• Αφετηρία
• Περιεχόμενα
• Τελευταία
  νέα
• Ευρετήριο
• Χρήσιμοι σύνδεσμοι
• PDF έκδοση

4.4. Αναγνωριστικοί κωδικοί που χορηγούνται από την Υπηρεσία Εκδόσεων

Από το 2001 η Υπηρεσία Εκδόσεων ενεργεί ως επίσημη αρχή για την χορήγηση των παρακάτω αναγνωριστικών κωδικών στις εκδόσεις των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ISBN (διεθνής τυποποιημένος αριθμός βιβλίου), ISSN (διεθνής τυποποιημένος αριθμός σειράς —για περιοδικές εκδόσεις και άλλες διαρκείς πηγές) και DOI (αναγνωριστικός κωδικός ψηφιακού αντικειμένου). Οι παραπάνω διεθνείς αναγνωριστικοί κωδικοί βοηθούν στην ενιαία και αποκλειστική ταξινόμηση των εκδόσεων σε όλο τον κόσμο. Σε κάθε προϊόν (βιβλία, φυλλάδια, αφίσες κ.λπ.)χορηγείται επίσης ένας εσωτερικός αναγνωριστικός κωδικός (αριθμός καταλόγου) σε κάθε μορφή του (χαρτί, ηλεκτρονικό, CD/DVD κ.λπ.).

Η χορήγηση των αναγνωριστικών κωδικών προϋποθέτει, για τις υπηρεσίες-συντάκτες, την υποχρεωτική κατάθεση δύο έντυπων αντιγράφων του έργου στην Υπηρεσία Εκδόσεων, καθώς και την αποστολή του σε ηλεκτρονική μορφή (PDF).

Όταν γίνεται κάποια αίτηση έκδοσης, οι αναγνωριστικοί κωδικοί χορηγούνται αυτόματα από την Υπηρεσία Εκδόσεων.

4.4.1. Διεθνής τυποποιημένος αριθμός βιβλίου (ISBN)

Σε κάθε μονογραφική έκδοση (βλ. σημείο 4.3.1) χορηγείται ένας διεθνής τυποποιημένος αριθμός βιβλίου (ISBN) από την Υπηρεσία Εκδόσεων.

Η χορήγηση ενός ISBN δεν έχει καμία νομική σημασία ή αξία όσον αφορά την κατοχή πνευματικών δικαιωμάτων για το εν λόγω έργο ούτε και όσον αφορά το περιεχόμενό του.

Μόλις ο ISBN χορηγηθεί σε ένα προϊόν, δεν μπορεί ούτε να τροποποιηθεί ούτε να αντικατασταθεί ούτε και να ξαναχρησιμοποιηθεί.

Απαιτείται ξεχωριστός ISBN:

Στην περίπτωση πολλαπλών τόμων, χορηγείται ένας ISBN σε κάθε τόμο, καθώς και ένας συγκεντρωτικός ISBN στο σύνολο των τόμων. Ο συγκεντρωτικός ISBN είναι εκείνος που πρέπει να φέρουν όλοι οι αντίστοιχοι τόμοι στο πίσω μέρος της σελίδας τίτλου κάθε τόμου.

Όταν μια έκδοση εκδίδεται από κοινού ή ως συνδημοσίευση από δύο ή περισσότερους εκδότες, κάθε εκδότης μπορεί να της χορηγήσει ξεχωριστό ISBN, τον οποίο θα τυπώσει στη σελίδα δήλωσης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, επάνω στην έκδοση πρέπει να εμφανίζεται μόνο ένας ISBN υπό τη μορφή ραβδοκώδικα.

Ένας ISBN πρέπει επίσης να χορηγείται στις εκδόσεις με αφαιρούμενα φύλλα και καθορισμένη λήξη (δηλαδή, που δεν πρόκειται να κυκλοφορούν για πάντα). Αντίθετα, οι εκδόσεις με αφαιρούμενα φύλλα που ενημερώνονται διαρκώς (επικαιροποιούμενες πηγές) ή τα μεμονωμένα μέρη που ενημερώνονται δεν πρέπει να λαμβάνουν ISBN.

