Oifig na bhFoilseachán — An Treoir Stíle Idirinstitiúideach — Cuid a dó

4.3.1. Monagraif
4.3.2. Acmhainní leanúnacha
4.3.3. Sraithfhoilseacháin agus monagraif chomhcheangailte

4.3. Cineálacha foilseachán

Ar leibhéal idirnáisiúnta, aithnítear agus aicmítear doiciméid faoi réir comhaontuithe agus caighdeán éagsúla, go háirithe na comhaontuithe agus na caighdeáin seo a leanas:

—

ISO 690:2021: tagairtí bibleagrafaíocha
https://www.iso.org/standard/72642.html

—

ISO 5127:2017: faisnéis agus doiciméadacht, foclóir
https://www.iso.org/standard/59743.html

—

ISO 2108:2017: Leabharuimhir Chaighdeánach Idirnáisiúnta (ISBN)
https://www.iso.org/standard/65483.html
https://www.isbn-international.org

—

ISO 3297:2020: Sraithuimhir Chaighdeánach Idirnáisiúnta (ISSN)
https://www.iso.org/standard/73846.html

—

Tuairisc Bhibleagrafaíoch Chaighdeánach Idirnáisiúnta (International Standard Bibliographic Description, ISBD), Cónaidhm Idirnáisiúnta na gComhlachas Leabharlainne agus na nInstitiúidí Leabharlainne (International Federation of Library Associations and Institutions, IFLA)
https://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/isbd/isbd-cons_2007-en.pdf

Is féidir na caighdeáin ISO a fháil ó chomhaltaí ISO
(https://www.iso.org/members.html).

De réir na gcaighdeán agus na gcomhaontuithe sin, féadtar na foilseacháin a roinnt in dhá phríomhchatagóir: na monagraif, agus na hacmhainní leanúnacha.

4.3.1. Monagraif

I dtéarmaí chaighdeán ISO 2108:2017 (ISBN), is éard atá sna monagraif foilseacháin neamhthréimhsiúla. Féadfaidh na monagraif bheith in imleabhar amháin nó líon teoranta d’imleabhair ar leith. Is féidir iad a fhoilsiú ar leithligh nó go comhuaineach agus iad a chur ar fáil don phobal i bhformáid ar bith den táirge (leabhar faoi chlúdach crua, leabhar faoi chlúdach bog, closleabhar ar chaiséad, CD, DVD, leabhar i mBraille, láithreán gréasáin, leabhar leictreonach, etc.).

Tá na monagraif ina bhfuil iliomad imleabhar comhdhéanta de líon áirithe codanna ar leith (imleabhair ar leith), cé is moite de na foilseacháin leabhráin. Déantar iad a dhearadh agus a fhoilsiú mar aonad iontu féin. Is féidir go mbeidh a dteideal féin agus ainm an duine atá freagrach astu ar na codanna ar leith.

Aithnítear gach monagraf le Leabharuimhir Chaighdeánach Idirnáisiúnta, nó ISBN (féach Pointe 4.4.1).

4.3.2. Acmhainní leanúnacha

De réir chaighdeán ISO 3297:2020 (ISSN), is éard atá sna hacmhainní leanúnacha saothair a chuirtear ar fáil don phobal, i bhformáid ar bith den táirge, a bhfuil orduimhir agus tuairisc chroineolaíoch ar na seachadtaí leanúnacha díobh agus nach bhfuil a dtréimhse foilsithe socraithe roimh ré. Áirítear sna hacmhainní leanúnacha:

—

sraithfhoilseacháin a shainmhínítear mar acmhainní a fhoilsítear in eagráin leanúnacha nó ina eagráin chomhtháite, gan teorann ama leo agus iad uimhrithe de ghnáth (nuachtáin, irisí, tréimhseacháin, irisleabhair i bhformáid chlóite nó i bhformáid leictreonach, foilseacháin bhliantúla (tuarascálacha, bliainirisí, eolairí, etc.), tráchtais agus cnuasaigh mhonagraf),

—

acmhainní comhtháite buana a shainmhínítear mar acmhainní leanúnacha a chomhlántar le nuashonruithe a chomhtháitear leis an saothar iomlán, gan teorainn ama leo (bunachair sonraí, foilseacháin leathanach scaoilte a nuashonraítear go rialta nó láithreáin ghréasáin a nuashonraítear go leanúnach, mar shampla an leagan idirlín den Treoir Stíle Idirinstitiúideach seo).

NB:

Is ionann cnuasach agus bailiúchán foilseacháin ar leith a bhfuil a theideal féin ag gach foilseachán acu, arna gceangal le chéile le comhtheideal a chlúdaíonn an saothar iomlán. Is ionann an comhtheideal sin agus teideal an chnuasaigh ó cheart. Is féidir gach foilseachán ar leith a bheith uimhrithe nó gan a bheith uimhrithe. D’fhéadfadh sé gur monagraif nó sraithfhoilseacháin iad na foilseacháin atá sa chnuasach.

Aithnítear gach acmhainn leanúnach le Sraithuimhir Chaighdeánach Idirnáisiúnta, nó ISSN (féach Pointe 4.4.2).

4.3.3. Sraithfhoilseacháin agus monagraif chomhcheangailte

Chun críocha tráchtála, meastar gur monagraif iad sraithfhoilseacháin áirithe freisin (bliainirisí agus cnuasaigh mhonagraif). Ní foláir a bheith in ann iad a fháil mar chóip nó trí shíntiús.

Ní foláir glacadh leis na foilseacháin sin i dtús báire mar shraithfhoilseacháin agus ISSN a leithdháileadh orthu. Ansin, sanntar ISBN dóibh ó tharla gur monagraif iad.