il-bażi ta’ dawn is-sejbiet, filwaqt li nħeġġu lill-Kummissjoni biex tkompli tiżviluppa l-qafas legali b’mod li jkompli jipproteġi liċ-ċittadini mill-perikli kimiċi, aħna nagħmlu tliet rakkomandazzjonijiet. Jenħtieġ li l-Kummissjoni:

1. Bħala parti mill-eżerċizzju attwali tal-Programm dwar l-Idoneità u l-Prestazzjoni tar-Regolamentazzjoni (REFIT) relatat mal-qafas legali li jirregola l-ikel, l-għalf, l-annimali ħajjin u l-pjanti, tivvaluta l-bidliet potenzjali għal-leġiżlazzjoni li tirregola l-perikli kimiċi fid-dawl tal-kapaċità li tapplikaha b’mod konsistenti. Hija għandha tibni fuq ix-xogħol li diġà nbeda biex tħeġġeġ il-komplementarjetà, billi tidentifika t-triq ’il quddiem sabiex l-awtoritajiet pubbliċi tal-Istati Membri jkunu jistgħu, fejn ikun iġġustifikat, jiddependu b’mod aktar estensiv fuq il-kontrolli li jitwettqu mis-settur privat biex itejjeb il-koordinazzjoni u l-effiċjenza tal-kontrolli u s-sostenibbiltà tal-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari.
2. Għal residwi tal-pestiċidi fl-ikel, tispjega x’azzjoni tkun se tieħu biex iżżomm l-istess livell ta’ aċċertament, kemm għall-ikel li jiġi prodott kif ukoll għal dak li jiġi importat fl-UE, filwaqt li tibqa’ konformi mar-regoli tad-WTO.
3. Tagħti lill-Istati Membri aktar gwida dwar l-applikazzjoni tal-miżuri ta’ infurzar. Il-Kummissjoni għandha tibda tuża wkoll l-opportunitajiet li tkun identifikat biex issaħħaħ il-proċeduri tagħha għall-monitoraġġ tal-konformità mar-regoli tal-UE dwar l-ikel.

Introduzzjoni

1

Is-sikurezza alimentari hija ta’ prijorità għolja, kemm għall-UE kif ukoll għaċ-ċittadini kollha tagħha. Il-politika tal-UE dwar is-sikurezza alimentari, li hija msejsa fuq ir-responsabbiltà primarja tal-operaturi privati¹, għandha l-għan li tipproteġi lill-persuni minn mard li huwa kkawżat mill-ikel li jieklu. Is-sikurezza alimentari tista’ taffettwa s-saħħa taċ-ċittadini kollha u hija marbuta mill-qrib kemm mal-iżgurar tal-moviment liberu tal-ikel u l-għalf tal-annimali fl-Unjoni kif ukoll mal-iffaċilitar tal-kummerċ globali² ta’ għalf sikur u ta’ ikel sikur li jkun tajjeb għas-saħħa. Il-liġi Ewropea dwar l-ikel timmira li tiggarantixxi livell għoli ta’ protezzjoni tal-ħajja u s-saħħa tal-bniedem³. Il-Kummissjoni enfasizzat l-importanza tal-politika, billi ddikjarat li l-garanzija li l-ikel li jinbiegħ fl-UE jibqa’ sikur tinsab fil-qalba ta’ Ewropa li tipproteġi⁴.

2

Skont l-istimi tad-WHO relatati mal-piż globali ta’ mard li jkun ġej mill-ikel⁵, l-Ewropa hija waħda mill-postijiet l-aktar sikuri fid-dinja fir-rigward tal-ikel li nieklu.

X’inhuma l-perikli kimiċi fl-ikel?

3

L-għan ta’ mudell tas-sikurezza alimentari huwa li jiġġieled kontra tliet tipi ta’ perikli⁶: fiżiċi⁷, bijoloġiċi⁸ u kimiċi. Dan l-awditu ffoka fuq il-perikli kimiċi.

4

L-ikel kollu fih sustanzi kimiċi. Il-perikli kimiċi huma sustanzi li għandhom il-potenzjal li jikkawżaw effetti avversi fuq is-saħħa li jew iseħħu b’mod naturali jew li jinżdiedu l-produzzjoni jew manipulazzjoni tal-ikel (ara t-Tabella 1). Eżempji jinkludu xi addittivi, pestiċidi u ċerti metalli. Ir-residwi ta’ ċerti sustanzi jistgħu jibqgħu u jkollhom impatt fuq il-bqija tal-katina alimentari jew fuq diversi kategoriji ta’ prodotti. Pereżempju, ir-residwi ta’ pestiċidi użati fit-tkabbir tal-pjanti bħala għalf jistgħu jiġu identifikati aktar tard matul it-testijiet li jsiru fuq l-ikel li joriġina mill-annimali. Għal din ir-raġuni, il-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari jsegwi approċċ integrat, li jinkludi azzjonijiet li jkopru l-katina alimentari kollha kemm hi, mill-għalf tal-annimali, is-saħħa tal-annimali, il-protezzjoni tal-pjanti u l-produzzjoni tal-ikel sal-ipproċessar, il-ħżin, it-trasport, l-importazzjoni u l-esportazzjoni, kif ukoll il-bejgħ bl-imnut. Il-perikli kimiċi jistgħu jkunu preżenti fl-ikel kollu, inkluż l-ikel organiku⁹.

5

Il-korpus legali tal-Unjoni Ewropea li jirregola s-sustanzi kimiċi fir-rigward tas-sikurezza alimentari huwa estensiv u frammentat. L-UE adottat bosta biċċiet ta’ leġiżlazzjoni¹⁰, inklużi direttivi, regolamenti, deċiżjonijiet u ftehimiet, għal kull qasam speċifiku (addittivi tal-ikel, aromatizzanti, addittivi tal-għalf, pestiċidi, eċċ.). B’mod ġenerali, dan il-korpus legali jirregola madwar 8 000 sustanza kimika (ara l-Anness I).

Riskji għas-saħħa assoċjati mal-perikli kimiċi fl-ikel

6

L-effetti tal-ikel li jkun fih sustanzi kimiċi f’livelli tossiċi huma diffiċli li jiġu kkwantifikati. Studji dwar mard li jkun ġej mill-ikel spiss jinkludu inqas ċifri fir-rigward ta’ mard jew imwiet ikkawżati minn perikli kimiċi¹¹ milli fir-rigward ta’ infezzjonijiet li jkunu ġejjin mill-ikel. Dan jista’ jkun dovut għall-fatt li l-ħsara kkawżata minn ħafna perikli kimiċi ssir evidenti biss fuq terminu twil, li f’xi wħud mill-każijiet tirriżulta mill-interazzjoni u mill-effett kumulattiv tagħhom fuq il-ġisem tagħna.

7

L-ilmenti spontanji dwar prodott speċifiku fis-suq li jkun jaqbeż il-limiti ta’ tossiċità huma għaldaqstant relattivament rari. Is-sistema ta’ kontroll operata mill-awtoritajiet pubbliċi (ara l-paragrafi 13 sa 17) għandha rwol ewlieni fil-protezzjoni tal-konsumaturi minn riskji potenzjali.

8

Is-sustanzi kimiċi fl-ikel – inklużi s-sustanzi li jseħħu b’mod naturali – jistgħu jaġixxu bħala interferenti endokrinali, u l-antibijotiċi użati fuq l-annimali jistgħu jżidu r-resistenza għall-antimikrobiċi. L-Anness II jagħti eżempji ta’ riskji għas-saħħa mhux negliġibbli li huma assoċjati ma’ sustanzi kimiċi fl-ikel.

9

Meta ġew mistoqsija dwar għadd ristrett ta’ problemi relatati mal-ikel, iċ-ċittadini pperċepew l-użu ta’ pestiċidi, antibijotiċi u addittivi fil-produzzjoni tal-ikel bħala l-problema li tinkwetahom l-aktar. Studju reċenti li ġie kkummissjonat mill-EFSA sab li 86 % tar-rispondenti kienu inkwetati ħafna jew pjuttost inkwetati dwar l-użu ta’ dawn is-sustanzi fil-produzzjoni tal-ikel (ara l-Figura 1).

Għalfejn l-ikel ikun fih perikli kimiċi?

10

L-ikel jista’ jkun espost għal livelli tossiċi ta’ sustanzi kimiċi permezz ta’ bosta modi, inklużi l-prattiki agrikoli, il-proċessi industrijali, il-ħżin mhux xieraq, il-kontaminazzjoni ambjentali u t-tossini naturali. Il-perikli kimiċi jseħħu fi kwalunkwe punt fil-katina alimentari. Il-Kikkra tal-kafè 1 hawn taħt turi x’tip ta’ perikli kimiċi jista’ jkun hemm fi prodott komuni. Fir-rapport, aħna inkludejna żewġ Kikkri tal-kafè oħra li jagħtu eżempju ta’ kif dan l-istess prodott jiġi affettwat mill-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari.

11

Minbarra l-obbligu legali, l-operaturi tan-negozji tal-ikel għandhom interess reputazzjonali u ekonomiku qawwi sabiex jiżguraw li l-ikel li huma jbigħu jkun sikur. Is-sustanzi kimiċi, bħad-diżinfettanti u l-preservattivi jistgħu jgħinuhom f’dan. Huma għandhom ukoll interessi ekonomiċi li jistgħu jwassluhom biex jużaw sustanzi kimiċi sabiex, pereżempju, inaqqsu l-ispejjeż, jew inkella joffru prodotti, sawriet jew togħmiet ġodda.

12

Is-sustanzi kimiċi li huma suġġetti għal-liġi tal-UE dwar l-ikel jirrappreżentaw biss parti tal-għadd totali ta’ sustanzi kimiċi fis-suq. Il-proporzjon eżatt mhuwiex magħruf. Il-biċċa l-kbira mis-sustanzi kimiċi li jintużaw fl-ikel huma suġġetti għal proċeduri ta’ awtorizzazzjoni ta’ qabel ma joħorġu fis-suq biex tiġi żgurata l-konformità mar-rekwiżiti tal-liġi tal-UE dwar l-ikel, inkluża s-sikurezza alimentari. L-għadd ta’ talbiet għall-awtorizzazzjoni ta’ sustanzi ġodda qed jiżdied kull sena¹². Tradizzjonalment, l-UE għandha rwol ewlieni fis-suq globali tas-sustanzi kimiċi agroalimentari. L-EFSA hija l-korp tal-UE li huwa responsabbli għall-valutazzjoni tar-riskji fil-kwistjonijiet kollha li jkopru l-katina alimentari.

Kif taħdem is-sistema tal-UE għall-kontroll tas-sikurezza alimentari

13

Il-maġġoranza tad-dispożizzjonijiet dwar is-sikurezza alimentari jiġu deċiżi fil-livell tal-UE. Il-Kummissjoni, filwaqt li tieħu kont tal-parir li jingħataw mill-aġenziji speċjalizzati tal-UE, tipproponi r-regoli li għandhom jiġu segwiti biex tiġi garantita s-sikurezza tal-ikel li jiġi kkunsmat fl-UE. Id-Direttorat Ġenerali għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari (DĠ SANTE) huwa l-parti tal-Kummissjoni li hija inkarigata minn din il-politika.

14

L-awtoritajiet tal-Istati Membri huma responsabbli għall-infurzar tal-leġiżlazzjoni dwar il-katina agroalimentari fi ħdan it-territorji tagħhom. L-awtoritajiet kompetenti jorganizzaw sistemi ta’ kontrolli uffiċjali fit-territorju tagħhom biex jivverifikaw li l-attivitajiet tal-operaturi u l-prodotti li jitqiegħdu fis-suq tal-UE jkunu jikkonformaw mal-istandards u mar-rekwiżiti rilevanti. Il-Kummissjoni hija responsabbli għall-adozzjoni ta’ miżuri fil-konfront ta’ pajjiżi terzi (eż. billi tneħħi stabbilimenti minn fuq il-lista) u għat-teħid ta’ azzjoni legali meta l-Istati Membri ma jissodisfawx ir-responsabbiltajiet tagħhom.

15

Ir-Regolament (KE) Nru 882/2004 fuq il-Kontrolli Uffiċjali dwar l-Ikel u l-Għalf jifforma l-bażi għall-kontrolli li jitwettqu. Ir-regolament jimmira lejn approċċ integrat u uniformi għall-kontrolli uffiċjali tul il-katina agroalimentari. Huwa jipprovdi l-qafas li jippermetti lill-awtoritajiet kompetenti jivverifikaw il-konformità mal-liġi dwar l-ikel u l-għalf u li jipprevjenu, jeliminaw u jnaqqsu għal livelli aċċettabbli r-riskji għall-bnedmin u għall-annimali. Ir-regolament jistabbilixxi wkoll regoli speċifiċi għall-kontrolli uffiċjali li jsiru fuq prodotti importati. Il-qasam tal-perikli kimiċi jiġi regolat ukoll permezz ta’ għadd estensiv ta’ strumenti legali settorjali.

16

L-UE hija l-akbar importatur u esportatur ta’ prodotti agrikoli u alimentari fid-dinja. Il-kontrolli fuq l-importazzjonijiet għandhom l-għan li jiżguraw li dawn ikunu konformi mal-leġiżlazzjoni tal-UE bl-istess mod bħall-ikel li jiġi prodott fl-UE. Il-prinċipju ta’ bażi huwa li l-prodotti alimentari kollha fis-suq tal-UE jridu jkunu sikuri, irrispettivament mill-oriġini tagħhom¹³.

17

In-negozji involuti fil-katina alimentari huma primarjament responsabbli għas-sikurezza tal-ikel u dawn spiss ikollhom sistemi ta’ aċċertament li jestendu sal-punt tal-provvista.

Ambitu u approċċ tal-awditjar

18

L-awditu tagħna eżamina l-bażi u l-funzjonament tal-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari fil-każ ta’ perikli kimiċi. Bosta fatturi ttieħdu inkunsiderazzjoni fit-teħid ta’ deċiżjoni dwar l-ambitu tal-awditu: ir-rilevanza tar-riskji assoċjati mal-qasam tal-perikli kimiċi, ir-rilevanza tar-responsabbiltà tal-UE fir-rigward tas-sustanzi kimiċi, ir-rilevanza għolja u l-impatt potenzjali ta’ awditu b’fokus bħal dan, kif ukoll l-ambitu kopert minn awditi oħra tal-Qorti, kemm dawk reċenti kif ukoll dawk li għadhom għaddejjin. Il-mistoqsija kumplessiva tal-awditjar kienet:

19

B'mod partikolari, aħna eżaminajna:

• jekk il-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari għas-sustanzi kimiċi jitqiesx li huwa konformi mal-aħjar prattika internazzjonali.
• jekk l-UE għandhiex bażi legali soda biex tiggarantixxi r-rispett tar-rekwiżiti ewlenin tal-UE relatati mas-sustanzi kimiċi fl-ikel, fl-għalf tal-annimali, fl-annimali ħajjin u fil-pjanti f’dak li jirrigwarda l-importazzjonijiet;
• l-implimentazzjoni tal-mudell, b’mod partikolari l-kompletezza tal-qafas legali, il-funzjonament tas-sistema ta’ kontroll u jekk il-mudell huwiex vijabbli fuq terminu medju.

