Ανάγκη περαιτέρω ενεργειών για να θεωρηθεί απολύτως επιτυχημένο

Σύνοψη

I

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) συστάθηκε το 2015, εντασσόμενο στο «επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη» το οποίο σχεδιάστηκε προκειμένου να καλύψει το επενδυτικό κενό που προέκυψε έπειτα από την χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση που ενέσκηψε το 2008. Συγκροτήθηκε εντός της ΕΤΕπ και διοικείται από διοικητικό συμβούλιο απαρτιζόμενο από εκπροσώπους της Επιτροπής και της ΕΤΕπ. Το ΕΤΣΕ συστάθηκε αρχικά με την προοπτική να χρησιμοποιήσει εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 16 δισεκατομμυρίων ευρώ και 5 δισεκατομμύρια ευρώ από ιδίους πόρους της ΕΤΕπ για να καταστήσει δυνατή την εκ μέρους του ομίλου της ΕΤΕπ χορήγηση χρηματοδότησης ύψους 61 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου, με τον στόχο της κινητοποίησης έως τον Ιούλιο του 2018 επιπλέον 315 δισεκατομμυρίων ευρώ σε στρατηγικές επενδύσεις στις υποδομές και τις ΜΜΕ, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος των τομέων πολιτικής της ΕΕ και όλα τα κράτη μέλη.

II

Στόχος του ελέγχου ήταν να εξεταστεί κατά πόσον το ΕΤΣΕ πέτυχε να αντλήσει κεφάλαια, προκειμένου να στηριχθεί η πραγματοποίηση πρόσθετων επενδύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Βάσει εκτίμησης κινδύνου, εξετάσαμε κατά πόσον:

1. η ΕΤΕπ χορήγησε το προγραμματισμένο ύψος χρηματοδότησης υψηλότερου κινδύνου έως τον Ιούλιο του 2018.
2. το ΕΤΣΕ αντικατέστησε άλλες χρηματοδοτικές πράξεις της ΕΤΕπ και της ΕΕ.
3. τα επενδυτικά έργα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί, κατά την περίοδο υλοποίησης του ΕΤΣΕ, με άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς πόρους.
4. οι αναφερόμενες εκτιμήσεις της επενδυτικής κινητοποίησης στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα όσον αφορά τον αντίκτυπό της στην πραγματική οικονομία.
5. το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων του ΕΤΣΕ ήταν δεόντως ισορροπημένο από την άποψη των σχετικών τομέων πολιτικής της ΕΕ και της γεωγραφικής συγκέντρωσης.

III

Στο πλαίσιο του ελέγχου μας καλύφθηκαν πράξεις του ΕΤΣΕ από τον χρόνο δρομολόγησής του το 2015 έως τον Ιούλιο του 2018. Στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών μας, εξετάσαμε τις εκθέσεις επιδόσεων του ΕΤΣΕ που είχαν δημοσιευθεί κατά τον χρόνο του ελέγχου μας, αναλύσαμε το χαρτοφυλάκιο πράξεων του ΕΤΣΕ εξετάζοντας και δείγμα εξ αυτών, ενώ πραγματοποιήσαμε συνεντεύξεις και έρευνες με υπαλλήλους της Επιτροπής και του ομίλου της ΕΤΕπ, με αντισυμβαλλόμενους του ΕΤΣΕ και εμπειρογνώμονες του τομέα.

IV

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το ΕΤΣΕ έχει καταφέρει να προσελκύσει χρηματοδότηση για τη στήριξη σημαντικών πρόσθετων επενδύσεων στην ΕΕ. Ωστόσο, οι αναφερόμενες εκτιμήσεις της επενδυτικής κινητοποίησης δεν λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι ορισμένες χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ αντικατέστησαν άλλες πράξεις της ΕΤΕπ και χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ ούτε το γεγονός ότι μέρος της στήριξης του ΕΤΣΕ διοχετεύτηκε σε έργα που θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από άλλες πηγές, αν και υπό διαφορετικούς όρους. Πέραν αυτού, πρέπει να αναληφθεί δράση προκειμένου να βελτιωθεί η γεωγραφική κατανομή των επενδύσεων που λαμβάνουν στήριξη από το ΕΤΣΕ.

V

Διαπιστώσαμε ότι, έως τις 30 Ιουνίου 2018, ο όμιλος της ΕΤΕπ είχε καταφέρει να εγκρίνει χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ αξίας άνω των 59 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μάλιστα, στις 17 Ιουλίου 2018, η εγκριθείσα από τον όμιλο της ΕΤΕπ χρηματοδότηση είχε ανέλθει σε 65,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε αυτό συνετέλεσαν διάφοροι παράγοντες, μεταξύ αυτών η σύσταση του ΕΤΣΕ ως εγγύησης από τον προϋπολογισμό υπέρ της ΕΤΕπ, ο εξοπλισμός του με επιχειρησιακή ευελιξία, ο καθορισμός ευάριθμων στόχων ή περιορισμών για το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ, η εισαγωγή εξορθολογισμένων ρυθμίσεων διακυβέρνησης και η ενίσχυση της συνεργασίας με τις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες ή ιδρύματα.

VI

Με τη στήριξη του ΕΤΣΕ, η ΕΤΕπ κατάφερε να τετραπλασιάσει τις χρηματοδοτικές πράξεις υψηλότερου κινδύνου σε σύγκριση με το 2014. Ωστόσο, η αξία των σχετιζόμενων με το ΕΤΣΕ χρηματοδοτικών πράξεων υψηλότερου κινδύνου που υπεγράφησαν πράγματι με την ΕΤΕπ υπολειπόταν της προβλεπόμενης. Η ΕΤΕπ ανέλαβε τη χρηματοδότηση υψηλότερου κινδύνου προσφέροντας κλασικά μακροπρόθεσμα εξασφαλισμένα επενδυτικά δάνεια με μεγαλύτερες προθεσμίες εξόφλησης, αναλαμβάνοντας μη εξασφαλισμένες θέσεις τη στιγμή που, αν όχι όλοι, οι περισσότεροι άλλοι δανειστές διέθεταν εξασφάλιση, και συναλλασσόμενη με αντισυμβαλλόμενους υψηλότερου κινδύνου, χρησιμοποίησε όμως σε σχετικά περιορισμένο βαθμό άλλα διαθέσιμα χρηματοοικονομικά προϊόντα υψηλότερου κινδύνου.

VII

Επίσης, το ΕΤΣΕ αντικατέστησε εν μέρει χρηματοδότηση από άλλα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ υπό κεντρική διαχείριση, ιδίως στους κλάδους των μεταφορών και της ενέργειας. Επιπλέον, διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή και η ΕΤΕπ χρειάζεται να διερευνήσουν τις πιθανές αλληλεπικαλύψεις που ανακύψουν στο μέλλον μεταξύ χρηματοδοτικών πράξεων στο πλαίσιο του σκέλους υποδομής και καινοτομίας του ΕΤΣΕ και των χρηματοοικονομικών μέσων των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων.

VIII

Το γεγονός ότι μια χρηματοδοτική πράξη του ΕΤΣΕ κρινόταν, κατόπιν αξιολόγησης, ότι παρέχει προσθετικότητα σε συμφωνία με τον ορισμό του κανονισμού για το ΕΤΣΕ και χαρακτηριζόταν ως υψηλότερου κινδύνου από ό,τι μια συνήθης χρηματοδοτική πράξη της ΕΤΕπ δεν σήμαινε απαραίτητα ότι το οικείο έργο δεν θα μπορούσε να έχει χρηματοδοτηθεί από άλλες πηγές. Από τα αποτελέσματα της έρευνάς μας προκύπτει ότι το ένα τρίτο περίπου των χρηματοδοτηθέντων έργων στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας θα είχε αποφασισθεί να υλοποιηθεί ούτως ή άλλως, ακόμη και χωρίς στήριξη από το ΕΤΣΕ. Οι φορείς υλοποίησης έργων προτιμούσαν σε μεγάλο βαθμό τη χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ, επειδή είτε ήταν φθηνότερη είτε προσέφερε μακρύτερη διάρκεια εξόφλησης. Εντοπίσαμε ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες τα έργα του ΕΤΣΕ θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από ιδιωτικές και άλλες δημόσιες πηγές, ή από την ΕΤΕπ ως συνήθης πράξη χρηματοδότησης αν και υπό διαφορετικούς όρους.

IX

Με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση της επενδυτικής κινητοποίησης, υπερκεκτιμήθηκε –σε ορισμένες περιπτώσεις– ο βαθμός στον οποίο η στήριξη του ΕΤΣΕ συνεπαγόταν πράγματι πρόσθετες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Η έλλειψη συγκρίσιμων δεικτών επιδόσεων και παρακολούθησης για το σύνολο των χρηματοοικονομικών μέσων και των εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ περιορίζει τη διαφάνεια και την ικανότητα αξιολόγησης των αποτελεσμάτων.

X

Στα τέλη του 2017, το χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ ενέπιπτε στο φάσμα των ενδεικτικών ορίων που τίθενται για επενδύσεις σε συγκεκριμένους τομείς πολιτικής. Ωστόσο, η γεωγραφική συγκέντρωση των χρηματοδοτικών πράξεων που υπεγράφησαν στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ δεν ήταν επαρκώς ισορροπημένη, καθώς η χρηματοδότηση διοχετεύτηκε κατά μεγάλο μέρος σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη της ΕΕ των 15. Οι χώρες που επωφελήθηκαν περισσότερο από τη στήριξη του ΕΤΣΕ ήταν οι χώρες με τις περισσότερο ανεπτυγμένες και ενεργές εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη στήριξης, περιλαμβανομένης της παροχής τεχνικής βοήθειας, των χωρών στις οποίες η ανάπτυξη είναι περισσότερο περιορισμένη.

XI

Βάσει των ανωτέρω διαπιστώσεων, συνιστούμε τα ακόλουθα:

1. προώθηση της αιτιολογημένης χρήσης προϊόντων υψηλότερου κινδύνου της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ·
2. ενθάρρυνση της συμπληρωματικότητας μεταξύ χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ και εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ·
3. βελτίωση της αξιολόγησης του κατά πόσον υποψήφια έργα του ΕΤΣΕ θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από άλλες πηγές·
4. καλύτερη εκτίμηση της επενδυτικής κινητοποίησης·
5. βελτίωση της γεωγραφικής κατανομής των στηριζόμενων από το ΕΤΣΕ επενδύσεων.

Εισαγωγή

01

Τον Νοέμβριο του 2014, αμέσως μόλις ανέλαβε καθήκοντα, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων («όμιλος της ΕΤΕπ») ανακοίνωσαν από κοινού το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη (αλλιώς «σχέδιο Juncker»)¹. Το επενδυτικό σχέδιο αυτό δρομολογήθηκε ως απάντηση στην πτωτική πορεία των επενδύσεων στην Ευρώπη έπειτα από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση που ενέσκηψε το 2008. Παράλληλα, η Επιτροπή αναγνώρισε τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη και την περιορισμένη ευελιξία που προσέφεραν τα υφιστάμενα προγράμματα δαπανών της ΕΕ. Η Επιτροπή υπολόγισε το επενδυτικό κενό σε 230 με 370 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ποσό που υπολειπόταν των επιπέδων επένδυσης που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «βιώσιμα» στην ΕΕ².

02

Συνολικός στόχος του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη είναι να αυξήσει τα επίπεδα επενδύσεων και να άρει τυχόν φραγμούς σε επενδύσεις στην ΕΕ. Συνίσταται σε τρεις αλληλοενισχυόμενους πυλώνες: i) το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), που παρέχει χρηματοδότηση για επενδύσεις, ii) τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών, που παρέχει τεχνική βοήθεια σε φορείς υλοποίησης έργων, και την Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων, που προσφέρει προβολή και ανταλλαγή πληροφοριών για έργα που αναζητούν χρηματοδότηση και iii) κανονιστικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την άρση φραγμών στις επενδύσεις.

03

Το ΕΤΣΕ δεν αποτελεί χωριστή νομική οντότητα από την ΕΤΕπ, διαθέτει ωστόσο διακριτή δομή διακυβέρνησης, αποτελούμενη από το διοικητικό συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από τρεις εκπροσώπους της Επιτροπής και έναν εκπρόσωπο της ΕΤΕπ και στο πλαίσιο του οποίου λαμβάνονται αποφάσεις με συναίνεση, την επιτροπή επενδύσεων και έναν γενικό διευθυντή. Η δομή διακυβέρνησης ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2016, όταν ορίστηκε η επιτροπή επενδύσεων. Στο μεσοδιάστημα, την έγκριση για τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ χορηγούσε η Επιτροπή. Οι χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ πρέπει επίσης να εγκρίνονται από τα όργανα διοίκησης της ΕΤΕπ και του ΕΤαΕ σύμφωνα με την ίδια πολιτική, τους ίδιους κανόνες και τις ίδιες διαδικασίες που ισχύουν για χρηματοδοτικές πράξεις που δεν στηρίζονται από το ΕΤΣΕ.

04

Το ΕΤΣΕ συστάθηκε προκειμένου να κινητοποιηθούν 315 δισεκατομμύρια ευρώ σε νέες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, εντός τριών ετών μέχρι τον Ιούλιο του 2018, για τη χρηματοδότηση (στρατηγικών) επενδύσεων σε ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής της ΕΕ (μεταφορές και ενέργεια, παιδεία, έρευνα και καινοτομία κ.λπ.), καθώς και για την αύξηση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για μικρότερες επιχειρήσεις³. Αυτό θα επιτυγχανόταν με τη χρήση 21 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ικανότητα ανάληψης κινδύνου, αποτελούμενη από εγγύηση ύψους 16 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και από 5 δισεκατομμύρια ευρώ από τους ιδίους πόρους της ΕΤΕπ, ούτως ώστε να καταστεί δυνατό στον όμιλο της ΕΤΕπ να παράσχει πρόσθετη χρηματοδότηση (γράφημα 1), η οποία είχε εκτιμηθεί αρχικά σε 61 δισεκατομμύρια ευρώ⁴.

05

Οι επενδυτικές χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο δύο θεματικών ζωνών ή αλλιώς «σκελών»: i) του σκέλους υποδομών και καινοτομίας, το οποίο διαχειρίζεται η ΕΤΕπ και σκοπός του οποίου είναι η χρηματοδότηση στρατηγικών έργων και ii) του σκέλους για τις ΜΜΕ, το οποίο διαχειρίζεται το ΕΤαΕ και στόχο έχει να στηρίξει τις ΜΜΕ και τις επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης (επιχειρήσεις με έως και 3 000 εργαζόμενους). Κάθε σκέλος περιλαμβάνει πράξεις χρηματοδότησης χρέους και πράξεις χρηματοδότησης μετοχικού τύπου⁵.

06

Η στήριξη του ΕΤΣΕ δεν προορίζεται συγκεκριμένα σε κάποιον τομέα ή γεωγραφική περιοχή, αλλά αντ’ αυτού βασίζεται στη ζήτηση. Παρ’ όλα αυτά, για το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ όρισε ως ενδεικτικό όριο γεωγραφικής διαφοροποίησης και συγκέντρωσης ότι το μερίδιο των επενδύσεων που πραγματοποιούνται σε οποιαδήποτε τρία κράτη μέλη από κοινού (υπολογισμένο ανά εγκεκριμένο και συνομολογημένο δάνειο / επενδυτικό ποσό) δεν πρέπει, στο τέλος της επενδυτικής περιόδου, να υπερβαίνει το 45 % του συνολικού χαρτοφυλακίου του ΕΤΣΕ⁶ (τέλος του 2020 για τις εγκρίσεις και τέλος του 2022 για τις υπογραφές). Για το σκέλος των ΜΜΕ δεν τέθηκαν όρια συγκέντρωσης.