Τοποθέτηση και δομή του ISBN

Από την 1η Ιανουαρίου 2007 ο ISBN, ο οποίος πρέπει πάντοτε να βρίσκεται επάνω στο ίδιο το αντικείμενο, αποτελείται από 13 ψηφία, τα οποία διακρίνονται σε πέντε τμήματα, των οποίων προηγείται το πρόθεμα ISBN και ένα κενό διάστημα:

ISBN 978-92-79-00077-5

Έντυπες εκδόσεις

Στις έντυπες εκδόσεις, ο ISBN πρέπει να τυπώνεται στο πίσω μέρος της σελίδας τίτλου μαζί με όλους τους άλλους αναγνωριστικούς κωδικούς (βλ. το παράδειγμα του σημείου 5.3.1). Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, πρέπει να εμφανίζεται στο κάτω μέρος της σελίδας τίτλου ή ναεντάσσεται στην ενότητα των πνευματικών δικαιωμάτων.

Πρέπει επίσης να εμφανίζεται στο κάτω μέρος της σελίδας IV του εξωφύλλου (και στο κάτω μέρος του καλύμματος) (βλ. το παράδειγμα του σημείου 5.1.1).

Ηλεκτρονικές εκδόσεις ή άλλες μορφές μη έντυπων προϊόντων

Για τις διαδικτυακές εκδόσεις, ο ISBN πρέπει να αναγράφεται στη σελίδα οθόνης όπου προβάλλεται ο τίτλος ή το αντίστοιχό του και/ή στη σελίδα οθόνης των πνευματικών δικαιωμάτων.

Για κάθε άλλο προϊόν (CD-ROM, DVD κ.λπ.), ο ISBN πρέπει να εμφανίζεται επάνω στο προϊόν με μόνιμη αναγραφή ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, στο κάτω μέρος της ράχης οποιασδήποτε μόνιμης συσκευασίας του αντικειμένου (κουτί, θήκη, πλαίσιο κ.λπ.).

Ο ISBN πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνεται σε όλα τα μεταδεδομένα που περιέχει η έκδοση ή το προϊόν.

Σε περίπτωση έκδοσης υπό διαφορετικές μορφές, αν οι εν λόγω μορφές συγκεντρώνονται σε ένα μεμονωμένο πακέτο, απαιτείται μόνον ένας ISBN· αν αποτελούν αντικείμενο ξεχωριστής διανομής, κάθε μορφή πρέπει να φέρει τον δικό της ISBN. Επιπλέον, σε κάθε μορφή όλοι οι ISBN πρέπει να τοποθετούνται μαζί, με συνοπτική ένδειξη της μορφής όπως στο παρακάτω παράδειγμα:

Print PDF EPUB HTML

ISBN 978-951-45-9693-3 ISBN 978-951-45-9694-0 ISBN 978-951-45-9695-7 ISBN 978-951-45-9696-4

Ο ISBN πρέπει επίσης να εμφανίζεται επάνω σε όλα τα υλικά που συνοδεύουν την έκδοση.

4.4.2. Διεθνής τυποποιημένος αριθμός σειράς (ISSN)

Οι διαρκείς πηγές (περιοδικές εκδόσεις και διαρκώς επικαιροποιούμενες πηγές —βλ. σημείο 4.3.2) πρέπει να αναγνωρίζονται μέσω ενός διεθνούς τυποποιημένου αριθμούσειράς (ISSN), τον οποίο χορηγεί η Υπηρεσία Εκδόσεων.

Η χορήγηση ενός ISSN δεν έχει καμία νομική σημασία ή αξία όσον αφορά την κατοχή πνευματικών δικαιωμάτων για το εν λόγω ή το περιεχόμενό του.

Κάθε ISSN χορηγείται με μοναδικό τρόπο:

Στην περίπτωση πολλαπλών τόμων, ένας ISSN χορηγείται στον βασικό τίτλο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των τόμων από τους οποίους αποτελείται η έκδοση. Ένας ISSN μπορεί επίσης να δοθεί σε μια συλλογή μονογραφιών υπό αυτή τους την ιδιότητα (καθώς ένας ISBN έχει ήδη χορηγηθεί σε αυτή την περίπτωση σε κάθε τόμο της συλλογής).