L-awditu ma kellux l-għan li jevalwa mill-ġdid il-valutazzjonijiet xjentifiċi li twettqu fi-rigward ta’ problemi relatati mas-sikurezza tal-ikel.

20

Fil-valutazzjoni tal-operat tas-sistemi ta’ kontroll fl-Istati Membri, aħna ikkunsidrajna s-sena l-aktar reċenti li fiha dokumenti kompleti dwar l-ippjanar, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ kienu disponibbli (jiġifieri l-2016).

21

Aħna wettaqna l-awditu bejn Diċembru 2017 u Mejju 2018. Ġbarna evidenza għall-awditjar permezz ta’:

• Analiżijiet dokumentarji u intervisti mal-Kummissjoni (Direttorat Ġenerali għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari) u mal-EFSA, l-awtorità tal-UE li, flimkien mal-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini, tipprovdi pariri xjentifiċi dwar is-sikurezza alimentari¹⁴; aħna eżaminajna u analizzajna wkoll il-proċeduri, il-linji gwida, il-korrispondenza mal-Istati Membri, il-minuti tal-laqgħat kif ukoll l-evalwazzjonijiet esterni u r-rapporti tal-awditjar tal-Kummissjoni.
• Żjarat fi tliet Stati Membri: l-Italja, in-Netherlands u s-Slovenja¹⁵. F’kull wieħed minn dawn l-Istati Membri, aħna żorna l-ministeri rilevanti tal-gvern, l-operaturi tan-negozji tal-ikel u l-punti ewlenin fis-sistemi ta’ kontroll tal-Istati Membri (bħal postijiet ta’ spezzjoni fil-fruntiera). Matul iż-żjarat fl-Istati Membri aħna ċċekkjajna l-operat tas-sistemi ta’ kontroll tagħhom kif ukoll il-fluss ta’ informazzjoni mibgħuta lill-Kummissjoni u lill-EFSA dwar ir-riżultati tal-kontrolli u d-data xjentifika.
• Laqgħat mal-esperti li, bħala parti mix-xogħol tagħhom fl-Istati Membri jew fl-EFSA, jieħdu sehem f’fora internazzjonali u jkollhom aċċess għal informazzjoni aġġornata fil-qasam tal-perikli kimiċi u tas-sikurezza alimentari inġenerali.

Osservazzjonijiet

Il-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari li jiġi applikat għas-sustanzi kimiċi huwa punt ta’ referenza fid-dinja kollha

22

Din it-taqsima tar-rapport tippreżenta dawk l-elementi li jagħmlu l-mudell tal-UE punt ta’ referenza fid-dinja kollha. It-taqsima tiddeskrivi wkoll il-bażi legali tal-UE li tirrikjedi li l-pajjiżi terzi jikkonformaw mal-istandards tal-UE meta jkunu qed jesportaw lejn l-UE, sabiex jiġi ggarantit li l-prodotti li jkunu ġejjin mill-UE u dawk li jiġu importati jkunu jissodisfaw l-istess standards għoljin ta’ sikurezza.

Is-saħħa tal-mudell tal-UE hija bbażata fuq għadd ta’ elementi distintivi

23

Fil-kuntest tal-eżerċizzju tal-Programm dwar l-Idoneità u l-Prestazzjoni tar-Regolamentazzjoni (REFIT) tal-Kummissjoni¹⁶, ir-riżultati reċenti tal-Kontroll tal-Idoneità fuq il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel¹⁷, il-biċċa prinċipali tal-leġiżlazzjoni tal-UE li tirregola s-settur alimentari, jirrikonoxxu għadd ta’ attributi pożittivi tal-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari. L-istudji li analizzajna u l-esperti li ltqajna magħhom (ara l-paragrafu 21) kollha kienu jqisu li dan il-mudell bħala punt ta’ referenza^{18 19 20}. Minkejja l-fatt li l-mudell tal-UE huwa wieħed mill-aktar żviluppati, l-ispejjeż tal-konformità għall-bdiewa fl-UE huma, b’mod ġenerali, f’konformità ma’ dawk f’partijiet oħra fid-dinja²¹. Hemm bosta elementi li jitqiesu li huma distintivi u karatteristiċi tas-saħħa tal-mudell tal-UE. Din it-taqsima tiddiskuti tlieta minn dawn l-elementi.

Il-mudell tal-UE jirrikonoxxi b’mod ċar u jiddistingwi bejn tliet komponenti tal-analiżi tar-riskji

24

Id-dritt tal-UE, u b’mod partikolari l-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel (ir-Regolament (KE) Nru 178/2002)²², jiddistingwi bejn tliet komponenti tal-analiżi tar-riskji fil-livell tal-UE: l-istima (valutazzjoni) tar-riskji, l-amministrazzjoni (ġestjoni) tar-riskji, u l-komunikazzjoni tar-riskji (ara l-Figura 2).

25

Sabiex tiżgura s-separazzjoni ta’ dawn it-tliet komponenti, il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel, fl-2002, stabbiliet Aġenzija Ewropea indipendenti bl-iskop li tipprovdi valutazzjonijiet xjentifiċi tar-riskji dwar is-sikurezza alimentari: l-EFSA²³. L-istabbilment ta’ dan il-korp ippermetta lil dawk inkarigati mit-tfassil tal-politika tal-UE dwar is-sikurezza alimentari mhux biss li jirreaġixxu għall-kriżijiet tas-saħħa pubblika iżda wkoll li jimplimentaw sistema sħiħa ta’ sikurezza tal-ikel li tinkorpora standards u mekkaniżmi għall-iżgurar tal-konformità ma’ dawn l-istandards. Il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel kienet tipprevedi li dan il-korp ikollu setgħat suffiċjenti biex jistabbilixxi l-pedamenti għal mudell tas-sikurezza alimentari bbażat fuq ix-xjenza.

L-approċċ tal-UE għas-sikurezza alimentari japplika l-prinċipju ta’ prekawzjoni, fejn ikun meħtieġ

26

Il-“prinċipju ta’ prekawzjoni” huwa għodda ta’ ġestjoni tar-riskji li hija rikonoxxuta fil-Liġi Ġnerali tal-UE dwar l-Ikel²⁴ (ara l-Kaxxa 1). Fejn ikun hemm motivi raġonevoli għal tħassib u l-inċertezza xjentifika tkun tippersisti, il-prinċipju jista’ jiġi invokat matul il-proċess ta’ ġestjoni tar-riskju u tista’ tiġi eżerċitata kawtela.

27

Fil-Komunikazzjoni tagħha tas-sena 2000 dwar il-prinċipju ta’ prekawzjoni, il-Kummissjoni speċifikat li jenħtieġ li l-prinċipju jiġi applikat b’għadd ta’ restrizzjonijiet²⁵. Il-prinċipju jista’ jiġi applikat fejn tkun twettqet valutazzjoni tar-riskji u jkun ġie konkluż li, minkejja li jeżisti riskju konkret, aktar informazzjoni xjentifika għadha meħtieġa biex tiġi ddeterminata l-firxa ta’ dan ir-riskju (ara l-Figura 3). Il-prinċipju ta’ prekawzjoni (…) jipprovdi bażi għal azzjoni meta x-xjenza ma tkunx tista’ tagħti tweġiba ċara²⁶. B’hekk, huwa jippermetti li l-maniġer tar-riskji jieħu miżuri proviżorji filwaqt li jkun qed jistenna aktar informazzjoni xjentifika meħtieġa sabiex ikun jista’ jwettaq valutazzjoni komprensiva tar-riskji.

28

Il-prinċipju ta’ prekawzjoni għandu kemm is-sostenituri kif ukoll il-kritiċi. Is-sostenituri jiddikjaraw li dan il-prinċipju huwa għodda tajba għall-protezzjoni tal-pubbliku minn effetti avversi potenzjali (f’dan il-każ, perikli kimiċi). Il-kritiċi jibżgħu li l-applikazzjoni tal-prinċipju xxekkel l-innovazzjoni u hija għalja bla bżonn. Fil-Komunikazzjoni tagħha tas-sena 2000, il-Kummissjoni ppruvat tibbilanċja l-libertà u d-drittijiet tal-individwi, tal-industrija u tal-organizzazzjonijiet mal-ħtieġa li tnaqqas ir-riskju ta’ effetti avversi fuq l-ambjent u fuq is-saħħa tal-bniedem, tal-annimali jew tal-pjanti.

29

Taħt il-Ftehim dwar l-Applikazzjoni tal-Miżuri Sanitarji u Fitosanitarji (il-“Ftehim SPS”)²⁷, il-Membri tad-WHO jimpenjaw lilhom infushom biex jiżviluppaw l-istandards tagħhom fir-rigward tas-saħħa skont kriterji bbażati fuq ir-riskju²⁸. Dan jippreżenta benefiċċji importanti għall-UE, li hija wieħed mill-esportaturi ewlenin tal-ikel. Fil-leġiżlazzjoni li tirregola l-kummerċjalizzazzjoni u l-użu ta’ pestiċidi, il-qafas legali attwali tal-UE jikkombina żewġ tipi ta’ kriterji: dawk ibbażati fuq ir-riskju (fil-biċċa l-kbira mill-każijiet) u dawk “ta’ esklużjoni” bbażati fuq il-periklu (ara l-Kaxxa 2). Il-kriterji bbażati fuq ir-riskju jimplikaw li sustanza speċifika għandha tgħaddi mill-proċess kollu kemm hu ta’ valutazzjoni tar-riskji²⁹ biex jiġu ddeterminati l-limiti tas-sikurezza tagħha, filwaqt li l-kriterji bbażati fuq il-periklu jipprojbixxu ċerti sustanzi³⁰ purament fuq il-bażi li dawn jitqiesu li huma potenzjalment perikolużi (eż. karċinoġeniċi), mingħajr il-ħtieġa għal valutazzjoni sħiħa tar-riskji.

30

Skont ir-regoli tad-WTO, il-pajjiżi importaturi ma jistgħux jużaw biss il-kriterji bbażati fuq il-periklu bħala bażi għall-esklużjoni ta’ importazzjonijiet potenzjali³¹. Reċentement, il-Kummissjoni kellha diskussjonijiet mal-Istati Membri, li jivvalutaw it-talbiet għal tolleranzi tal-importazzjoni (ara l-paragrafu 38), dwar il-mod kif għandhom jiġu implimentati r-rekwiżiti legali stabbiliti fiż-żewġ Regolamenti tal-UE applikabbli għall-awtorizzazzjonijiet tal-pestiċidi u r-residwi tal-pestiċidi³², filwaqt li jaderixxu mal-impenji tagħhom skont il-Ftehim SPS³³.

Id-dritt tal-UE jalloka r-responsabbiltà primarja għas-sikurezza tal-ikel lin-negozji tal-ikel

31

L-operaturi tan-negozji tal-ikel u tal-għalf jinkludu, pereżempju, il-bdiewa, is-sajjieda, il-proċessuri, id-distributuri, l-importaturi u l-bejjiegħa bl-imnut. Dawn huma kollha suġġetti għal rekwiżiti legali ġenerali u speċifiċi³⁴ . Skont il-liġi tal-UE dwar l-ikel, ir-responsabbiltà għall-iżgurar tal-konformità ma’ din il-leġiżlazzjoni – u b’mod partikolari għas-sikurezza tal-ikel – hija primarjament tal-operaturi tan-negozji tal-ikel (jew tal-għalf)³⁵. Biex jikkomplementaw u jappoġġaw dan il-prinċipju, l-awtoritajiet tal-Istati Membri huma meħtieġa jiżguraw li jitwettqu kontrolli xierqa u effettivi, u l-Kummissjoni hija meħtieġa timmonitorja l-qafas fl-intier tiegħu biex tiżgura li dan ikun qed jiffunzjona kif suppost (ara l-Figura 4).

32

Minħabba l-volum kbir ta’ ikel, għalf, annimali ħajjin u pjanti li huma suġġetti għal-liġijiet tal-UE dwar is-sikurezza alimentari (kimika), huwa importanti li jkun hemm koordinazzjoni tajba kemm tal-kontrolli privati³⁶ kif ukoll ta’ dawk pubbliċi, sabiex ir-riżorsi jintużaw b’mod effiċjenti. Biex jipprovdu eżempju tal-għadd ta’ kontrolli involuti³⁷, fl-2016, l-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri analizzaw 84 657 kampjun għal residwi tal-pestiċidi (inklużi kampjuni li ġew iċċekkjati mill-Iżlanda u min-Norveġja) u 706 764 kampjun għal sustanzi u residwi koperti bid-Direttiva 96/23/KE³⁸.

33

Fl-2016, il-Kummissjoni eżaminat jekk l-Istati Membri setgħux jippjanaw il-kontrolli uffiċjali tagħhom fuq l-għalf abbażi ta’ kontrolli mwettqa mis-settur privat³⁹ u fl-2017, hija esplorat is-sinerġiji possibbli bejn il-kontrolli uffiċjali, il-kontrolli interni mwettqa mill-operaturi tan-negozji tal-ikel u l-iskemi privati ta’ ċertifikazzjoni⁴⁰. Bħala eżitu tal-eżerċizzju dwar l-għalf li sar fl-2016, il-Kummissjoni identifikat kemm il-benefiċċji potenzjali, kif ukoll id-diffikultajiet, ta’ interazzjoni aktar mill-qrib bejn is-sistema ta’ kontrolli uffiċjali tal-għalf u l-iskemi privati ta’ assigurazzjoni.