07

Η Επιτροπή αναγνώρισε επίσης την ανάγκη αποτελεσματικής συμμετοχής των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων (ΕΑΤΙ) προκειμένου να ενισχυθεί ο αντίκτυπος του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη και του ΕΤΣΕ στις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την απασχόληση. Μέχρι τον Ιούλιο του 2015, οκτώ ΕΑΤΙ είχαν δεσμευθεί να συγχρηματοδοτήσουν έργα και επενδυτικές πλατφόρμες, με τον όγκο χρηματοδότησης να ανέρχεται συνολικά σε έως και 34 δισεκατομμύρια ευρώ⁷. Ο κανονισμός για το ΕΤΣΕ θεσπίζει διάφορους τρόπους με τους οποίους οι ΕΑΤΙ μπορούν να συνεισφέρουν στο ΕΤΣΕ, μεταξύ άλλων, με τη συμμετοχή τους σε επενδυτικές πλατφόρμες ή σε μεμονωμένα έργα του ΕΤΣΕ ως συγχρηματοδότες.

08

Σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΕΤΣΕ, η εγγύηση της ΕΕ πρέπει να χορηγείται προς στήριξη έργων, τα οποία, μεταξύ άλλων, να παρέχουν «προσθετικότητα»⁸. Αυτό σημαίνει ότι, κατ’ αρχήν, η χρηματοδότηση του ΕΤΣΕ προορίζεται για πράξεις που αντιμετωπίζουν αστοχίες της αγοράς ή καταστάσεις υποαξιοποίησης επενδύσεων, οι οποίες, κατά την περίοδο στην οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί η εγγύηση της ΕΕ⁹, δεν θα είχε σταθεί δυνατό να υλοποιηθούν, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό, από την ΕΤΕπ, το ΕΤαΕ ή μέσω των υφιστάμενων χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ, χωρίς στήριξη από το ΕΤΣΕ.

09

Το ΕΤΣΕ «θα συμπληρώσει τα εν εξελίξει προγράμματα της ΕΕ και τις παραδοσιακές δραστηριότητες της ΕΤΕπ, έχοντας πρόσθετο χαρακτήρα σε σχέση με αυτά»¹⁰ και θα συμβάλει στην επίτευξη στόχων πολιτικής της Ένωσης όπως αυτοί που περιλαμβάνονται στον κανονισμό για το πρόγραμμα COSME, τον κανονισμό του προγράμματος «Ορίζων 2020» και τον κανονισμό για τον ΜΣΕ¹¹. Η σύστασή του ΕΤΣΕ συνέπεσε με την ήδη διευρυμένη διάθεση κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε χρηματοοικονομικά μέσα κατά την περίοδο ισχύος του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2014‑2020. Όπως φαίνεται στο γράφημα 2, η Επιτροπή είχε ήδη θέσει σε εφαρμογή χρηματοοικονομικά μέσα υπό κεντρική διαχείριση στο πλαίσιο επτά προγραμμάτων της ΕΕ που κάλυπταν διαφορετικούς τομείς πολιτικής, με αρχικό προϋπολογισμό ή «χρηματοδοτικό κονδύλιο» ύψους 7,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, το ποσό που αναλογεί στα χρηματοοικονομικά μέσα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (ΕΔΕΤ) την περίοδο 2014‑2020 αναμένεται να ανέρχεται σε 20,2 δισεκατομμύρια ευρώ¹², ποσό σχεδόν διπλάσιο σε σύγκριση με το αντίστοιχο της προηγούμενης περιόδου.

10

Στα τέλη του 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν, βάσει πρότασης της Επιτροπής, την παράταση του ΕΤΣΕ μέχρι το 2020 («ΕΤΣΕ 2.0») και την αύξηση της οικείας ικανότητας ανάληψης κινδύνου σε 33,5 δισεκατομμύρια ευρώ, προερχόμενα κατά 26 δισεκατομμύρια ευρώ από την εγγύηση της ΕΕ και κατά 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ από ιδίους πόρους της ΕΤΕπ¹³. Με την αύξηση αυτή, επιδιώκεται η κινητοποίηση, μέχρι το τέλος του 2020, δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ.

11

Τον Ιούνιο του 2018, η Επιτροπή πρότεινε ως μέρος της δέσμης προτάσεων για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό μοντέλο, αποκαλούμενο «InvestEU». Το μοντέλο αυτό πρόκειται να υποστηρίζει επενδυτικές προτεραιότητες της ΕΕ και να ενθαρρύνει συνεργίες μεταξύ διαφορετικών χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ την περίοδο 2021‑2027¹⁴. Σκοπός της πρότασης είναι να αξιοποιηθεί η κτηθείσα στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ και των χρηματοοικονομικών μέσων πείρα, κατά την έννοια του δημοσιονομικού κανονισμού, και να κινητοποιηθούν επιπλέον επενδύσεις εκτιμώμενου ύψους 650 δισεκατομμυρίων ευρώ, με τη διάθεση πρόσθετης εγγύησης από τον προϋπολογισμό ύψους 38 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το μοντέλο αυτό, θα μπορούσε, επομένως, να αποτελέσει τη συνέχεια επέχει θέση συνεχιστή ενός μεγάλου επενδυτικού προγράμματος που ξεκίνησε με το ΕΤΣΕ. Σύμφωνα με την Επιτροπή, το InvestEU θα είναι προσανατολισμένο στην αγορά και θα εστιάζει σε τέσσερις κύριους τομείς πολιτικής: i) τις βιώσιμες υποδομές, ii) την έρευνα, την καινοτομία και την ψηφιοποίηση, iii) τις ΜΜΕ και μικρές εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης και iv) τις κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες.

Εμβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου

12

Στόχος του ελέγχου ήταν να εξετασθεί κατά πόσον το ΕΤΣΕ συμβάλλει αποτελεσματικά στην προσέλκυση χρηματοδότησης για τη στήριξη των επενδύσεων στην ΕΕ. Εξετάσαμε κατά πόσον:

1. η ΕΤΕπ χορήγησε το προγραμματισμένο ύψος χρηματοδότησης υψηλότερου κινδύνου έως τον Ιούλιο του 2018.
2. το ΕΤΣΕ αντικατέστησε άλλες χρηματοδοτικές πράξεις της ΕΤΕπ και της ΕΕ.
3. τα επενδυτικά έργα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί, κατά την περίοδο υλοποίησης του ΕΤΣΕ, με άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς πόρους.
4. οι αναφερόμενες εκτιμήσεις της επενδυτικής κινητοποίησης στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα όσον αφορά τον αντίκτυπό της στην πραγματική οικονομία.
5. το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ ήταν δεόντως ισορροπημένο από την άποψη των σχετικών τομέων πολιτικής της ΕΕ και της γεωγραφικής συγκέντρωσης.

13

Λάβαμε επίσης υπόψη την πρόταση της Επιτροπής να συγκροτήσει το πρόγραμμα InvestEU και προβήκαμε σε προκαταρκτική ανάλυση.

14

Ο συγκεκριμένος έλεγχός μας κάλυψε δραστηριότητες του ΕΤΣΕ από τη στιγμή της δρομολόγησής του το 2015 έως τον Ιούλιο του 2018. Εστιάσαμε κυρίως στο σκέλος των υποδομών και της καινοτομίας, στο οποίο αντιστοιχούν τα τρία τέταρτα περίπου του ποσού της εγγύησης του ΕΤΣΕ. Το σκέλος για τις ΜΜΕ καλύφθηκε εν μέρει από προηγούμενη ειδική έκθεση του ΕΕΣ¹⁵. Οι ελεγκτικές εργασίες συνίσταντο:

1. σε επισκόπηση διάφορων αξιολογήσεων της Επιτροπής και της ΕΤΕπ (περιλαμβανομένης της αξιολόγησης του ΕΤΣΕ από την ΕΤΕπ του Ιουνίου του 2018¹⁶), αξιολογήσεων του ΕΤαΕ, επίσημων εγγράφων, επιχειρησιακών εκθέσεων κ.λπ. σχετικά με τα ΕΔΕΤ και τα υφιστάμενα χρηματοοικονομικά μέσα, όπως και αναλύσεων και δημοσιεύσεων τρίτων.
2. σε ανάλυση του χαρτοφυλακίου πράξεων του ΕΤΣΕ που υπεγράφησαν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 και σε λεπτομερή ανάλυση 15 πράξεων υπό το σκέλος υποδομών και καινοτομίας που επελέγησαν από τις 124 πράξεις που είχαν υπογραφεί υπό το συγκεκριμένο σκέλος έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016 (περιλαμβάνονταν τα έγγραφα αξιολόγησης, έγκρισης, αναφοράς και παρακολούθησης της ΕΤΕπ).
3. σε συνεντεύξεις με υπαλλήλους από την Επιτροπή, την ΕΤΕπ και την ΕΤαΕ, με επιλεγμένους φορείς υλοποίησης έργων στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας και από τις ΕΑΤΙ των κρατών μελών, με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και με άλλα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη
4. σε έρευνες που διεξαγάγαμε και στις οποίες συμμετείχαν οι άμεσοι αντισυμβαλλόμενοι του σκέλους υποδομών και καινοτομίας της ΕΕ (φορείς υλοποίησης έργων, επενδυτές και ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί) και ΕΑΤΙ
5. σε διαβούλευση με εμπειρογνώμονες επί των διαφόρων πτυχών που καλύπτει ο συγκεκριμένος έλεγχος.

Παρατηρήσεις

Η χρηματοδότηση υψηλότερου κινδύνου που ενέκρινε ο όμιλος της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ προσέγγισε κατά πολύ τα προβλεπόμενα επίπεδα

15

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για κινητοποίηση επενδύσεων ύψους 315 δισεκατομμυρίων ευρώ, η ΕΤΕπ αναμενόταν να εγκρίνει με τη στήριξη του ΕΤΣΕ χρηματοδότηση ύψους 61 δισεκατομμυρίων ευρώ ως τον Ιούλιο του 2018. Το χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ θα έπρεπε να έχει υψηλότερο προφίλ κινδύνου από ό,τι το χαρτοφυλάκιο των επενδύσεων που στήριζε η ΕΤΕπ πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού για το ΕΤΣΕ βάσει των συνήθων επενδυτικών πολιτικών της. Τα έργα που στηρίζει το ΕΤΣΕ έχουν κατά κανόνα προφίλ υψηλότερου κινδύνου από τα έργα που στηρίζονται από τις συνήθεις πράξεις της ΕΤΕπ¹⁷.

Η συνολική εγκεκριμένη χρηματοδότηση του ΕΤΣΕ τα πρώτα τρία χρόνια άγγιξε τα αρχικώς αναμενόμενα ποσά

16

Στις 30 Ιουνίου 2018, η συνολικά εγκεκριμένη χρηματοδότηση του ΕΤΣΕ ανερχόταν σε 59,3 δισεκατομμύρια ευρώ, πλησιάζοντας τα αναμενόμενα επίπεδα. Έως τις 17 Ιουλίου 2018, η ΕΤΕπ είχε εγκρίνει χρηματοδότηση ύψους 65,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ξεπερνώντας έτσι τον ενδεικτικό όγκο χρηματοδότησης που θα εξασφαλιζόταν. Η συνολική συνομολογηθείσα χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ για τα δύο σκέλη ανερχόταν στις 30 Ιουνίου 2018 σε 42,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ΕΤΕπ υπέγραψε 312 χρηματοδοτικές πράξεις για ποσό ύψους 30,5 δισεκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας και 384 χρηματοδοτικές πράξεις συνολικού ποσού 12,4 δισεκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο του σκέλους για τις ΜΜΕ. Στο παράρτημα I συνοψίζονται τα στοιχεία που είχαν υποβληθεί για το ΕΤΣΕ ως τις 30 Ιουνίου 2018.

17

Στο αποτέλεσμα αυτό συνέτειναν διάφοροι παράγοντες:

1. Η θέσπιση του ΕΤΣΕ εκτός του πλαισίου του δημοσιονομικού κανονισμού κατέστησε δυνατή τη συγκρότησή του σε σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς να προηγηθεί αξιολόγηση ή εκτίμηση των επιπτώσεων.
2. Η εγγενής ευελιξία του ΕΤΣΕ να χρηματοδοτεί ευρύ φάσμα έργων μέσω πολλών ειδών χρηματοοικονομικών προϊόντων και η ύπαρξη λίγων τομέων και γεωγραφικών περιορισμών αποτέλεσαν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη μεγάλου αριθμού και όγκου χρηματοδοτικών πράξεων (βλέπε παράρτημα II). Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις που χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους της ΕΤΕπ δεν υπόκεινται σε έλεγχο κρατικών ενισχύσεων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η διαδικασία έγκρισης στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ να είναι ταχύτερη και περισσότερο ευέλικτη σε σχέση με τις διαδικασίες έγκρισης που ακολουθούνται στα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ που τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση.
3. Οι εξορθολογισμένες ρυθμίσεις διακυβέρνησης επέτρεπαν στην ΕΤΕπ τη γρήγορη ένταξη νέων πράξεων στο χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ, ιδίως εκείνων που είχαν ήδη διέλθει τη διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης της ΕΤΕπ.

18

Πέραν αυτού, σε αντίθεση με άλλα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ, ο κανονισμός για το ΕΤΣΕ αναγνωρίζει τον εξέχοντα ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα (ΕΑΤΙ) στην υλοποίηση του ΕΤΣΕ, στον εντοπισμό βιώσιμων έργων και στην ανάπτυξή τους, καθώς και στην προσέλκυση πιθανών επενδυτών¹⁸. Στο γράφημα 3 κατωτέρω παρουσιάζεται για τα διάφορα επιμέρους σκέλη του ΕΤΣΕ το μερίδιο των χρηματοδοτικών πράξεων στις οποίες συμμετέχουν ΕΑΤΙ. Η συνεργασία μεταξύ της ΕΤΕπ και των ΕΑΤΙ ενισχύθηκε με τη συγκρότηση ομάδων εργασίας και συνεργατικών επενδυτικών πλατφορμών. Από την έρευνά μας στις ΕΑΤΙ και από τις συνεντεύξεις μας με εκπροσώπους τους προκύπτει ότι η πλειονότητα των ΕΑΤΙ εκτιμούσε την ενισχυμένη συνεργασία με τον όμιλο της ΕΤΕπ.

Το επίπεδο κατά το οποίο αυξήθηκε η χρηματοδότηση υψηλότερου κινδύνου της ΕΤΕπ χάρη στο ΕΤΣΕ υπολείπεται των προσδοκιών

19

Η ΕΤΕπ αναφέρει τις χρηματοδοτικές πράξεις υψηλότερου κινδύνου ως ειδικές δραστηριότητες – πλαίσιο 1, οι οποίες και μνημονεύονται στο άρθρο 5 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ, στο χωρίο που αφορά την προσθετικότητα των πράξεων του ΕΤΣΕ.

20

Εξετάσαμε κατά πόσον το ΕΤΣΕ αύξησε τις δανειοδοτικές δραστηριότητες υψηλότερου κινδύνου της ΕΤΕπ και συγκρίναμε το προφίλ κινδύνου του χαρτοφυλακίου πράξεων του ΕΤΣΕ με το χαρτοφυλάκιο πράξεων της ΕΤΕπ εκτός ΕΤΣΕ.

21

Από τη θέση σε λειτουργία του ΕΤΣΕ και εξής, η ΕΤΕπ ανέμενε αρχικά να αυξηθεί το συνολικό επίπεδο των ειδικών δραστηριοτήτων της σε σύγκριση με την αρχική κατάσταση του 2014, όταν αυτές ανέρχονταν σε 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ (ή περίπου στο 6 % του συνόλου των υπογραφών), σε 8,6 δισεκατομμύρια το 2015 (12 %), και σε έως και 21 δισεκατομμύρια (30 %) το 2016 και το 2017¹⁹. Στο γράφημα 4 συγκρίνονται οι πραγματικές και οι προγραμματισμένες τιμές των ειδικών δραστηριοτήτων της ΕΤΕπ την περίοδο 2014‑2017, οι οποίες αναλύονται ανά κατηγορία.

22

Ο όγκος των υπογραφών για ειδικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ αυξήθηκε από 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2014 σε 18 δισεκατομμύρια το 2017. Παρά τον τετραπλασιασμό, υπολογίσαμε το σωρευτικό έλλειμμα κατά την περίοδο 2015‑2017 σε σύγκριση με τα προγραμματισμένα επίπεδα να ανέρχεται σε περίπου 13 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι στο 26 % του σωρευτικού στόχου των 50,6 δισεκατομμυρίων ευρώ²⁰. Το έλλειμμα αυτό συνίστατο σε περίπου 7 δισεκατομμύρια ευρώ από ειδικές δραστηριότητες του ΕΤΣΕ, 1,5 δισεκατομμύρια από ειδικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ, των οποίων τον κίνδυνο έφερε η ίδια, και 4,5 δισεκατομμύρια από ειδικές δραστηριότητες στο πλαίσιο άλλων εντολών όπου συμφωνείται ο επιμερισμός του κινδύνου.

