Υπηρεσία Εκδόσεων — Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων

4.3.1. Μονογραφίες
4.3.2. Διαρκείς πηγές
4.3.3. Συνδυασμός σειρών και μονογραφιών

4.3. Τύποι εκδόσεων

Σε διεθνές επίπεδο, η αναγνώριση και η κατηγοριοποίηση των εγγράφων διέπονται από διάφορες συμβάσεις και πρότυπα, και ειδικότερα, από τα παρακάτω:

—

ISO 690:2021: βιβλιογραφικές παραπομπές
https://www.iso.org/standard/72642.html

—

ISO 5127:2017: πληροφορίες και τεκμηρίωση, λεξιλόγιο
https://www.iso.org/standard/59743.html

—

ISO 2108:2017: διεθνής τυποποιημένος αριθμός βιβλίου (ISBN)
https://www.iso.org/standard/65483.html
https://www.isbn-international.org

—

ISO 3297:2020: διεθνής τυποποιημένος αριθμός σειράς (ISSN)
https://www.iso.org/standard/73846.html

—

διεθνώς τυποποιημένη βιβλιογραφική περιγραφή [International Standard Bibliographic Description (ISBD)], Διεθνής Ομοσπονδία Ενώσεων Βιβλιοθηκών και Ιδρυμάτων [International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA)]
https://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/isbd/isbd-cons_2007-en.pdf

Οι πιστοποιήσεις συμμόρφωσης με τα πρότυπα ISO χορηγούνται από τα μέλη του ISO
(https://www.iso.org/members.html).

Σύμφωνα με τις εν λόγω συμβάσεις και πρότυπα, οι εκδόσεις διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: μεν στις μονογραφίες και στις διαρκείς πηγές.

4.3.1. Μονογραφίες

Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 2108:2017 (ISBN), οι μονογραφίες είναι μη περιοδικές εκδόσεις οι οποίες ολοκληρώνονται σε έναν μόνο τόμο ή πρόκειται να ολοκληρωθούν σε περιορισμένο αριθμό ξεχωριστών τόμων, οι οποίοι μπορούν να εκδοθούν ταυτόχρονα, χωρίς όμως αυτό να είναι απαραίτητο, και να τεθούν στη διάθεση του κοινού υπό οποιαδήποτε μορφή (βιβλίο με σκληρό εξώφυλλο, χαρτόδετο βιβλίο, βιβλίο ήχου σε κασέτα, CD, DVD, βιβλίο σε γραφή Μπράιγ, διαδικτυακός τόπος, ηλεκτρονικό βιβλίο κ.λπ.).

Οι πολύτομες μονογραφίες περιέχουν συγκεκριμένο αριθμό διακριτών μερών (ξεχωριστοί τόμοι), εκτός από τις εκδόσεις κατά τεύχη. Συντάσσονται ή εκδίδονται ως σύνολο. Τα ξεχωριστά μέρη μπορούν να έχουν δικό τους τίτλο και ανάληψη ευθύνης.

Κάθε μονογραφία αναγνωρίζεται από έναν διεθνή τυποποιημένο αριθμό βιβλίου ή ISBN [international standard book number (βλ. σημείο 4.4.1)].

4.3.2. Διαρκείς πηγές

Σύμφωνα με τους όρους του προτύπου ISO 3297:2020 (ISSN), οι διαρκείς πηγές είναι έργα που τίθενται στη διάθεση του κοινού υπό οποιαδήποτε μορφή, δεν έχουν προκαθορισμένη διάρκεια κυκλοφορίας και οι διαδοχικές ή διαρκώς επικαιροποιούμενες εκδόσεις τους φέρουν κατά κανόνα έναν αριθμό σειράς ή μια χρονολογική σήμανση. Οι διαρκείς πηγές περιλαμβάνουν:

—

τις σειρές, οι οποίες ορίζονται ως πηγές που εκδίδονται διαδοχικά ή σε ξεχωριστά μέρη, χωρίς προκαθορισμένη διάρκεια κυκλοφορίας και κατά κανόνα με αρίθμηση [εφημερίδες, περιοδικές εκδόσεις (έντυπες ή ηλεκτρονικές), ετήσιες εκδόσεις (εκθέσεις, κατάλογοι, ευρετήρια κ.λπ.), ανασκοπήσεις και συλλογές μονογραφιών],

—

τις διαρκώς επικαιροποιούμενες πηγές, οι οποίες ορίζονται ως διαρκείς πηγές οι οποίες συμπληρώνονται από ενημερώσεις που ενσωματώνονται στο σύνολο και δεν έχουν προκαθορισμένη διάρκεια κυκλοφορίας (βάσεις δεδομένων, εκδόσεις με αφαιρούμενα φύλλα που ενημερώνονται συνεχώς ή ιστότοποι που επικαιροποιούνται διαρκώς, όπως η διαδικτυακή μορφή του παρόντος Εγχειριδίου).

Σημείωση:

Μια συλλογή είναι ένα σύνολο ξεχωριστών εκδόσεων, καθεμία από τις οποίες φέρει δικό της τίτλο, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους με έναν συγκεντρωτικό τίτλο ο οποίος ισχύει για το σύνολο. Ο εν λόγω συγκεντρωτικός τίτλος είναι ο τίτλος της συλλογής. Κάθε ξεχωριστή έκδοση μπορεί ενδεχομένως να φέρει αρίθμηση. Οι εκδόσεις που ανήκουν σε μια συλλογή μπορούν να είναι μονογραφίες ή περιοδικές εκδόσεις.

Κάθε διαρκής πηγή αναγνωρίζεται μέσω ενός διεθνούς τυποποιημένου αριθμού σειράς ή ISSN [international standard serial number (βλ. σημείο 4.4.2)].

4.3.3. Συνδυασμός σειρών και μονογραφιών

Ορισμένες σειρές (ετήσιοι κατάλογοι και μονογραφικές συλλογές) μπορεί, για κάποιους λόγους, να θεωρηθούν και μονογραφίες, όπως, π.χ., για εμπορικούς σκοπούς. Πρέπει να μπορούν να αγοραστούν ανά τόμο ή με συνδρομή.

Οι εκδόσεις αυτές πρέπει αρχικά να θεωρηθούν σειρές και να λάβουν ISSN. Στη συνέχεια, λαμβάνουν ISBN, ο οποίος χορηγείται στις μονογραφίες.