34

Filwaqt li l-awtoritajiet tal-Istati Membri qablu li huwa importanti li l-kwalità ta’ dawn l-iskemi privati u l-kontrolli interni tal-operaturi tan-negozji tal-ikel jiġu mmonitorjati kif suppost, mill-inqas żewġ awtoritajiet tal-Istati Membri esprimew tħassib fir-rigward ta’ dawn l-iżviluppi⁴¹. Fosthom il-fatt li hemm relazzjoni finanzjarja bejn l-operaturi tan-negozji tal-ikel u l-korpi taċ-ċertifikazzjoni u li l-awditi għall-iskemi jiġu prinċipalment mħabbra, u għaldaqstant l-affidabbiltà tal-informazzjoni tista’ tiġi affettwata b’mod negattiv. Tħassib ieħor huwa li ċerti rekwiżiti legali mhumiex replikati b’mod preċiż fis-sistemi tal-Istandards dwar is-Sikurezza Alimentari għas-Settur Privat eż. il-limiti ta’ residwi.

Ikel li jiġi importat minn pajjiżi terzi għandu jissodisfa l-istandards tal-UE

35

Madwar 13 % tal-prodotti kkunsmati fl-UE jiġu importati⁴². Barra mit-territorju tal-UE, l-istandards tas-sikurezza alimentari jistgħu jkunu differenti minn dawk applikati fl-UE. Flimkien ma’ 188 pajjiż, l-UE taħdem għall-iżvilupp tal-Codex Alimentarius, li huwa ġabra ta’ standards, linji gwida u kodiċijiet ta’ prattika. Il-Codex jipprovdi qafas essenzjali, li jallinja ħafna kwistjonijiet relatati mal-istandards alimentari. Iżda, filwaqt li għadd ta’ pajjiżi japplikaw l-istandards maqbula fil-Codex, hemm limitazzjonijiet fir-rigward tal-istandardizzazzjoni li dan jista’ jipprovdi⁴³. Skont il-Kummissjoni, pereżempju, madwar nofs il-livelli massimi ta’ residwi għall-pestiċidi li ġew stabbiliti fi snin reċenti kienu ndaqs fil-Codex u fil-leġiżlazzjoni tal-UE.

36

Fuq is-sit web u fil-komunikazzjonijiet pubbliċi tagħha, il-Kummissjoni tiddikjara li regoli tal-importazzjoni stretti fir-rigward tal-iġjene tal-ikel u l-għalf, tas-sikurezza tal-konsumaturi u tal-istatus ta’ saħħa tal-annimali għandhom l-għan li jiżguraw li l-importazzjonijiet kollha jkunu jissodisfaw l-istess standards għoljin bħal dawk tal-prodotti li jkunu ġejjin mill-UE nfisha⁴⁴. Ir-rapport Annwali l-aktar reċenti tal-EFSA dwar ir-residwi tal-pestiċidi jindika li l-importazzjonijiet għandhom probabbiltà doppja li jkunu suġġetti għall-ittestjar bħall-produzzjoni domestika. Dan jirrifletti l-applikazzjoni ta’ mudell tar-riskji għas-sikurezza alimentari⁴⁵.

37

L-UE żżomm ir-relazzjonijiet kummerċjali ma’ pajjiżi terzi b’żewġ modi: 1) permezz ta’ ftehimiet bilaterali, u 2) mingħajr ftehimiet bilaterali speċifiċi. Fiż-żewġ każijiet, il-pajjiżi terzi huma meħtieġa jikkonformaw mal-istandards tal-UE meta jesportaw lejn l-UE.

38

F’każijiet iġġustifikati, il-pajjiżi terzi jistgħu jitolbu lill-UE timmodifika ċerti limiti (eż. il-Limiti Massimi ta’ Residwi għal pestiċida speċifiku jew għal prodott alimentari speċifiku). Dan il-mekkaniżmu huwa magħruf bħala “tolleranza tal-importazzjoni”. Stat Membru maħtur, l-ewwel jivvaluta t-talba u d-dokumentazzjoni li tintbagħat mill-pajjiż terz. Imbagħad, ibbażat fuq il-valutazzjoni tar-riskji tal-Istat Membru l-EFSA toħroġ opinjoni. Jekk din l-opinjoni tkun favorevoli u tistabbilixxi li s-sikurezza tal-konsumaturi ma titpoġġiex f’riskju, il-Kummissjoni tista’ tiddeċiedi li taċċetta t-talba tal-pajjiż terz għal tolleranza tal-importazzjoni u li temenda l-qafas legali tal-UE biex ikun jissodisfa l-ħtiġijiet tagħha (eż. billi tistabbilixxi MRL speċifiku tal-UE). Il-pajjiżi terzi jistgħu japplikaw ukoll għal tolleranzi tal-importazzjoni għal ikel li jkun fih sustanzi attivi li ma jkunux awtorizzati fl-UE⁴⁶. B’hekk, fil-każ ta’ tolleranzi tal-importazzjoni, l-UE żviluppat qafas legali sabiex tirrikjedi lill-pajjiżi terzi li jesportaw lejn l-UE biex jikkonformaw mal-istess standards tas-sikurezza alimentari bħal dawk meħtieġa mill-produtturi tal-UE (ara l-paragrafu 30).

Il-mudell qed jiffaċċja diffikultajiet

39

Din il-parti tar-rapport tidentifika d-diffikultajiet li attwalment il-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari qed jiffaċċja. It-taqsimiet li ġejjin jispjegaw il-livell ta’ kompletezza tal-qafas legali; għadd ta’ elementi li jeżistu u li jikkompromettu s-sostenibbiltà tal-mudell rigward is-sikurezza almentari fuq terminu medju; u l-limitazzjonijiet tas-sistema ta’ kontroll.

Xi elementi tad-dispożizzjonijiet legali tal-UE għadhom jeħtieġu implimentazzjoni jew azzjoni

40

Fis-snin minn meta l-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel ġiet adottata fl-2002, daħlu fis-seħħ diversi regolamenti li jirregolaw il-perikli kimiċi fl-ikel, fl-għalf, fl-annimali ħajjin u fil-pjanti. Xi elementi tad-dispożizzjonijiet legali tal-UE għadhom jeħtieġu implimentazzjoni u azzjoni mill-Kummissjoni (ara l-paragrafu 53 u l-Anness III). Xi wħud minn dawn l-elementi huma għalhekk koperti minn miżuri nazzjonali. Aħna sibna li dan affettwa l-infurzabbiltà tal-qafas legali u l-funzjonament xieraq tas-suq, kif ukoll jista’ jikkomprometti l-livell ta’ protezzjoni mill-perikli kimiċi li dawk li jfasslu l-liġijiet tal-UE pprevedew fl-2002. It-Tabella 2 tipprovdi eżempji ta’ elementi ta’ dispożizzjonijiet legali tal-UE li għadhom jeħtieġu implimentazzjoni jew azzjoni mill-Kummissjoni.

41

Aħna sibna li, attwalment, id-dritt tal-UE jkopri xi wħud mill-gruppi ta’ sustanzi (eż. ir-residwi tal-pestiċidi, il-mediċini veterinarji) f’aktar dettall minn oħrajn (eż. l-enzimi, il-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel). Il-Kummissjoni ma wettqitx jew ikkummissjonat valutazzjoni trażversali tar-riskji li tiġġustifika dawn id-differenzi.

Is-sostenibbiltà tal-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari qed tiġi ttestjata

42

Filwaqt li l-elementi tal-qafas legali dwar is-sustanzi kimiċi fl-ikel, fl-għalf, fil-pjanti u fl-annimali ħajjin għadhom qed jiġu żviluppati (ara l-paragrafu 40 u l-Anness III), l-industrija tal-kimika qed tkompli tikber. Qed issir pressjoni konsiderevoli biex jiġu awtorizzati sustanzi ġodda. Kif ġie osservat fl-evalwazzjoni esterna mwettqa fl-2012 mill-kumpanija Ernst & Young, l-għadd ta’ prodotti awtorizzati ilu jiżdied gradwalment mill-2006, flimkien mal-għadd ta’ applikazzjonijiet li saru u li ġew approvati. Fir-rapport tiegħu, l-evalwatur osserva wkoll li l-applikazzjonijiet ikopru aktar minn 60 % tal-output tal-EFSA. Aktar minn terz ta’ dawn l-applikazzjonijiet jirrigwardaw prodotti ġodda. Din is-sitwazzjoni tqiegħed pressjoni fuq il-kapaċità tal-EFSA u tista’ titlob li xi riżorsi jiġu ddedikati għall-valutazzjonijiet mitluba mill-industrija. Fil-fatt, diversi dipartimenti tal-EFSA kkonfermaw li kien hemm dewmien kbir, speċjalment fil-qasam tal-ingredjenti regolati tal-ikel. Madankollu, minkejja progress reċenti, dan id-dewmien għadu ma ġiex indirizzat b’mod effettiv.

43

L-Istati Membri mhux dejjem jipprovdu d-data meħtieġa għat-twettiq tal-valutazzjonijiet xjentifiċi⁴⁷, minkejja li huma meħtieġa jagħmlu dan skont il-liġi jew huma mitluba jagħmlu dan mill-EFSA. Id-dewmien fil-valutazzjonijiet xjentifiċi, inklużi dawk imwettqa mill-EFSA, jaffettwa l-kapaċità ta’ dawk li jfasslu l-liġijiet biex jgħaddu testi leġiżlattivi ġodda jew biex jemendaw dawk eżistenti. Ir-raġunijiet għal dan id-dewmien huma r-riżorsi limitati u l-fatt li l-korpi xjentifiċi jsibuha diffiċli li jżommu livell għoli ta’ kompetenza xjentifika, eż. minħabba għadd insuffiċjenti ta’ esperti.

44

Il-qafas legali issa huwa tant estensiv li l-awtoritajiet pubbliċi ma jistgħux iwettqu ttestjar estensiv għas-sustanzi kollha li huma regolati (ara l-paragrafu 50 u l-Anness I).

45

Dawn il-fatturi jheddu l-vijabbiltà tal-mudell fuq terminu ta’ żmien aktar fit-tul, minħabba li, fil-forma attwali tiegħu, ma jistax jissodisfa l-aspettattivi tiegħu. L-EFSA diġà rrikonoxxiet li s-sostenibbiltà hija qasam li jeħtieġ aktar attenzjoni fis-snin li ġejjin. Il-Kummissjoni bdiet ukoll tirrifletti dwar dan permezz tal-eżerċizzju REFIT u ta’ evalwazzjonijiet settorjali.

Limitazzjonijiet fis-sistema ta’ kontroll

Is-sistema ta’ kontroll għal prodotti li jiġu manifatturati jew imkabbra fl-UE

46

L-Istati Membri huma responsabbli għall-infurzar tal-leġiżlazzjoni li tapplika għall-katina agroalimentari kollha “mill-għalqa sal-platt” (ara l-Figura 5). Skont id-dritt tal-UE, l-awtoritajiet tal-Istati Membri rilevanti jwettqu kontrolli biex jivverifikaw li l-attivitajiet u l-prodotti tal-operaturi, li jitqiegħdu fis-suq tal-UE, ikunu jikkonformaw mal-istandards u r-rekwiżiti rilevanti. Huma għandhom iwettqu dawn il-kontrolli b’mod regolari, abbażi tar-riskju u bi frekwenza xierqa⁴⁸.

47

Aħna sibna li l-awtoritajiet tal-Istati Membri jispezzjonaw is-sistemi ta’ kontroll li l-operaturi tan-negozji tal-ikel stabbilew biex jindirizzaw ir-riskji kimiċi u r-riżultati miksuba⁴⁹. L-ispezzjonijiet jistgħu jaqbdu xi dgħufijiet fl-użu ta’ ingredjenti regolati tal-ikel jew ta’ prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti u ta’ mediċini veterinarji li jistgħu jirriżultaw f’residwi eċċessivi ta’ dawn il-prodotti, jew f’residwi ta’ sustanzi mhux awtorizzati fil-prodotti tal-ikel. Barra minn hekk, l-awtoritajiet tal-Istati Membri jistgħu jieħdu kampjuni għall-analiżijiet fil-laboratorju abbażi ta’ pjanijiet ta’ kontroll.

It-testijiet imwettqa mill-Istati Membri fuq l-ikel li jitqiegħed fis-suq fl-UE jkopru ċerti gruppi ta’ sustanzi kimiċi b’mod aktar frekwenti minn oħrajn

48

L-Istati Membri mhumiex obbligati li jinkludu, fil-pjanijiet tagħhom, is-sustanzi kollha li huma regolati mill-UE, iżda dawn għandhom jippjanaw il-kontrolli tagħhom fuq il-bażi tar-riskju. It-tliet Stati Membri li żorna jwettqu analiżi tar-riskji għal kull pjan individwali, jiġifieri, normalment, b’mod separat għal gruppi differenti ta’ sustanzi. Madankollu, ebda wieħed minn dawn l-Istati Membri ma wettaq valutazzjoni trażversali tar-riskji biex jikklassifika l-gruppi differenti ta’ sustanzi kimiċi skont il-livell ta’ riskju tagħhom.

49

Aħna analizzajna r-rapporti dwar l-analiżijiet fil-laboratorju għal gruppi differenti ta’ sustanzi kimiċi fit-tliet Stati Membri li żorna⁵⁰. Aħna sibna li dawn l-Istati Membri jkopru xi wħud mill-gruppi ta’ sustanzi b’mod aktar approfondit minn oħrajn. Huma jiffukaw il-kontrolli tagħhom fuq ir-residwi tal-pestiċidi, il-mediċini veterinarji u l-kontaminanti⁵¹ iżda mhux dejjem ikopru l-ingredjenti regolati, bħall-aromatizzanti u l-enzimi tal-ikel. Il-Figura 6 turi l-għadd ta’ kampjuni⁵² li twettqu fl-2016 għal gruppi differenti ta’ sustanzi kimiċi fit-tliet Stati Membri li saritilhom żjara.

50

L-armonizzazzjoni inkompleta tad-dispożizzjonijiet legali fil-livell tal-UE (ara l-paragrafi 40 u 41) tista’ tispjega parzjalment l-għadd baxx – u f’xi każijiet in-nuqqas – ta’ kontrolli fuq ċerti sustanzi (eż. fl-enzimi u fil-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel, ara l-Figura 7). Filwaqt li l-qafas legali attwali tal-UE jippermetti lill-Istati Membri jwettqu ċerti kontrolli fuq l-addittivi u l-aromatizzanti, huma jwettqu għadd baxx ta’ kontrolli fir-rigward ta’ dawn is-sustanzi. Dan jirrifletti l-fatt li l-Istati Membri għandhom riżorsi limitati u għalihom mhuwiex fattibbli li jittestjaw is-sustanzi kollha⁵³. It-Tabella 3 tippreżenta sommarju tar-riskji potenzjali li ma jiġux koperti mill-Istati Membri jekk dawn jeskludu ċerti ingredjenti regolati tal-ikel mill-kontrolli tagħhom.