23

Όσον αφορά το προφίλ κινδύνου του χαρτοφυλακίου πράξεων του ΕΤΣΕ, στις 30 Ιουνίου 2018, το 98,5 % του χαρτοφυλακίου του ΕΤΣΕ συνίστατο σε πράξεις που κατατάσσονταν στην κατηγορία των ειδικών δραστηριοτήτων²¹. Από την ανάλυσή μας επιβεβαιώνεται ότι το σωρευτικό προφίλ κινδύνου του χαρτοφυλακίου του ΕΤΣΕ ήταν υψηλότερο από το προφίλ κινδύνου του χαρτοφυλακίου της ΕΤΕπ που δεν ενέπιπτε στο ΕΤΣΕ.

Η ΕΤΕπ έχει περιθώρια να προωθήσει τη χρήση των χρηματοοικονομικών προϊόντων υψηλότερου κινδύνου του ΕΤΣΕ

24

Σύμφωνα με τις επενδυτικές κατευθυντήριες γραμμές του ΕΤΣΕ, το ταμείο μπορεί να αξιοποιηθεί μέσω ευρέος φάσματος προϊόντων για την άμεση ή έμμεση στήριξη της χρηματοδότησης νέων πράξεων²². Η επιχειρησιακή στρατηγική του ΕΤΣΕ εξειδικεύει περαιτέρω τα διάφορα προϊόντα που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο όμιλος της ΕΤΕπ προκειμένου να αξιοποιήσει το ταμείο²³. Σε αυτά περιλαμβάνονται εξασφαλισμένα δάνεια και δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, μέσα επιμερισμού κινδύνου, μέσα κεφαλαιαγοράς (π.χ. εταιρικά υβριδικά ομόλογα), συμμετοχές μετοχικού ή οιονεί μετοχικού κεφαλαίου. Επιπλέον, οι κανόνες που ισχύουν για τις πράξεις που εμπλέκουν επενδυτικές πλατφόρμες και ΕΑΤΙ²⁴ αναφέρουν τη μειωμένη εξασφάλιση ως μία εκ των βασικών αρχών για πράξεις του ΕΤΣΕ στις οποίες εμπλέκονται ΕΑΤΙ (ήτοι η στήριξη του ΕΤΣΕ θα πρέπει κατά προτίμηση να είναι δευτερευούσης σημασίας σε σύγκριση με άλλες μορφές χρηματοδότησης, όπου αυτό αιτιολογείται)²⁵.

25

Στο πλαίσιο του σκέλους για τις ΜΜΕ, το ΕΤαΕ βασιζόταν κυρίως σε υφιστάμενα προϊόντα που στόχευαν σε ΜΜΕ και χρησιμοποιούνταν ήδη στο πλαίσιο των σχετικών εντολών του στο πλαίσιο του προγράμματος COSME, του μέσου InnovFin, του μηχανισμού εγγυήσεων Δημιουργική Ευρώπη, του προγράμματος για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI) και των εντολών της ΕΤΕπ και του ΕΤαΕ όσον αφορά τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας, η ΕΤΕπ, πέραν του να βασίζεται στα δικά της κλασικά μακροπρόθεσμα και εξασφαλισμένα δάνεια για χρηματοδότηση εταιρειών και έργων, διεύρυνε τη χρήση των υπαρχόντων προϊόντων υψηλότερου κινδύνου και ανέπτυξε νέα, περιλαμβανομένων των συμμετοχών μετοχικού κεφαλαίου, του επιμερισμού κινδύνου, των ενδιάμεσων τίτλων εξασφαλισμένων με στοιχεία ενεργητικού (²⁶) και των εταιρικών υβριδικών ομολόγων. Στο γράφημα 5 κατωτέρω αποτυπώνεται η χρήση των προϊόντων της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2017.

26

Στην πλειονότητά τους, οι πράξεις του χαρτοφυλακίου του σκέλους υποδομών και καινοτομίας συνίσταντο σε κλασικά, μακροπρόθεσμα εξασφαλισμένα δάνεια για τη χρηματοδότηση εταιρικών σχημάτων ή έργων (περί τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου το 62 % του συνολικού συνομολογηθέντος ποσού για το σκέλος υποδομών και καινοτομίας). Από την επισκόπηση των χρηματοδοτικών πράξεων του σκέλους υποδομών και καινοτομίας διαπιστώσαμε ότι η ΕΤΕπ εξασφάλισε υψηλότερο κίνδυνο για επενδυτικά δάνεια κυρίως μέσω επιμηκυμένων προθεσμιών εξόφλησης, αναλαμβάνοντας μη εξασφαλισμένες θέσεις τη στιγμή που, αν όχι όλοι, οι περισσότεροι άλλοι δανειστές διέθεταν εξασφάλιση, και συναλλασσόμενη με αντισυμβαλλόμενους υψηλότερου κινδύνου, χωρίς να καταφύγει συχνά στη χρήση συμβατικής μειωμένης εξοφλητικής προτεραιότητας για προϊόντα χρέους για τη χρηματοδότηση εταιρικών σχημάτων ή έργων.

27

Στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, η ΕΤΕπ αύξησε σημαντικά τη χρηματοδότηση μέσω μετοχικού κεφαλαίου, η οποία, στις 31 Δεκεμβρίου 2017, ανερχόταν σε 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Ξεκίνησε επίσης να στοχεύει στη συμμετοχή σε επενδυτικά κεφάλαια ΜΜΕ και επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης εντός της ΕΕ, μέσω επενδύσεων σε μετοχικά κεφάλαια ΜΜΕ και επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης από κοινού με ΕΑΤΙ ή το ΕΤαΕ. Πρόκειται για έναν τομέα που εμπίπτει επίσης στην αρμοδιότητα του ΕΤαΕ.

28

Η ΕΤΕπ ανέπτυξε επίσης μέσα επιμερισμού κινδύνου (ΜΕΚ)²⁷ με ΕΑΤΙ ή εμπορικές τράπεζες, τα οποία στοχεύουν σε ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Από την ανάλυση αγοράς της ΕΤΕπ προκύπτει ότι υπήρχε έντονη ζήτηση για το συγκεκριμένο είδος χρηματοοικονομικού μέσου. Ωστόσο, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2017, η ΕΤΕπ είχε υπογράψει μόνο 14 πράξεις επιμερισμένου κινδύνου στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ για συνολικό ποσό ύψους 2,9 δισεκατομμυρίων ευρώ²⁸ (περίπου το ένα τρίτο του επιχειρηματικού στόχου για το συγκεκριμένο προϊόν), εκ των οποίων μόνο τέσσερις πράξεις υπεγράφησαν με ΕΑΤΙ, για όγκο χρηματοδότησης της τάξης των 0,7 δισεκατομμυρίων ευρώ²⁹. Αυτό οφειλόταν στην περίπλοκη διαδικασία ελέγχου δέουσας επιμέλειας που ακολουθεί η ΕΤΕπ για την ανάθεση, και στις κανονιστικές απαιτήσεις.

29

Πέραν αυτού, πολύ λίγες ήταν οι πράξεις με μέσα επιμερισμού κινδύνου που υπεγράφησαν στις οποίες η ΕΤΕπ ανέλαβε υψηλότερο ποσοστό κινδύνου από ό,τι οι ΕΑΤΙ, παρότι από τις συνεντεύξεις μας, όπως και από την ανάλυση των εγγράφων θέσης ενώσεων των ΕΑΤΙ³⁰ οι ΕΑΤΙ θεωρούν ευπρόσδεκτες πράξεις αυτού του τύπου.

Το ΕΤΣΕ αντικατέστησε εν μέρει τη χρηματοδότηση από άλλα χρηματοοικονομικά μέσα που στηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ

30

Το ΕΤΣΕ πρέπει να συμπληρώνει τη χρήση άλλων χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ και να αποφεύγει την αντικατάστασή τους³¹, ιδίως όσων τελούν υπό έμμεση και υπό επιμερισμένη διαχείριση (ήτοι των χρηματοοικονομικών μέσων στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων). Εξετάσαμε τον αντίκτυπο του ΕΤΣΕ σε άλλες εντολές επιμερισμού κινδύνου που εφαρμόστηκαν από την ΕΤΕπ (χρηματοοικονομικά μέσα υπό έμμεση διαχείριση) και σε χρηματοοικονομικά μέσα υπό επιμερισμένη διαχείριση.

Το ΕΤΣΕ και τα υπό έμμεση διαχείριση χρηματοοικονομικά μέσα

31

Επικεντρώσαμε την ανάλυσή μας στις πιθανές επικαλύψεις του ΕΤΣΕ με τα μεγαλύτερα χρηματοοικονομικά μέσα για την περίοδο προγραμματισμού 2014‑2020, η υλοποίηση των οποίων έχει ανατεθεί στον όμιλο της ΕΤΕπ: το χρεωστικό μέσο ΜΣΕ, το InnovFin (διευκολύνσεις InnovFin που υλοποιούνται από την ΕΤΕπ, διευκολύνσεις μετοχικού κεφαλαίου και εγγυοδοτικά μέσα InnovFin που υλοποιούνται από το ΕΤαΕ) και χρηματοοικονομικά μέσα του COSME (για συνοπτική παρουσίασή τους βλέπε γράφημα 2).

32

Συγκρίναμε τα αρχικώς προϋπολογισθέντα ποσά για το σύνολο της περιόδου εφαρμογής των εν λόγω χρηματοοικονομικών μέσων με τα ποσά που χορηγήθηκαν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 (γράφημα 6). Τα ποσά που διατέθηκαν σε χρηματοοικονομικά μέσα παρέμειναν εντός των αναμενόμενων επιπέδων για τα προγράμματα COSME και InnovFin. Ωστόσο, τα ποσά για τo χρεωστικό μέσο «Συνδέοντας την Ευρώπη» υπολείπονται κατά πολύ των αναμενόμενων, λόγω του μικρού αριθμού υπογραφών πράξεων.

33

Από την ανάλυσή μας, καθώς και από άλλες αξιολογήσεις, επιβεβαιώνεται ότι το ΕΤΣΕ αντικατέστησε εν μέρει το χρεωστικό μέσο ΜΣΕ. Κύριος λόγος ήταν η αλληλοεπικάλυψή τους όσον αφορά τους στόχους, τα κριτήρια επιλεξιμότητας, τους τομείς-στόχους και τους τύπους των δικαιούχων. Οι πράξεις του ΕΤΣΕ δεν υπόκεινται στα ειδικά κριτήρια επιλεξιμότητας που ισχύουν για άλλα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ. Το εύρος των έργων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του τομέα της ενέργειας και των μεταφορών μπορεί, συνεπώς, να είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι για το χρεωστικό μέσο ΜΣΕ, επί παραδείγματι. Από την άποψη αυτή, οι εγγυήσεις COSME και InnovFin και ο μηχανισμός InnovFin Equity αποτελούσαν εξαίρεση: Στην περίπτωση των εγγυήσεων, το ΕΤΣΕ λειτουργούσε συμπληρωματικά προς αυτές, καθιστώντας αρχικά δυνατή την εμπροσθοβαρή εκταμίευσή τους καθ’ υπέρβαση των αρχικά προγραμματισμένων ετήσιων όγκων, τηρώντας παράλληλα τις απαιτήσεις των προγραμμάτων. Στην περίπτωση του μηχανισμού (συν)επένδυσης μετοχικού κεφαλαίου InnovFin Equity, το ΕΤΣΕ συμμετείχε σε μια νέα δομή επιμερισμού κινδύνου μαζί με πόρους του προγράμματος «Ορίζων 2020» και του ΕΤαΕ, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η προσφορά προϊόντων στην αγορά.
Στην περίπτωση του προϊόντος μετοχικού κεφαλαίου του προγράμματος COSME, η Επιτροπή σχεδίασε επί τούτω το νέο μετοχικό προϊόν του σκέλους για τις ΜΜΕ του ΕΤΣΕ ούτως ώστε να καλύψει μέρος της υφιστάμενης δεξαμενής έργων για το μετοχικό προϊόν και προκειμένου να καταστεί δυνατή η επανεστίαση του προϋπολογισμού των χρηματοοικονομικών μέσων του COSME περισσότερο σε εγγυήσεις, για τις οποίες εκτιμήθηκε ότι η ζήτηση της αγοράς υπερβαίνει τους διαθέσιμους πόρους από τον προϋπολογισμό.

34

Η Επιτροπή έχει λάβει μέτρα για την αύξηση της συμπληρωματικότητας μεταξύ του ΕΤΣΕ και των υφιστάμενων υπό κεντρική διαχείριση χρηματοοικονομικών μέσων, καθώς και μέτρα για τη διευθέτηση των μεταξύ τους αλληλοεπικαλύψεων. Παραδείγματος χάριν, χρησιμοποιεί τα χρηματοοικονομικά μέσα για τη διερεύνηση νέων προϊόντων και αγορών τα οποία, στη συνέχεια, να αναπτύσσει περαιτέρω το ΕΤΣΕ, ή για την παροχή του μεριδίου εκείνου της χρηματοδότησης που ενέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο στις περιπτώσεις συνεπένδυσης με το ΕΤΣΕ. Επιπλέον, τον Ιούνιο του 2018, η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία του προγράμματος InvestEU, ενός ολοκληρωμένου επενδυτικού μοντέλου που θα στηρίζει επενδυτικές προτεραιότητες ζωτικής σημασίας και θα παρέχει τη δυνατότητα ανάπτυξης συνεργιών μεταξύ του ΕΤΣΕ και άλλων χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ³². Στο πλαίσιο της προκαταρκτικής μας ανάλυσης και βάσει των πληροφοριών που ήταν διαθέσιμες κατά τον χρόνο του ελέγχου, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα InvestEU δεν είχε ακόμη αποσαφηνίσει τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσει ζητήματα που σχετίζονται με την εκτίμηση της επενδυτικής κινητοποίησης, την προσθετικότητα των έργων και τη γεωγραφική κατανομή.

Το ΕΤΣΕ και τα υπό επιμερισμένη διαχείριση χρηματοοικονομικά μέσα (Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία ή «ΕΔΕΤ»)

35

Την περίοδο 2014‑2020, τα χρηματοοικονομικά μέσα των ΕΔΕΤ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τους 11 θεματικούς στόχους των ΕΔΕΤ, ενώ μπορούν να συνδυαστούν με επιχορηγήσεις. Με εξαίρεση τον θεματικό στόχο 11 («θεσμική ικανότητα»), οι τομείς που καλύπτονται από το ΕΤΣΕ συμπίπτουν με τους θεματικούς στόχους των ΕΔΕΤ. Ωστόσο, ενώ το ΕΤΣΕ αποσκοπεί στην κάλυψη του επενδυτικού κενού εν γένει, στόχος των χρηματοοικονομικών μέσων στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ είναι να συμβάλλουν στην επίτευξη στόχων στον τομέα της συνοχής, καλύπτοντας συγκεκριμένα κενά της αγοράς σε μια δεδομένη περιφέρεια ή χώρα. Στο  παράρτημα III συνοψίζονται τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την υλοποίηση των χρηματοοικονομικών μέσων των ΕΔΕΤ στο τέλος του 2016.

36

Όσον αφορά τις ΜΜΕ, ο συνδυασμός του ΕΤΣΕ με άλλα υπό έμμεση διαχείριση χρηματοοικονομικά θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τα χρηματοοικονομικά μέσα των ΕΔΕΤ, δεδομένου ότι όλα στοχεύουν στους ίδιους δικαιούχους στις ίδιες περιφέρειες. Παραδείγματος χάριν, στην πρόσφατη ανεξάρτητη αξιολόγηση του ΕΤΣΕ επισημάνθηκαν ζητήματα ανταγωνισμού μεταξύ των χρηματοοικονομικών μέσων των ΕΔΕΤ και του προϊόντος εγγύησης³³, του προγράμματος COSME, το οποίο συμπληρώνεται από το ΕΤΣΕ. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες που συμβουλευθήκαμε ήταν της άποψης ότι η αντικατάσταση διαφόρων πηγών χρηματοδότησης που στόχευαν στις ΜΜΕ δεν ήταν σημαντική, λόγω των συνολικά υψηλών χρηματοδοτικών αναγκών των ΜΜΕ.