Ο ISSN συσχετίζεται μόνιμα με έναν «τίτλο-κλειδί», τον οποίο δημιουργεί το δίκτυο του ISSN τη στιγμή καταγραφής της πηγής. Ο τίτλος-κλειδί είναι μοναδικός για όλη τη συγκεκριμένη διαρκή πηγή.

Ένας νέος ISSN (και ένας νέος τίτλος-κλειδί) πρέπει να χορηγηθεί σε μια διαρκή πηγή:

Ένας κατάλληλος ISSN (και επομένως ένας συγκεκριμένος τίτλος-κλειδί) πρέπει να χορηγηθεί σε κάθε συμπλήρωμα ή σε κάθε δευτερεύουσα σειρά η οποία ενδεχομένως συνοδεύει μια συνεχή πηγή.

Τοποθέτηση και δομή του ISSN

Ένας ISSN αποτελείται από δύο τμήματα τεσσάρων ψηφίων (αραβικοί αριθμοί) τα οποία διαχωρίζονται μεταξύ τους με ενωτικά, και πριν από αυτά τοποθετούνται το ακρώνυμο ISSN και ένα κενό διάστημα. Το τελευταίο στοιχείο (στοιχείο ελέγχου) μπορεί να είναι ένα X:

ISSN 0251-1479

ISSN 1831-855X

Ο ISSN πρέπει να τοποθετείται ευδιάκριτα επάνω ή μέσα στην πρώτη έκδοση μιας περιοδικής δημοσίευσης, καθώς και επάνω ή μέσα σε κάθε επόμενη έκδοση, αλλά και επάνω ή μέσα σε κάθε έκδοση μιας διαρκώς επικαιροποιούμενης πηγής.

Όταν ένας ISSN συνοδεύεται από έναν άλλο αναγνωριστικό κωδικό (όπως από έναν ISBN στην περίπτωση τόμου συλλογής), οι δύο αριθμοί πρέπει να τοποθετούνται μαζί, και ο καθένας να αναγνωρίζεται βάσει του απαραίτητου προθέματος (ISBN, ISSN, DOI κ.λπ.).

Αν μια διαρκής πηγή διαθέτει πολλούς ISSN λόγω διαφορετικών τίτλων (όπως ο τίτλος μιας κύριας συλλογής και οι τίτλοι των δευτερευουσών συλλογών), όλοι οι ISSN πρέπει να εμφανίζονται στην εν λόγω πηγή, με μια επισήμανση, π.χ. με τη βοήθεια του πλήρους τίτλου ή συντόμευσής του εντός παρενθέσεως.

Σε περίπτωση δημοσίευσης υπό διαφορετικές μορφές (με χορήγηση ISSN και διαφορετικούς τίτλους-κλειδιά), οι συνδεδεμένοι ISSN μπορούν να εμφανίζονται επάνω στις διαρκείς πηγές με επισήμανση της μεταξύ τους διαφοράς, όπως στο παρακάτω παράδειγμα:

Print HTML

ISSN 1562-6585 ISSN 1063-7710

Για τα έντυπα έργα, ο ISSN πρέπει να είναι εμφανής σε κάθε τεύχος, στην άνω δεξιά γωνία του εξωφύλλου, ή, αν δεν υπάρχει εξώφυλλο, να είναι ευδιάκριτος σε ένα από τα ακόλουθα μέρη μιας έκδοσης (κατά προτίμηση με την παρακάτω σειρά): σελίδα τίτλου, περιθώριο, υπόμνημα συνεργατών,σελίδα IV του εξωφύλλου, κολοφώνας, σελίδα copyright.