Aktar gwida dwar it-trattament tal-każijiet ta’ ksur

51

Jekk l-awtoritajiet tal-Istati Membri jidentifikaw każ ta’ ksur matul l-ispezzjonijiet uffiċjali, huma jridu jieħdu azzjoni biex jiżguraw li l-ikel perikoluż ma jitqiegħedx fis-suq, u li l-operatur jirrimedja s-sitwazzjoni. Il-miżuri ta’ infurzar possibbli fil-livell tal-Istati Membri, jinkludu l-qerda ta’ prodott partikolari jew l-irtirar tiegħu mis-suq, is-sospensjoni jew l-għeluq tal-attività. Barra minn hekk, l-Istati Membri jridu jistabbilixxu r-regoli proprji tagħhom dwar is-sanzjonijiet, li għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi⁵⁴.

52

Aħna eżaminajna r-regoli nazzjonali u l-azzjonijiet ta’ infurzar applikati mill-Istati Membri li żorna. Osservajna li huma stabbilew regoli stabbiliti fir-rigward ta’ sanzjonijiet għall-każijiet ta’ ksur li huma relatati mal-perikli kimiċi. Jekk it-testijiet fil-laboratorju juru li kampjun ikun jaqbeż limitu stabbilit fid-dritt tal-UE, l-Istati Membri jagħtu segwitu għall-każ ta’ ksur u jwettqu valutazzjoni tas-sikurezza. Jekk l-Istati Membri jivvalutaw li l-prodott inkwistjoni jkun sikur, normalment, huma jibdew billi jagħtu twissija jew iżidu l-kontrolli. Fejn il-valutazzjoni tas-sikurezza turi li jkun hemm riskju għas-saħħa, huma jagħtu l-multi.

53

Madankollu, aħna sibna li fejn l-Istati Membri kienu identifikaw każ ta’ nuqqas ta' konformità, huma kienu jiffaċċjaw diffikultajiet biex jiddeterminaw l-azzjoni ta’ infurzar li setgħu jieħdu għal każ ta’ ksur speċifiku. L-Istati Membri ma jistgħux jirreferu għal valur stabbilit bħala bażi biex jiddeterminaw in-natura tal-azzjonijiet ta’ infurzar li għandhom jittieħdu f’każ ta’ nuqqas ta' konformità.

Il-Kummissjoni tanalizza l-azzjonijiet meħudin mill-Istati Membri

54

Il-Kummissjoni żżur l-Istati Membri biex tiċċekkja l-azzjoni li tkun ittieħdet mill-awtoriatjiet nazzjonali biex jimplimentaw il-leġiżlazzjoni tal-UE. Hija tista’ tagħmel rakkomandazzjonijiet lill-awtoritatjiet nazzjonali u twettaq segwitu tal-implimentazzjoni ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet. Hija tista’ wkoll tidentifika problemi li jkunu qed jaffettwaw l-implimentazzjoni tar-regoli tal-UE permezz ta’ mekkaniżmi oħra, bħal ilmenti, monitoraġġ tar-rappurtar mill-Istati Membri, notifiki tal-abbozz ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali u kontrolli tat-traspożizzjoni.

55

Fejn il-Kummissjoni tidentifika każ ta’ nuqqas ta' konformità, hija jkollha għadd ta’ alternattivi li jkunu jvarjaw minn djalogu fi kwalunkwe livell xieraq għal proċeduri formali ta’ ksur. Hija tista’ wkoll tibgħat ittri ta’ livell għoli, tibda proċedimenti legali u tista’ wkoll jew tissospendi, jew inkella timponi kundizzjonijiet speċjali fuq il-bejgħ ta’ ċerti prodotti tal-ikel. Il-Kummissjoni trid tieħu dawn il-miżuri meta dan l-ikel x’aktarx li jkun jikkostitwixxi riskju serju għas-saħħa tal-bniedem u meta jkun hemm evidenza ta’ falliment serju fis-sistemi ta’ kontroll tal-Istat Membru. Sa issa, hija għamlet dan f’mill-inqas każ wieħed fejn ipprojbiet il-bejgħ ta’ ġobon li ġie prodott bl-użu ta’ ħalib li kien fih residwi antibijotiċi.

56

Aħna analizzajna r-rakkomandazzjonijiet li rriżultaw minn awditi li l-Kummissjoni wettqet fl-2016. Aħna sibna rakkomandazzjonijiet tal-awditjar dwar il-pestiċidi, il-kontaminanti u l-mediċini veterinarji. Il-Kummissjoni ma għamlitx rakkomandazzjonijiet u ma applikatx miżuri ta’ infurzar kontra l-Istati Membri fir-rigward ta’ ingredjenti regolati tal-ikel.

Is-sistema ta’ kontroll għall-prodotti li jiġu kkunsmati fl-UE iżda li jiġu manifatturati jew imkabbra xi mkien ieħor

57

Il-kontrolli fil-fruntieri huma importanti, minħabba l-fatt li meta l-prodotti li jkunu ġejjin minn pajjiżi terzi jaslu fl-UE huwa l-ewwel mument li fih dawn il-prodotti jkunu disponibbli għall-kontrolli min-naħa tal-awtoritajiet tal-Istati Membri. L-importazzjonijiet, ladarba jkunu fit-territorju tal-UE, ikunu suġġetti għall-istess sistema ta’ kontroll bħal dik tal-produzzjoni domestika. Il-biċċa l-kbira mill-ikel li nimportaw ma joriġinax mill-annimali, inklużi żrieragħ, frott u ħxejjex, kafè, te u ħwawar (ara l-Figura 7).

58

Is-sistema ta’ kontroll tal-UE għall-importazzjoniiet hija bbażata fuq ir-riskju għas-saħħa tal-bniedem, tal-annimali u tal-pjanti. L-importazzjonijiet li jippreżentaw riskju ogħla jridu jissodisfaw kundizzjonijiet aktar stretti biex jidħlu fl-UE u, għaldaqstant, jirrikjedu kontrolli ta’ livell ogħla minn dawk tal-importazzjonijiet li jippreżentaw riskju aktar baxx. L-approċċ tal-UE jqis li l-ikel li joriġina mill-annimali jinvolvi livell ta’ riskju li huwa ogħla⁵⁵ minn dak li jippreżenta l-ikel li ma joriġinax mill-annimali. B’riżultat ta’ dan, l-importazzjonijiet tal-ikel li ma joriġinax mill-annimali, huma normalment suġġetti għal inqas kontrolli minn dawk tal-ikel li joriġina mill-annimali, dment li ma jkunx hemm riskju regolat speċifiku (ara l-paragrafu 60).

59

L-ikel li joriġina mill-annimali jista’ jidħol fl-UE ladarba l-Kummissjoni tkun approvat il-pajjiż ta’ oriġini tiegħu⁵⁶ u l-istabbilimenti li jinsabu f’pajjiżi terzi, abbażi ta’ listi proposti minn dawn il-pajjiżi^{57 58}.

60

Inġenerali, id-dispożizzjonijiet legali tal-UE jħallu f’idejn l-Istati Membri biex jiddeterminaw il-frekwenza u n-natura tal-kontrolli fuq l-importazzjonijiet ta’ ikel li ma joriġinax mill-annimali. Il-Kaxxa 3 tipprovdi informazzjoni dwar l-eċċezzjonijiet għal din ir-regola ġenerali u tippreżenta fil-qosor il-proċeduri ta’ kontroll speċjali u l-kundizzjonijiet ta’ importazzjoni li huma applikabbli f’dawn il-każijiet għall-konsenji tal-ikel li ma joriġinax mill-annimali fil-fruntieri esterni tal-UE.

61

L-Istati Membri huma responsabbli għall-kontrolli li jitwettqu fil-fruntieri esterni tal-UE. Huma jwettqu kontrolli dokumentarji, tal-identità u fiżiċi biex jivverifikaw li l-prodotti li joriġinaw mill-annimali kif ukoll għal dawk li ma joriġinawx mill-annimali jkunu jikkonformaw mad-deskrizzjoni tagħhom u jkunu jissodisfaw il-kundizzjonijiet ta’ importazzjoni tal-UE (ara l-Figura 9).

Huma primarjament l-Istati Membri li jiddeċiedu jekk jitwettqux kontrolli biex jiġu identifikati l-perikli kimiċi

62

Id-dritt tal-UE jimponi frekwenzi għall-kontrolli fiżiċi ta’ prodotti importati li joriġinaw mill-annimali (ara l-Figura 10) u għal ċerti prodotti li ma joriġinawx mill-annimali (ara l-Figura 11). Il-kontrolli fiżiċi jinkludu t-teħid ta’ kampjuni għal testijiet fil-laboratorju, iżda b’mod ġenerali l-frekwenzi minimi ma jiġux stabbiliti fil-livell tal-UE, ħlief għal għadd limitat ta’ prodotti importati⁶². Għaldaqstant, huma primarjament l-Istati Membri li jiddeċiedu jekk jitwettqux testijiet fil-laboratorju biex jidentifikaw perikli kimiċi.

63

Is-Sistema ta’ Twissija Rapida għall-Ikel u l-Għalf (RASFF) hija għodda li ġiet stabbilita mill-UE u li tippermetti lill-awtoritajiet nazzjonali jiskambjaw b’mod rapidu informazzjoni dwar ir-riskji għas-saħħa relatati mal-ikel u l-għalf. Aħna sibna li l-RASFF intużat ħafna bħala sors ta’ informazzjoni għall-ippjanar ta’ testijiet fil-laboratorju fi tliet Stati Membri li żorna, billi hija tipprovdi informazzjoni importanti dwar ir-riskji.

64

L-awditu tagħna żvela li l-proċeduri ta’ kontroll tal-Kummissjoni u tal-Istati Membri jiffukaw fuq id-detezzjoni ta’ residwi tal-mediċini veterinarji, ta’ xi kontaminanti u pestiċidi, abbażi tad-Direttiva 96/23/KE għal prodotti li joriġinaw mill-annimali. Il-kontrolli fiżiċi li jitwettqu fil-fruntieri esterni tal-UE fuq l-importazzjonijiet tal-ikel li ma joriġinax mill-annimali jkopru prinċipalment ir-residwi tal-pestiċidi u l-kontaminanti.

65

Aħna sibna wkoll li, b’mod partikolari, fl-Istati Membri li saritilhom żjara, ma jitwettqux kontrolli fuq l-aromatizzanti, l-enzimi u s-supplimenti tal-ikel, kemm għall-prodotti li joriġinaw mill-annimali kif ukoll għal dawk li ma joriġinawx mill-annimali. Barra minn hekk, l-ikel li joriġina mill-annimali rarament jiġi kkontrollat fir-rigward tal-addittivi, kif ukoll ta’ pestiċidi u kontaminanti regolati mill-istrumenti legali tal-UE għajr id-Direttiva 96/23/KE. Il-Kaxxa 4 tagħti eżempju ta’ pjan stabbilit minn Stat Membru li ma jinkludix testijiet fuq il-gruppi kollha ta’ perikli kimiċi.

Il-miżuri ta’ infurzar mhux qed jintużaw bl-aktar mod estensiv possibbli

66

Aħna analizzajna l-azzjonijiet li l-Istati Membri jieħdu meta jidentifikaw ikel importat li ma jkunx jikkonforma mar-rekwiżiti tal-UE. L-awtoritajiet tal-Istati Membri jivvalutaw is-sikurezza tal-prodotti alimentari li jiġu importati bl-istess mod kif jivvalutaw il-prodotti li joriġinaw mill-UE (il-paragrafi 52 u 53). L-Istati Membri jew jirrifjutaw il-konsenja jew inkella jirtiraw il-prodotti mis-suq u jordnaw lill-importaturi biex iħallsu l-ispejjeż tal-laboratorju. Ebda wieħed mit-tliet Stati Membri li saritilhom żjara ma jimponi penali ulterjuri fuq l-importaturi.

67

Il-Kummissjoni tista’ tindirizza n-nuqqasijiet billi tifformula rakkomandazzjonijiet tal-awditjar, twettaq awditi ta’ segwitu, tibgħat ittri ta’ livell għoli u torganizza laqgħat mar-rappreżentanti tal-pajjiżi terzi involuti. Għall-kuntrarju tal-Istati Membri, il-Kummissjoni tista’ tissospendi jew timponi kundizzjonijiet speċjali fuq l-importazzjonijiet⁶³, u fil-fatt hija tuża dawn il-mezzi⁶⁴. Hija stabbiliet ukoll kundizzjonijiet speċjali li jirrikjedu li l-awtoritajiet fil-pajjiżi terzi jwettqu ċerti kontrolli, bħal analiżijiet fil-laboratorju, qabel ma jesportaw prodotti alimentari⁶⁵.

68

Id-dritt tal-UE jagħti s-setgħa lill-Kummissjoni biex tneħħi minn fuq il-lista dawk l-istabbilimenti li jkunu bbażati fil-pajjiżi terzi u li jipproduċu ikel li joriġina mill-annimali⁶⁶. Il-Kummissjoni sserraħ fuq il-pajjiżi terzi għall-elenkar u t-tneħħija minn fuq il-lista tal-istabbilimenti. Madankollu, il-Kummissjoni tista’ tneħħihom minn fuq il-lista fil-każ li l-awtoritajiet kompetenti fil-pajjiżi terzi ma jagħtux garanzija suffiċjenti fir-rigward tal-istabbilimenti. Sa ftit ilu, il-Kummissjoni ma kinitx tuża din il-prerogattiva ta’ tneħħija minn fuq il-lista⁶⁷. Is-servizzi tal-Kummissjoni ssuġġerew li l-proċedura legali attwali għat-tneħħija ta’ stabbiliment minn fuq il-lista għandha terġa’ tiġi kkunsidrata mill-ġdid.

69

Is-servizzi tal-Kummissjoni identifikaw opportunitajiet biex jittejjeb il-mod kif il-Kummissjoni tittratta d-diffikultajiet li jiffaċċjaw il-pajjiżi terzi meta jkunu qed jippruvaw jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ importazzjoni tal-UE. Dawn jinkludu t-tisħiħ tal-użu li hija tagħmel mill-awditjar eżistenti u mill-attivitajiet ta’ segwitu sabiex tħeġġeġ il-konformità u tirriżolvi l-problemi identifikati.

Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

70

Dan l-awditu kien ikkonċentrat fuq il-perikli kimiċi, li l-effetti dannużi tagħhom spiss jistgħu ma jkunux immedjatament evidenti minħabba li jkunu fuq terminu twil u kumulattivi. Il-mistoqsija prinċipali tal-awditjar tagħna kienet “Il-mudell stabbilit mill-UE fir-rigward tas-sikurezza alimentari għandu bażi soda u jiġi implimentat b’mod li l-prodotti li nikkunsmaw fl-UE jkunu sikuri mill-perikli kimiċi?”. Aħna sibna li l-mudell għandu bażi soda, u li jitqies bħala mudell ta’ referenza fid-dinja kollha u jipprovdi liċ-ċittadini tal-UE livell għoli ta’ sikurezza alimentari. Madankollu, aħna sibna wkoll li attwalment dan huwa ambizzjuż wisq, billi l-Kummissjoni u l-Istati Membri ma għandhomx il-kapaċità li jimplimentawh bis-sħiħ.

71

Aħna identifikajna għadd ta’ inkonsistenzi u diffikultajiet li attwalment il-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari qed jiffaċċja.

72

Il-qafas legali li jirregola s-sikurezza tas-sustanzi kimiċi fl-ikel, fl-għalf, fil-pjanti u fl-annimali ħajjin għadu xogħol fl-idejn u għadu ma kisibx il-livell ta’ implimentazzjoni previst fil-liġi tal-UE dwar l-ikel (ara l-paragrafu 40). Barra minn hekk, id-diversi dipartimenti tal-EFSA li jivvalutaw it-talbiet relatati mal-użu ta’ sustanzi kimiċi fl-ikel u li jagħtu pariri xjentifiċi biex jinfurmaw id-dritt, ir-regoli u t-tfassil tal-politiki fil-livell Ewropew qed ikunu suġġetti għal dewmien kbir (ara l-paragrafu 42). Dan jaffettwa l-funzjonament xieraq ta’ ċerti partijiet tas-sistema u s-sostenibbiltà tal-mudell fl-intier tiegħu (ara l-paragrafi 46 sa 69).

73

Il-kontrolli mwettqa mill-korpi pubbliċi jistgħu jikkostitwixxu biss proporzjon żgħir tal-kontrolli kollha li jitwettqu. Aħna sibna li xi wħud mill-kontrolli tal-Istati Membri jkopru ċerti gruppi ta’ sustanzi kimiċi b’mod aktar frekwenti minn oħrajn (ara l-paragrafi 48 sa 50 u l-paragrafi 62 sa 65), u li l-qafas legali huwa tant estensiv li l-awtoritajiet pubbliċi waħidhom isibuha diffiċli li jassumu r-responsabbiltajiet kollha li jingħataw lilhom (ara l-paragrafi 43 sa 45). Biex jibqa’ kredibbli, Ii-mudell tal-UE jista’ idealment jikkomplementa s-sistemi ta’ kontroll pubbliċi b’dawk tas-settur privat. Madankollu, is-sinerġiji bejn is-sistema ta’ kontroll pubblika u dik privata għadhom kif bdew jiġu esplorati (ara l-paragrafi 32 sa 34). Għalhekk:

Rakkomandazzjoni 1 – Tiġi riveduta l-leġiżlazzjoni u jsir titjib fil-komplementarjetà bejn is-sistemi ta’ kontroll pubbliċi u dawk privati

1. Jenħtieġ li l-Kummissjoni, bħala parti mill-eżerċizzju attwali tal-Programm dwar l-Idoneità u l-Prestazzjoni tar-Regolamentazzjoni (REFIT) relatat mal-qafas legali li jirregola l-ikel, l-għalf, l-annimali ħajjin u l-pjanti, tivvaluta l-bidliet potenzjali għal-leġiżlazzjoni li tirregola l-perikli kimiċi fid-dawl tal-kapaċità li tapplikaha b’mod konsistenti.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: l-2020.

2. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tibni fuq ix-xogħol li diġà nbeda biex tħeġġeġ din il-komplementarjetà, billi tidentifika t-triq ’il quddiem, sabiex l-awtoritajiet pubbliċi tal-Istati Membri, fejn ikun iġġustifikat, ikunu jistgħu jserrħu b’mod aktar estensiv fuq il-kontrolli li jitwettqu mis-settur privat biex itejbu l-effiċjenza tal-kontrolli u s-sostenibbiltà tal-mudell tal-UE rigward is-sikurezza alimentari.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: l-2020.

74

Punt tajjeb tal-mudell tal-UE huwa l-fatt li dan jimmira li jiggarantixxi li l-prodotti li jkunu ġejjin mill-UE u dawk importati jkunu jissodisfaw l-istess standards għoljin ta’ sikurezza, u b’hekk jipproteġi lill-konsumaturi. Aħna sibna li l-UE għandha stabbiliti bażi ġuridika suffiċjenti u sistema ta’ kontrolli biex jiżguraw li l-prodotti jkunu jikkonformaw mal-istandards tal-UE irrispettivament mill-pajjiż ta’ oriġini tagħhom.

75

Aħna sibna wkoll li, biex jiġi żgurat li l-importazzjonijiet tal-ikel ikunu jirrispettaw l-istandards ta’ sikurezza tal-UE, ċerti residwi tal-pestiċidi jkunu suġġetti għal valutazzjoni tar-riskji, u jingħataw tolleranzi tal-importazzjoni. Dan jippermetti li jittieħed kont ta’ kundizzjonijiet speċifiċi fil-pajjiżi terzi (ara l-paragrafi 29, 30 u 38). Għalhekk:

Rakkomandazzjoni 2 – Jinżamm l-istess livell ta’ aċċertament, kemm għall-ikel li jiġi prodott kif ukoll għal dak li jiġi importat fl-UE

Għal residwi tal-pestiċidi fl-ikel, tispjega x’azzjoni tkun se tieħu biex iżżomm l-istess livell ta’ aċċertament, kemm għall-ikel li jiġi prodott kif ukoll għal dak li jiġi importat fl-UE, filwaqt li tibqa’ konformi mar-regoli tad-WTO.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: l-2019.

76

Filwaqt li josservaw l-interess tal-operaturi tan-negozji tal-ikel u l-għalf fiż-żamma ta’ livell għoli ta’ sikurezza alimentari, l-awtoritajiet pubbliċi tal-Istati Membri qed jiffaċċjaw diffikultajiet biex jiddeterminaw in-natura tal-azzjoni ta’ infurzar li għandha tittieħed f’każ ta’ nuqqas ta' konformità (ara l-paragrafi 51 sa 53 u 66). Il-Kummissjoni identifikat opportunitajiet biex issaħħaħ il-proċeduri tagħha għall-monitoraġġ u l-infurzar tal-leġiżlazzjoni dwar l-ikel (ara l-paragrafi 54 sa 56 u 67 sa 69). Għalhekk:

Rakkomandazzjoni 3 – Tiġi ffaċilitata l-applikazzjoni konsistenti tal-liġi tal-UE dwar l-ikel

1. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tagħti lill-Istati Membri aktar gwida dwar l-applikazzjoni tal-miżuri ta’ infurzar.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: l-2020.

2. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tibda tuża l-opportunitajiet li identifikat biex issaħħaħ il-proċeduri tagħha għall-monitoraġġ tal-konformità mar-regoli tal-UE dwar l-ikel.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: l-2020.

Dan ir-Rapport ġie adottat mill-Awla I, immexxija mis-Sur Nikolaos MILIONIS, Membru tal-Qorti tal-Awdituri, fil-Lussemburgu fil-laqgħa tagħha tal-14 ta’ Novembru 2018.

Termini u abbrevjazzjonijiet

ADI: Doża Aċċettabbli ta’ Kuljum

Codex: Il-Codex Alimentarius, jew il-“Kodiċi tal-Ikel”, huwa ġabra ta’ standards, linji gwida u kodiċijiet ta’ prattika li ġew adottati mill-Kummissjoni Codex Alimentarius (is-CAC). Is-CAC hija l-parti ċentrali tal-Programm Konġunt tal-FAO/WHO dwar l-Istandards tal-Ikel u ġiet stabbilita mill-FAO u mill-WHO biex tipproteġi s-saħħa tal-konsumaturi u tippromwovi prattiki ġusti fil-kummerċ tal-ikel.

DAR: Doża Akuta ta’ Referenza

DĠ SANTE: Direttorat Ġenerali għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari

DPEs: Punti Magħżula ta’ Dħul

DPIs: Punti Magħżula għall-Importazzjoni

EFSA: Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel

EMA: Aġenzija Ewropea għall-Mediċini

FAO: Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura tan-Nazzjonijiet Uniti

FBOs: Operaturi tan-Negozji tal-Ikel u l-Għalf

FDA: Amministrazzjoni għall-Ikel u għall-Mediċini tal-Istati Uniti.

Ftehim SPS: Miżuri Sanitarji u Fitosanitarji

Ġestjoni tar-riskji: Il-proċess, li huwa distint mill-valutazzjoni tar-riskji, jikkonsisti fil-ponderazzjoni ta’ politiki differenti f’konsultazzjoni mal-partijiet interessati, filwaqt li jitqiesu l-valutazzjoni tar-riskji u fatturi oħra leġittimi, u, fejn ikun meħtieġ, jintgħażlu alternattivi xierqa għall-prevenzjoni u l-kontroll.

GATT: Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ

HACCP: Analiżi tal-Perikli u Punti Kritiċi ta’ Kontroll

Ingredjent regolat tal-ikel: L-ingredjenti regolati tal-ikel huma dawk l-ingredjenti li attwalment jeħtieġu l-awtorizzazzjoni tas-suq. Dawn jinkludu sustanzi kimiċi li jintużaw bħala addittivi tal-ikel, enzimi tal-ikel, aromatizzanti, ħwawar bl-affumikazzjoni u sorsi ta’ vitamini u minerali miżjuda mal-ikel.

Interferent endokrinali: Sustanzi kimiċi li jistgħu jfixklu s-sistemi endokrinali (jiġifieri, il-glandoli u l-ormoni li dawn jipproduċu) f’ċerti dożi. Dawn l-interferenzi jistgħu jikkawżaw mard tal-kanċer, difetti fit-twelid u disturbi oħra tal-iżvilupp.

Komunikazzjoni tar-riskji: L-iskambju interattiv, matul il-proċess tal-analiżi tar-riskji, ta’ informazzjoni u opinjonijiet dwar il-perikli u r-riskji, il-fatturi relatati mar-riskji u l-perċezzjonijiet tar-riskji, fost dawk responsabbli mill-valutazzjoni u l-ġestjoni tar-riskji, il-konsumaturi, in-negozji tal-għalf u l-ikel, il-komunità akkademika u l-partijiet l-oħra interessati, inkluża l-ispjegazzjoni tas-sejbiet tal-valutazzjoni tar-riskji u l-bażi tad-deċiżjonijiet relatati mal-ġestjoni tar-riskji.

MRL: Livelli Massimi ta’ Residwi

Prodotti botaniċi: Il-prodotti botaniċi magħmula minn pjanti, alga, fungi jew likeni saru disponibbli b’mod aktar mifrux fis-suq tal-UE fil-forma ta’ supplimenti tal-ikel. Eżempji jinkludu l-ġinko, it-tewm u l-ġinseng. Dawn il-prodotti jiġu tipikament iklassifikati bħala ikel naturali. Dawn jistgħu jinxtraw mingħajr riċetta minn spiżeriji, supermarkets, ħwienet speċjalizzati u permezz tal-internet.

Sistema ta’ Twissija Rapida għall-Ikel u l-Għalf (RASFF): Sistema li tippermetti li l-awtoritajiet tal-Istati Membri inkarigati mill-kontroll tal-ikel u l-għalf (l-awtoritajiet tal-Istati Membri EU-28 dwar is-sikurezza alimentari, il-Kummissjoni, l-EFSA, l-ESA, in-Norveġja, il-Liechtenstein, l-Iżlanda u l-Iżvizzera) jikkondividu informazzjoni dwar il-miżuri li ttieħdu b’reazzjoni għal riskji serji li jkunu ġew identifikati fir-rigward tal-ikel u l-għalf. Din tipprovdi servizz kontinwat biex tiżgura li n-notifiki urġenti jintbagħtu, jiġu riċevuti u jingħataw rispons b’mod kollettiv u effiċjenti.

Tolleranza tal-importazzjoni: Din tfisser il-livell massimu ta’ residwi (MRL) stabbilit għall-prodotti importati biex jissodisfaw il-ħtiġijiet tal-kummerċ internazzjonali fejn:

• l-użu tas-sustanza attiva fi prodott għall-protezzjoni tal-pjanti fuq prodott speċifiku ma jkunx awtorizzat fil-Komunità għal raġunijiet għajr dawk relatati mas-saħħa pubblika għall-prodott speċifiku u l-użu speċifiku; jew
• livell differenti jkun xieraq minħabba li l-MLR eżistenti tal-Komunità ġie stabbilit għal raġunijiet għajr dawk relatati mas-saħħa pubblika għall-prodott speċifiku u l-użu speċifiku.

Valutazzjoni tar-riskji: Proċess b’bażi xjentifika li jikkonsisti f’erba’ stadji: l-identifikazzjoni tal-perikli, il-karatterizzazzjoni tal-perikli, il-valutazzjoni tal-esponiment u l-karatterizzazzjoni tar-riskji.

WHO: Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa

WTO: Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ

Noti finali

¹ L-operaturi huma primarjament responsabbli għal (a) l-iżgurar tal-konformità mar-rekwiżiti tal-liġi dwar l-ikel, kemm tal-Unjoni kif ukoll dik nazzjonali (li jinkludu, iżda mhux biss dawk dwar is-sikurezza alimentari) li huma rilevanti għall-attivitajiet tagħhom u fi ħdan in-negozji li huma jikkontrollaw, u (b) għal dan l-għan, it-twettiq tal-kontrolli tagħhom stess. Dan huwa element ewlieni fil-prevenzjoni tal-kriżijiet tal-ikel, speċjalment fir-rigward tas-sikurezza alimentari, billi huwa jintroduċi bosta punti ta’ kontroll fil-katina alimentari kollha kemm hi.

² Il-kummerċ globali huwa rregolat mir-regoli tad-WTO. Kemm l-UE kif ukoll l-Istati Membri individwali tal-UE huma membri ta’ din l-organizzazzjoni.

³ L-Artikolu 5 tar-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (KE) Nru 178/2002 tat-28 ta’ Jannar 2002 li jistabilixxi l-prinċipji ġenerali u l-ħtiġijiet tal-liġi dwar l-ikel, li jistabilixxi l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel u jistabbilixxi l-proċeduri fi kwistjonijiet ta' sigurtà tal-ikel (ĠU L 31, 1.2.2002, p. 1) (ir-Regolament dwar il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel).