37

Όσον αφορά το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, επί του παρόντος είναι μικρή η αλληλεπικάλυψη μεταξύ του ΕΤΣΕ και των χρηματοοικονομικών μέσων των ΕΔΕΤ που στοχεύουν τον ίδιο θεματικό στόχο, ιδίως για τον λόγο ότι τα έργα που στηρίζονται στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης συνήθως είναι μικρότερου μεγέθους και δεν είναι οπωσδήποτε υποψήφια για στήριξη από το ΕΤΣΕ. Ωστόσο, η πιθανότητα αλληλεπικαλύψεων και οι δυνατότητες συνδυασμών αυξάνουν αφ’ ης στιγμής πιεστούν οι διαχειριστικές αρχές των ΕΔΕΤ να δαπανήσουν τα δεσμευμένα κεφάλαια. Από τις συνεντεύξεις μας με εμπειρογνώμονες και ΕΑΤΙ φαίνεται ότι είναι πιθανό να υπάρξει όντως επικάλυψη.

Το ένα τρίτο σχεδόν των έργων που υπογράφηκαν στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας θα μπορούσε να είχε χρηματοδοτηθεί χωρίς στήριξη από το ΕΤΣΕ αλλά όχι με εξίσου ευνοϊκούς όρους

38

Σε επίπεδο μεμονωμένων έργων, ένα από τα κριτήρια επιλεξιμότητας³⁴ για τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ είναι τα έργα να παρέχουν προσθετικότητα³⁵.

39

Κατά την αξιολόγηση των έργων στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας, η ΕΤΕπ αξιολογεί την επιλεξιμότητα των έργων για εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η επιτροπή επενδύσεων του ΕΤΣΕ επανεξετάζει αυτές τις αξιολογήσεις και αποφασίζει εάν θα χρησιμοποιήσει την εγγύηση της ΕΕ, βάσει των εγγράφων³⁶ που καταρτίζει η ΕΤΕπ. Όσον αφορά το σκέλος για τις MME, ισχύουν διαφορετικές ρυθμίσεις για τον καθορισμό της επιλεξιμότητας. Αντί η επιτροπή επενδύσεων να καθορίζει την επιλεξιμότητα ανά έργο, το διοικητικό συμβούλιο και ο διευθύνων σύμβουλος του ΕΤΣΕ, σε διαβούλευση με την επιτροπή επενδύσεων, καθορίζουν την επιλεξιμότητα για κάθε επιμέρους προϊόν.

40

Όσον αφορά το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, οι χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ θεωρούνταν ότι παρέχουν προσθετικότητα, σύμφωνα με το άρθρο 5 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ, εφόσον χαρακτηρίζονταν ως ειδικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ. Παρότι η αξιολόγηση της προσθετικότητας συνεκτιμά τις αστοχίες της αγοράς ή καταστάσεις υποαξιοποίησης επενδύσεων, δεν περιλάμβανε πάντα την αξιολόγηση του κατά πόσον το έργο θα μπορούσε να είχε λάβει χώρα με άλλες πηγές χρηματοδότησης.

41

Αξιολογήσαμε εάν έργα δεν θα μπορούσαν να έχουν υλοποιηθεί χωρίς τη στήριξη του ΕΤΣΕ μέσω έρευνας στην οποία συμμετείχαν άμεσοι αντισυμβαλλόμενοι της ΕΤΕπ (φορείς υλοποίησης έργων και ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί), η οποία συμπληρώθηκε από την εξέταση εγγράφων των διαδικασιών αξιολόγησης και έγκρισης για δείγμα 15 πράξεων του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ, όπως και από συνεντεύξεις με τους δικαιούχους και τους συνεπενδυτές.

42

Από τους 86 συμμετέχοντες στην έρευνα, οι 59 (69 %) απάντησαν ότι δεν θα μπορούσαν να είχαν υλοποιήσει το έργο τους χωρίς τη στήριξη του ΕΤΣΕ, ή τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό ή εντός του ίδιου χρονικού πλαισίου. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους επέλεξαν τη χρηματοδότηση της ΕΤΕπ ήταν, κατά σειρά προτίμησης, οι εξής: i) η πείρα και η μη χρηματοδοτική συνεισφορά της ΕΤΕπ (62 %). ή/και ii) το κόστος χρηματοδότησης που ήταν χαμηλότερο από τις εναλλακτικές λύσεις (58 %). ή/και iii) η μεγαλύτερη διάρκεια εξόφλησης (50 %). ή/και iv) η μείωση του κινδύνου σε σύγκριση με άλλους επενδυτές (25 %).

43

Ωστόσο, 27 από τους 86 συμμετέχοντες στην έρευνα (31 %) δήλωσαν ότι το έργο τους θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί πλήρως από άλλες πηγές. Στην πλέον πρόσφατη αξιολόγηση του ΕΤΣΕ από την ΕΤΕπ, του Ιουνίου του 2018, αναφέρεται παρόμοια διαπίστωση³⁷. Σχεδόν όλες οι πράξεις που αναφέρονται στην έρευνά μας χρηματοδοτήθηκαν μέσω επενδυτικών δανείων. Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους επελέγη η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, ήταν, κατά σειρά προτίμησης, οι εξής: i) το κόστος χρηματοδότησης που ήταν χαμηλότερο από τις εναλλακτικές λύσεις (88 %), ή/και ii) η μεγαλύτερη διάρκεια εξόφλησης (52 %), ή/και iii) η πείρα της ΕΤΕπ και η μη χρηματοδοτική συνεισφορά (30 %).

44

Από τα αποτελέσματα της έρευνάς μας προκύπτει ότι μέρος των χρηματοδοτούμενων στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας έργων θα είχε αποφασισθεί να υλοποιηθεί ούτως ή άλλως, ακόμη και χωρίς στήριξη από το ΕΤΣΕ. Ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαίτερα υψηλός για έργα που χρηματοδοτούνται απευθείας μέσω επενδυτικών δανείων. Καθίσταται έτσι σαφές το πόσο σημαντικό είναι να αξιολογείται το εάν ένα έργο στερείται επαρκούς χρηματοδότησης λόγω αστοχιών της αγοράς, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος εκτόπισης άλλων διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης.

45

Από την εξέταση στην οποία υποβάλαμε τις χρηματοδοτικές πράξεις του σκέλους υποδομών και καινοτομίας στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ προέκυψε ότι, στην πράξη, η ΕΤΕπ αξιολογούσε και, ως έναν βαθμό, τεκμηρίωνε ορισμένες ποιοτικές πτυχές της προσθετικότητας που σχετίζονταν με αστοχίες της αγοράς ή με καταστάσεις υποαξιοποίησης επενδύσεων. Ωστόσο, στην περίπτωση μερικών χρηματοδοτικών πράξεων του σκέλους υποδομών και καινοτομίας της πρώιμης περιόδου που εξετάσαμε, οι αστοχίες της αγοράς ή οι καταστάσεις υποαξιοποίησης επενδύσεων δεν δικαιολογούνταν ούτε τεκμηριώνονταν με σαφήνεια και συνέπεια.

46

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ευνοϊκότεροι όροι χρηματοδότησης που προσέφερε η ΕΤΕπ προβάλλονταν ως αιτιολογία της προσθετικότητας μιας χρηματοδοτικής πράξης. Εν προκειμένω, η προσθετικότητα είναι αμφίβολη, καθώς η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ είναι δυνατό να προτιμάται απλώς και μόνο επειδή είναι φθηνότερη από την αγορά, στην οποία περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος να εκτοπίζονται άλλες πηγές χρηματοδότησης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χρηματοδοτικές πράξεις έργων υποδομής και έργων κοινής ωφέλειας πλαίσιο 2), στο πλαίσιο των οποίων εντοπίσαμε ορισμένα έργα που θα μπορούσαν να έχουν χρηματοδοτηθεί από την αγορά. Συναφώς, σε έκθεση με θέμα την αγορά υποδομών του Ηνωμένου Βασιλείου, διαπιστώθηκε ότι η ΕΤΕπ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο μέτρο που ενισχύει την εμπιστοσύνη άλλων δανειστών σε ένα έργο. Ωστόσο, μπορεί επίσης να προσφέρει φθηνότερη πίστωση σε σύγκριση με τους παρόχους εμπορικών δανείων, κάτι που μπορεί ενδεχομένως να δημιουργήσει ερωτηματικά σχετικά με τον βαθμό στον οποίο ο ρόλος που διαδραματίζει η ΕΤΕπ είναι πράγματι καταλυτικός ή αν εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης που καλούνται να αναλάβουν τα έργα³⁸.

47

Η αξιολόγηση της ΕΤΕπ εστιάζει στο κατά πόσον η στήριξη από το ΕΤΣΕ προσελκύει άλλες πηγές χρηματοδότησης, και δεν αξιολογεί κατά πόσον αποτρέπεται τυχόν εκτόπιση διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης από εμπορικές τράπεζες, κεφαλαιαγορές, ΕΑΤΙ ή ακόμη και χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ που τελούν υπό τη διαχείριση της ΕΤΕπ, ή και της χρηματοδότησης με ανάληψη κινδύνου από την ίδια την ΕΤΕπ πλαίσιο 3).

Υπερεκτίμηση της «επενδυτικής κινητοποίησης» και του «πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος» στα υποβληθέντα στοιχεία

48

Ο αρχικός στόχος για το ΕΤΣΕ ήταν η κινητοποίηση 315 δισεκατομμυρίων ευρώ σε νέες επενδύσεις σε διάστημα τριών ετών (δηλαδή έως τα τέλη Ιουλίου του 2018)³⁹. Η τιμή-στόχος για τις νέες επενδύσεις βασιζόταν σε αναμενόμενο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της τάξης του 15πλάσιου της συνεισφοράς του ΕΤΣΕ (που ήταν 21 δισεκατομμύρια ευρώ) — γράφημα 7.

49

Ως εκ τούτου, αξιολογήσαμε κατά πόσον η επίτευξη των στόχων του ΕΤΣΕ μετράται με τη χρήση αξιόπιστων και συναφών δεικτών που έχουν υπολογιστεί βάσει ορθής μεθοδολογίας.

Δείκτες επιδόσεων και παρακολούθησης του ΕΤΣΕ

50

Η αποτελεσματικότητα του ΕΤΣΕ στην κινητοποίηση πρόσθετων επενδύσεων μετράται μέσω του βασικού δείκτη επιδόσεων (ΒΔΕ) 3 «συνολική επένδυση» (ή «επενδυτική κινητοποίηση»)⁴⁰. Η ΕΤΕπ υποβάλλει επίσης στοιχεία σχετικά με τη σχέση μεταξύ της συνεισφοράς του ΕΤΣΕ και της εκτιμώμενης συνολικής επενδυτικής κινητοποίησης, μέσω του βασικού δείκτη παρακολούθησης (ΒΔΠ) 3 «ο ονομαστικός εσωτερικός πολλαπλασιαστής εγγύησης και ο εξωτερικός πολλαπλασιαστής εγγύησης» (ή «πολλαπλασιαστής»). Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα εκφράζει τη συνολική επένδυση που κινητοποιήθηκε ως πολλαπλάσιο της συνολικής συνεισφοράς του ΕΤΣΕ. Επιπλέον, η ΕΤΕπ υποβάλλει στοιχεία σχετικά με το ποσό των «ιδιωτικών κεφαλαίων που κινητοποιήθηκαν» (ΒΔΕ 4). Το ποσό αυτό υπολογίζεται αφαιρώντας από τη συνολική επενδυτική κινητοποίηση τυχόν δημόσια χρηματοδότηση (μεταξύ άλλων και από τον όμιλο της ΕΤΕπ) (ΒΔΕ 3). Στο παράρτημα IV περιλαμβάνεται πλήρης κατάλογος των δεικτών του ΕΤΣΕ.

51

Όσον αφορά τον ΒΔΕ 3, ο αρχικός στόχος ήταν η κινητοποίηση 315 δισεκατομμυρίων ευρώ σε νέες επενδύσεις έως τον Ιούλιο του 2018. Στον κανονισμό για το ΕΤΣΕ δεν διευκρινίζεται κατά πόσον ο στόχος αναφέρεται σε πράξεις που έχουν εγκριθεί ή υπογραφεί. Στις 30 Ιουνίου 2018, η ΕΤΕπ ανέφερε ότι η εκτιμώμενη συνολική κινητοποίηση επιλέξιμων επενδύσεων που αναλογούσε σε εγκεκριμένες χρηματοδοτικές πράξεις ανερχόταν περίπου σε 299 δισεκατομμύρια ευρώ (95 % της αρχικής τιμής-στόχου), ενώ αντίστοιχα για τις υπογεγραμμένες πράξεις το ποσό αυτό ανερχόταν σε 236 δισεκατομμύρια ευρώ (75 % της αρχικής τιμής-στόχου), με το εκτιμώμενο συνολικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα να είναι 15πλάσιο (παράρτημα I)⁴¹. Επομένως, σύμφωνα με την επιχειρησιακή του έκθεση, το ΕΤΣΕ ελάχιστα απείχε από την επίτευξη της τιμής-στόχου για τις εγκρίσεις, ωστόσο απέτυχε όσον αφορά τις υπογραφές.

52

Η εν λόγω απόκλιση μεταξύ εγκρίσεων και υπογραφών οφείλεται στο μεγάλο διάστημα που μπορεί να μεσολαβήσει μεταξύ της έγκρισης και της υπογραφής μιας πράξης, όπως και στο γεγονός ότι ορισμένες εγκεκριμένες πράξεις ενδεχομένως να μην υπογραφούν ποτέ. Παραδείγματος χάριν, εντοπίσαμε τρεις πράξεις που εγκρίθηκαν κατά τη διάρκεια του 2016 ως επενδυτικές πλατφόρμες, οι οποίες εξακολουθούσαν να εκκρεμούν προς υπογραφή στο τέλος του 2017. Ως εκ τούτου, στον βαθμό που βασίζεται σε πράξεις που έχουν μεν εγκριθεί όχι όμως και υπογραφεί, η αναφερόμενη επενδυτική κινητοποίηση ύψους 299 δισεκατομμυρίων ευρώ αποτελεί εκ των προτέρων εκτίμηση. Ο οικονομικός αντίκτυπος του ΕΤΣΕ υλοποιείται μόνο μετά την εκταμίευση των κεφαλαίων και την πραγματοποίηση των επενδύσεων.

53

Μολονότι το ΕΤΣΕ αναμένεται να μεγιστοποιήσει την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, κατά το δυνατόν⁴², για τον ΒΔΕ 4 δεν τέθηκε συγκεκριμένη τιμή-στόχος, βάσει της οποίας να αξιολογούνται οι σχετικές επιδόσεις του ΕΤΣΕ. Στα τέλη Ιουνίου του 2018, η ΕΤΕπ ανέφερε ότι οι πράξεις του ΕΤΣΕ είχαν κινητοποιήσει ιδιωτική χρηματοδότηση ύψους 160,2 δισεκατομμυρίων ευρώ (ήτοι το 68 % των συνολικών επενδύσεων που κινητοποιήθηκαν με βάση τις πράξεις που έχουν υπογραφεί)⁴³.

54

Η ΕΤΕπ υπολογίζει τους ΒΔΕ αθροίζοντας τις εκτιμήσεις της για τις αναμενόμενες επενδύσεις για κάθε πράξη και τους βασικούς δείκτες παρακολούθησης αθροίζοντας τους αντίστοιχους εκτιμώμενους πολλαπλασιαστές⁴⁴. Η επένδυση που κινητοποιείται είναι ίση με τις επιλέξιμες στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ επενδυτικές δαπάνες του έργου⁴⁵. Συνεπώς, ο πολλαπλασιαστής εκφράζει το επιλέξιμο κόστος ως πολλαπλάσιο της συνεισφοράς του ΕΤΣΕ. Οι δείκτες αυτοί υπολογίζονται κατά το στάδιο αξιολόγησης του έργου, πριν από την έγκριση της πράξης χρηματοδότησης, με βάση τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες τη στιγμή εκείνη.