Για τα ηλεκτρονικά έργα (διαδικτυακά έργα, CD-ROM κ.λπ.), πρέπει να προβάλλεται στη σελίδα της οθόνης όπου προβάλλεται ο τίτλος ή, αν δεν υπάρχει, στο βασικό μενού και, αν είναι δυνατόν, σε κάθε επιγραφή που προβάλλεται μόνιμα σε συνδυασμό με την έκδοση. Αν δεν είναι δυνατή η εμφάνιση του ΙSSN επάνω στο προϊόν ή στην επιγραφή, πρέπει να εμφανίζεται στο περίβλημά του.

Για τις διαδικτυακές πηγές, πρέπει επίσης να εμφανίζεται και στα μεταδεδομένα (στο πεδίο εντοπισμού).

Ο ISSN διασύνδεσης (ISSN-L)

Σύμφωνα με τις διατάξεις του προτύπου ISO 3297:2020 (ISSN), ένας ISSN διασύνδεσης (ISSN-L) χορηγείται σε μια διαρκή πηγή (βλ. σημείο 4.3.2) για να διασυνδέει τις διάφορες μορφές της εν λόγω πηγής, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μορφών αυτών (καθεμία από τις οποίες πρέπει να έχει λάβει ξεχωριστό ISSN).

Ένας ISSN-L παρουσιάζεται ως ακολουθία δύο ομάδων τεσσάρων ψηφίων τα οποία διαχωρίζονται μεταξύ τους με ενωτικά, και πριν από αυτά τοποθετείται το ακρώνυμο ISSN-L και ένα κενό διάστημα:

ISSN-L 0251-1479

Ένας ISSN-L πρέπει να τροποποιηθεί όταν στους τίτλους όλων των μορφών μιας πηγής σημειώνεται απορρέουσα τροποποίηση ταυτόχρονα. Έτσι, χορηγείται ένας νέος ISSN σε κάθε ξεχωριστή μορφή και ένας νέος ISSN-L στο σύνολο.

4.4.3. Αναγνωριστικός κωδικός ψηφιακού αντικειμένου (DOI)

O DOI (digital object identifier — αναγνωριστικός κωδικός ψηφιακού αντικειμένου) είναι ένα σύστημα αναγνώρισης ενός προϊόντος σε ένα ψηφιακό πλαίσιο, σκοπός του οποίου είναι η διατηρησιμότητα των υπερσυνδέσμων (hyperlinks). Μπορεί να εφαρμοστεί:

Κάθε DOI είναι μοναδικός και μόνιμος. Ένα ψηφιακό αντικείμενο διατηρεί τον DOI του καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του και, αν το εν λόγω αντικείμενο κάποτε καταστραφεί, ο DOI του δεν θα ξαναχρησιμοποιηθεί.

Ο αριθμός DOI αποτελείται από ένα πρόθεμα και ένα επίθεμα, τα οποία διαχωρίζονται από μια κάθετο γραμμή. Η δομή του πρέπει να είναι η παρακάτω (προηγείται η ένδειξη «doi» με πεζούς χαρακτήρες και ακολουθεί διπλή τελεία χωρίς κενό διάστημα):

doi:10.2788/14231

Κατά βάση, η τοποθέτησή του ακολουθεί τις ίδιες αρχές με τους αριθμούς ISBΝ και ISSN.

4.4.4. Αριθμός καταλόγου

Εκτός από τους διεθνείς αναγνωριστικούς κωδικούς, όλα τα έργα που υλοποιεί η Υπηρεσία Εκδόσεων λαμβάνουν και έναν εσωτερικό αναγνωριστικό κωδικό, τον αριθμό καταλόγου.

Πρόκειται για ένα εργαλείο εσωτερικής διαχείρισης της Υπηρεσίας Εκδόσεων, το οποίο χρησιμοποιείται για σκοπούς διάδοσης. Εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, την καταγραφή των εκδόσεων στους καταλόγους. Επίσης, χρησιμοποιείται ως αναγνωριστικό κλειδί σε διάφορες εφαρμογές πληροφορικής.

Ο αριθμός καταλόγου εμφανίζεται στη σελίδα IV του εξωφύλλου, στην άνω δεξιά γωνία· αν δεν υπάρχει εξώφυλλο, πρέπει να βρίσκεται σε ευδιάκριτη θέση πάνω στο έργο.