⁴ Il-Kummissjoni Ewropea, “Food safety EU budget for the future” (Baġit tal-UE għas-sikurezza alimentari għall-futur), is-7 ta’ Ġunju 2018 (https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/future_budget_factsheet_en.pdf).

⁵ L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, “WHO estimates of the global burden of foodborne diseases, Foodborne Diseases Burden Epidemiology Reference Group 2007-2015” (Stimi tal-WHO relatati mal-piż globali ta’ mard li jkun ġej mill-ikel: Grupp ta’ Referenza dwar l-Epidemjoloġija tal-Piż ta’ Mard li jkun ġej mill-Ikel 2007-2015), il-Figura 12, p. 80.

⁶ L-Artikolu 3(14) tar-Regolament (KE) Nru 178/2002 “perikolu” tfisser aġent bijoloġiku, kimiku jew fiżiku fi, jew kundizzjoni ta’, ikel jew għalf bil-potenzjal li joħloq effetti kuntrarji fuq is-saħħa tal-bniedem;

⁷ Perikli fiżiċi huma oġġetti fl-ikel li jistgħu jikkawżaw ħsara jekk jittieklu. Dawn normalment iseħħu minħabba prattiki mhux sikuri ta’ manipulazzjoni tal-ikel jew minħabba kontaminazzjoni aċċidentali.

⁸ Perikli bijoloġiċi huma mikrobi li jistgħu jmarrdu lin-nies. Dawn jinkludu parassiti, virusijiet u batterji. L-implimentazzjoni xierqa ta’ sistema HACCP (Analiżi tal-Perikli u Punti Kritiċi ta’ Kontroll) hija l-għodda prinċipali użata għall-prevenzjoni ta’ perikli bijoloġiċi.

⁹ L-ikel organiku huwa ikel li jiġi ċċertifikat bħala li jkun ġie prodott permezz ta’ metodi li jkunu konformi mal-istandards tal-biedja organika. Il-konformità ma’ dawn l-istandards ma tfissirx li l-preżenza tal-perikli kimiċi kollha, bħal kontaminanti, hija eskluża.

¹⁰ Tlieta mill-biċċiet ta’ leġiżlazzjoni l-aktar importanti li mhumiex speċifikament dwar il-perikli kimiċi iżda dwar is-sikurezza alimentari fl-intier tagħha huma dawn li ġejjin:

• It-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jipprovdi l-bażi għall-politika tal-UE dwar is-sikurezza alimentari billi huwa jagħti s-setgħa lill-UE biex taġixxi għall-protezzjoni tas-saħħa pubblika u tal-konsumaturi.
• Ir-Regolament (KE) Nru 178/2002 jistabbilixxi l-prinċipji ġenerali u l-ħtiġijiet tal-liġi dwar l-ikel u l-għalf (ir-Regolament dwar il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel). Huwa jistipula l-qafas għall-iżvilupp tal-leġiżlazzjoni dwar l-ikel u l-għalf, kemm fil-livell tal-UE kif ukoll fil-livell tal-Istati Membri, u jkopri l-istadji kollha tal-produzzjoni u tad-distribuzzjoni tal-ikel u l-għalf.
• Ir-Regolament (KE) Nru 882/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2004 dwar il-kontrolli uffiċjali mwettqa biex tiġi żgurata l-verifikazzjoni tal-konformità mal-liġi tal-għalf u l-ikel, mar-regoli dwar s-saħħa tal-annimali u l-welfare tal-annimali (ĠU L 165, 30.4.2004, p. 1).

¹¹ Id-WHO, “WHO estimates of the global burden of food-borne diseases: Food-borne disease burden epidemiology reference group 2007-2015” (Stimi tad-WHO relatati mal-piż globali ta’ mard li jkun ġej mill-ikel: Grupp ta’ Referenza dwar l-Epidemjoloġija tal-Piż ta’ Mard li jkun ġej mill-Ikel 2007-2015), 3.12.2015. Dan huwa l-ewwel studju u, attwalment, l-aktar wieħed komplet li twettaq mid-WHO dwar l-istimi ta’ mard li jkun ġej mill-ikel. Huwa jinkludi data dwar erba’ sustanzi kimiċi (aflatossina, ċjanur tal-kassava, diossina u allerġeni tal-karawett).

¹² Dan ġie osservat mill-kumpanija Ernst and Young li wettqet l-analiżi esterna fir-rigward tal-EFSA fl-2012.

¹³ Il-Kummissjoni Ewropea taħdem biex tiżgura li l-provvista alimentari fl-Ewropa tkun l-aktar waħda sikura fid-dinja u li l-istess standards relatati mas-sikurezza alimentari jkunu japplikaw għall-prodotti kollha irrispettivament mill-oriġini tagħhom - Skont kif inhu ddikjarat fuq is-sit web tad-Direttorat Ġenerali għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari https://ec.europa.eu/food/safety/international_affairs/trade_en. Il-prinċipju jiġi rifless ukoll fil-qari konġunt tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel, l-Artikoli 11 (ikel u għalf importat) u l-Artikolu 14 (l-ikel għandu jkun sikur).

¹⁴ L-EFSA hija responsabbli għall-valutazzjoni tar-riskji għas-sikurezza alimentari, filwaqt li l-EMA hija responsabbli għall-valutazzjoni ta’ prodotti mediċinali tal-UE (li jinkludu mediċini veterinarji).

¹⁵ L-għażla tat-tliet Stati Membri saret fuq il-bażi tal-kriterji li ġejjin: (1) il-bilanċ bejn l-Istati Membri b’volumi kbar ta’ importazzjonijiet u l-Istati Membri b’volumi ferm iżgħar, (2) l-Istati Membri li bħala tħassib prinċipali, għandhom sustanzi differenti meta jkunu qed jikkunsidraw il-perikli kimiċi fl-ikel, u (3) il-post tal-aġenzija prinċipali tal-UE li tipprovdi pariri xjentifiċi dwar is-sustanzi kimiċi fl-ikel (l-EFSA f’Parma). Fl-għażla tal-pajjiżi fittixna wkoll li jkun hemm bilanċ ġeografiku. Fl-Italja, minħabba l-organizzazzjoni reġjonali tagħha, aħna kkonċentrajna l-biċċa l-kbira mill-kontrolli tagħna fuq reġjun wieħed biss (il-Liguria).

¹⁶ Il-Programm dwar l-Idoneità u l-Prestazzjoni tar-Regolamentazzjoni jagħmel parti mill-aġenda tal-Kummissjoni għal regolamentazzjoni aħjar. Huwa jimmira li jżomm id-dritt tal-UE sempliċi, jelimina l-piżijiet bla bżonn u jadatta l-leġiżlazzjoni mingħajr ma jikkomprometti l-objettivi ta’ politika.

¹⁷ SWD(2018) 38 final, “Fitness Check on the General Food Law (Regulation (EC) No 178/2002)” (Kontroll tal-Idoneità fuq il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel (ir-Regolament (KE) Nru 178/2002)).

¹⁸ Spiric, D. et al., “Convergence on EU and USA Food safety Regulation approach, regarding foodborne outbreaks” (Konverġenza fuq l-approċċ mill-UE u l-Istati Uniti tal-Amerka għar-Regolament dwar is-sikurezza alimentari, rigward tifqigħat li jkunu ġejjin mill-ikel), il-Konferenza Internazzjonali Nru 58 dwar l-Industrija tal-Laħam “Meat Safety and Quality: Where it goes?” (Is-Sikurezza u l-Kwalità tal-Laħam: Fejn imur?), Procedia Food Science 5(2015) 266-269. Ir-rapport jindika li l-Istati Uniti jużaw il-liġi tal-UE dwar l-ikel bħala referenza.

¹⁹ Humphrey, J., “Food Safety, Private Standards Schemes and Trade: The Implications of the FDA Food Safety Modernization Act” (Sikurezza Alimentari, Skemi Privati ta’ Standards u Kummerċ: L-Implikazzjonijiet tal-Att dwar il-Modernizzazzjoni tas-Sikurezza Alimnetari tal-FDA), IDS Working Paper Volume 2012 Nru 403, Settembru 2012.

²⁰ L-EIOP: Text 2008-006 - European governance still technocratic? New modes of governance for food safety regulation in the European Union (Il-governanza Ewropea għadha teknokratika? Modi ġodda ta’ governanza għar-regolament dwar is-sikurezza alimentari fl-Unjoni Ewropea). Robert Fischer. 2018. Ispirati mill-UE, għadd ta’ pajjiżi, eż. Franza u l-Ġermanja, stabbilew aġenziji ta’ evalwazzjoni indipendenti u adottaw il-prinċipju ta’ separazzjoni organizzazzjonali tal-valutazzjoni u tal-ġestjoni tar-riskji.

²¹ Valutazzjoni tal-ispejjeż imġarrba mill-bdiewa għall-konformità mal-leġiżlazzjoni tal-UE fl-oqsma tal-ambjent, tal-benessri tal-annimali u tas-sikurezza alimentari, is-CPRA għall-Kummissjoni Ewropea. AGRI 2011-EVAL-08.

²² B’mod partikolari, il-Premessa 17 tar-Regolament (KE) Nru 178/2002. “Fejn il-liġi dwar l-ikel hija mmirata lejn it-tnaqqis, l-eliminazzjoni jew l-iskartar tar-riskju għas-saħħa, it-tliet komponenti interkonnessi tal-analiżi tar-riskju — stima tar-riskju, immaniġġjar tar-riskju, u komunikazzjoni tar-riskju — jipprovdu metodoloġija sistematika biex jiġu stabbiliti miżuri effettivi, proporzjonati u mmirati jew azzjonijiet oħra biex jipproteġu s-saħħa”. Skont il-Premessa 19 tal-istess Regolament: “Huwa magħruf li stima xjentifika tar-riskju weħidha ma tistax, f'xi każi, tipprovdi t-tagħrif kollu li fuqu d-deċiżjoni tal-immaniġġjar tar-riskju għandha tkun ibbażata, u li fatturi oħra rilevanti għall-kwistjoni taħt kunsiderazzjoni għandu b'mod leġittimu jingħata kont tagħhom inklużi l-fatturi soċjali, ekonomiċi, tradizzjonali, etiċi u ambjentali u l-possibbiltà tal-kontrolli.” L-Artikolu 3 jinkludi definizzjonijiet ta’ dawn it-tliet komponenti.

²³ L-EMA ġiet stabbilita bir-Regolament (KE) Nru 726/2004, iżda kienet diġà ilha teżisti mill-1995 fuq il-bażi ta’ Direttivi aktar antiki. Hija responsabbli għall-valutazzjoni tar-riskji tal-UE fil-qasam tal-prodotti mediċinali.

²⁴ Il-Premessa 21 u l-Artikolu 7 tar-Regolament (KE) Nru 178/2002.

²⁵ Skont il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni dwar il-prinċipju ta’ prekawzjoni (COM(2000)°1 final tat-2.2.2000), l-miżuri li jittieħdu biex jiġi applikat il-prinċipju ta’ prekawzjoni għandhom ikunu: proporzjonali għal-livell ta’ protezzjoni magħżul, nondiskriminatorji fl-applikazzjoni tagħhom, konsistenti ma’ miżuri simili li jkunu diġà ttieħdu, ibbażati fuq eżaminar tal-benefiċċji u l-ispejjeż potenzjali tal-azzjoni jew tan-nuqqas ta’ azzjoni (inkluża, fejn ikun xieraq u fattibbli, analiżi tal-ispejjeż imqabbla mal-benefiċċji ekonomiċi), suġġetti għal rieżaminar, fid-dawl ta’ data xjentifika ġdida, u kapaċi jassenjaw ir-responsabbiltà għall-produzzjoni ta’ evidenza xjentifika meħtieġa għal valutazzjoni aktar komprensiva tar-riskji.

²⁶ Il-Kummissjoni Ewropea - Stqarrija għall-istampa - Il-Kummissjoni tadotta l-Komunikazzjoni dwar il-Prinċipju ta’ Prekawzjoni.

²⁷ Il-Ftehim tad-WHO daħal fis-seħħ bl-istabbiliment tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ fl-1 ta’ Jannar 1995. Huwa jirrigwarda l-applikazzjoni tar-regolamenti dwar is-sikurezza alimentari kif ukoll is-saħħa tal-annimali u tal-pjanti.

²⁸ L-Artikolu 5 tal-Ftehim SPS.

²⁹ Il-valutazzjoni sħiħa tar-riskji tinkludi erba’ stadji: l-identifikazzjoni tal-perikli, il-karatterizzazzjoni tal-perikli, il-valutazzjoni tal-esponiment u l-karatterizzazzjoni tar-riskji.

³⁰ Ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Ottubru 2009 dwar it-tqegħid fis-suq ta’ prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti (ĠU L 309, 24.11.2009, p. 1).

³¹ L-INDIĊI ANALITIKU TAD-WTO, SPS Agreement – Preamble (Jurisprudence) (Ftehim SPS – il-Preambolu (Ġurisprudenza)). Il-Punt 1.5.2 Relationship of the precautionary principle with the SPS Agreement (Ir-relazzjoni bejn il-prinċipju ta’ prekawzjoni u l-Ftehim SPS). Jannar 2018.

³² Ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 u r-Regolament (KE) Nru 396/2005 rispettivament.

³³ Ir-rapport ta’ sinteżi tal-laqgħa tal-Kumitat Permanenti dwar il-pjanti, l-annimali, l-ikel u l-għalf, li ġiet organizzata fi Brussell fis-16 u 17 ta’ Frar 2017: L-Istati Membri ġibdu l-attenzjoni għad-diffikultajiet li dan jista’ joħloq fil-livell internazzjonali (Codex Alimentarius) u għall-kwistjonijiet relatati mar-responsabbiltajiet għal dawn id-deċiżjonijiet ta’ politika fil-livell tagħhom, minħabba r-rwol tagħhom bħala l-ewwel evalwatur fil-proċedura għat-trattament ta’ talbiet għal tolleranzi tal-importazzjoni u r-Rapport ta’ sinteżi tal-laqgħa tal-Kumitat Permanenti dwar il-pjanti, l-annimali, l-ikel u l-għalf, li ġiet organizzata fi Brussell fit-13-14 ta’ Ġunju 2018, il-punt A.14 fuq l-aġenda.

³⁴ L-operaturi tan-negozji tal-ikel u l-għalf fl-istadji kollha tal-produzzjoni, tal-ipproċessar u tad-distribuzzjoni fi ħdan in-negozji taħt il-kontroll tagħhom iridu jiżguraw li l-ikel jew l-għalf ikunu jissodisfaw dawk ir-rekwiżiti tal-liġi dwar l-ikel li jkunu rilevanti għall-attivitajiet tagħhom u jivverifikaw li dawn ir-rekwiżiti jkunu ġew rispettati.