55

Ως εκ τούτου, ο αριθμός των επενδύσεων που αναφέρεται στις εκθέσεις της ΕΤΕπ ότι έχουν «κινητοποιηθεί» από το ΕΤΣΕ περιλαμβάνει όλες τις επιλέξιμες επενδύσεις που συνεπιφέρει το έργο στο σύνολό του, ανεξαρτήτως του μεριδίου που πράγματι κινητοποιείται από το ΕΤΣΕ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να έχουν ήδη εξασφαλιστεί άλλες πηγές χρηματοδότησης πριν από τη συμμετοχή της ΕΤΕπ, και η αναφερόμενη κινητοποίηση κεφαλαίων ενδεχομένως να πρέπει να αποδοθεί κυρίως σε άλλες πηγές δημόσιας χρηματοδότησης. Στο πλαίσιο 4 παρουσιάζονται σχετικά παραδείγματα.

56

Εξετάσαμε μία περίπτωση κατά την οποία ένα εθνικό ταμείο συμμετοχών⁴⁶, το οποίο ανήκε εξ ολοκλήρου σε ΕΑΤ, παρείχε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για εταιρείες μέσω αναπτυξιακών ταμείων, ταμείων επιχειρηματικών κεφαλαίων και ταμείων για εκκολαπτήρια. Τα αναπτυξιακά ταμεία αντιπροσωπεύουν περίπου το 70 % του συνολικού όγκου που χρηματοδοτείται από το εθνικό ταμείο συμμετοχών. Το εθνικό ταμείο συμμετοχών συγκροτήθηκε πριν από το ΕΤΣΕ, με αρχικό κεφάλαιο χρηματοδότησης 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2015, η ΕΑΤ αύξησε το κεφάλαιο του ταμείου συμμετοχών σε 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ, έπειτα από συζητήσεις με την ΕΤΕπ, με θέμα τη χρηματοδότηση του ταμείου συμμετοχών από το ΕΤΣΕ.

57

Η ΕΤΕπ συμφώνησε να επενδύσει χρηματοδοτούμενο από το ΕΤΣΕ ποσό στήριξης ύψους 125 εκατομμυρίων ευρώ, υπό τον όρο ότι η ΕΑΤ θα συνεισέφερε αντίστοιχο ποσό. Μέσω της επένδυσης αυτής, η ΕΤΕπ συμφώνησε να αναλάβει τον κίνδυνο μετοχών σε μια σειρά αναπτυξιακών ταμείων, από το συνολικό χαρτοφυλάκιο αναπτυξιακών ταμείων του ταμείου συμμετοχών. Η ΕΤΕπ επέλεξε οκτώ από τα 23 αναπτυξιακά ταμεία που περιλαμβάνονται στο τρέχον χαρτοφυλάκιο του ταμείου συμμετοχών και αντιπροσωπεύουν το 12 % της συνολικής αξίας των αναπτυξιακών ταμείων. Η ΕΤΕπ υπολόγισε τη συνολική κινητοποίηση επιλέξιμων επενδύσεων του ΕΤΣΕ και τον πολλαπλασιαστή με βάση τη συνολική εκτιμώμενη αξία του χαρτοφυλακίου των αναπτυξιακών ταμείων ως συνόλου, με το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα να είναι 30πλάσιο και τη συνολική κινητοποίηση επενδύσεων να ανέρχεται σε 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι εκτιμήσεις βασίζονταν στις διαθέσιμες κατά την έγκριση και την υπογραφή της πράξης πληροφορίες. Εκτιμούμε ότι η πραγματική πρόσθετη χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ (ύψους 125 εκατομμυρίων ευρώ) στα οκτώ επιλεγμένα αναπτυξιακά ταμεία των οποίων τον κίνδυνο ανέλαβε η ΕΤΕπ κινητοποίησε στην πραγματικότητα επενδύσεις ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ και ότι το πραγματικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα ήταν περίπου 8πλάσιο (γράφημα 8).

Κίνδυνος διπλής καταμέτρησης κατά τον υπολογισμό της συνολικής επενδυτικής κινητοποίησης και του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος

58

Ο όμιλος της ΕΤΕπ μπορεί να χρηματοδοτήσει μια επένδυση μέσω διαφόρων διαύλων και χρηματοδοτικών πράξεων. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο διπλής καταμέτρησης κατά τον υπολογισμό και την αναφορά της συνολικής επενδυτικής κινητοποίησης και του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος.

59

Η μεθοδολογία σχετικά με τους βασικούς δείκτες επιδόσεων και παρακολούθησης του ΕΤΣΕ αναγνώριζε τον κίνδυνο αυτό και απαιτούσε αναπροσαρμογές κατά την υποβολή των συγκεντρωτικών δεικτών. Ωστόσο, σε επίπεδο μεμονωμένης πράξης, η μεθοδολογία υπολογισμού του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος παρείχε μεν οδηγίες για την πραγματοποίηση αναπροσαρμογής στις περιπτώσεις που μια πράξη του ΕΤΣΕ χρηματοδοτείται τόσο από το σκέλος για τις ΜΜΕ όσο και από το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, δεν αναλυόταν όμως λεπτομερώς το σενάριο στο οποίο η ΕΤΕπ στηρίζει μια επένδυση τόσο άμεσα όσο και έμμεσα μέσω διαφορετικών πράξεων του ΕΤΣΕ⁴⁷.

60

Διαπιστώσαμε ότι ο όμιλος της ΕΤΕπ προέβαινε σε εν λόγω αναπροσαρμογές στις περιπτώσεις πράξεων χρέους του ΕΤΣΕ, οι οποίες χρηματοδοτούνται τόσο από το σκέλος για τις ΜΜΕ όσο και από το σκέλος υποδομών και καινοτομίας. Ωστόσο, κατά τον χρόνο του ελέγχου, δεν είχαν καταγραφεί στις επιχειρησιακές εκθέσεις του ΕΤΣΕ περιπτώσεις αναπροσαρμογών για άλλους τύπους διπλής καταμέτρησης.

61

Εντοπίσαμε μία περίπτωση στην οποία τόσο η ΕΤΕπ όσο και το ΕΤαΕ είχαν συμφωνήσει να επενδύσουν απευθείας σε δύο ταμεία, τα οποία η ΕΤΕπ είχε συμφωνήσει να στηρίξει εμμέσως και μέσω ενός ταμείου συμμετοχών⁴⁸. Η ΕΤΕπ ανέφερε άμεσες επενδύσεις ύψους 40 εκατομμυρίων ευρώ, με την κινητοποίηση επενδύσεων από το ΕΤΣΕ να εκτιμάται σε 0,8 δισεκατομμύρια ευρώ⁴⁹. Το ΕΤαΕ πραγματοποίησε άμεσες επενδύσεις ύψους 29 εκατομμυρίων ευρώ, με τις κινητοποιηθείσες επενδύσεις να εκτιμώνται σε 0,3 δισεκατομμύρια ευρώ⁵⁰. Επιπλέον, η ΕΤΕπ ανέφερε επένδυση ύψους 125 εκατομμυρίων ευρώ στο ταμείο συμμετοχών, με την κινητοποίηση επενδύσεων να εκτιμάται σε 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Ως εκ τούτου, ο όμιλος της ΕΤΕπ ανέφερε χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ συνολικού ύψους 194 εκατομμυρίων ευρώ (40+29+125 εκατομμύρια ευρώ) και εκτιμώμενη επενδυτική κινητοποίηση από το ΕΤΣΕ συνολικού ύψους 4,9 δισεκατομμυρίων ευρώ (0,3+0,8+3,8 δισεκατομμύρια ευρώ), με το μέσο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα να είναι 25πλάσιο. Ωστόσο, δεν έγινε οποιαδήποτε αναπροσαρμογή προκειμένου να αντισταθμιστεί η διπλή καταμέτρηση. Λαμβανομένης υπόψη της διπλής καταμέτρησης, υπολογίζουμε τις επενδύσεις που κινητοποιήθηκαν για τις τρεις πράξεις του ΕΤΣΕ σε 1 δισεκατομμύριο ευρώ και το μέσο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στο 5πλάσιο. Η συγκεκριμένη περίπτωση απεικονίζεται στο γράφημα 9.

Σύγκριση με το αποτέλεσμα μόχλευσης

62

Δεδομένου ότι τα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ και του ΕΤΣΕ λειτουργούν με παρόμοιους τρόπους, θα έπρεπε να υπάρχει ένα κοινό πλαίσιο για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των επιδόσεών τους όσον αφορά την κινητοποίηση επενδύσεων. Στην προηγούμενη έκθεσή⁵¹ μας συνιστούμε στην Επιτροπή να προβεί σε ορισμό της μόχλευσης των χρηματοοικονομικών μέσων που να ισχύει για όλους τους τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο ορισμός αυτός πρέπει να αναφέρει σαφώς με ποιο τρόπο καθορίζονται τα ποσά που κινητοποιούνται από τη συνεισφορά της ΕΕ και από την εθνική δημόσια συνεισφορά, πιθανώς βάσει των σχετικών κατευθυντήριων οδηγιών του ΟΟΣΑ.

63

Η ΕΤΕπ και η Επιτροπή εισήγαγαν το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα ειδικά για το ΕΤΣΕ, σε συμφωνία με τον κανονισμό για τον ΕΤΣΕ. Όσον αφορά τα υφιστάμενα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, η Επιτροπή υποβάλλει στοιχεία σχετικά με το αποτέλεσμα μόχλευσης, κατά τα προβλεπόμενα στον δημοσιονομικό κανονισμό⁵². Λαμβάνοντας υπόψη ότι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα εκφράζει τις συνολικές επενδύσεις που κινητοποιούνται ως πολλαπλάσιο της συνολικής συνεισφοράς του ΕΤΣΕ, το αποτέλεσμα μόχλευσης εκφράζει τη συνολική χρηματοδότηση που διατίθεται στον τελικό δικαιούχο ως πολλαπλάσιο της συνεισφοράς της ΕΕ.

64

Το αποτέλεσμα μόχλευσης υπολογίζεται με βάση τη χρηματοδότηση που χορηγείται στους τελικούς αποδέκτες, εξαιρουμένων τυχόν συνεισφορών των ιδίων οι οποίες δεν μπορούν να αποδοθούν άμεσα στο χρηματοοικονομικό μέσο. Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, από την άλλη πλευρά, βασίζεται στις επενδύσεις που πραγματοποιούν οι τελικοί αποδέκτες (ήτοι με κεφάλαια που προέρχονται από την ΕΤΕπ / το ΕΤαΕ ή τον ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό που λαμβάνει στήριξη από τον όμιλο της ΕΤΕπ, τα ίδια κεφάλαια του τελικού αποδέκτη ή/και κεφάλαια που διατίθενται από άλλους επενδυτές κ.λπ.). Ως εκ τούτου, κατά κανόνα, το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα έχει υψηλότερες τιμές από το αποτέλεσμα μόχλευσης⁵³. Στο γράφημα 10 παρουσιάζεται η σχέση μεταξύ των δύο δεικτών, με βάση το παράδειγμα μιας πράξης με διαμεσολάβηση⁵⁴.

Το ΕΤΣΕ καλύπτει διαφορετικούς τομείς, αλλά η γεωγραφική κατανομή του δεν είναι ισορροπημένη

65

Δεν προβλέπονται γεωγραφικές ή τομεακές ποσοστώσεις για το ΕΤΣΕ και η στήριξη που παρέχει σε έργα βασίζεται στη ζήτηση. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επενδυτικές κατευθυντήριες γραμμές του ΕΤΣΕ, πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική τομεακή και γεωγραφική συγκέντρωση⁵⁵, και στον στρατηγικό προσανατολισμό του ΕΤΣΕ⁵⁶ τίθενται, αναφορικά με το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, ενδεικτικά όρια σε σχέση με τις εν λόγω συγκεντρώσεις, τα οποία δεν είναι δεσμευτικοί στόχοι. Το συνδυασμένο μερίδιο των ποσών για τα οποία έχουν υπογραφεί χρηματοδοτικές πράξεις στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας σε οποιαδήποτε τρία κράτη μέλη δεν πρέπει, στο τέλος της επενδυτικής περιόδου, να υπερβαίνει το 45 % του συνολικού όγκου του χαρτοφυλακίου του ΕΤΣΕ. Επιπλέον, οι υπογραφές στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας δεν πρέπει να υπερβαίνουν το όριο συγκέντρωσης του 30 % σε οποιονδήποτε τομέα.

66

Ως εκ τούτου, αναλύσαμε την κατανομή του χαρτοφυλακίου του ΕΤΣΕ ανά τομέα και κράτος μέλος. Εξετάσαμε περαιτέρω τον ρόλο των ΕΑΤΙ και των επενδυτικών πλατφορμών όσον αφορά την αντιμετώπιση του ζητήματος της γεωγραφικής συγκέντρωσης. Επιπλέον, η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ της ΕΤΕπ και των ΕΑΤΙ, μεταξύ άλλων και στο επίπεδο των επενδυτικών πλατφορμών, θα πρέπει να ενισχύσουν τη δεξαμενή έργων του ΕΤΣΕ, καθώς μπορούν να συντελέσουν στον εντοπισμό και την ανάπτυξη έργων και, ως εκ τούτου, να συμβάλουν στην καλύτερη γεωγραφική κάλυψη.

Τομεακή και γεωγραφική κατανομή του ΕΤΣΕ

67

Όσον αφορά την κατανομή ανά τομέα έως τις 30 Ιουνίου 2018, οι διάφοροι τομείς που καλύπτονται από το ΕΤΣΕ στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας βρίσκονταν εντός του ορίου του 30 %, με τον τομέα της ενέργειας να βρίσκεται στο 27 %, την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία στο 22 %, τη χρηματοδοτική στήριξη σε ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης στο 19 % και τις μεταφορές στο 15 %. Το υπόλοιπο των επενδύσεων καλύπτει τους τομείς ΤΠΕ, το περιβάλλον και την αποδοτικότητα των πόρων και τέλος το ανθρώπινο κεφάλαιο⁵⁷.

68

Στις 30 Ιουνίου 2018, η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας ήταν συγκεντρωμένη (47 %) σε τρία κράτη μέλη⁵⁸, υπερβαίνοντας έτσι το όριο γεωγραφικής συγκέντρωσης του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του 45 % σε οποιαδήποτε τρία κράτη μέλη, όπως ορίζεται στον στρατηγικό προσανατολισμό του ΕΤΣΕ. Δεν υπάρχουν όρια συγκέντρωσης σχετικά με το σκέλος για τις ΜΜΕ, αλλά στα συγκεκριμένα τρία κράτη μέλη αντιστοιχούσε και πάλι το 30 % της χρηματοδότησης.

69

Η μη ισορροπημένη γεωγραφική κατανομή του ΕΤΣΕ είχε επισημανθεί σε αρκετές μελέτες μέχρι τα τέλη του 2016⁵⁹. Η τελευταία ανεξάρτητη αξιολόγηση του κανονισμού ΕΤΣΕ («Independent Evaluation of the EFSI Regulation») του Ιουνίου 2018 καταλήγει επίσης στο συμπέρασμα ότι η χρηματοδότηση του ΕΤΣΕ παραμένει, στα τέλη του 2017, εξαιρετικά συγκεντρωμένη⁶⁰. Ειδικότερα, επισημαίνει ότι το 82 % του συνόλου της χρηματοδότησης από το ΕΤΣΕ για την οποία υπογράφηκαν πράξεις, διοχετεύθηκε στα 15 κράτη μέλη της ΕΕ πριν από τη διεύρυνσή της το 2004 (η «ΕΕ των 15»).

70

Η χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ διοχετεύτηκε κυρίως στις 15 χώρες της ΕΕ, τόσο σε απόλυτα ποσά όσο και κατά κεφαλήν. Η χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ προοριζόταν να καλύψει επενδυτικές ανάγκες ορισμένων από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση: Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και Πορτογαλία. Μολονότι το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ των 13 είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ των 15, η ΕΕ των 13 έλαβε λιγότερη κατά κεφαλήν στήριξη από το ΕΤΣΕ γράφημα 11). Ωστόσο, επισημαίνουμε ότι το ΕΤΣΕ δεν είναι μέσο πολιτικής συνοχής και λειτουργεί βάσει ζήτησης.

