4.2.3. Przygotowanie tekstu
Zalecenia dotyczące pisania tekstu
Aby zoptymalizować prace nad tekstem przygotowywanym do publikacji (w wersji papierowej, na płycie CD/DVD, na stronie internetowej itd.), konieczne jest przestrzeganie następujących zasad:
Ogólne
—
Należy pisać czcionką zwykłą, bez zachowywania układu typograficznego tekstu.
—
Tekst powinien być niewyjustowany, bez dzieleń na końcu wiersza, nawet w przypadku słów złożonych.
—
Należy przestrzegać zasad dotyczących interpunkcji: zob. pkt 6.4.
—
Obróbka tekstu powinna być logiczna i spójna (należy stosować te same parametry do identycznych elementów dokumentu).
Znaki
specjalne
specjalne
—
Należy stosować jedynie powszechnie dostępne znaki specjalne.
—
Nie należy stosować jakiejkolwiek transliteracji („ss” zamiast „ß”, „ue” zamiast „ü” itd.).
—
Należy zawsze używać cyfr 1 i 0 z klawiatury i nie zastępować ich literami „l”, „I” lub „O”.
—
Znak wielokropka (…) uzyskuje się, wpisując z klawiatury Alt 0133 lub Ctrl-Alt-kropka (nie należy używać trzech następujących po sobie znaków kropki).
Cyfry
—
W liczbach składających się z więcej niż trzech cyfr twardą spacją oddziela się tysiące, miliony, miliardy itd. (np. 1 000, 300 000). W zapisie tych liczb nie należy stosować kropki.
—
Ułamki dziesiętne zapisuje się z przecinkiem, a nie z kropką (np. 13,6).
—
Zasady pisowni liczb, zob. również pkt
10.8.
Spacja twarda
(niełamliwa)
(niełamliwa)
—
Nie pozwala łamać w danym miejscu wiersza tekstu. Jest stosowana tam, gdzie konieczne jest utrzymanie w jednym wierszu dwóch lub więcej wyrazów.
—
Należy stosować ją w przypadkach podanych poniżej oraz w przypadkach określonych w zasadach dotyczących interpunkcji (zob. pkt
6.4):
nr• Dz.U.•L• 10•000 s.• Dz.U.•C• <•r./span>
Uwaga:
W programie Word twardą spację otrzymuje się, naciskając
sekwencję klawiszy Alt 0160 lub Ctrl-Shift-klawisz spacji.
Wykresy,
ilustracje
i tabele
ilustracje
i tabele
—
Wykresy, ilustracje itp. należy przesyłać w osobnych plikach, w wysokiej rozdzielczości.
—
Należy sprawdzać prawa autorskie do zdjęć i rysunków.
—
W tekście należy wyraźnie zaznaczyć miejsca, w których ma
być wstawiona ilustracja czy wykres, używając czytelnych znaczników (<ilustracja1>, <wykres1>, <tabela1> itd.).
—
Pliki Excel należy dostarczać osobno.
Cudzysłów
—
Należy stosować znaki cudzysłowu odpowiednie dla danego języka.
—
W tekstach w języku polskim stosuje się trzy rodzaje cudzysłowu (w nawiasach podano kod alfanumeryczny do wprowadzania z klawiatury):
poziom 1
(cytat główny)„…” (Alt 0132/Alt 0148) poziom 2
(cytat w cytacie)»…« (Alt 0187/Alt 0171) poziom 3
(cytat w cytacie w cytacie)‘…’ (Alt 0145/Alt 0146)
Apostrof
—
W tekstach lub adnotacjach w języku obcym, w którym stosowane są apostrofy, należy używać apostrofów poprawnych typograficznie (w zależności od używanej czcionki ’ lub ’). Aby za pomocą klawiatury wpisać apostrof poprawny typograficznie, należy użyć kombinacji klawiszy Alt 0146, a nie znaku zastępczego (') bezpośrednio dostępnego z klawiatury.
Wielkie
i małe litery
i małe litery
—
Nagłówków w manuskrypcie nie należy zapisywać w całości wielkimi literami. W razie potrzeby drukarnia zastosuje odpowiedni format.
—
Wielkie lub małe litery należy stosować zgodnie z zasadami
niniejszego Przewodnika (zob. pkt 10.2).
—
Dodając przypisy do tekstu, należy stosować wyłącznie odpowiednią
funkcję: dolny References/Insert footnote.
—
W przypadku tekstów przeznaczonych do publikacji na papierze ręczne formatowanie numerów przypisów jest zbędne i czasem stanowi utrudnienie. Przykład: Program Word generuje „1 -” , korektorzy stosują format „1”, drukarnia odczytuje jedynie funkcję „Przypis dolny”. Ostatecznie to do drukarni należy prawidłowe sformatowanie numerów przypisów zgodnie z zasadami zawartymi w niniejszym Przewodniku.
—
Odsyłacze do przypisów należy oznaczać cyframi arabskimi (inne znaki, takie jak gwiazdki lub litery, zachować dla szczególnych przypadków).
—
Nie należy stosować przypisów typu „Idem” lub „Ibidem”, ponieważ układ tekstu drukowanego jest zwykle inny niż układ oryginalnego manuskryptu.
—
Odnośnik do przypisu (wraz z nawiasami) zapisuje się zawsze czcionką zwykłą (nawet jeśli tekst lub tytuły, do których się odnosi, pisane są kursywą lub czcionką pogrubioną).
Myślniki
—
Myślniki w postaci pauzy (Alt 0151) stosuje się na początku
każdego składnika wyliczenia (zasada ta obowiązuje we wszystkich językach).
—
W języku polskim półpauzę (Alt 0150) stosuje się w wyrażeniach
określających pewien zakres („od … do …”, np. 26–27 marca) lub ukazujących
pewne relacje przestrzenne (np. rajd Paryż–Dakar).
Nagłówki
—
Nie należy ręcznie formatować nagłówków, lecz stosować arkusze stylów.
—
W razie braku specjalnego arkusza stylów należy stosować style
zdefiniowane w programie Word (Nagłówek 1, Nagłówek 2, Normalny itd.).
—
Nagłówków nie należy zapisywać w całości wielkimi literami.
Uwaga:
Zastosowanie stylów w programie Word umożliwia pod koniec
obróbki tekstu automatyczne wygenerowanie spisu treści; przy konwertowaniu pliku
na format PDF (np. w celu opublikowania go na stronie internetowej) elementy
spisu treści zamienią się odpowiednio w linki do odpowiednich partii tekstu.
Inne zalecenia
Jeżeli manuskrypt jest dostarczany w kliku partiach, służby autora powinny zadbać, aby razem z pierwszą partią dostarczyć spis treści (nawet wstępny) całej publikacji; dzięki temu korektorzy będą mieli obraz całości.
Każdy manuskrypt musi być starannie sprawdzony przez służbę autora, zanim zostanie wysłany do Urzędu Publikacji. Poprawki redakcyjne powinny mieć wyjątkowy charakter; muszą zawsze być przejrzyste, czytelne i dokładne. Poważne poprawki redakcyjne naniesione na etapie pierwszej odbitki mogą wiązać się z przepisywaniem partii tekstu, wpływają na jego układ typograficzny (i czasem zaburzają go, wywołując zmiany kaskadowe) i często wymagają drukowania dodatkowych odbitek próbnych i ponownego sprawdzenia. Wszystko to powoduje wydłużenie terminów produkcji i zwiększenie kosztów.
Ponadto w miarę możliwości należy unikać tworzenia złożonych plików zawierających fragmenty powstałe z zastosowaniem różnego oprogramowania.