³⁵ L-allokazzjoni ċara tar-responsabbiltajiet bejn l-FBOs u l-awtoritajiet pubbliċi tul il-katina alimentari hija rikonoxxuta fir-riżultati tal-Kontroll tal-Idoneità fuq il-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel bħala titjib fl-effiċjenza.

³⁶ F’konformità mal-Artikolu 17(1) tar-Regolament (KE) Nru 178/2002

³⁷ Iċ-ċifri huma bbażati fuq rapporti tal-EFSA.

³⁸ Id-Direttiva tal-Kunsill 96/23/KE tad-29 ta’ April 1996 dwar miżuri għall-monitoraġġ ta’ ċerti sustanzi u residwi tagħhom f’annimali ħajjin u prodotti tal-annimali (ĠU L 125, tat-23.5.1996, p. 10).

³⁹ Ir-Rapport ġenerali “Interaction Between the System of Official Feed Controls and Private Assurance Schemes” (Interazzjoni bejn is-Sistema tal-Kontrolli Uffiċjali fuq l-Għalf u l-Iskemi Privati ta’ Assigurazzjoni) tad-DĠ Saħħa u Sikurezza Alimentari, jirrikonoxxi għadd ta’ benefiċċji għall-awtoritajiet kompetenti li jistabbilixxu interazzjonijiet ma’ skemi privati ta’ assigurazzjoni, 2016-8975. http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/overview_reports/

⁴⁰ Il-Programm tal-2017 għall-Awditi u l-Analiżijiet tas-Saħħa u l-Ikel. Id-Direttorat Ġenerali għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari.

⁴¹ Pereżempju, id-dokument DĠ SANTE 2017-6072. Ir-rapport finali ta’ missjoni ta’ ġbir ta’ informazzjoni mwettqa fil-Ġermanja mit-28 ta’ Novembru 2017 sas-6 ta’ Diċembru 2017 biex tinġabar informazzjoni rigward is-sinerġiji bejn il-kontrolli uffiċjali u l-kontrolli proprji tal-operaturi tan-negozji tal-ikel u l-iskemi ta’ ċertifikazzjoni għal partijiet terzi. http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/audit_reports/ . In-Netherlands esprimew ukoll tħassib simili matul iż-żjara tal-awditjar li twettqet fil-kuntest ta’ dan l-awditu.

⁴² Konsum stmat = produzzjoni fl-UE + importazzjonijiet – esportazzjonijiet. Data dwar il-produzzjoni fl-UE - 734 miljun tunnellata (sors: “EU agricultural production volumes for 2013 in million tonnes” (Volumi tal-produzzjoni agrikola fl-UE għall-2013 f’miljun tunnellata), il-Faostat). Data dwar l-importazzjonijiet - kważi 93 miljun tunnellata, u esportazzjonijiet - 91 miljun tunnellata (sors: http://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/EDN-20171016-1?inheritRedirect=true).

⁴³ Pereżempju, il-listi ta’ sustanzi kimiċi inklużi fil-CODEX jistgħu ma jkunux eżawrjenti jew il-pajjiżi membri xorta waħda jista’ jkollhom limiti legali differenti fir-rigward ta’ sustanza partikolari (eż. MRL differenti).

⁴⁴ https://ec.europa.eu/food/safety/official_controls/legislation/imports_en

⁴⁵ Filwaqt li 13 % tal-prodotti kkunsmati fl-UE jiġu importati (ara n-nota 42 f’qiegħ il-paġna), 26.4 % (22 345) tal-għadd totali ta’ kampjuni (84 657) kien jirrigwarda prodotti li jiġu importati minn pajjiżi terzi u 67 % (56 749) tat-total kien joriġina mill-pajjiżi rapportaturi (l-UE, I-Iżlanda u n-Norveġja). Ir-Rapport 2016 tal-Unjoni Ewropea dwar ir-residwi tal-pestiċidi fl-ikel maħruġ mill-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel.

⁴⁶ Jekk, pereżempju, dawn is-sustanzi ma kinux awtorizzati minħabba raġunijiet oħra għajr raġunijiet ta’ saħħa.

⁴⁷ Bħad-data dwar l-okkorrenza jew dik dwar il-konsum tal-ikel.

⁴⁸ Fil-prinċipju, l-Istati Membri għandhom il-libertà li jiddeċiedu dwar l-għadd xieraq ta’ kontrolli li jwettqu, iżda l-leġiżlazzjoni tal-UE tista’ tispeċifika l-frekwenzi għal prodotti speċifiċi, eż. l-Anness IV tad-Direttiva tal-Kunsill 96/23/KE jistabbilixxi l-“livelli u l-frekwenza tal-kampjuni” għall-annimali ħajjin u għall-prodotti li ġejjin mill-annimali.

⁴⁹ L-Artikolu 10 tar-Regolament (KE) Nru 882/2004.

⁵⁰ L-informazzjoni ppreżentata tirreferi biss għat-tliet Stati Membri li saritilhom żjara matul l-awditu. Għall-ingredjenti regolati tal-ikel u l-kontaminanti li mhumiex inklużi fid-Direttiva 96/23/KE ma hemmx rapport fil-livell tal-UE. Għar-residwi tal-pestiċidi u l-mediċini veterinarji, l-EFSA tħejji rapporti annwali dwar ir-riżultati tal-ittestjar imwettaq mill-Istati Membri.

⁵¹ Madankollu, dawn it-testijiet ma jindirizzawx l-aspetti kollha tar-riskji kimiċi bħall-akkumulazzjoni ta’ pestiċidi (ara l-paragrafu 7 fl-Anness III).

⁵² Kampjun jista’ jinkludi bosta testijiet għal sustanzi differenti.

⁵³ Il-kundizzjonijiet tal-użu stabbiliti fir-Regolament (KE) Nru 1333/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta’ Diċembru 2008 dwar l-addittivi tal-ikel jokkupaw 314-il paġna (l-Annessi 2-4).

⁵⁴ L-Artikoli 54 u 55 tar-Regolament (KE) Nru 882/2004.

⁵⁵ Fuq is-sit web tiegħu, id-DĠ SANTE jispjega li l-prodotti importati li joriġinaw mill-annimali u l-annimali ħajjin jippreżentaw risku ta’ livell għoli, billi dawn jistgħu jittrażmettu mard serju lill-bnedmin u l-annimali. https://ec.europa.eu/food/safety/official_controls/legislation/imports/animal_en

⁵⁶ Skont l-Artikolu 11(4) tar-Regolament (KE) Nru 854/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2004 li jippreskrivi regoli speċifiċi għall-organizzazzjoni ta' kontrolli uffiċjali fuq prodotti li joriġinaw mill-annimali maħsuba għall-konsum uman (ĠU L 139, 30.4.2004, p. 206), il-Kummissjoni tanalizza s-sitwazzjoni fir-rigward tas-saħħa pubblika u dik tal-annimali fil-pajjiż terz rilevanti billi titlob u teżamina dokumenti u, bħala regola ġenerali, iżżurhom. Fir-rigward tar-riskji kimiċi, din l-analiżi tkopri l-liġijiet tal-pajjiż terz dwar il-prodotti li joriġinaw mill-annimali, l-użu ta’ prodotti mediċinali veterinarji, it-tħejjija u l-użu ta’ prodotti tal-għalf u l-approvazzjoni tal-programm ta’ monitoraġġ tar-residwi.

⁵⁷ Il-Kummissjoni tispezzjona kampjun ta’ dawn l-istabbilimenti matul l-awditi li jitwettqu fil-pajjiżi terzi. Il-Kummissjoni infurmatna wkoll li hija qed tħejji rapport dwar l-eżitu tal-evalwazzjoni tagħha fir-rigward tal-istabbilimenti f’pajjiż terz partikolari li kien ingħata l-approvazzjoni biex jesporta lejn l-UE.

⁵⁸ Skont ir-Regolament (KE) Nru 853/2004 u l-Artikoli 11 u 12 tar-Regolament (KE) Nru 854/2004, l-awtoritajiet f’pajjiżi terzi għandhom ir-responsabbiltà li jivverifikaw u jiggarantixxu li l-istabbilimenti jkunu jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-UE għal kull kategorija ta’ prodotti tal-ikel.

⁵⁹ Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 669/2009 tal-24 ta’ Lulju 2009 li jimplimenta r-Regolament (KE) Nru 882/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar iż-żieda fil-livell tal-kontrolli uffiċjali mwettqa fuq l-importazzjonijiet ta' ċertu għalf u ikel ta' oriġini mhux mill-annimali u li jemenda d-Deċiżjoni 2006/504/KE (ĠU L 194, 25.7.2009, p. 11).

⁶⁰ Attwalment, ir-Regolament (KE) Nru 669/2009 jkopri 35 prodott differenti u 24 pajjiż terz. Il-prodotti l-aktar komuni huma l-ġewż, il-ħxejjex, il-ħxejjex aromatiċi u l-ħwawar. Ir-regolament jistabbilixxi frekwenzi għall-kontrolli tal-identità u dawk fiżiċi, inklużi t-testijiet fil-laboratorju (5, 10, 20 jew 50 %). Il-lista tal-prodotti u l-frekwenzi tal-kontrolli jiġu analizzati kull sitt xhur fuq il-bażi tar-riżultati tal-kontrolli.

⁶¹ Skont ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 884/2014 tat-13 ta’ Awwissu 2014 li jimponi kundizzjonijiet speċjali għar-regolamentazzjoni tal-importazzjoni ta’ ċertu għalf u ikel minn ċertu pajjiżi terzi minħabba r-riskju ta’ kontaminazzjoni bl-aflatossini u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1152/2009 (ĠU L 242, 14.8.2014, p. 4); ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2015/175 tal-5 ta’ Frar 2015 li jistabbilixxi kundizzjonijiet speċjali applikabbli għall-importazzjoni għall-gomma tal-gwar li toriġina mill-Indja jew li tintbagħat minn hemm, minħabba r-riskju ta’ kontaminazzjoni mill-pentaklorofenol u mid-dijossini (ĠU L 30, 6.2.2015, p. 10), u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 885/2014 tat-13 ta’ Awwissu 2014 li jistabbilixxi l-kundizzjonijiet speċifiċi li japplikaw għall-importazzjoni tal-okra u tal-weraq tal-kari mill-Indja u li jħassar ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) Nru 91/2013 (ĠU L 242, 14.8.2014, p. 20), ir-Regolament ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/186 tat-2 ta’ Frar 2017 li jistabbilixxi l-kundizzjonijiet speċifiċi li japplikaw għall-introduzzjoni fl-Unjoni ta' konsenji minn ċerti pajjiżi terzi minħabba l-kontaminazzjoni mikrobijoloġika (ĠU L 29, 3.2.2017, p. 24), l-UE stabbiliet dawn il-kundizzjonijiet speċjali għal ċerti prodotti li joriġinaw minn 12-il pajjiż terz, prinċipalment minħabba r-riskju ta’ kontaminanti fil-ġewż u l-frott niexef.

⁶² Minbarra d-dispożizzjonijiet li ssir referenza għalihom fil-Kaxxa 3, id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2002/805/KE tal-15 ta’ Ottubru 2002 li tikkonċerna ċerti miżuri protettivi fir-rigward ta’ ċerti prodotti ta’ oriġini mill-annimali bħala nutriment tal-annimali u li huma importati mill-Ukrajna (ĠU L 278, 16.10.2002, p. 24); id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2010/381/UE tat-8 ta’ Lulju 2010 dwar miżuri ta’ emerġenza li japplikaw għal kunsinni ta’ prodotti tal-akkwakultura importati mill-Indja u maħsuba għall-konsum tal-bniedem (ĠU L 174, 9.7.2010, p. 51); id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2010/220/UE tas-16 ta’ April 2010 dwar miżuri ta’ emerġenza applikabbli għal kunsinni ta’ prodotti tas-sajd tal-akkwakultura importati mill-Indoneżja u li huma intenzjonati għall-konsum mill-bniedem (ĠU L 97, 17.4.2010, p. 17) u d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2002/251/KE tas-27 ta’ Marzu 2002 li tikkonċerna ċerti miżuri ta’ protezzjoni fir-rigward ta’ laħam tat-tjur u ċerti prodotti konnessi mal-industrija tas-sajd u prodotti tal-akkwakultura li huma intiżi għall-konsum uman u importati mit-Tajlandja (ĠU L 84, 28.3.2002, p. 77).

⁶³ L-Artikolu 53(1)(b) tar-Regolament (KE) Nru 178/2002.

⁶⁴ Pereżempju: Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (EU) 2015/943 tat-18 ta’ Ġunju 2015 dwar miżuri ta’ emerġenza li jissospendu l-importazzjonijiet ta’ fażola mnixxfa min-Niġerja u li jemenda l-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 669/2009 (ĠU L 154, 19.6.2015, p. 8).

⁶⁵ Pereżempju: Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2015/175 u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 885/2014.

⁶⁶ L-Artikolu 12(4)(c) tar-Regolament (KE) Nru 854/2004.

⁶⁷ L-ewwel stabbiliment li l-Kummissjoni neħħiet mil-lista fuq l-inizjattiva proprja tagħha kien wieħed fil-Brażil. Huwa tneħħa mil-lista minħabba l-preżenza ta’ salmonella u minħabba frodi relatata maċ-ċertifikazzjoni tal-laboratorju għall-laħam u l-prodotti tal-laħam esportati lejn l-UE.

⁶⁸ https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/food-additive-re-evaluations

⁶⁹ Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1129/2011 tal-11 ta’ Novembru 2011 li jemenda l-Anness II għar-Regolament (KE) Nru 1333/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill billi jistabbilixxi lista tal-Unjoni ta’ addittivi tal-ikel (ĠU L 295, 12.11.2011, p. 1–177).

⁷⁰ L-Anness II tar-Regolament (KE) Nru 1333/2008 jinkludi l-lista tal-Unjoni ta’ addittivi tal-ikel approvati biex jintużaw fl-ikel u l-kundizzjonijiet tal-użu.

⁷¹ L-Artikolu 1 tar-Regolament (KE) Nru 1332/2008.

⁷² Il-Premessa 14 u l-Artikolu 17 tar-Regolament (KE) Nru 1332/2008.

⁷³ Sors: Id-Database tal-Kummissjoni dwar l-aromatizzanti tal-ikel.