Η συμβολή των ΕΑΤΙ στη γεωγραφική διαφοροποίηση

71

Στις 31 Δεκεμβρίου 2017, η συνολική συμμετοχή των ΕΑΤΙ σε έργα του ΕΤΣΕ ανήλθε σε 20,4 δισεκατομμύρια ευρώ υπογεγραμμένων πράξεων, ποσό που κατανεμήθηκε σε 140 χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ. Το ποσό αυτό υπολείπεται ακόμη κατά πολύ του ενδεικτικού ποσού των έως και 34 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχαν αρχικά δεσμευθεί να καταβάλουν οι ΕΑΤΙ κατά τη δρομολόγηση του ΕΤΣΕ το 2015. Στο γράφημα 12 παρουσιάζεται η συμμετοχή τους στα διάφορα επιμέρους σκέλη του ΕΤΣΕ.

72

Οι πράξεις του σκέλους υποδομών και καινοτομίας συγχρηματοδοτούνταν κυρίως από ΕΑΤΙ τεσσάρων κρατών μελών, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Στις χώρες αυτές αντιστοιχούσαν 27 από τις 39 υπογεγραμμένες πράξεις με τη συμμετοχή ΕΑΤΙ (69 %) έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 και 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό ποσό των 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ (77 %) για το οποίο υπογράφηκαν πράξεις στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ. Στο πλαίσιο του σκέλους για τις ΜΜΕ, οι πράξεις που συγχρηματοδοτούνταν από ΕΑΤΙ ήταν και πάλι συγκεντρωμένες κυρίως στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία (χαρτοφυλάκιο χρέους), και είχαν ως επίκεντρο επενδύσεις (εξαιρουμένων των πράξεων με τη συμμετοχή πολλών χωρών) στην Ισπανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία (χαρτοφυλάκιο μετοχών). Στο παράρτημα V παρέχονται λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τη συμμετοχή των ΕΑΤΙ ανά κράτος μέλος.

73

Λόγω του ευρέος φάσματος των ΕΑΤΙ που λειτουργούν στην ΕΕ και των διαφορετικών επιπέδων εμπειρογνωσίας τους, του εύρους των δραστηριοτήτων τους και της συμμετοχής τους σε χρηματοοικονομικά μέσα, η συνεισφορά τους στο ΕΤΣΕ ποικίλλει σημαντικά, με αποτέλεσμα να παρατηρείται γεωγραφική συγκέντρωση στα κράτη μέλη με καλά εδραιωμένες ΕΑΤΙ. Μάλιστα, αρκετά κράτη μέλη δεν είχαν δικές τους εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και πρόσφατα μόλις δρομολόγησαν την ίδρυση σχετικού ιδρύματος. Ο ρόλος του Κόμβου Συμβουλών ήταν να στηρίξει τις λιγότερο ανεπτυγμένες ΕΑΤΙ με τεχνική στήριξη σε διάφορους τομείς.

Συμβολή των επενδυτικών πλατφορμών στη γεωγραφική διαφοροποίηση

74

Γενικά, οι ΕΑΤΙ θεωρούν ότι οι επενδυτικές πλατφόρμες είναι κατάλληλες για τη χρηματοδότηση μικρότερων έργων ή έργων μεγαλύτερης επικινδυνότητας, καθώς συνδυάζουν χρηματοδότηση από διάφορες πηγές και βελτιστοποιούν τον επιμερισμό του κινδύνου μεταξύ διαφορετικών επενδυτών.

75

Ωστόσο, η εμφάνιση επενδυτικών πλατφορμών ήταν αργή, ιδίως κατά τον πρώτο ενάμιση χρόνο λειτουργίας του ΕΤΣΕ. Αυτό οφειλόταν, πρώτον, στον χρόνο που χρειάστηκε για τη θέσπιση των κανόνων και των επιχειρησιακών διαδικασιών για τις εν λόγω πλατφόρμες (ένα έτος) και, δεύτερον, στις πολύπλοκες διαπραγματεύσεις των συμφωνιών συγχρηματοδότησης.

76

Στο πλαίσιο του σκέλους για τις ΜΜΕ, το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ ενέκρινε τρεις επενδυτικές πλατφόρμες το 2016⁶¹. Όλες οι πλατφόρμες συγκροτήθηκαν σε συνεργασία με τη Cassa Depositi e Prestiti, την ιταλική ΕΑΤΙ, αν και μία από τις επενδυτικές πλατφόρμες είναι επίσης ανοικτή και σε άλλες ΕΑΤΙ. Το 2017 δεν εγκρίθηκε ούτε υπογράφηκε καμία νέα επενδυτική πλατφόρμα στο πλαίσιο του σκέλους για τις ΜΜΕ. Στα τέλη του 2017, η Επιτροπή Επενδύσεων ενέκρινε 35 επενδυτικές πλατφόρμες στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας⁶², οι οποίες έλαβαν από το ΕΤΣΕ χρηματοδότηση ύψους 4,2 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 11 % της συνολικής εγκεκριμένης χρηματοδότησης στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ. Εξ αυτών, οι 21 κατέληξαν σε υπογραφή⁶³, και 88,5 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι το 3,3 % του προβλεπόμενου ποσού, εκταμιεύθηκαν σε χρηματοδοτικές πράξεις που είχαν χαρακτηριστεί ως επενδυτικές πλατφόρμες.

77

ΕΑΤΙ συμμετείχαν σε 17 από τις 21 επενδυτικές πλατφόρμες που υπογράφηκαν στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι ίδιες ΕΑΤΙ συμμετείχαν σε περισσότερες επενδυτικές πλατφόρμες. Η δημιουργία επενδυτικών πλατφορμών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμμετοχή δημόσιων φορέων (ΕΑΤΙ, διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ή διαχειριστικών αρχών). Οι επενδυτικές πλατφόρμες λειτουργούν κυρίως στα κράτη μέλη (π.χ. στη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Ισπανία) με πολύ δραστήριες και καλά εδραιωμένες ΕΑΤΙ (γράφημα 13). Πρόκειται για τις χώρες στις οποίες αντιστοιχεί ο μεγαλύτερος όγκος χρηματοδότησης από το ΕΤΣΕ και στις οποίες υλοποιείται ο μεγαλύτερος αριθμός χρηματοδοτικών πράξεων.

78

Τα τρία πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ΕΤΣΕ, οι επενδυτικές πλατφόρμες συνέβαλαν σε σχετικά περιορισμένο βαθμό στη γεωγραφική διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου του ΕΤΣΕ, μεταξύ άλλων υπέρ των μικρότερων και λιγότερο ανεπτυγμένων αγορών ή/και των κρατών μελών που είτε διαθέτουν EΑΤΙ με μικρότερη εμπειρογνωσία είτε δεν διαθέτουν καθόλου.

79

Ο κανονισμός για το ΕΤΣΕ 2.0 ενισχύει τον ρόλο των επενδυτικών πλατφορμών, με το να προσφέρει περισσότερες δυνατότητες για ομαδοποίηση έργων και για χρήση του μοντέλου πλήρους ανάθεσης για τις εν λόγω πλατφόρμες και τις ΕΑΤΙ στην περίπτωση υποέργων στα οποία η συνεισφορά του ΕΤΣΕ δεν υπερβαίνει τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Ο βαθμός στον οποίο οι νέες αυτές δυνατότητες θα ενισχύσουν την επιλογή χρήσης επενδυτικών πλατφορμών σε κράτη μέλη που δεν διαθέτουν αναπτυγμένες ΕΑΤΙ θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από την παροχή στήριξης στις εν λόγω ΕΑΤΙ, περιλαμβανομένης τεχνικής βοήθειας.

Συμπεράσματα και συστάσεις

80

Το ΕΤΣΕ συστάθηκε αρχικά με την προοπτική να χρησιμοποιήσει εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 16 δισεκατομμυρίων ευρών και 5 δισεκατομμύρια ευρώ από ιδίους πόρους της ΕΤΕπ για να καταστήσει δυνατή την εκ μέρους του ομίλου της ΕΤΕπ χορήγηση χρηματοδότησης ύψους 61 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου, με τον στόχο της κινητοποίησης έως τον Ιούλιο του 2018 επιπλέον 315 δισεκατομμυρίων ευρώ σε στρατηγικές επενδύσεις στις υποδομές και τις ΜΜΕ, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος των τομέων πολιτικής της ΕΕ και όλα τα κράτη μέλη.

81

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το ΕΤΣΕ έχει καταφέρει να προσελκύσει χρηματοδότηση για τη στήριξη σημαντικών πρόσθετων επενδύσεων στην ΕΕ. Ωστόσο, οι αναφερόμενες εκτιμήσεις της επενδυτικής κινητοποίησης δεν λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι ορισμένες χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ αντικατέστησαν άλλες πράξεις της ΕΤΕπ και χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ ούτε το γεγονός ότι μέρος της στήριξης του ΕΤΣΕ διοχετεύτηκε σε έργα που θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από άλλες πηγές, αν και υπό διαφορετικούς όρους. Επιπλέον, πρέπει να αναληφθεί δράση για τη βελτίωση της γεωγραφικής κατανομής των επενδύσεων που πραγματοποιούνται με στήριξη του ΕΤΣΕ.

82

Διαπιστώσαμε ότι ο όμιλος της ΕΤΕπ ενέκρινε χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ ύψους 59,3 δισεκατομμυρίων ευρώ έως τις 30 Ιουνίου 2018, ενώ, στις 17 Ιουλίου 2018 είχε ανέλθει σε 65,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Στο επίτευγμα αυτό συνέβαλαν διάφοροι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της εγγενούς ευελιξίας του μέσου και του εξορθολογισμού των ρυθμίσεων διακυβέρνησής του.

83

Με τη στήριξη του ΕΤΣΕ η ΕΤΕπ κατόρθωσε να υπερτετραπλασιάσει τον όγκο των δανειοδοτικών δραστηριοτήτων υψηλότερου κινδύνου σε σύγκριση με το 2014. Ωστόσο, η ΕΤΕπ υπέγραψε λιγότερες από τις προγραμματισμένες πράξεις ειδικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ (σημεία 15-23).

84

Προκειμένου να τεθεί σε λειτουργία το σκέλος υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ, η ΕΤΕπ βασίστηκε κυρίως στα κλασικά μακροπρόθεσμα εξασφαλισμένα επενδυτικά δάνεια, χρησιμοποίησε όμως ελάχιστα προϊόντα χρέους μειωμένης εξασφάλισης για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων ή έργων. Η ΕΤΕπ ανέπτυξε επίσης νέα ενδιάμεσα προϊόντα μετοχικού κεφαλαίου και χρέους, τα οποία απευθύνονται σε ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Ωστόσο, οι συμφωνίες επιμερισμού του κινδύνου με ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που υπέγραψε η ΕΤΕπ ήταν λιγότερες από τις αναμενόμενες, λόγω των χρονοβόρων και σύνθετων εκ των προτέρων διαδικασιών δέουσας επιμέλειας και των ρυθμίσεων ανάθεσης (σημεία 24-29).

Σύσταση 1 – Προώθηση της χρήσης προϊόντων υψηλότερου κινδύνου από την ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ

Όσον αφορά τις χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ με τη συμμετοχή ΕΑΤΙ, η ΕΤΕπ πρέπει να αναζητήσει ευκαιρίες για εντατικότερη χρήση ευρύτερης ποικιλίας χρηματοδότησης μέσω χρέους μειωμένης εξασφάλισης, εφόσον αυτό αιτιολογείται δεόντως. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίζεται ότι η χρηματοδότηση του ΕΤΣΕ είναι συμπληρωματική ως προς τη χρηματοδότηση που παρέχεται από τις ΕΑΤΙ. Η ΕΤΕπ πρέπει επίσης να προωθήσει τη χρήση κατάλληλων προϊόντων επιμερισμού του κινδύνου για όλες τις ΕΑΤΙ, ιδίως εκείνες που δεν εκπροσωπούνται επί του παρόντος δεόντως στις χρηματοδοτικές πράξεις του ΕΤΣΕ.

Χρονικός ορίζοντας: κατά το υπόλοιπο της περιόδου υλοποίησης του ΕΤΣΕ (μέχρι τα τέλη του 2020).

85

Ως έναν βαθμό, ορισμένα έργα που λάμβαναν στήριξη από το ΕΤΣΕ θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από άλλα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ που τελούν υπό κεντρική διαχείριση. Επιπλέον, επισημάναμε την ανάγκη να διερευνηθούν τυχόν αλληλεπικαλύψεις μεταξύ χρηματοδοτικών πράξεων του ΕΤΣΕ στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας και των χρηματοοικονομικών μέσων υπό επιμερισμένη διαχείριση (σημεία 30-37).

Σύσταση 2 - Ενθάρρυνση της συμπληρωματικότητας μεταξύ χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ και εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, η Επιτροπή πρέπει να προτείνει τα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ να είναι συνεκτικά και συμπληρωματικά ως προς τους αντίστοιχους στόχους πολιτικής που πρέπει να επιτευχθούν, τις αστοχίες της αγοράς που πρέπει να αντιμετωπιστούν και τα κριτήρια επιλεξιμότητας που εφαρμόζονται για τη χρηματοδότηση έργων, ώστε να αποτρέπεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των μέσων.

Χρονικός ορίζοντας: κατά την έγκριση των προτάσεων των προγραμμάτων δαπανών στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021‑2027.

86

Η αξιολόγηση που διενεργούσε η ΕΤΕπ για την εφαρμογή του προβλεπόμενου στον κανονισμό για το ΕΤΣΕ ορισμού της προσθετικότητας και τον χαρακτηρισμό πράξεων ως ειδικών δραστηριοτήτων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το εκάστοτε χρηματοδοτούμενο έργο δεν θα μπορούσε να έχει υλοποιηθεί χωρίς τη στήριξη του ΕΤΣΕ. Αυτό που προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνάς μας είναι ότι μέρος των έργων που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας θα είχε αποφασισθεί να υλοποιηθεί ακόμη και χωρίς τη στήριξη του ΕΤΣΕ, και ότι η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ προκρινόταν κυρίως επειδή ήταν φθηνότερη ή/και επειδή η ΕΤΕπ προσέφερε μεγαλύτερη προθεσμία εξόφλησης. Εντοπίσαμε συγκεκριμένες περιπτώσεις στις οποίες τα έργα του ΕΤΣΕ θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από ιδιωτικές και άλλες δημόσιες πηγές, ή από την ΕΤΕπ ως συνήθη πράξη χρηματοδότησης αν και υπό διαφορετικούς όρους (σημεία 38-47).

Σύσταση 3 – Βελτίωση της αξιολόγησης των πιθανοτήτων υποψήφια προς στήριξη από το ΕΤΣΕ έργα να μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από άλλες πηγές

Κατά το στάδιο της αξιολόγησης, η ΕΤΕπ πρέπει να αξιολογεί τις πιθανότητες αντικατάστασης άλλων πηγών χρηματοδότησης. Πρέπει να χρησιμοποιεί τις εν λόγω πληροφορίες για την αξιολόγηση της επιλεξιμότητας των χρηματοδοτικών πράξεων του ΕΤΣΕ.

Χρονικός ορίζοντας: κατά το υπόλοιπο της περιόδου υλοποίησης του ΕΤΣΕ (μέχρι τα μέσα του 2019).

87

Διαπιστώσαμε ότι η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της επενδυτικής κινητοποίησης και του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος υπερβάλλει ως προς την εκτίμηση του βαθμού στον οποίο η στήριξη του ΕΤΣΕ συνεπάγεται πράγματι πρόσθετες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Παρότι η εφαρμοστέα μεθοδολογία προσέφερε οδηγίες για την πραγματοποίηση αναπροσαρμογών στην περίπτωση διπλών καταμετρήσεων, δεν παρείχε, κατά τον χρόνο του ελέγχου, λεπτομέρειες για όλες τις περιπτώσεις. Η έλλειψη συγκρίσιμων δεικτών επιδόσεων και παρακολούθησης για το σύνολο των χρηματοοικονομικών μέσων της ΕΕ περιορίζει τη διαφάνεια και την ικανότητα αξιολόγησης των αποτελεσμάτων (σημεία 48-64).

Σύσταση 4 – Καλύτερη εκτίμηση της επενδυτικής κινητοποίησης

1. Η Επιτροπή πρέπει να καθορίσει, για όλα τα μέσα ενίσχυσης επενδύσεων του ερχόμενου ΠΔΠ, σύνολο δεικτών για τη μέτρηση των αναμενόμενων εκροών και των αποτελεσμάτων των εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό (όπως το ΕΤΣΕ), κατά τρόπο που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και επιτρέπει τη σύγκριση με άλλα χρηματοοικονομικά μέσα της ΕΕ. Ειδικότερα, εφόσον η «επενδυτική κινητοποίηση» και το «πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα» χρησιμοποιούνται ως δείκτες, η μεθοδολογία υπολογισμού και οι ρυθμίσεις υποβολής στοιχείων πρέπει, με τη σειρά τους, να αντικατοπτρίζουν καταλλήλως τον βαθμό στον οποίο η στήριξη με εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ συνεπάγεται ή κινητοποιεί επενδύσεις τρίτων.

Χρονικός ορίζοντας: με την υποβολή προτάσεων για τη σύσταση νέων χρηματοοικονομικών μέσων.

2. Η μεθοδολογία υπολογισμού του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος του ΕΤΣΕ που αναπτύχθηκε από κοινού από την Επιτροπή και την ΕΤΕπ πρέπει να επιτρέπει την εφαρμογή αναλογικών μέτρων, ώστε περιπτώσεις στις οποίες η ΕΤΕπ στηρίζει μια επένδυση τόσο άμεσα όσο και έμμεσα μέσω διαφόρων πράξεων του ΕΤΣΕ να εντοπίζονται και να διορθώνονται εγκαίρως, ώστε να αποφεύγεται η διπλή καταμέτρηση.

Χρονικός ορίζοντας: έως τα μέσα του 2019.

88

Στα τέλη του 2017, η κατανομή του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ μεταξύ των διαφόρων τομέων βρισκόταν εντός των ενδεικτικών ορίων που καθορίζονται στον στρατηγικό προσανατολισμό του ΕΤΣΕ. Ωστόσο, οι χρηματοδοτικές πράξεις που υπογράφηκαν στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ δεν ήταν επαρκώς γεωγραφικά ισορροπημένες. Οι χώρες που επωφελήθηκαν περισσότερο από τη στήριξη του ΕΤΣΕ ήταν αυτές που διέθεταν τις πλέον ανεπτυγμένες και ενεργούς εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα. Οι επενδυτικές πλατφόρμες φαίνεται να προσφέρουν δυνατότητες χρηματοδότησης έργων μικρότερης κλίμακας και τον συνδυασμό διαφόρων πηγών χρηματοδότησης, αλλά η εμφάνισή τους υπήρξε αργή και μέχρι στιγμής έχουν συμβάλει ελάχιστα στη γεωγραφική διαφοροποίηση του ΕΤΣΕ. Η βελτίωση της γεωγραφικής ισορροπίας και η επιλογή της χρήσης επενδυτικών πλατφορμών θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από την παροχή στήριξης σε λιγότερο αναπτυγμένες ΕΑΤΙ, περιλαμβανομένης τεχνικής βοήθειας. (σημεία 65-79).

Σύσταση 5 – Βελτίωση της γεωγραφικής κατανομής των επενδύσεων με στήριξη από το ΕΤΣΕ

Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ πρέπει, διά του διοικητικού συμβουλίου του ΕΤΣΕ, να αξιολογήσουν τα βαθύτερα αίτια της παρατηρούμενης γεωγραφικής κατανομής και να διατυπώσουν συστάσεις για ενέργειες που θα μπορούσαν να αναληφθούν κατά το υπόλοιπο της περιόδου υλοποίησης του ΕΤΣΕ. Το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ πρέπει να αξιολογήσει τον αντίκτυπο των μέτρων που θα ληφθούν.

Χρονικός ορίζοντας: κατά το υπόλοιπο της περιόδου υλοποίησης του ΕΤΣΕ (μέχρι τα τέλη του 2019).

Η παρούσα έκθεση εγκρίθηκε από το Τμήμα V, του οποίου προεδρεύει ο Λάζαρος Στ. ΛΑΖΑΡΟΥ, Μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο Λουξεμβούργο, κατά τη συνεδρίασή του της 8ης Ιανουαρίου 2018.

Γλωσσάριο

InnovFin: Χρηματοοικονομικό μέσο στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» που σκοπό έχει να διευκολύνει και να ενισχύσει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων και άλλων καινοτόμων οντοτήτων στην Ευρώπη. Υλοποιείται από τον όμιλο της ΕΤΕπ και συνίσταται στον μηχανισμό εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ (InnovFin SMEG), τον μηχανισμό μετοχικού κεφαλαίου (InnovFin Equity ή IFE) και σε άμεσες χρηματοδοτικές πράξεις που υλοποιούνται από την ΕΤΕπ (InnovFin EIB).

Αναθεωρημένη συμφωνία ΕΤΣΕ: Tροποποιημένη και αναδιατυπωμένη συμφωνία, της 21ης Ιουλίου 2016, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων σε σχέση με τη συμφωνία διαχείρισης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων και τη χορήγηση της εγγύησης της ΕΕ της 22ας Ιουλίου 2015.

Δανειακή αξιολόγηση: Η ΕΤΕπ χρησιμοποιεί ένα σύστημα δανειακής αξιολόγησης για την εσωτερική αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου των δανειοδοτικών πράξεών της. Το σύστημα δανειακής αξιολόγησης αποτελεί σημαντικό μέρος της διαδικασίας αξιολόγησης και παρακολούθησης ενός δανείου. Χρησιμοποιείται δε ως σημείο αναφοράς για την τιμολόγηση του πιστωτικού κινδύνου.

Δημοσιονομικός κανονισμός (εν ισχύι κατά την περίοδο μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2013 και 30ής Ιουλίου 2018): Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου, ο οποίος καταργήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 (ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1).

Εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα (ΕΑΤΙ): Νομικές οντότητες που ασκούν κατ’ επάγγελμα χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, στις οποίες ανατίθεται εντολή από κράτος μέλος, ή από οντότητα κράτους μέλους σε κεντρικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων δημόσιας ανάπτυξης ή προβολής.

Ειδικές δραστηριότητες: Η ΕΤΕπ αναφέρει τις υψηλότερου κινδύνου χρηματοδοτικές πράξεις της ως ειδικές δραστηριότητες. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι πράξεις χρέους με αναμενόμενη ζημία άνω του 2 % και όλες οι πράξεις μετοχικού τύπου.

Επενδυτικές πλατφόρμες: Σύμφωνα με τον κανονισμό του ΕΤΣΕ, οι πράξεις αυτές:

1. περιλαμβάνουν κάποιον φορέα ειδικού σκοπού (ιδιωτικό επενδυτικό κεφάλαιο ή ταμείο υποδομών ή άλλου είδους φορέα ειδικού σκοπού), συμφωνία επιμερισμού κινδύνου ή συστηματική συμβατική ρύθμιση συγχρηματοδότησης με κάποια εθνική αναπτυξιακή τράπεζα ή ίδρυμα.
2. παρέχουν στήριξη σε πολλά έργα, περιλαμβανομένων έργων υποδομών.
3. περιλαμβάνουν συμμετοχές από δημόσιες οντότητες (εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα ή διαχειριστικές αρχές) ή συνεισφορές από δημόσιες πηγές χρηματοδότησης.

Κανονισμός για το ΕΤΣΕ (ή κανονισμός για το ΕΤΣΕ 1.0): Κανονισμός (ΕΕ) 2015/1017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2015, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών και την Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 — το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΕ L 169 της 1.7.2015, σ. 1).

Κανονισμός για το ΕΤΣΕ 2.0: Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2396 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2017, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 και (ΕΕ) αριθ. 2015/1017 όσον αφορά την παράταση της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, καθώς και τη θέσπιση τεχνικών βελτιώσεων για το εν λόγω Ταμείο και τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών (ΕΕ L 345 της 27.12.2017, σ. 34).

Κανονισμός του προγράμματος «Ορίζων 2020»: Κανονισμός (ΕΕ) 1291/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (2014‑2020) και την κατάργηση της απόφασης 1982/2006/ΕΚ (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 104).

Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ): Χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ που στοχεύει επενδύσεις υποδομών και διευρωπαϊκά δίκτυα στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ψηφιακών υπηρεσιών. Το μέσο αυτό συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη σύσταση της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 680/2007 και (ΕΚ) αριθ. 67/2010 (ΕΕ L 348 της 20.12.2013, σ. 129).

Μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης: Οι μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης είναι οντότητες που απασχολούν έως και 499 εργαζόμενους και δεν είναι ΜΜΕ (κανονισμός για το ΕΤΣΕ, άρθρο 2). Οι επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλοποίησης απασχολούν έως 3 000 εργαζομένους.

Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ): Πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 του παραρτήματος της σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής.

Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ): Επταετές σχέδιο δαπανών της ΕΕ το οποίο εξειδικεύει σε χρηματοοικονομικούς όρους τις προτεραιότητες της EE. Η τρέχουσα περίοδος του ΠΔΠ άρχισε το 2014 και θα ολοκληρωθεί το 2020.

Σκέλος για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: Πράξεις εγγυημένης χρηματοδότησης του ΕΤΣΕ που σκοπό έχουν να αυξήσουν την πρόσβαση των ΜΜΕ και των εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης σε χρηματοδότηση, οι οποίες διεκπεραιώνονται από το ΕΤαΕ. Το σκέλος για τις ΜΜΕ συνίσταται σε ένα χαρτοφυλάκιο χρέους και ένα χαρτοφυλάκιο πράξεων μετοχικού τύπου.

Σκέλος υποδομών και καινοτομίας: Πράξεις εγγυημένης χρηματοδότησης του ΕΤΣΕ που παρέχουν στήριξη σε επενδύσεις σε υποδομές και καινοτομία και διεκπεραιώνονται από την ΕΤΕπ. Το σκέλος υποδομών και καινοτομίας συνίσταται σε ένα χαρτοφυλάκιο πράξεων χρέους και ένα χαρτοφυλάκιο πράξεων μετοχικού τύπου.

Υπογραφή: Ενέργεια που σηματοδοτεί την υπογραφή σύμβασης χρηματοδότησης με την ΕΤΕπ.

Χρέος μειωμένης εξασφάλισης: Πρόκειται για δάνειο ή χρεωστικό τίτλο που κατατάσσεται χαμηλότερα από άλλα δάνεια ή χρεωστικούς τίτλους σε ό,τι αφορά απαιτήσεις επί στοιχείων του ενεργητικού ή εσόδων. Αναφέρεται επίσης ως δάνειο μειωμένης εξασφάλισης ή χρέος χαμηλότερης εξοφλητικής προτεραιότητας. Σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων του δανειολήπτη, οι πιστωτές που έχουν στην κατοχή τους χρέος μειωμένης εξασφάλισης θα ικανοποιηθούν μόνον αφότου ικανοποιηθούν στο ακέραιο οι κάτοχοι χρέους υψηλότερης εξοφλητικής προτεραιότητας.

Παραπομπές

¹ COM(2014) 903 final της 16.11.2014.

² https://ec.europa.eu/commission/publications/why-eu-needs-investment-plan_en.

³ Άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) 2015/1017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 169 της 1.7.2018, σ. 1) («κανονισμός για το ΕΤΣΕ»).

⁴ Αιτιολογική σκέψη 31 του κανονισμού του ΕΤΣΕ, εταιρικό επιχειρησιακό σχέδιο του ομίλου της ΕΤΕπ για την περίοδο 2015‑2017, Πρόλογος και σελίδα 10, και εταιρικό επιχειρησιακό σχέδιο του ομίλου της ΕΤΕπ για την περίοδο 2016‑2018, σ. 8.

⁵ Οι πράξεις τύπου χρηματοδότησης χρέους περιλαμβάνουν κυρίως τυποποιημένα δάνεια, εγγυήσεις και αντεγγυήσεις. Οι πράξεις τύπου χρηματοδότησης μετοχικού τύπου περιλαμβάνουν άμεσες και έμμεσες συμμετοχές σε μετοχικό ή σε οιονεί μετοχικό κεφάλαιο, καθώς και δάνεια μειωμένης εξασφάλισης.

⁶ Στρατηγικός προσανατολισμός ΕΤΣΕ, 15 Δεκεμβρίου 2015 ( http://www.eib.org/attachments/strategies/efsi_steering_board_efsi_strategic_orientation_en.pdf).

⁷ COM(2015) 361 final της 22.7 2015.

⁸ Άρθρο 5 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

⁹ Η αρχική επενδυτική περίοδος εντός της οποίας μπορεί να χορηγείται η εγγύηση της ΕΕ προς στήριξη χρηματοδοτικών και επενδυτικών πράξεων που καλύπτονται από τον κανονισμό για τον ΕΤΣΕ εκπνέει στις 5 Ιουλίου 2019 (για τις εγκρίσεις) και στις 30 Ιουνίου 2020 (για τις υπογραφές), ενώ παρατάθηκε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 (εγκρίσεις) και τις 31 Δεκεμβρίου 2022 (υπογραφές).

¹⁰ Αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

¹¹ Αιτιολογική σκέψη 13 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

¹² Πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων (https://cohesiondata.ec.europa.eu/dataset/ESIF-2014-2020-categorisation-ERDF-ESF-CF/9fpg-67a4), τελευταία επίσκεψη στις 22.5.2017.

¹³ Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2396 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 345 της 27.12.2017, σ. 34) («κανονισμός για το ΕΤΣΕ 2.0»).

¹⁴ Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του προγράμματος InvestEU (COM(2018) 439 final της 6.6.2018).

¹⁵ Eιδική έκθεση αριθ. 20/2017, με τίτλο «Χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ μέσα εγγύησης δανείων: παρά τα θετικά αποτελέσματα, χρειάζεται καλύτερη στόχευση δικαιούχων και συντονισμός με τα εθνικά προγράμματα» (http://eca.europa.eu).

¹⁶ Evaluation of the European Fund for Strategic Investments, EIB (Operations Evaluation), Ιούνιος 2018.

¹⁷ Άρθρο 5, παράγραφος 1, και παράρτημα II.2 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

¹⁸ Αιτιολογική σκέψη 34 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

¹⁹ Εταιρικό επιχειρησιακό σχέδιο της ΕΤΕπ για την περίοδο 2015-2017, Πρόλογος, σ. 11 και 12. Οι στόχοι για την υπογραφή πράξεων που τίθενται στα εταιρικά επιχειρησιακά σχέδια της ΕΤΕπ διαθέτουν περιθώριο ευελιξίας προς τα πάνω και προς τα κάτω της τάξης του 10 %.

²⁰ Υπολογισμός του ΕΕΣ, βάσει του πλήθους των υπογραφών για τις συνολικές και τις ειδικές δραστηριότητες που αναφέρεται στις χρηματοοικονομικές εκθέσεις της ΕΤΕπ για τα έτη 2015, 2016 και 2017.

²¹ Εκθέσεις για τις πράξεις του ΕΤΣΕ στο πλαίσιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας και του σκέλους για τις ΜΜΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2017.

²² Παράρτημα ΙΙ, τμήμα 2, του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

²³ Στρατηγικός προσανατολισμός ΕΤΣΕ, επικαιροποίηση τον Ιούνιο του 2017.

²⁴ Κανόνες που εφαρμόζονται σε πράξεις με επενδυτικές πλατφόρμες και εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα, SB/10/2016, τμήμα 3.2

²⁵ Με τον όρο μειωμένη εξασφάλιση νοείται εν προκειμένω ο δανεισμός υπό λιγότερο ευνοϊκούς όρους για τον δανειστή (στην περίπτωση αυτή την ΕΤΕπ) από ό,τι για άλλες μορφές στήριξης, όπως ενδεικτικά: μεγαλύτερη διάρκεια εξόφλησης, σειρά ικανοποίησης των απαιτήσεων, πρόσβαση σε εγγύηση, καθώς και κατάταξη σε περίπτωση πτώχευσης και επιμερισμός ζημιών.