⁷⁴ Il-Parti A tal-lista tal-UE għandha erba’ noti f’qiegħ il-paġna li huma differenti: 1. “evalwazzjoni trid timtela mill-Awtorità”; 2. “dejta xjentifika addizzjonali għandha tiġi ppreżentata sal-31 ta’ Diċembru 2012”; 3. “data xjentifika addizzjonali għandha tiġi ppreżentata sat-30 ta’ Ġunju 2013”; u 4. “data xjentifika addizzjonali għandha tiġi ppreżentata sal-31 ta’ Diċembru 2013”.

⁷⁵ L-Artikolu 20(2) tar-Regolament (KE) Nru 1334/2008.

⁷⁶ Il-Ġurnal tal-2012 tal-EFSA;10(5):2663. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2012.2663

⁷⁷ https://effl.lexxion.eu/article/EFFL/2013/3/241

⁷⁸ Ir-Regolament (KE) Nru 178/2002 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Jannar 2002 li jistabbilixxi l-prinċipji ġenerali u l-ħtiġijiet tal-liġi dwar l-ikel, li jistabbilixxi l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel u jistabbilixxi l-proċeduri fi kwistjonijiet ta’ sigurtà tal-ikel (ĠU L 31, 1.2.2002, p. 1).

⁷⁹ Il-Kummissjoni dan l-aħħar lestiet evalwazzjoni tal-politika komprensiva bbażata fuq l-evidenza tar-Regolament GFL (Kontroll tal-Idoneità) għas-settur sħiħ tal-ikel skont il-Programm dwar l-Idoneità u l-Prestazzjoni tar-Regolamentazzjoni (REFIT); Id-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni - L-Evalwazzjoni tal-REFIT tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel (ir-Regolament (KE) Nru 178/2002) (“Il-Kontroll tal-Idoneità) [traduzzjoni mhux uffiċjali], SWD (2018) 38 final, bid-data tal-15.1.2018.

⁸⁰ Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-trasparenza u s-sostenibbiltà tal-valutazzjoni tar-riskju tal-UE fil-katina alimentari li jemenda r-Regolament (KE) Nru 178/2002 [dwar il-liġi ġenerali dwar l-ikel], id-Direttiva 2001/18/KE [dwar ir-rilaxx intenzjonat fl-ambjent ta’ OĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 [dwar ikel u għalf ĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1831/2003 [dwar l-addittivi fl-għalf], ir-Regolament (KE) Nru 2065/2003 [dwar it-taħwir bl-affumikazzjoni], ir-Regolament (KE) Nru 1935/2004 [dwar il-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 [dwar il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni komuni għall-addittivi tal-ikel, l-enżimi tal-ikel u l-aromatizzanti tal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 [dwar il-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti] u r-Regolament (UE) Nru 2015/2283 [dwar ikel ġdid], COM/2018/0179 final, bid-data tal-11.4.2018.

⁸¹ Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-trasparenza u s-sostenibbiltà tal-valutazzjoni tar-riskju tal-UE fil-katina alimentari li jemenda r-Regolament (KE) Nru 178/2002 [dwar il-liġi ġenerali dwar l-ikel], id-Direttiva 2001/18/KE [dwar ir-rilaxx intenzjonat fl-ambjent ta’ OĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 [dwar ikel u għalf ĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1831/2003 [dwar l-addittivi fl-għalf], ir-Regolament (KE) Nru 2065/2003 [dwar it-taħwir bl-affumikazzjoni], ir-Regolament (KE) Nru 1935/2004 [dwar il-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 [dwar il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni komuni għall-addittivi tal-ikel, l-enżimi tal-ikel u l-aromatizzanti tal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 [dwar il-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti] u r-Regolament (UE) Nru 2015/2283 [dwar ikel ġdid], COM/2018/0179 final, bid-data tal-11.4.2018.

⁸² Ir-Regolament (KE) Nru 178/2002 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Jannar 2002 li jistabbilixxi l-prinċipji ġenerali u l-ħtiġijiet tal-liġi dwar l-ikel, li jistabbilixxi l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel u jistabbilixxi l-proċeduri fi kwistjonijiet ta’ sigurtà tal-ikel (ĠU L 31, 1.2.2002, p. 1) (Ir-Regolament tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel).

⁸³ L-Artikoli 14 u 17(1) tar-Regolament tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel.

⁸⁴ Il-maniġers tar-riskju huma prinċipalment il-Kummissjoni bl-għajnuna tar-rappreżentanti tal-Istati Membri fil-Kumitat Permanenti u s-Saħħa tal-Annimali u tal-Pjanti għall-Ikel u l-Għalf (Plant and Animal Health and Food and Feed, PAFF) u, skont il-proċeduri applikabbli, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew. Id-Direttorat Ġenerali għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari (DĠ SANTE) huwa responsabbli min-naħa tal-Kummissjoni mill-ġestjoni tar-riskju fil-qasam tal-ikel sa fejn għandha x’taqsam il-Kummissjoni.

⁸⁵ Il-liġi ġenerali dwar l-ikel tipprovdi lista mhux eżawrjenti ta’ fatturi leġittimi fil-premessa (19) pereż. fatturi soċjali, ekonomiċi, tradizzjonali, etiċi u ambjentali kif ukoll il-fattibbiltà ta’ kontrolli. L-użu ta’ fatturi leġittimi fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet tal-UE mhuwiex statiku; il-firxa eżatta ta’ fatturi u l-piż attribwiti lilhom ivarja fuq bażi ta’ każ b’każ skont is-suġġett u l-miżura kkonċernata.

⁸⁶ Id-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni, “L-Evalwazzjoni tal-REFIT tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel (ir-Regolament (KE) Nru 178/2002)” [traduzzjoni mhux uffiċjali], SWD (2018) 38 final, bid-data tal-15.1.2018, ("Kontroll tal-Idoneità"), f’p. 89.

⁸⁷ Bħal materjal li jiġi f’kuntatt mal-ikel għajr plastiks oħrajn, supplimenti tal-ikel u l-ikel miżjud b’vitamini u minerali fir-rigward tal-iffissar ta’ livelli massimi ta’ sustanzi kif ukoll in-nuqqas ta’ implimentazzjoni sħiħa fil-livell tal-UE fir-rigward ta’ indikazzjonijiet dwar is-saħħa u n-nutrizzjoni fir-rigward il-botaniċi.

⁸⁸ Id-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni, “L-Evalwazzjoni tal-REFIT tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel (ir-Regolament (KE) Nru 178/2002)” [traduzzjoni mhux uffiċjali], SWD (2018) 38 final, bid-data tal-15.1.2018, ("Kontroll tal-Idoneità"), f’p. 89.

⁸⁹ Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-trasparenza u s-sostenibbiltà tal-valutazzjoni tar-riskju tal-UE fil-katina alimentari li jemenda r-Regolament (KE) Nru 178/2002 [dwar il-liġi ġenerali dwar l-ikel], id-Direttiva 2001/18/KE [dwar ir-rilaxx intenzjonat fl-ambjent ta’ OĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 [dwar ikel u għalf ĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1831/2003 [dwar l-addittivi fl-għalf], ir-Regolament (KE) Nru 2065/2003 [dwar it-taħwir bl-affumikazzjoni], ir-Regolament (KE) Nru 1935/2004 [dwar il-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 [dwar il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni komuni għall-addittivi tal-ikel, l-enżimi tal-ikel u l-aromatizzanti tal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 [dwar il-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti] u r-Regolament (UE) Nru 2015/2283 [dwar ikel ġdid], COM/2018/0179 final, bid-data tal-11.4.2018.

⁹⁰ Id-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni, “L-Evalwazzjoni tal-REFIT tal-Liġi Ġenerali dwar l-Ikel (ir-Regolament (KE) Nru 178/2002)”, SWD (2018) 38 final, bid-data tal-15.1.2018, ("Kontroll tal-Idoneità"), f’p. 39.

⁹¹ Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-trasparenza u s-sostenibbiltà tal-valutazzjoni tar-riskju tal-UE fil-katina alimentari li jemenda r-Regolament (KE) Nru 178/2002 [dwar il-liġi ġenerali dwar l-ikel], id-Direttiva 2001/18/KE [dwar ir-rilaxx intenzjonat fl-ambjent ta’ OĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 [dwar ikel u għalf ĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1831/2003 [dwar l-addittivi fl-għalf], ir-Regolament (KE) Nru 2065/2003 [dwar it-taħwir bl-affumikazzjoni], ir-Regolament (KE) Nru 1935/2004 [dwar il-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 [dwar il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni komuni għall-addittivi tal-ikel, l-enżimi tal-ikel u l-aromatizzanti tal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 [dwar il-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti] u r-Regolament (UE) Nru 2015/2283 [dwar ikel ġdid], COM/2018/0179 final, bid-data tal-11.4.2018.

⁹² Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-trasparenza u s-sostenibbiltà tal-valutazzjoni tar-riskju tal-UE fil-katina alimentari li jemenda r-Regolament (KE) Nru 178/2002 [dwar il-liġi ġenerali dwar l-ikel], id-Direttiva 2001/18/KE [dwar ir-rilaxx intenzjonat fl-ambjent ta’ OĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 [dwar ikel u għalf ĠM], ir-Regolament (KE) Nru 1831/2003 [dwar l-addittivi fl-għalf], ir-Regolament (KE) Nru 2065/2003 [dwar it-taħwir bl-affumikazzjoni], ir-Regolament (KE) Nru 1935/2004 [dwar il-materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 [dwar il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni komuni għall-addittivi tal-ikel, l-enżimi tal-ikel u l-aromatizzanti tal-ikel], ir-Regolament (KE) Nru 1107/2009 [dwar il-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti] u r-Regolament (UE) Nru 2015/2283 [dwar ikel ġdid], COM/2018/0179 final, bid-data tal-11.4.2018.

Avveniment	Data
Adozzjoni tal-APM / Bidu tal-awditu	29.11.2017
L-abbozz tar-rapport jintbagħat uffiċjalment lill-Kummissjoni (jew lil parti awditjata oħra)	27.9.2018
Adozzjoni tar-rapport finali wara l-proċedura kontradittorja	14.11.2018
Ir-risposti uffiċjali tal-Kummissjoni (jew ta’ parti awditjata oħra) riċevuti bil-lingwi kollha	6.12.2018

Tim tal-awditjar

Ir-rapporti speċjali tal-QEA jippreżentaw ir-riżultati tal-awditi li twettaq ta’ politiki u programmi tal-UE, jew ta’ suġġetti relatati mal-ġestjoni minn oqsma speċifiċi tal-baġit. Il-QEA tagħżel u tfassal dawn il-kompiti tal-awditjar biex timmassimizza l-impatt tagħhom billi tqis ir-riskji għall-prestazzjoni jew għall-konformità, il-livell ta’ introjtu jew ta’ nfiq involut, l-iżviluppi li jkunu għad iridu jseħħu u l-interess politiku u pubbliku.

Dan ir-rapport ġie adottat mill-Awla I tal-Awditjar, li hija mmexxija minn Nikolaos Milionis, Membru tal-QEA, u li tispeċjalizza fl-użu sostenibbli tar-riżorsi naturali. L-awditu tmexxa minn Janusz Wojciechowski, Membru tal-QEA, li ngħata appoġġ minn Kinga Wisniewska-Danek, Kap tal-Kabinett u Katarzyna Radecka-Moroz, Attaché tal-Kabinett; Michael Bain, Maniġer Prinċipali; Maria Eulàlia Reverté i Casas, Kap tal-Kompitu; Päivi Piki, Deputat Kap tal-Kompitu; Ioannis Papadakis, Manuel Dias Ferreira Martins u Ermira Vojka, Awdituri; u Terje Teppan-Niesen, Assistent. Philippe Colmant, Vesna Marn u Michael Pyper ipprovdew appoġġ lingwistiku.

Mix-xellug għal-lemin: Eulàlia Reverté i Casas, Katarzyna Radecka-Moroz, Janusz Wojciechowski, Michael Bain, Päivi Piki, Manuel Dias Ferreira Martins.

Kuntatt

IL-QORTI EWROPEA TAL-AWDITURI
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1
Mistoqsijiet: eca.europa.eu/mt/Pages/ContactForm.aspx
Sit web: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet.
Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server Europa (http://europa.eu).

Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, 2018

PDF	ISBN 978-92-847-1536-7	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/637550	QJ-AB-18-032-MT-N
HTML	ISBN 978-92-847-1541-1	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/31979	QJ-AB-18-032-MT-Q

© L-Unjoni Ewropea, 2018

Għal kull użu jew riproduzzjoni ta’ ritratti jew materjal ieħor li ma jaqax taħt id-drittijiet tal-awtur tal-Unjoni Ewropea, irid jintalab il-permess direttament mingħand id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur.

KIF TIKKUNTATTJA LILL-UE

Personalment
Madwar l-Unjoni Ewropea kollha hemm mijiet ta’ ċentri ta’ informazzjoni tal-Europe Direct. Tista’ ssib l-indirizz tal-eqreb ċentru għalik f’dan is-sit: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Bit-telefown jew bil-posta elettronika
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea. Tista’ tikkuntattja dan is-servizz:

• bit-telefown bla ħlas: 00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi jafu jimponu ħlas għal dawn it-telefonati),
• fuq dan in-numru standard: +32 22999696, jew
• bil-posta elettronika permezz: https://europa.eu/european-union/contact_mt

KIF ISSIB TAGĦRIF DWAR L-UE

Onlajn
L-informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE hija disponibbli fuq is-sit web Europa fuq: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Pubblikazzjonijiet tal-UE
Tista’ tniżżel mill-internet jew tordna l-pubblikazzjonijiet tal-UE, li xi wħud minnhom huma bla ħlas u xi oħrajn bil-ħlas, mill-EU Bookshop fl-indirizz li ġej: https://publications.europa.eu/mt/publications. Kopji multipli ta’ pubblikazzjonijiet bla ħlas tista’ tiksibhom billi tikkuntattja lil Europe Direct jew liċ-ċentru tal-informazzjoni lokali tiegħek (ara https://europa.eu/european-union/contact_mt).

Il-liġi tal-UE u dokumenti relatati
Għal aċċess għall-informazzjoni legali tal-UE, inkluż il-liġijiet kollha tal-UE mill-1951 ’l hawn, fil-verżjonijiet lingwistiċi uffiċjali kollha, żur is-sit EUR-Lex hawnhekk: http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=mt

Dejta Miftuħa mill-UE
Il-portal tad-Dejta Miftuħa mill-UE (http://data.europa.eu/euodp) jipprovdi aċċess għal settijiet tad-dejta mill-UE. Id-dejta tista’ titniżżel mill-internet u tintuża mill-ġdid bla ħlas, kemm għal skopijiet kummerċjali kif ukoll mhux kummerċjali.