²⁶ Ένας τίτλος εξασφαλισμένος με στοιχεία ενεργητικού είναι μια κατηγορία επενδύσεων, των οποίων οι ταμειακές ροές υποστηρίζονται από ομάδα στοιχείων ενεργητικού. Ο χαρακτηρισμός «ενδιάμεσος» υποδηλώνει ότι ο τίτλος αποτελεί μέρος μιας ομάδας τίτλων μειωμένης εξασφάλισης σε σχέση με το κύριο χρέος.

²⁷ Τα μέσα επιμερισμού κινδύνου διακρίνονται σε συνδεδεμένα (η ΕΤΕπ ή ο ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός επιλέγει δάνεια βάσει προκαθορισμένων κριτηρίων) και αποσυνδεδεμένα (η ΕΤΕπ αναλαμβάνει τον κίνδυνο για μια δέσμη προεγκεκριμένων και ήδη υφιστάμενων δανείων, ενώ οι ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί αναλαμβάνουν την υποχρέωση να δημιουργήσουν ένα νέο χαρτοφυλάκιο επιλέξιμων δανείων).

²⁸ 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ αποσυνδεδεμένα, κυρίως για χαρτοφυλάκια ΜΜΕ και επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης, 0,5 δισεκατομμύρια ευρώ συνδεδεμένα με πλήρη ανάθεση και 1 δισεκατομμύριο ευρώ συνδεδεμένα με μερική ανάθεση.

²⁹ HBOR Risk-Sharing for MidCaps & Other priorities – αποσυνδεδεμένη εγγύηση. CDC France Efficacité Énergétique Logement Social (επενδυτική πλατφόρμα) – συνδεδεμένο δάνειο με επιμερισμό του κινδύνου με πλήρη ανάθεση. KFW MidCap Investment Platform (επενδυτική πλατφόρμα) – συνδεδεμένη εγγύηση με επιμερισμό του κινδύνου με πλήρη ανάθεση. AFD French Overseas Territories Economic Development (επενδυτική πλατφόρμα) – συνδεδεμένη εγγύηση με επιμερισμό του κινδύνου με μερική ανάθεση.

³⁰ Ευρωπαϊκή Ένωση Δημοσίων Τραπεζών (EAPB), «Position paper on the extension of the Investment Plan for Europe», Νοέμβριος 2016. European Association of Long-Term Investors (ELTI), «Investment Plan for Europe – Experience of National Promotional Banks and Institutions and possible improvements», Νοέμβριος 2016.

³¹ Παράρτημα ΙΙ, τμήμα 3, του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

³² Βλέπε «Πρόγραμμα InvestEU – νομικά κείμενα και ενημερωτικά δελτία», https://ec.europa.eu/commission/publications/investeu-programme_el.

³³ ICF, «Independent Evaluation of the EFSI Regulation», τελική έκθεση, Ιούνιος 2018, σ. 82‑83.

³⁴ Σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ, τα έργα που υποστηρίζονται από το ΕΤΣΕ πρέπει: i) να είναι οικονομικώς και τεχνικώς βιώσιμα. ii) να είναι συνεπή με τις πολιτικές της Ένωσης. iii) να παρέχουν προσθετικότητα. iv) να μεγιστοποιούν κατά το δυνατόν την κινητοποίηση κεφαλαίων του ιδιωτικού τομέα. v) να συμβάλλουν στους γενικούς στόχους του άρθρου 9, παράγραφος 2. vi) να είναι επιλέξιμα ο αντισυμβαλλόμενος, ο τύπος έργου και το χρηματοοικονομικό μέσο/προϊόν. vii) να αποσκοπούν στη χρηματοδότηση νέων πράξεων.

³⁵ Άρθρο 5 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

³⁶ Το έντυπο αίτησης εγγυήσεων του ΕΤΣΕ και ο πίνακας αποτελεσμάτων του ΕΤΣΕ.

³⁷ Από τα αποτελέσματα της έρευνας της ΕΤΕπ προκύπτει ότι περίπου το 33 % των πράξεων του σκέλους υποδομών και καινοτομίας θα μπορούσε να είχε προχωρήσει, χωρίς οποιαδήποτε αλλαγή και για το ίδιο χρονικό διάστημα, χωρίς τη συμμετοχή της ΕΤΕπ με τη στήριξη του ΕΤΣΕ (Υπηρεσίες αξιολόγησης της ΕΤΕπ, «Evaluation of the European Fund for Strategic Investments», σ. 57).

³⁸ National Infrastructure Commission, «Review of the UK Infrastructure Financing Market – Final report», CEPA, 10 Φεβρουαρίου 2017, σ. 34.

³⁹ Αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

⁴⁰ Βάσει της συμφωνίας του ΕΤΣΕ και της μεθοδολογίας του ΕΤΣΕ όσον αφορά τους βασικούς δείκτες επιδόσεων και παρακολούθησης, ο ΒΔΕ 3 ορίζεται ως εξής:

Για το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, αντιπροσωπεύει τον όγκο των συμπληρωματικών επενδύσεων που είναι επιλέξιμες για το ΕΤΣΕ (από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης που κινητοποιείται μέσω του ΕΤαΕ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ) στην πραγματική οικονομία.

Για το σκέλος των ΜΜΕ, το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το μέγιστο ποσό χρηματοδότησης που διατίθεται στους τελικούς αποδέκτες, πολλαπλασιαζόμενο επί 1,4.

⁴¹ Επιχειρησιακή έκθεση για το ετήσιο κλείσιμο του ΕΤΣΕ στις 30 Ιουνίου 2018.

⁴² Άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο δ), του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

⁴³ Επιχειρησιακή έκθεση για το ετήσιο κλείσιμο του ΕΤΣΕ στις 30 Ιουνίου 2018.

⁴⁴ Ο υπολογισμός των επιδόσεων του ομίλου της ΕΤΕπ βασίζεται σε μεθοδολογίες υπολογισμού του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος που εγκρίνονται από το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ: μεθοδολογία υπολογισμού πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος του ΕΤΣΕ της ΕΤΕπ, του Οκτωβρίου 2015, και μεθοδολογία υπολογισμού πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος του ΕΤΣΕ του ΕΤαΕ, του Δεκεμβρίου 2015, τελευταία επικαιροποίηση τον Μάρτιο του 2018. Αν και αναλύονται σε χωριστά έγγραφα που καλύπτουν καθένα από τα δύο σκέλη του ΕΤΣΕ (δηλαδή το σκέλος υποδομών και καινοτομίας και το σκέλος για τις ΜΜΕ), οι δύο μεθοδολογίες εφαρμόζουν παρόμοιες αρχές.

⁴⁵ Το επιλέξιμο στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ κόστος επένδυσης του έργου υπολογίζεται αφαιρώντας από το συνολικό επενδυτικό κόστος του έργου τα μη επιλέξιμα στοιχεία, όπως το κόστος της γης ή τα έξοδα διαχείρισης, καθώς και τα έξοδα που χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές χρηματοδότησης της ΕΕ.

⁴⁶ Το ταμείο συμμετοχών είναι μια επενδυτική στρατηγική στην οποία ένα ταμείο επενδύει σε άλλα είδη ταμείων.

⁴⁷ Μεθοδολογία υπολογισμού πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος του ΕΤΣΕ της ΕΤΕπ του Οκτωβρίου 2015.

⁴⁸ Το ταμείο συμμετοχών είναι το ίδιο με αυτό που αναφέρεται στο 56.

⁴⁹ Υπολογίζονται ως εξής: Ταμείο στόχος*84 % (αναπροσαρμογή για τα έξοδα διαχείρισης)*2,54*90 % (βάσει της παραδοχής ότι το10 % των επενδύσεων προέρχεται από τρίτες χώρες).

⁵⁰ Υπολογίζονται ως εξής: Πραγματικό μέγεθος ταμείου *75 % (αναπροσαρμογή για τα έξοδα διαχείρισης)*2,5.

⁵¹ Σύσταση 3 της ειδικής έκθεσης του ΕΕΣ αριθ. 19/2016, με τίτλο «Εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ διά χρηματοοικονομικών μέσων: διδάγματα από την περίοδο προγραμματισμού 2007‑2013».

⁵² Σύμφωνα με το άρθρο 140, παράγραφος 8, του δημοσιονομικού κανονισμού, η Επιτροπή οφείλει να υποβάλλει έκθεση σχετικά με το αποτέλεσμα μόχλευσης, για κάθε χρηματοοικονομικό μέσο. Το άρθρο 223 των κανόνων εφαρμογής ορίζει περαιτέρω ότι το αποτέλεσμα μόχλευσης «ισοδυναμεί με το ποσό της χρηματοδότησης επιλεγμένων τελικών αποδεκτών, υποδιαιρούμενο με το ποσό της συνεισφοράς της Ένωσης».

⁵³ Παραδείγματος χάριν, για τον μηχανισμό «InnovFin – Υπηρεσίες δανείων για Ε&Κ» του προγράμματος «Ορίζων 2020», η επιδιωκόμενη μόχλευση είναι 9πλάσια και το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα είναι 18πλάσιο. (Πηγή: Σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2019, έγγραφο εργασίας μέρος X – Χρηματοοικονομικά μέσα, COM(2018) 600, Μάιος 2018, σ. 30).

⁵⁴ Πράξη στο πλαίσιο της οποίας η ΕΤΕπ χορηγεί δάνειο σε τοπικές τράπεζες ή άλλους ενδιάμεσους οργανισμούς, οι οποίοι στη συνέχεια παρέχουν πρόσθετη δανειοδότηση στους τελικούς δικαιούχους.

⁵⁵ Παράρτημα ΙΙ, τμήμα 8, του κανονισμού για το ΕΤΣΕ.

⁵⁶ Στρατηγικός προσανατολισμός ΕΤΣΕ, 15 Δεκεμβρίου 2015.

⁵⁷ Ήτοι για ποσοστά 9 %, 5 % και 3 % αντίστοιχα.

⁵⁸ Γαλλία (18 % ή 6,2 δισεκατομμύρια ευρώ), Ιταλία (17 % ή 6 δισεκατομμύρια ευρώ) και Ισπανία (12 % ή 4,3 δισεκατομμύρια ευρώ).

⁵⁹ ΕΤΕπ, «Evaluation of the functioning of the European Fund of Strategic Investments (EFSI)», Σεπτέμβριος 2016, ενότητα 2.2, σ. 6 και 7, και Ernst & Young, «Ad-hoc audit of the application of the Regulation 2015/1017», 14 Νοεμβρίου 2016.

⁶⁰ «Ανεξάρτητη αξιολόγηση του κανονισμού ΕΤΣΕ», του Ιουνίου 2018, σ. 11.

⁶¹ Θεματική επενδυτική προτεραιότητα του ΕΤΣΕ για τις ιταλικές ΜΜΕ (που είναι δικαιούχοι 112,5 εκατομμυρίων ευρώ από τη στήριξη του σκέλους για τις ΜΜΕ του ΕΤΣΕ μέσω του προγράμματος Μηχανισμός εγγύησης δανείων του COSME). θεματική επενδυτική προτεραιότητα του ΕΤΣΕ για μεταφορά τεχνολογίας στην Ιταλία ITAtech (με συνεπενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου του ΕΤαΕ σε ποσοστό 50 % ή έως και 100 εκατομμύρια ευρώ, κυρίως μέσω πόρων του υποσκέλους για τα μετοχικά προϊόντα του σκέλους για τις ΜΜΕ). και πρωτοβουλία τιτλοποίησης ΕΤαΕ Εθνικών Αναπτυξιακών Ιδρυμάτων (ENSI) (συνεργατική πλατφόρμα συνεργασίας και επιμερισμού κινδύνων μεταξύ του ΕΤαΕ και διαφόρων ΕΑΤΙ στο πλαίσιο ενός νέου μέσου τιτλοποίησης που σχεδιάζεται υπό το σκέλος του ΕΤΣΕ για τις ΜΜΕ).

⁶² 29 πράξεις του ΕΤΣΕ στο σκέλος υποδομών και καινοτομίας, τέσσερις καθολικές εξουσιοδοτήσεις και δύο συμφωνίες συγχρηματοδότησης με την Cassa Depositi e Prestiti.

⁶³ Για χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ ύψους 2,65 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 10 % της συνολικής χρηματοδότησης για το σκέλος υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ.

Στάδιο	Ημερομηνία
Έγκριση του υπομνήματος σχεδιασμού του ελέγχου / Έναρξη του ελέγχου	4.7.2017
Επίσημη διαβίβαση του σχεδίου έκθεσης στην Επιτροπή (ή σε άλλη ελεγχόμενη μονάδα)	18.10.2018
Έγκριση της τελικής έκθεσης μετά τη διαδικασία εκατέρωθεν ακρόασης	8.1.2019
Παραλαβή των επίσημων απαντήσεων της Επιτροπής (ή άλλης ελεγχόμενης μονάδας) σε όλες τις γλώσσες	24.1.2019

Κλιμάκιο ελέγχου

Οι ειδικές εκθέσεις του ΕΕΣ παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των ελέγχων που αυτό διενεργεί επί των πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ ή επί διαχειριστικών θεμάτων που αφορούν συγκεκριμένους τομείς του προϋπολογισμού. Το ΕΕΣ επιλέγει και σχεδιάζει τα εν λόγω ελεγκτικά έργα κατά τρόπον ώστε αυτά να αποφέρουν τον μέγιστο αντίκτυπο, λαμβανομένων υπόψη των κινδύνων για τις επιδόσεις ή για τη συμμόρφωση, του επιπέδου των σχετικών εσόδων ή δαπανών, των επικείμενων εξελίξεων και του πολιτικού και δημόσιου συμφέροντος.

Ο εν προκειμένω έλεγχος επιδόσεων διενεργήθηκε από το Τμήμα Ελέγχου V, του οποίου προεδρεύει ο Λάζαρος Στ. Λαζάρου, Μέλος του ΕΕΣ, και το οποίο εστιάζει στους τομείς της χρηματοδότησης και διοίκησης της EE. Επικεφαλής του ελέγχου ήταν ο Leo Brincat, Μέλος του ΕΕΣ, συνεπικουρούμενος από τους Romuald Kayibanda, προϊστάμενο του ιδιαίτερου γραφείου του και Annette Farrugia, σύμβουλο στο ιδιαίτερο γραφείο του, Ralph Otte, ανώτερο διοικητικό στέλεχος, Gabriela-Elena Deica, υπεύθυνη έργου, Martin Puc, υπεύθυνο έργου, James McQuade, Mariya Zhekova, Mircea-Cristian Martinescu και Felipe Andres Miguelez, ελεγκτές. Γλωσσική υποστήριξη παρείχε ο Michael Pyper.

xx Romuald Kayibanda, James McQuade, Gabriela-Elena Deica, Annette Farrugia, Leo Brincat, Martin Puc, Valérie Tempez-Erasmi.

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2018

PDF	ISBN 978-92-847-1697-5	ISSN 1977-5660	doi:10.2865/108393	QJ-AB-19-001-EL-N
HTML	ISBN 978-92-847-1715-6	ISSN 1977-5660	doi:10.2865/96611	QJ-AB-19-001-EL-Q

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής. Για οποιαδήποτε χρήση ή αναπαραγωγή φωτογραφιών ή άλλου υλικού που δεν αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να ζητηθεί άδεια απευθείας από τους δικαιούχους των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα πληροφόρησης Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σε σας κέντρου στον δικτυακό τόπο https://europa.eu/european-union/index_el

Τηλεφωνικά ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτή την υπηρεσία:

• καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
• καλώντας ατελώς τον αριθμό +32 22999696 ή
• μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον δικτυακό τόπο https://europa.eu/european-union/contact_el

ΒΡΕΙΤΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον δικτυακό τόπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να τηλεφορτώσετε ή να παραγγείλετε δωρεάν και επί πληρωμή εκδόσεις της ΕΕ στην ακόλουθη διεύθυνση: https://publications.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο πληροφόρησης (βλ. https://europa.eu/european-union/contact_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1951 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον δικτυακό τόπο EUR-Lex, στην ακόλουθη διεύθυνση: http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=el

Στα δημόσια δεδομένα από την ΕΕ
Η Πύλη Δημόσιων Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (http://data.europa.eu/euodp/el/data) παρέχει πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων από την ΕΕ. Τα δεδομένα μπορούν να τηλεφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς.